De restauratie van de
Bakenesserkerk.
Millioenendans.
BERICHT
MAATREGELEN
MïT LIOEN TE VINDEN.
Hei Befanpiiikste
52e Jaargang No. 15717
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Woensdag 19 September 1934
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
en ROBERT PEEREBOOM. COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V. Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN: per week 0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.72J4.
Bureaus: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon No»-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN: 1—5 regels 1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels
f 0.60, elke regel meer 0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze
Groentjes 1—3 regels 0.30, elke regel meer f 0.10, uitsluitend a contant
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid f 600.-, Overlijden 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-. Duim ƒ250.-, Wijsvinger 150.-, Elke andere vinger 50.-. Arm-of Beenbreuk 100.-.
Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid 2000.-, Overlijden 600-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400 -, Verlies Duim f 75.-, Verlies Wijsvinger 75.-, Verlies andere vinger f 30.-.
Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN.
HAARLEM, 19 September.
De Mlllioenen-Nota.
Minister mr. P. J. Oud heeft zijn staatsbe-
grooting en zijn millioenen-nota ingediend.
Hij is ietwat opwekkender. in dit laatste docu
ment, dan de geheele regeering zich toont in
de sombere Troonrede. Hij zegt tenminste
„ongetwijfeld is sinds de indiening van de
vorige begroeting veel verbeterd" en men her
ademt als men het leest. „Het begrotingste
kort is tot heel wat geringer proporties terug
gebracht diain verleden jaar". Nog een blij
moedig woord. Na deze troostende verzekerin
gen schrikt men niet zoo erg meer van het
feit dat de minister 93 millioen heeft moeten
„vinden" en van de opmerking: ..Dat het doel,
dat de regeering zich heeft gesteld nog bij
lange na niet is bereikt, daarvan geeft de mi
nister zich ten volle rekenschap".
Het vinden van de 93 millioen. het „dek
kingsplan", of als u 't gemoedelijker uitge
drukt wilt zien: het „stoppen van het gat"
stelt de minister van Financiën voor in de vol
gende maatregelen: 1. vermindering van las
ten inzake pensionneering: drie millioen; 2.
besDaring cp het hoofdstuk Onderwijs: tien
imillioen en twee ton; 3. wijziging financieele
verhouding van Rijk en gemeenten: 20 1/4
cnillioen: 4. verhoogde heffing motorrijtuigen,
7 1/2 millioen en vermindering spoorweg te
kort: 10 millioen; 5. verlaging van door het
Rijk aan Invalid: t e i Son ds en Ouderdom fonds
te betalen annuïteiten; 14 millioen; 6. oezui-
nigingen op Defensie door invoering van capi-
tulantenstelsel, afschaffing van vcorcefenings-
instituut en van het gebruik van burger-
corveërsvijf millioen.
Dat zijn de verminderingen op de uitga
ven. die in totaal zcowat zeventig millioen be
dragen. Wat de middelen betreft raamt de
minister drie millioen extra uit belasting op
het vermogen in de doode hand. en 19 1 4
millioen uit omzetting van de (tot nog toe ten
bate van het gemeentefonds geheven) crisis-
opcenten op de gemeentefonds belasting en
op de vermogensbelasting in een ten bate van
het Rijk komende heffing van opcenten op
Rijks inkomstenbelasting en op Vermogens
belasting.
Het is duidelijk genoeg dat in het alge
meen het hoofdstuk Onderwijs en in de twee
de plaats het gemeentebeheer voor zware
nieuwe inkrimpingen gezet worden. Nieuw is
diat niet; we wisten het al.
Uitdrukkelijk verklaart de Millioenen-nota,
dat aan het verlaten van den gouden stan
daard door de regeering. niet wordt gedacht.
Even uitdrukkelijk wordt gezegd, dat zij de
belasting-grens bereikt acht. En op dit laatste
punt begeeft minister Oud zich in beschou
wingen. waarin hij den nadruk legt op de
verminderde (en nog steeds verminderende)
koopkracht der bevolking. Hij wijst er cp dat
men met het uitgaven-niveau wel omlaag
móet, omdat men dat on het huidige peil
slechts zou kunnen handhaven door het hef
fen van steeds talrijker en dikwijls zeer zwaar
drukkende belastingen.
Mogelijk had de minister dit nog krasser
kunnen uitdrukken. Het volkomen bereiken
van de belastinggrens beteekent immers, dat
men moet stoppen omdat de invoering van
nieuwe heffingen zou leiden tot bezuinigingen
en inkrimpingen-van-bedrijven door de belas-
tingbetalers-zelven, die tengevolge zouden
hebben dat men de geraamde extra-op
brengst ook niet meer bereiken zou. Deze
factor is ongetwijfeld al in zoo sterken mate
opgetreden, dat men mag aannemen dat een
poging om een groot deel van de te „vinden"
93 millioen uit nieuwe belastingen te krijgen
eenvoudig zou mislukken. Het is er niet meer
uit te halen. Stel dat men de Wegenbelasting
verdubbelde. Het gevolg zou ongetwijfeld
zijn. dat zooveel menschen hun auto's af
schaften. dat het kohier der Wegenbelasting
niet of nauwelijks zou stijgen.
De belangrijk mindere opbrengst der Om
zetbelasting over het jaar 1934 (dat zonder
die daling te rekenen reeds een tekort van
dertig millioen zal aanwijzen) geeft een zeer
duidelijke aanwijzing hoe de belasting-grens
is bereikt.
De algemeene richting die deze Millioenen-
nota aangeeft is heel duidelijk: verlaging van
levensstandaard. Niet alleen voor den Staat,
ook voor zijn burgers. Feitelijk kunnen wij
het woord .crisis" wel loslaten, na deze vijf
jaren van daling, en het feit vaststellen dat
de geheele samenleving op een lager levens
niveau is beland en daarop voor onafzienbaren
tijd zal blijven.
Oritiek op het financiëele regeeringsbeleid
zal niet uitblijven, maar zich vrijwel zeker be
palen tot onderdeelon. Men kan zich in de
huidige omstandigheden niet voorstellen hoe
de regeering op dit oogenblik in hoofdlijnen
een andere koers zou kunnen volgen.
R. P.
De in- en uitvoer van
bloembollen.
Toeneming in Augustus.
Blijkens een officieele opgave van het Cen
traal Bureau voor de Statistiek aan het Week
blad voor Bloembollencultuur zijn de cijfers
betreffende den in- en uitvoer van bloembol
len in de maand Augustus belangrijk hooger
dan in Augustus 1933.
De invoer bedroeg in Aug. 1933: 75.313 K.G.
47.714); in dezelfde maand van 1934:
183 565 K.G. 91.461).
De uitvoer bedroeg in Augustus 1933 9 827.888
K.G. f 4.401.280); in Aug. 1934: 14.611.085 K.G.
7.309.962),
In ons vorig nummer hebben we reeds een
en ander medegedeeld over de restauratie der
Bakenesserkerk" die gereed gekomen is. Hier
boven een afbeelding van het fraaie oude ge
bouw na de restauratie. Doordat eenige per-
ceelen in de buurt gesloopt zijn. heef: men
aan de achterzijde een veel beter uitzicht op
de kerk gekregen, vooral op den ronden koor
kant.
MAATREGELEN VOOR HUUR VERLAGING
GEVRAAGD.
Ook het dagelijksch bestuur van de huur-
dersvereeniging „De Haarlemsche Woning
stichting". waarvan de leden allen huurders
zijn van de arbeiderswoningen der ..Haarlem
sche Stichting voor Woningverbetering" heb
ben een adres gezonden aan B. en W. waarin
zij er op aandringen, een zoodanige verlaging
van de huren van bovengenoemde woningen
te bewerken, dat de huren komen binnen de
draagkracht der huurders.
De collecte van het
Haarlemsche Crisis-Comité.
Op 6 October a.s.
De secretaris van het Haarlemsch Crisis-
Comité schrijft ons:
Het is de laatste jaren de gewoonte gewor
den, dat het Haarlemsche Crisis Comité één
maal per jaar een beroep doet op de Spaar-
nestadbevolking, teneinde in de komende
maanden zijn werk te kunnen voortzetten.
Op 6 October 1934 zal het Comité zich weer
aanmelden.
Een nieuwe winter staat voor de deur. Veel
leed zal geleden worden, veel leed zal ook ver
zacht kunnen worden, indien wij den noodi-
gen steun ondervinden bij ons werk. In de eer
ste plaats hebben wij collectanten en collec-
trices noodig. Honderden.
Op 6 October 1934 kan ons Comité daar
niet buiten.
Medewerking voor het gebruikmaken van
zittinglokalen ondervonden wij reeds in rui
me mate. Daarvoor zijn wij uiterst dankbaar.
Enkele firma's hebben ons ook reeds haar
steun aangeboden. Zij zijn onze goede vrin
den, waarop wij ieder jaar weder kunnen
rekenen.
Op 6 October 1934 moet het echter van
duizenden komen.
De Haarlemsche bevolking verzoeken wij
dan om een geldelijke bijdrage. Laat een
ieder een kleinigheid geven. Moge hij daarbij
bedenken, dat hij de moreele plicht heeft zijn
medemensch te steunen. Vele kleintjes maken
één groote. Met uiterste zorgvuldigheid wor
den zij geholpen, die daarvoor het eerst in
aanmerking komen.
Op 6 October 1934 verdient dat werk steun
van allen.
Zijn er dan geen critici? Genoeg. Een uiterst
klein gedeelte komt slechts voor het voetlicht.
Daarin schuilt juist de groote moeilijkheid.
Wij kunnen de critici alleen te wcrord staan,
indien zij hun kritiek uiten. Laten zij daar
toe in ieder geval besluiten en hun bezwaren
schriftelijk aan ons bestuur ter kennis
brengen, indien zij anders hun medewerking
op 6 October 1934 zouden weigeren.
Op 6 October 1934 heeft ons Comité een
ieder noodig.
De werkloosheidscijfers leeren ons, dat het
Crisis Comité op dit oogenblik zijn werk nog
niet als beëindigd mag beschouwen; de ko
mende wintermaanden zullen ongetwijfeld
moeilijk zijn. Vandaar dan ook, dat wij dit
maal niets ongedaan mogen laten om onze
collecte te doen slagen.
Op 6 October 1934 moeten wij ons weer voor
twaalf maanden waarborgen, dat voortwer-
ken mogelijk is.
Ons Bureau in de Lange Begijnestraat 13 rd.
verstrekt alle inlichtingen. Wij zijn daar te
bereiken onder telefoonnummer 14505.
Zij die helpen willen bij de collecte, gelie
ven zich aldaar op te geven, met vermelding
van naam. voornaam, adres, leeftijd, perio
de <n>, waarin men wil werken en eventueel
buurt, waaraan men de v-èprkeur geeft.
De collectedag wordt vefueeld in vier perio
den, n.l.: van 911 uur, van 111 uur, van
1—3 uur en yan 3—5 uur.
Haarl.
Vereen, voor Zieken
verpleging.
Afscheid mevr. WestermanKoch.
Gisterenmiddag waren ten huize van
mevr. Everwijx Lange in het Florapark, het
bestuur en de Zusters van het Bureau van de
Haarlemsche Vereenigmg voor Ziekenverple
ging tezamen gekomen, om afscheid te nemen
van mevr Westerman-Koch, die als presidente
en bestuurslid aftrad.
Dr. Joosten Hattink dankte in hartelijke be
woordingen voor alle moeite en zorg, die de
scheidende presidente gedurende 32 jaren aan
deze zoo nuttige instelling heeft besteed. On
der haar leiding is het Bureau geworden tot
een onmisbaar onderdeel van de Haarlemsche
ziekenverpleging. Met flinkheid en tact wist
zij steeds, ook in moeilijke omstandigheden, de
belangen zoowel van de zieken als van de
zusters te behartigen. Namens het bestuur en
de Zusters werden aan mevr. Westerman
bloemen en eenige geschenken aangeboden.
Tweede Kamerlid vrij
gesproken.
Dinsdag heeft de Arnhemsche rechtbank
bij vervroeging uitspraak gedaan in de straf
zaak tegen het lid der Tweede Kamer den
heer J. J. W. IJ. De rechtbank heeft ver
dachte vrijgesproken van al het ten laste ge
legde. t.w. Ie. verduistering van f 500. subs,
heling, meer subs, bedriegelijke bankbreuk; 2e
verduistering van f 195 subs, heling, meer
subs, bedreigelijke bankbreuk; 3e verduiste
ring van f 100. subs, heling, meer subs, bedrie
gelijke bankbreuk. De officier van Justitie
had zes maanden gevangenisstraf geëischt.
Meer gebruik van eigen boter.
Door verkoopbeperking eetbare oliën.
Naar het ,.Ned. Weekblad voor Zuivelberei
ding" verneemt, zijn verschillende maatre
gelen aanstaande, die dienen moeten om
het binnenlandsch gebruik van boter te sti-
muleeren. Tot deze maatregelen behooren o.a.
verkoopbeperking voor eetbare oliën en vet
ten), terwijl zeer vermoedelijk een minimum
verkoopprijs voor flesschen slaolie zal worden
overeengekomen, die flink boven de bestaande
prijszetting ligt.
Mr. D. HUDIG OVERLEDEN.
In den ouderdom van 62 jaar is te Amster
dam overleden, mr D. Hudig, secretaris-di
recteur van het Nederlandsch Instituut voor
Volkshuisvesting en Stedebouw.
De heer Hudig is werkzaam geweest bij het
Centraal Bureau voor sociale adviezen, waar
van 10 jaar als directeur. In 1918 werd het
Nederlandsch Instituut voor Volkshuisvesting
opgericht van welk lichaam hij voorzitter werd.
Daar treedt minister Oud naar voren,
Omgeven door het kabinet.
Hij maakt zijn buiging voor de massa,
En heeft den eersten voet gezet
Op '.t slappe koord van de begrooting,
Waarop hij strakjes dansen zal;
Zal hij het evenwicht bewaren.
Of komt hij smadelijk ten val?
Men nam, om hem te ondersteunen,
Wel voorzorg voor zijn veiligheid,
Want onder hem blijft, sterk verbonden,
Een stevig kabi-net gespreid.
Dat geeft natuurlijk zelfvertrouwen,
Al is het koord bedenklijk slap,
Al is 't gerafeld en versleten,
En kraakt het luid bij eiken stap.
Wij kijken wat beangst naar boven,
Wij hebben hoog entree betaald,
Nu willen w' ook een mooien dans zien,
Niet een, die halverwege faalt.
Sta vast, Minister Oud. dan lukt het.
Al is de toer bijzonder zwaar,
En, ook al mag men critiseeren.
Wie onzer speelt het beter klaar?
Critiek is makkelijk geleverd.
Maar 't kunststuk eischt een kunstenaar.
P. GASUS
Zij, die zich met ingang van 1 October
per kwartaal abonneeren, ontvangen
de in September nog te verschijnen
nummers gratis.
DE ADMINISTRATIE.
Tegemoetkoming gemeente
lijke werkloosheidskosten.
Wetsontwerp ingediend tot
vorming van een fonds.
Billijke verdeeling der lasten.
Bij de Tweede Kamer is thans ingediend het
reeds aangekondigde wetsontwerp houdende
voorzieningen terzake van gemeentelijke kos
ten van werkloosheidszorg. Voorgesteld wordt
een fonds in te stellen, waarvan de inkomsten
worden aangewend ter tegemoetkoming aan
de gemeente in haar uitgaven voortspruitende
uit de voorzieningen ter zake van werkloos
heid.
De regeering betoogt in de Memorie van Toe
lichting, dat aanvankelijk de algemeene rege
ling der financieele verhouding, waarbij de uit
gaven van de werkloosheid een onderdeal
vormden van de formule volgens welke de uit-
keering, aan de gemeenten uit het gemeente
fonds te doen, wordt berekend, aangevuld met
rijksbijdrage in bijzondere gevallen hier vol
doende was. Dit stelsel is echter niet te hand
haven sinds, ten gevolge der subsidleering, de
rijksuitgaven voor dit doel, in korten tijd met
tientallen van millioenen guldens omhoo;
gingen.
De regeering heeft gemeend voor het jaar
1933 die hooge bijdrage, die in totaal vermoe'
delijk een bijdrage van ongeveer 75.000.000 zal
vorderen te moeten geven, omdat op de be
grootingen van dat jaar geen ingrijpende
maatregelen meer konden worden toegepast.
Zij heeft toen echter aanstonds op gewe
zen. dat op de rijksbegrooting voor 1934 voor
werkverschaffing en steunverleening geen hoo-
De Regeering hoopt het tekort van bijna 95.000.000, hetwelk de
Rljksbegrooting voor 1935 aanwijst, te kunnen opvangen door:
INKOMSTEN.
1. Omzetting van tot nog toe ten bate van het Ge
meentefonds geheven crisisopcenten op de Ge
meentefondsbelasting en op de Vermogensbelasting
in een ten bate van het Rijk komende heffing van
opcenten op Rijksinkomsten en Vermogensbelasting 19.260.000
2. Belasting op vermogen in de doode hand 3.000.000
UITGAYEN.
1. Vermindering van lasten ter zake van pensionneering 3.000.000
2. Besparing Onderwijs 10.200.000
3. Wijziging financieele verhouding Rijk en gemeenten 20.270.128
4. Krachtens het in te stellen Verkeersfonds:
a. verhoogde heffing motorrijtuigen:7.500.000
b. vermindering spoorwegtekort: 10.000.000
5. Verlaging van door het Rijk aan Invaliditeitsfonds en
Ouderdomsfonds te betalen annuïteit14.000.000
6. Bezuiniging op Defensie 5,000.000
Totaal
ƒ92.230.123
De Rijksbegrooting is Dinsdag bij de Staten-
Generaal ingediend. Zij is tot een bedrag van
drie kwart millioen sluitend gemaakt.
pag. 3 en 4
De Assemblee heeft gisteren tot Rusland's toe
lating besloten.
pag. 8
Argentinië beklaagt zich te Washington over
de wapenenquete.
pag. 8
De stad Nome in Alaska is door brand verwoest
pag. 8
De lieer Schaper is door den voorzitter der
Tweede Kamer herdacht.
pag. 4
De Kamer van Koophandel en Fabrieken voor
Haarlem heeft Dinsdagavond vergaderd.
pag 6
De opcenten op de Rijksinkomstenbelasting.
pag, 4
Tegemoetkoming in de gemeentelijke werk
loosheidskosten.
pag. 1
De restauratie van de Bakenesserkerk.
pag. 1
Auto-ongevallen eischten dooden.
pag. 11
De Pers over de Troonrede.
pag- 3
Laatste berichten.
pag. 7
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: De Millioenennota.
pag. 1
Van onzen W'ecnschen correspondent. Een
merkwaardige clown overleden.
pag 8
Col. J. C. Fitzmaurice: De Londcn-Mclbourne-
race; route en indeeling.
pag. 8
J. B. Schuil: Tooneel te Amsterdam: Belas
tingontduikers.
pag. 11
ger bedrag zal kunnen worden beschikbaar ge
steld dan 46.000.000.
Uitgestooten bedragen.
Het totaal bedrag, dat door de gemeenten
terzake van de werkloosheidslasten aanvanke
lijk als niet te dekken was opgegeven, kon met
een zekere som worden verlaagd terwijl ander
zijds door de maatregelen der regeering het
totaal der werkloosheidslasten kon worden ver
minderd. Niettegenstaande deze maatregelen
is een uitgestooten bedrag van circa 25.000.000
overgebleven.
Het wetsontwerp beoogt de instelling van
het werkloosheidssubsidiefonds. De uitkeering
uit 's rijks schatkist is voor 1935 op 46,000.000
bepaald. Het totaal der andere hierboven ge
noemde inkomsten van het fonds kan worden
gesteld op ongeveer 1/4 deel van de belasting
capaciteit van alle gemeenten.
De verdeeling der middelen van het fonds zal
geschieden op een zoodanige wijze, dat zoo
mogelijk geen enkele gemeente een tekort zal
behouden uit hoofde der werkloosheidsuit
gaven.
In bepaalde gevallen zullen die uitgaven zelfs
tot 99 pCt. kunnen worden vergoed Gemeen
ten. die ondanks deze maximum bijdrage haar
budget niet kunnen doen sluiten, moeten als
noodlijdend worden behandeld.
De bijdrage uit het fonds zal normaal maxi
mum 90 pCt. van de gemeentelijke uitgave
voor werkloosheidsvoorziening bedragen
De werkingsduur der wet is voorloopig ge
dacht voor de jaren 1935 en '36.
De ministers Oud, De Wilde en Slotemaker
de Bruine, die dit wetsontwerp hebben inge
diend, wijden voorts nog enkele beschouwin
gen aan de financiën van het werkloosheids
subsidiefonds.
Daaraan wordt ontleend dat aangenomen
wordt, dat de inkomsten van het fonds met
inbegrip van de rijksbijdrage een totaal van
ongeveer 90.000.000 zullen bedragen. De uit
gaven der gemeenten ter zake van steunver
leening worden geraamd op 11.000 000. Van
integrale vergoeding der gemeentelijke uit
gaven kan dan ook geen sprake zijn.
Nog meer bezuiniging op
onderwijs.
Niet te Haarlem?
De regeering heeft aangekondigd, dat voor
het sluitend maken der begrooting nog meer
ingrijpende bezuinigingen noodig zijn en dat
ook het onderwijs daar weer in betrokken zou
moeten worden. Belanghebbenden bij en
vrienden van ons onderwijs slaat bij zulke
mededeelingen de schrik om het hart. Zal het
onderwijs, dat al zoo .stevig" Is aangepakt, nu
nog meer „veeren moeten laten"?
Wij meenen hen. die dit vragen, gerust te
kunnen stellen voor wat Haarlem betreft.
Onlangs meldden wij reeds, dat verdere be
zuiniging op het onderwijs te Haarlem niet
te verwachten was. Inderdaad moet men zich
afvragen wat op het Haarlemsch onderwijs
nog verder bezuinigd zou kunnen worden.
Het aantal leerlingen kan niet grooter wor
den; daar zijn de lokaliteiten niet op be
rekend.
Zeer waarschijnlijk met zekerheid is over
deze dingen in onzen onzekeren tijd natuurlijk
niets te zeegen zullen de door de regee-
ring aangekondigde verdere bezuinigingen
dan ook niet op Haarlem betrekking hebben.
Misschien dat de regeering in 't algemeen
bezuiniging zal trachten te verkrijgen door
de opheffing van kleine scholen.