Naar een blijvend lager uitgavenpeil. Wij Dokwerkers. De spanning stijgt in Spanje. BERICHT Hei BetoHQtiikste Zware werking van de Merapi. 52e Jaargang No. 15718 Verschijnt dagelijlcs, behalve op Zon- en Feestdagen Donderdag 20 September 1934 HAARLEM S DAGBLAD Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM. ÜITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENS DRUKKERIJ N.V. Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM. ABONNEMENTEN: per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad: per week 0.05, p. maand 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.72J4. Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaame 12 Telefoon No»-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600 Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810 ADVERTENTIëN: 1—5 regels ƒ1.75, elke regel meer ƒ0 35. Reclames ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 1—4 regels ƒ0.60, elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes 13 regels 0.30. elke regel meer 0.10. uitsluitend a contant Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid 600.-, Overlijden 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-. Duim ƒ250.-, Wijsvinger 150.-, Elke andere vinger 50.-. Arm- of Beenbreuk f 100.-. Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400 -, Verlies Duim ƒ75.-, Verlies Wijsvinger f 75.-, Verlies andere vinger ƒ30.-. Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden. DIT NUMMER BESTAAT UIT TWAALF BLADZIJDEN f (Door onzen Haagschen correspondent). Als men nog even wacht blijft er aanstonds geen enkele Rijks-Universiteit meer over Want reeds nu hebben achtereenvolgens ge ruchten de ronde gedaan omtrent plannen tot opheffing van de Groningsche en van de Utrechtsche Universiteit. Deze geruchten mis sen voortands eiken redelijken grond van waarschijnlijkheid. Hoe zij dan in de wereld kwamen? De verklaring hiervan is heel een voudig. Bekend en begrijpelijk is, dat er op radicale manier naar verdere verlaging der staatsuitgaven zal warden gestreefd en dat men dus allerlei maatregelen in overweging zal moeten nemen-ter bereiking van dat doel. En waar reeds op zijn minst meer dan een halve eeuw telkens weer van tijd tot tijd het liedje wordt aangeheven, dat voor een klein landje als het onze het aantal Rijksuniversi teiten te groot, de daaraan verbonden kosten dan ook te hoog zijn, duiken er steeds opnieuw beweringen omtrent op handen zijnde ver dwijning van een of meer dier instellingen op. Steeds staan er dan echter ook weer verdedi gers van hun behoud gereed, om met dikwerf heel deugdelijke argumenten tegen dergelijke afbraak-pogingen in verzet te komen. In het algemeen genomen zal men vermoe delijk verstandig doen met zich niet ni de eerste plaats blind te staTen op wat er zoo al t.a.v. het universitaire onderwijs bezuinigd zou kunnen worden. In de laatste vier jaar is n.l. op die uitgaven al een besparing van niet minder dan 27 pet. aangebracht. Bovendien, datgene wat vrijwel het- duurste is, zal men nagenoeg onaangetast moeten laten, te weten de kosten der Medische faculteit. Zoowel het materieel als het personeel hiervan heeft men nu eenmaal met het oog op de volkshygiëne nocdig (er blijve hier natuurlijk in het mid den of wellicht hier of daar cp een onder deeltje wat te bezuinigen, valt) en de voor spelling is dan ook niet gewaagd, dat zeker deze faculteit zal worden ontzien. Die der ju risten komt niet voor ernstige inkrimping in aanmerking, omdat zij zich vrijwel zelf be druipt, Zoo kost bv. in Leiden een juridisch student den lande f 303 terwijl hij zelf aan het Kijk f300 betaalt. Ook met andere cijfers, b.v. omtrent de in de praktijk door de studenten zelf vergoede uitgaven die met universitaire opleiding in de moderne talen gemoeid gaan, zou heel duidelijk zijn aan te toonen, dat het grootendeels op een misvatting berust als men zou meenen. dat er voor de schatkist nog heel wat voordeel te behalen ware door het universitaire onderwijs met het bezuinigings mes te bewerken. Anders staat het, gelijk trouwens bekend, bovenal met het Lager- en ook wel het Nijverheidsonderwijs. Daar valt wel een flink stuk te bezuinigen, al dient ter stond erkend, dat hierbij het gevaar voor aan- tastig van vitale waarden voor ons volk niet onderschat mag worden. In elk geval bomen zeker om. deze takken van dienst ernstig in aanmerking om nader door den bezuinigingsbril van het Kabinet be keken te worden, gelijk trouwens in het alge meen het geval zal zijn met die uitgaven, „die sedert den oorlog het meeste zijn 'verhoogd, in het bijzonder als zij onevenredig zijn uit gezet". Aldus de Millioenennota, die immers al aankondigt, dat de Regeering straks het hare zal doen om het peil der staatsuitgaven een stuk verder omlaag te brengen. Voor de be grooting die thans is ingediend kwam het er allereerst nog op aan het evenwicht tusschen uitgaven en inkomsten te bereiken: wilde de patiënt (de schatkist) niet dood bloeden, dan moest men toch beginnen met een „noodver band" te leggen. Daarmee werd sinds de vorige begrooting, waarvan deze nog een voortzetting Is het direkte gevaar bezworen. Doch een goed geneesheer kan noch mag hiermee op den duur volstaan: hij zal er tevens voor hebben te waken, dat, voor zoover het tenminste in zijn vermogen is, volledig herstel en weer goed op krachten kernen van den zieke be reikt wordt. Zooals gisteren nog in het hoofd artikel werd opgemerkt, kan men feitelijk niet meer spreken van een „crisis" waarin wij leven. Neen. wij zijn op een aanzienlijk lager levenspeil terecht gekomen en dat voor onaf- zienbaren tijd. Vandaar ock de noodzaak heel het uitgavenpeil van het staatshuishouden een stuk naar beneden te brengen, taak waar mee de Regeering zich thans nader zal hebben bezig te houden. Uit den aard der zaak heeft het Kabinet zich in het algemeen wel een denkbeeld gevormd omtrent het bedrag waar mee op den duur de uitgaven, die, n>adat de voor de begrooting voor '35 aangekondigde, ten deele ook nog slechts perspectief bezuini gingsmaatregelen. zullen hebben doorgewerkt, op een kleine 655 njillioen gulden neerkomen, nog verminderd zullen moeten worden. Ock schijnt de Regeering in grocte lijnen wel een werkmethode voor oogen te hebben, die zij in verband met het hier aangeduide streven zal volgen. Overigens staat er echter in concreto wat ook niet doenlijk was omtrent wat er zal gebeuren nog niets vast, zoodat de Mil lioenennota ten deze verder nog geen mede- deelingen bevat. Men kan er imtusschen wel van op aan, dat het niet de methode van het domme potlood zal wezen, zoodat dus ook geenszins de uitgaven van elk begrootings- (hoofdsbuk met een gelijk percentage zullen dalen. Bij de verdere ingrijpende vermindering der Uitgaven zal, naar ook in de Millioenennota is kenbaar gemaakt, helaas veel moeten vallen wat op zichzelf nuttig is. ten einde aldus in staat te wezen zeer groote algemeene volks belangen te redden. Nu ligt het voor de hand. dat de vraag, wanneer men met een „vitaal volksbelang" te doen heeft, naar gelang van tijdsomstandigheden en in niet mindere mate naar gelang van het persooniijk-staatkundie- sociale inzicht van den beoordeelaar. gansch verschillende antwoorden wil uitlokken. Van- j daar dat het juist goed is, dat het tegenwoor dige Kabinet uit vogels van zoo verschillende politieke pluimage bestaat. Daardoor immers stijgt de kans, dat als de heeren ministers het eenmaal omtrent de reeks van te treffen maatregelen, door uitwisseling van gedachten, onderling eens zijn geworden, de aldus tot stand gekomen voorstellen, tenminste wat de hoofdzaak betreft, de instemming van een groote meerderheid der burgerij en der volks vertegenwoordiging zullen kunnen verwerven. In den loop van dit zittingsjaar en wel tij dig, hoopt de Regeering een en ander voor elkaar te krijgen, om aldus zonder moeite de uitwerking van heel het complex van bezui- gingsmaatregelen in het budget van 1936 (dat dan dus op een belangrijk lager uitgavenpeil dan van 655 millioen gebaseerd zou dienen te zijn) te bereiken. Het denkbeeld van het Ka binet om de hierop gerichte voorstellen ten slotte in één enkel wetsontwerp samen te vatten, is misschien nog zoo kwaad niet. Ten slotte moet men een dergelijk stel van bezui nigingsmaatregelen inderdaad als één geheel en in onderling verband zien. Natuurlijk be hoort daarbij het recht van amendement niet in het gedrang te komen en zou de Regeering ook bereid moeten zijn tot behoorlijk gemeen overleg met het Parlement zoodat de volks vertegenwoordiging zich niet verplicht zou hoeven te zien zulk een omvangrijk wetsont werp in zijn geheel te slikken zonder zelf ook maar in de kleinste onderdeelen eenige ver andering te mogen aanbrengen. Dat ware on verstandig en onjuist. Wel echter is het be grijpelijk. dat de Regeering, als zij eenmaal haar bezuinigingsontwerp over-de-heele-linie voor elkaar heeft gekregen, geen aantasting van de hoofdzaak daarvan zou kunnen aan vaarden en dat dus het Kabinet zijn leven zou verbinden aan de totale strekking en tevens aan het totaal-resultaat van een dergelijk ont werp. Het Schip van Staat ligt in het dok, En wacht op reparatie, Die flink moet worden aangepakt, Tot heil van onze natie Wij moeten zien of wij 't soms niet Zoo zwaar meer moeten laden Zoo ongeveer vond ik een beeld In een van onze bladen. Dit is een dankbare figuur, 't Lijkt m' een van onze plichten, Voor hem, die 't „Schip van Staat" bedacht, Een standbeeld op te richten. De zee, die ons omgeeft, is wild, Steeds hooger slaan de golven En als ons schip niet stevig is, Dan worden wij bedolven. Een krachtig stuurman wordt vereischt. Om 't door den storm te leiden. En om de klippen op zijn weg, Door waakzaamheid te mijden. 't Is een bijzonder dankbaar beeld. Om eer mee in te leggen, Maar 't is wat oud en daarom zal 'k Er nog slechts dit van zeggen Ons kostlijk Schip van Staat 's gedokt, En ik waag te verklaren Wij dokken het tot zulk een prijs. Dat het straks wel moog varen P. GASUS. De verminderde Ziekenfonds premie. Invoering uiterlijk 1 October a.s. Zooals reeds gemeld hebben B. en W. aan den Raad medegedeeld dat de gemeentelijke bijdrage in de ziekenfondspremie van werk- looze leden, die onder de crisispremieregeling van de ziekenfondsen vallen en de reductie op de premie van het ziekenhuisverplegings- fonds van deze leden, 17 September j.l. zou in gaan. Het blijkt dat de administratieve regelingen welke hiermee gepaard gaan, oorzaak zijn dat de fondsen niet in staat waren om tijdig maatregelen te treffen dat de betrokken leden reeds deze week met de verminderde premie konden volstaan. Er wordt evenwel alles in het werk gesteld om de nieuwe regeling zoo spoe dig mogelijk te doen functlorineeren, zoodat dit uiterlijk 1 October a.s. het geval zal zijn. WEER DIEFSTAL IN EEN CLUBHUISJE. Bij de politie is aangifte gedaan, dat uit het buffet in het clubhuisje van H.F.C. aan de Spanjaardslaan een hoeveelheid kauwgom en ongeveer vijftig reepen chocolade zijn ge stolen. De snoeplustigen hebben daarvoor een vitrine verbrijzeld. De politie tracht hen op te sporen. PROPAGANDANUMMER VAN DE ESPERANTISTEN. Wij ontvingen het propagandanummer van het orgaan van de Nederlandsche Esperantis ten Vereeniging. waarin de waarde en nood zakelijkheid van Esperanto wordt uiteengezet, en waaruit blijkt dat de wereldtaal op vele plaatsen reeds een taal van beteekenis is ge worden, Mooi object voor werkverschaffing te Zandvoort. Het maken van een waterpartij. - Bouw rijp maken van plm. 16.000 M2. grond. We hebben reeds gemeld, dat de regeering hoogst waarschijnlijk haar goedkeuring zou hechten, aan het plan om het maken van een waterpartij in Plan Noord in werkver schaffing te doen uitvoeren. Thans is de toe stemming van de regeering binnengekomen. Dit groote werkobject, waaraan ongeveer 50 menschen gedurende een half jaar werk zul len vinden, bestaat in de eerste plaats uit het maken van een waterpartij. Hiervoor zal ruim 38.000 kubieke meter zand verplaatst moeten worden. Deze zandmassa zal gebruikt moeten worden om de terreinen in de omgeving bouwrijp te maken. De waterpartij, die bestaat uit een grooten ovalen vijver met een eilandje in het midden, zal in den zomer niet weinig het natuur schoon van het omliggende duinterrein ver- hoogen; het zal in den winter bij uitstek ge schikt zijn om als ijsbaan geëxploiteerd te worden. De kosten worden geraamd op f 26.000. Met dit werk worden dus twee mooie doel einden bereikt. Niet alleen krijgt Zandvoort nu een mooie waterpartij en 's winters een flinke ijsbaan, maar ook op gemakkelijke wijze een stuk bouwrijpen grond van 16000 M2. De waterpartij wordt 150 M. lang. De breedte zal varieeren van 15 tot 50 M. Er wordt onge veer 70 cM. diep gegraven, tot beneden den grondwaterstand in Zandvoort. Het eilandje in het midden belooft ook iets moois te worden. Het wordt 90 M. lang en zal beplant worden met duinflora. Ook om de ge- heele waterpartij zullen beplantingen worden aangebracht. Zij komt in het duin aan den nieuw-ontwor- pen weg achter het Zeemeeuwen-terrein, vlak achter het Grand Hotel. Er zal zoo spoedig mogelijk, misschien zelfs binnen veertien dagen, met het werk worden begonnen. En als het gereed gekomen is, zal Zandvoort dus weer een mooie attractie rijker zijn, óók in de wintermaanden, want de ijsbaan krijgt een lengte van 300 M. Het sportterrein aan de Van Oosten de Bruynstraat. Veertig jonge mannen meldden zich aan. Wij schreven eenigen tijd geleden ovetr de werkzaamheden aan het sportterrein aan de Van Oosten de Bruynstraat, waar jeugdige werkloozen arbeid verrichten. Er hebben zich voor dit werk 40 jeugdige werkloozen aange meld. Hoe groot de werkloosheid nog steeds is, blijkt wel uit het feit, dat verschillende intel- lectueelen tot deze 40 behooren. Zoo zijn er bijvoorbeeld een onderwijzer en een teekenaar bij, die zich nu dus met graven, puinkloppen enz. bezighouden. De op het oogenblik niet zeer gunstige weers ■omstandigheden in aanmerking genomen, staat het er met de werkzaamheden goed voor. Opstand zou hedenavond uitbreken. Zij, die zich met ingang van 1 October per kwartaal abonneeren, ontvangen de in September nog te verschijnen nummers gratis. DE ADMINISTRATIE. Plan de campagne zonder weerga. (Zie ook pag. 4). MADRID, 20 September (V.D.) In verband met de ontdekking van het feit, dat ontdekt is dat groote troepen socialisten en extremis ten op oorlogspell gewapend zijn, zijn buiten gewone maatregelen genomen teneinde het hoofd te bieden aan de thans naar men meent dreigende revolutie. Gisteravond verklaarde Samper, dat de regeering alle reden had om te gelooven dat de revolutie ieder oogen blik kon uitbreken en dat men de hand had gelegd op plannen om alle regeeringsgebouwen te vernielen. Tot laat in den avond heeft de premier met president Zamora beraadslaagd. Naar verluidt beschikt de regeering over bewijzen dat de socialisten zwaar bewapend zijn met geweren, revolvers, machinegeweren, vlammenwerpers, gasbommen en groote hoeveelheden munitie, welke in de afgcloopen maanden bij verschil lende gelegenheden het land zijn binnenge smokkeld. Verder verluidt dat men het uitbreken der revolutie voor hedenavond verwacht en dat de troepen en de politie derhalve in gereedheid worden gehouden. De revoiutionnairen zouden een plan de campagne hebben opgemaakt met een militaire nauwkeurigheid welke haar weer ga in de Spaansche geschiedenis niet zou ken nen. Officieele regeeringspersonen schatten dat op zijn minst 5.000.000 peseta's door de re vol u- tionnairen zijn uitgegeven voor munitie en wapenen. De kern van het revolutie-plan zou neerkomen op een verovering van Madrid MADRID. '20 September iV.D.) Met be trekking tot de linksche revolutieplannen ver luidt nog dat volgens documenten gevonden bij de studentenorganisatie te Madrid met be hulp van de moderne techniek, gelijk deze documenten zeggen, een staatsgreep zou moe ten worden uitgevoerd. De actie zou om twaalf uur 's middags op een vastgestelden datum moeten beginnen met het stichten van brand in de verschillende ministeries en het in de war sturen van liet verkeer. Des nachts zouden de brandstichtingen in openbare gebouwen worden voortgezet en den dag daarop zou de „proletarische staat" wor den uitgeroepen, terwijl ter zelfder tijd de revo- lutionnaire rechtbanken hun werkzaamheden zouden aanvangen; geen kwartier zou worden gegeven aan wie ook die in het uniform van een gewapende staatsinstelling zou worden aangetroffen, zelfs wanneer hij duidelijk te kennen zou geven zich te willen onderwerpen Ten liuize van den socialistischen ex-afge- vaardigde Moron is 'n laboratorium ontdeKt voor vaardige van ontplofbare stoffen, waar om streeks 60 K.G. dynamiet lag opgeslagen. Moron is in arrest gesteld. Een tegelijkertijd gevangen .enomen student, Ordonez genaamd verklaarde dat de in beslag genomen wapenen en spring stoffen bestemd waren gebruikt te worden bij uitvoering van het socialistische revolutionnaire plan. Het Volkshuis te Madrid is op rechtelijk bevel gesloten, in verband met het ontdekken al daar van wapenvoorraden. De politie gelooft dat zich in dit huis nog verborgen onderaard- sche bergplaatsen bevinden waar nog voor raden wapenen zouden zijn opgeslagen. Met betrekking tot arrestatie der Portugeezen kan nog nader worden gemeld dat deze aan de Spaansche revoiutionnairen groote hoeveel heden wapenen hebben verkocht, die oorspron- De nieuwe Douglas-machine van de K. L. M. heeft Woensdag met de volledige bemanning een proefvlucht gemaakt boven Rotterdam, Bisschop Muller heeft in een rede dreigemen ten gericht tot de kerkelijke oppositie. pag. 4 De spanning stijgt in Spanje. pag- 1 Verder onderzoek naar de wapenindustrie door de Amerikaansche senatoriale commissie. pag. 4 Von Neurath bespreekt de Duitsche eischen inzake de buitenlandsche politiek. pag. 4 De millioenennota door de pers belicht. pag. 4 Concrete besprekingen met Japan zijn thans mogelijk. pag. 3 De Merapi wordt weec gevaarlijk. pag. 1 en 3 Minister Oud zal op 27 September over de bei de zenders een rede houden over de Rijksbe- grooting. pag. 3 Het Douglas-vliegtuig heeft gisteren enkele korte vluchten gemaakt. pag- 3 Naar een blijvend lager uitgavenpeil. pag. 1 Tegen de beide Rotterdammers, die in den nacht van 26 op 27 Januari de inbraak aan het Zuider Buitenspaame hebben gepleegd is 3 en 1 jaar gevangenisstraf geëischt. pag. 2 Verlaagde premie voor werklooze leden van Ziekenfondsen gaat 1 October in. pag. 1 Belangrijk object voor werkverschaffing tc Zandvoort. pag. I Voor den Kantonrechter. pag. 6 Laatste berichten. pag. 7 ARTIKELEN, ENZ. Van onzen financieelcn medewerker: De Ne derlandsche Staatsbegrooting 1935 en de beurs. pag. 3 Mr. E. Elias: Het roode links. Het roode rechts. pag. 3 Van onzen Londenschen correspondent: En- gelscb enthousiasme. pag- 2 J. B. Schuil: De Comedic van het geluk. pag. 11 H. G. Cannegicter: Een Amerikaansche tucht school verfilmd. pag. 11 Langs de Straat. A. J. C. VI. Baldadigheid. pag. 3 Voor de Vrouw. pag. 9 Sport in 't kort. pag. 8 Schaakrubriek pag. 8 kelijk bestemd geweest waren voor een op standige beweging in Portugal welke twee jaar geleden zou hebben moeten uitbreken, doch die toen niet is doorgegaan. President Samper heeft de journalisten bij zich ontvangen en hun verklaringen gegeven omtrent den ernst der wapensmokkelarijen en de revolutionnaire plannen. Samper gaf daarbij uiting aan zijn overtuiging dat nu de regeering zoo ver op de hoogte is gekomen van de voor nemens der revoiutionnairen, zij er ook in sla gen zal de veiligheid van den staat te waar borgen. In Cadiz heerscht op het oogenblik een alge meene staking waarbij echter tot dusverre nog geen belangrijke incidenten zijn voorgevallen. Bij een enkele botsing tusschen stakers en politie zijn twee stakers gewond. Gehuchten in den omtrek ontruimd. Lavablokken ter grootte van een huis. (Zie eerst pag. 3) BATAVIA, 20 Sept. (Anetai De werking van de Merapi nam in den afgeloopen nacht zoodanig toe. dat gevaar bestond voor de ge huchten in de omgeving, welke reeds door de bevolking zijn ontruimd. Het Binnenlandsch Bestuur deelt officieel mede, dat geen bezoekers zullen worden toe gelaten. La va-blokken, ter grootte van een huis stortten van den krater in Noordwaartsche richting. De hitte van deze blokken is zóó groot, dat zij een kwartier lang blijven na gloeien. Voorts zijn gaswolken en gloedwolken geconstateerd. Van den lava-dom vallen brokken af ter grootte van een huis en rollen over de lava- laag van 1931 naar beneden. De bewaking is versterkt. Zoo zal de post te Babadan, waar een hoofdmantri is geves tigd, versterking verkrijgen en morgen te Ngepos een nieuwe waarnemingspost worden ingericht. Dr. Stehn. hoofd van den Vulcanologischen Dienst, vertrekt morgen naar de Merapi. De toestand is gespannen. STADS-EVANGELISATIE V„or de Stads-Evangelisatie spreekt. a.s. Zondagavond 23 September de heer J. Kuiper, Evangelist van „Zielzorg" uit Rotterdam.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1934 | | pagina 1