Sic transit. BERICHT Het Beiauftijksie 52e 'Jaargang No. 15719 Verschijnt dagelijks, hehalve op Zon- en Feestdagen Vrijdag 21 September 1934 HAARLEM S DAGBLAD Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM. UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENS DRUKKERIJ N.V. Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM. ABONNEMENTEN: per week 0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden f 3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad: per week 0.05, p. maand 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.72#. Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaame 12 Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600 Drukkerij: 16122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810 ADVERTENTIëN: 1—5 regels ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels 0.60, elke regel meer 0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes 1—3 regels ƒ0.30, elke regel meer ƒ0.10. uitsluitend a contant Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid 600.-, Overlijden 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Duim ƒ250.-, Wijsvinger 150.-, Elke andere vinger 50.-. Arm- of Beenbreuk 100.-. Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Verlies Duim ƒ75.-. Verlies Wijsvinger f 75.-. Verlies andere vinger ƒ30.-. Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden. DIT NUMMER BESTAAT UIT ZESTIEN BLADZIJDEN. HAARLEM, 21 September. Affaire-Prince. Sinds den moord op den Parijschen rechter Prince, wiens lijk op den spoorweg bij Dijon gevonden werd, zijn er zooveel andere schok kende gebeurtenissen in de wereld voorgeval len dat men buiten Frankrijk deze zaak al weer vrijwel vergeten is. De heele Stavisky- hist.orie, waarvan de moord op Prince blijk baar een gevolg was omdat hij een geheim dossier bezat, dat hij nog aan den procureur- generaal Lescouvë moest overleggen is op den achtergrond geraakt in de internationale publieke belangstelling. Wat is er sindsdien al niet gebeurd! De Hitler-raid op 30 Juni, de moord op Dollfuss in Juli, de huidige Ameri- kaansche enquête in de internationale wapen industrieik noem maar enkele van de geweldigste sensaties. De publieke belangstel ling dringt veel minder dan vroeger tot een besef van het wezen dezer dingen door. Een gevaarlijke zaak: men raakt afgestompt en behoudt alleen een algemeenen indruk, dat de menschenmaatschappij totaal uit haar voegen is geslagen. Al geeft dan de enquête te Washington de hoop, dat men althans zal pogen te voorkomen dat de waanzin van 1914-1918, die al deze ellende heeft nage- sleept, herhaald wordt. In honderdvoud her haald wordt Frankrijk zelf is de affaire-Prince niet ver geten, omdat er een politieke zaak van is ge maakt, waarbij men klaarblijkelijk eenerzij ds tracht, haar om:"er tafel te duwen en ander zijds zich uitslooft, haar levend te houden. Intusschen heeft de Süreté, hoeveel roem zij ook in andere onderzoeken verworven moge hebben, in deze zaak treurig gefaald. Er is nimmer een spoor van Prince's moordenaar of moordenaars gevonden. Zelfs is nooit dui delijk komen vast te staan of men met een geval van moord of met een van zelfmoord te doen had. En nu is het uitvoerige rapport van den commissaris van politie Guillaume gepu bliceerd, waaruit blijkt dat meneer Prince heelemaal niet zoon nette man was aJs men van rechts steeds beweerd had. dat hij er zeer louche vriendinnen op na hield en dat hij vrijwel door zijn duiten heen was. Met het fraaie gevolg dat de rechtsche bladen het rapport-Guillaume vrijwel negeerem en de linksche het in extenso openbaar maken, ter wijl zoowel links als rechts kwaad zijn op den minister van Justitie, Henry Chéron. Er wordt zelfs verwacht dat zijn val aanstaande is, het geen een eerste bres zou beteekenen in het kabinet-Boiumergue, gezegd „van de nationale eenheid", dewelke eenheid er niet sterker op schijnt te worden en van den aanvang af zich meer in de populariteit van den persoon Doumergue dan in een werkelijk streven tot samenwerking heeft geconcentreerd. Uit een eii ander blijkt wel dat men in Frankrijk nog lang niet uit de ellende, door de historie-Stavisky ontstaan, verlost is. De twintig millioen gulden, door dezen oplichter ten nadeele van een aantal kleine spaarders verdonkeremaand, zijn een onbeteekenend détail geworden in een affaire, die de rust en het vertrouwen in den lande grondig heeft geschokt. Of de pogingen van politici, om er ten voordeel© van hun richting munt uit te slaan, succes zullen opleveren, blijft daarbij twijfelachtig. Men durft blijkbaar nog steeds geen Kamerontbinding en nieuwe verkie zingen aan. De oude heer Doumergue blijft op zijn post en mag tot zijn verdriet hij is allang moe en snakt naar rust niet naar het vriendelijk Tournefeuille terug. Maar het is veelbeteekenend, en het zou ont stellend zijn als wij nog in tijd van bezinning en evenwicht leefden, dat een Nederlandsch journalist in Parijs kalmweg aan zijn blad schrijft: ..Het moet Doumergue het grootste hoofdbreken kosten, onder de huidige omstan digheden een nieuwen minister van Justitie te vinden, hetzij dan zichzelf. Doch daarmede zou hij zijn figuur als leider gevaarlijk blootstel len". Dit schrijft de Parijsche correspondent van de Telegraaf, misschien zonder er bij te be denken dat hij bezwaarlijk een erger veroor deeling van den huidigen toestand in Frank rijk zou kunnen geven. En in Europa? Wie zou er stel dat er een werkelijkheid van inter nationaal recht bestond thans minister van Justitie van Europa kunnen zijn. zonder zich zelf „gevaarlijk bloot te stellen?" En dan zwijg ik nog van de enquête te Washington, die veel meer betreft dan Europa alleen, die nog door geen enkele andere en quête in eenig ander land is gevolgd of schoon alle naties, zonder uitzondering, daar alle reden toe hebben en waarvan ik u de nauwkeurige lezing met aandrang blijf aanbe velen. R. P. Werking van de Merapi minder hevig. Toch ontsnappen nog steeds gassen. DJOCJACARTA, 21 Sept. (Aneta). De werking van de Merapi is gedurende den af- geloopen nacht opmerkelijk in hevigheid af genomen. Uit de afbrokkelende steenen ont snappen nog' steeds gassen. Het Bmnenlandsoh Bestuur te Magelang trof de volgende maatregelen: alle toeristen verkeer in de bedreigde streek is verboden, waartoe op verschillende punten politieposten zijn uitgezet; twee gevaarlijke zones in de dis tricten Moentilan en Salam, die in 1930 niet ontruimd zijn, zijn dit thans wel. De Regent van Magelang stelde zich persoonlijk er van op de hoogte dat deze maatregel is doorgevoerd In~Magelang zijn voorbereidingen getrof fen om bij een eventueele eruptie onmid dellijk de noodige hulp te kunnen verleen en. Zoo worden de vrachtauto's van den Re- gentschapsraad voor eventueel vervoer in ge reedheid gehouden. (Veel "bezitters van landgoederen in Frankrijk hébben de pauwen in hun parken vervangen door koeien, daar hun bezit dan wordt beschouwd als weidegrond en de belasting tot de helft verminderd) Zie, hier blijken weer de zorgen Die de man te dragen heeft, Die, na 't leven in den pauwtramt, Heden op een koevoet leeft, Op het landgoed, waar eens pauwen Pronkten met hun trotsche staart, Zwaait de koe nu het verlengstuk, Dat die sier niet evenaart. Vreedzaam vreetzaam graast het koebeest Op 't gazon van 't fijnste gras, Wenschend, denk ik, dat het grover En een beetje langer was. Zij laat zich niet koeionneeren Door de crisis van den mensch, Laat haar kauwen en herkauwen En zij heeft geen hooger wensch. Maar zij waarborgt dat haar eignaar, Hoeveel zorg hem ook omgeeft, Toch zijn koetjes op het droge En een melkkoetje zelfs heeft.... Tot verrijking van uw kermis Teeken ik hierbij nog aan: Dit is wat in Frankrijk onder Koe-de-grace nou wordt verstaan. Belangrijk tekort aan een spaarbank ontdekt. Diemen's burgemeester tot liquidateur benoemd. In verband met een ernstige ziekte van den administrateur van de schoolspaarbank te Diemen, werden de boeken en bescheiden dier instelling, onlangs nagezien door een tweetal ingezetenen van deze gemeente, waar uit bleek, dat eenige toelichting vereischt werd Een verder onderzoek bracht aan het licht, dat de gestorte gelden, ten bedrage van on geveer f 3400, op een gering bedrag na geheel verdwenen waren. Inlichtingen van dengene, die zich hieraan heeft schuldig' gemaakt, kon den niet worden ingewonnen, daar de betrok ken persoon, die 70 jaar oud is, in dear afge- loopen zomer door een beroerte werd getrof fen, zoodat men moest afgaan op inlichtingen van andere zijde. Burgemeester mr. A. J. de Wolff heeft een uitvoerig onderzoek ingesteld en daarvan mededieeling gedaan in een vergadering van spaarders, betrokken bij deze spaarbank, welke bijeenkomst gisteravond heeft plaats gehad. De administratie was op een dergelijke wijze gehouden, dat bij controle, welke op de aan gegeven tijdstippen plaats had, de schijn ge wekt werd, alsof alles keurig in orde was. Het onttrekken van gelden aan de spaarbank kon te gemakkelijker geschieden omdat de beheer der het absolute vertrouwen van de geheele Diemer burgerij genoot. Zelfs toen de geruch ten betreffende de gepleegde malversaties in het dorp bekend werden waren er verschillen de inwoners, die er geen geloof aan konden hechten. Ter vergadering van spaarders kon de bur gemeester gisteravond meedeelen, dat fami lieleden tenslotte bereid bevonden waren, het tekort, zij het ook niet dadelijk, na verloop van tijd goeddeels terug te betalen. Reeds was een bedrag van f 700 aan den burgemeester ter hand gesteld. Na uitvoerige besprekingen werd besloten, de schoolspaarbank op te hef fen en de liquidatie te stellen in handen van den burgemeester, waartoe deze zich bereid verklaarde. £lUi cent is ec één Bcei met liaan's u/o>. Het fosfuiad U ec vete. KAAN, Gen. Cronjéstr. 129 Spaarnwou der straat 72 (Adv. Ingez. Med.) De nieuwe spelling. In onze lagere scholen. Een circulaire van den Inspecteur van het L.O. De Inspecteur van het L. O. in de Inspectie Haarlem heeft aan de gemeentebesturen en de besturen der bijzondere scholen in de In spectie Haarlem de volgende circulaire ge richt: Nu de nieuwe spelling bij de staatsexamens voor onderwijzer en hoofdonderwijzer ver plichtend is gesteld acht ik het wenschelijk, dat deze schrijfwijze ook op de openbare en bijzondere scholen in de inspectie Haarlem algemeen in toepassing wordt gebracht. Indien de te volgen schrijfwijze in het leer plan der school niet is vastgelegd, kan zij voor de openbare school door het gemeentebestuur, voor de bijzondere school door het schoolbe stuur worden voorgeschreven. Ik noodig u uit hiertoe ten spoedigste over te gaan. Wanneer een ontwerp van een leerplan of een ontwerp tot wijziging van een leerplan eener openb. school aan mijn oordeel zal wor den onderworpen, zal ik dit niet goedkeuren, indien daarin geen bepalingen omtrent de schrijfwijze der Nederlandsche taal zijn opge nomen gelijk aan die welke voorkomen in bo vengenoemde Koninklijke Besluiten. Ik zal het op prijs stellen, indien ook de leerplans der bijzondere scholen, die bij den aanvang van den nieuwen cursus 1934 '36 aan mij ter viseering zullen worden toegezonden, eenzelfde bepaling omtrent de schrijfwijze der Nederlandsche taal zuil m bevatten. Met nadruk wijs ik erop. dat deze invoering geen aanleiding behoort te zijn om thans ge bruikt wordende en nog niet versleten boe ken door nieuwe te vervangen. Evenmin mag een beroep op de onvermijdelijke bezwaren, die zullen voortvloeien uit het gebruik van leermiddelen, waarin de spelling De Vries en Te Winkel, eventueel met de door Minister Terpstra aangegeven vereenvoudigingen, wordt gevolgd, aanleiding zijn de oude schrijf wijze te blijven volgen. In den overgangstijd, dien wij thans doormaken, dienen wij over deze bezwaren heen te stappen. De verande ringen zijn alle vereenvoudigingen, dus niet van dien aard, dat boeken in de tot dusver gebruikelijke spelling opeens niet meer te ge bruiken zouden zijn. Dit geldt zelfs voor de taalboeken, zooals blijkt uit de opmerking van Prof. Verdenius in het onlangs verschenen supplement op den 23en druk van Leffert- stra's taaloefeningen. De Minister draagt mij op u te verzoeken aan het behoud van regelmatige toestanden in het uitgeversbedrijf mede te werken door zoolang de aanwezige voorraden niet zijn uit verkocht, ook bij de aanschaffing van nieuwe boeken er geen bezwaar tegen te maken, wanneer daarin de tot dusver gebruikelijke schrijfwijze is gevolgd, die immers gedurende vele jaren nog zal aangetroffen worden in bceken, die men reeds in gebruik heeft en waarvan vervanging in korten tijd uitgesloten moet worden geacht. Zij, die zich met ingang van 1 October per kwartaal abonneeren, ontvangen de in September nog te verschijnen nummers gratis. DE ADMINISTRATIE. BARON VON NEURATH, de Duitsche minister van binnenlandsche zaken hield op het internationale wegencongres te Berlijn, een rede. waarin hij de kwesties der gelijkgerechtigdheid van bewapening en het Saarvraagstuk besprak. Nieuwe onthullingen voor de Amerikaansche senaatscommissie Zendeling die traangas demonstreerde Revoluties werpen groote winsten af! WASHINGTON21 Sept. Reuter.) Tijdens het gisteren gehouden verhoor in de Senaats commissie voer onderzoek naar de bewape ningsindustrie, verklaarde de president van den Federal Laboratories Company, Young, dat de Japanners in de Vereenigde Staten een uitgebreiden handelslnforma.tiedienst ge bruikten, om zich op de hoogte te stellen van de nieuwste Amerikaansche uitvindingen. De Japanners vernamen de nummers der patenten door bemiddeling van Japansche handelshuizen. Uit de correspondentie tus- schen Young en de makelaarsfirma Okura- Company bleek, dat de makelaarsfirma, ten einde de patentnummers te weten te komen, voorgegeven had. dat zij eenige producten van de Federale Laboratories Company wenschte te koopen. Young verklaarde bij zijn verhoor, dat hij de nummers niet aan de makelaars had me degedeeld. doch aan de Japanners een voor stel had gedaan inzake den verkoop van de fa bricagerechten. Verder bleek, dat Young in December 1932 heeft getracht, het in het congres voorgestel de wapen-uitvoerverbod te bestrijden, voorts dat de Federal Laboratories in het eerste halfjaar 1934 aan de Cubaansche regeering traangas en andere materialen, tot een to taalbedrag van 400.000 dollar, hebben ver kocht, en dat Young's broeder Paul. die zende ling van de Christelijke Zendingsalliantie in Ecuador was, aan den minister van Oorlog en de legerautoriteiten van Ecuador de werking van het traangas demonstreerde. V.D. meldt nog over deze zitting: Kolonel Smooth, commandant der troepen in Hawai, werd agent van de mitrailleur-fa briek van Thompson, zoomede van een fabriek van „gassen". De revoluties in Brazilië (in 1930'32) hebben den fabrikanten van oor logsmateriaal aanzienlijke winsten opgele verd. Jonas de agent der Federal Laboratories in Zuid-Amerika schreef: de revoluties in Zuid- Amerika nopen mij dag en nacht te wei-ken. Het werk loopt me over het hoofd met die Braziliaanse he revolutie. Wanneer alles goed loopt zal ik mijn schulden kunnen betalen. De fabrikanten hebben aan beide partijen gele verd. Meer licht in de zaak- Lindbergh. Gearresteerde onder sterke verdenking. (Zie eerst pag. 4). NEW YORK, 21 Sept (Reuter). Richard Hauptman is thans herkend als de man, die het losgeld voor de baby van Lindbergh in ontvangst heeft genomen. Ook zijn vrouw is gearresteerd, bij haar ar restatie toonde de menigte zich zeer vijandig en riep „Hang haar op". Hauptman is 35 jaar oud en Duitsch oud front-strijder. Hij heeft toegeven dat hij: le. twee bankbiljetten van 10 en 20 dollar heeft uitgegeven, die herkend zijn tot het los geld te behooren. 2e. als timmerman heeft gewerkt in de om geving van de villa van Lindbergh. 3e. in Duitschland tot gevangenisstraf is veroordeeld, op eerewoord op vrije voeten werd gesteld en als blinde passagier naar Amerika is gevlucht. Een taxichauffeur heeft in Hauptman den man herkend, die hem een dollar gaf. om een briefje af te geven aan het huis van dr. Con don, kort nadat diens naam was genoemd als onderhandelaar voor Lindbergh. Ook is hij door dr. Condon herkend als de man. wien hij op het kerkhof te New Yor-k het losgeld heeft overhandigd. De gouverneur van den staat New Jersey deelt mede, dat hij de uitlevering van Haupt man door den staat New York zal vragen. Te New York wordt Hauptman beschuldigd van afpersing en het dragen van verboden wapens. NEW YORK, 21 Sept. (Reuter). De arres tatie van Hauptmann is het resultaat van een jarenlang, nauwkeurig onderzoek van de politie. Zoo kon zij het nummer van de auto te weten komen, welke toebehooren aan degenen, die het losgeld in ontvangst hebben genomen, hetgeen weer leidde tot de arrestatie. De politie is van meening, dat door deze arrestatie de Lindbergh-affaire opgehelderd zal worden. Nog meer arrestaties? WASHINGTON. 21 Sept. (V. D.) Van welin gelichte zijde wordt medegedeeld, dat men binnen korten tijd nog meer arrestaties in de Lindbergh-affaire verwacht. Tevens werd be kend dat het handschrift van den gearres teerden Hauptmann volkomen overeenstemt met het handschrift van de briefjes die aan den heer en mevrouw Lindbergh gezonden werden met eischen omtrent losgeld. De At torney General Homer Cumming verklaarde dat men stond voor een algemeene omsinge ling" van alle personen, die betrokken zijn bij het ontvoeren van de Lindbergh-baby, zoodat ■thans het einde dezer affaire in zicht is geko men. Nieuwe onthullingen bij de Amerikaansche wapenenquete. pag. 1 De Spaansche regcering heeft verklaard de situatie in het binnenland meester te zijn. pag. 4 Nederland sloot zich le Geneve t.o.z. van de houding van Polen bij de Mogendheden aan. pag. 4 Duitschland heeft te Washington geprotes teerd naar aanleiding van de wapenenquête pag. 4 De man, die destijds het losgeld voor Lind bergh's baby in ontvangst nam, is gearres teerd. pag. 4 en 1 Zoowel de Eerste als de Tweede Kamer zijn gis teren bijeen geweest. paft. 3 Er komt gang in de besprekingen te Batavia. pag. 3 Er worden pogingen in het werk gesteld om te komen tot oprichting van een vereeniging welke zal ijveren voor een waardevast ruil middel. pag 3 Nog een nasleep van de Spaarnestroom-zaak. pag. 5 De restauratie der Bakencsscrkerk. pag. 5 De „Rainbow" heeft de derde race om de Ame rica Cup gewonnen. pag. 9 Laatste berichten. pag. 6 ARTIKELEN, ENZ. R. P.: De affaire-Prince. pag. 1 Van onzen Wccnschen correspondent: Een fabrieksmeisje dat romans schreef. pag. 8 H. G. Cannegieter: Bleckc Bet. pag 8 Jhr. dr. J. C. Mollerus: Russische reiserva ringen. pag. 3 De Londen-.Melbournc-race. pag. 9 Uitgewezen Duitscher kwam te voet terug. En is weer in de gevangenis ondergebracht. Men deelde ons hedenmorgen mede dat de Duitsch-anti-fascistische emigrant Jozef, die onlangs hier ter stede werd gearresteerd en mede door bemiddeling van de Internationale Roode Hulp over de Belgische grens werd ge zet, gisteren te voet hier ter stede is terug gekeerd en gearresteerd is. Hij zou door lang durig verblijf in de gevangenis en de onzeker heid waarin hij verkeerde zoo zijm geknakt, dat hij aan verstandsverbijstering lijdende is. De Roode Hulp zal trachten asylrecht voor hem te verkrijgen en indien dit wordt toege staan hem voor korte ren of lan geren tijd ter verpleging in een inrichting te laten opne men. De commissaris van politie bevestigt ons deze mededeeling, doch trekt de verstands verbijstering In twijfel. De Duitscher is weer in het Huis van Bewaring ondergebracht in wachtlng van zijn uitgeleide over de grens. Typhoon teistert Midden Japan In Kioto stortten talrijke huizen en gebouwen in. Tot nu toe 400 dooden. TOKIO, 21 Sept, (V.D.) Een typhoon, die de ernstigste is welke in de laatste dertig jaar is voorgekomen en die een gemiddelde snel heid bereikte van 60 Meter en gepaard ging met zwaren regenval, heeft hedenmorgen in Midden-Japan gewoed. De typhoon bestreek het gebied van Osaka tot Kioto en verwijderde zich vervolgens over zee na dood en vernieling gezaaid te hebben op zijn weg. Boomen werden ontworteld, tele graafpalen omgeknakt, huizen stortten ineen. Het aantal dooden is nog niet bekend, doch alles wijst erop, dat zeer veel slachtoffers ge vallen zijn. In Osaka zijn een groot aantal huizen ingestort, waaronder ruim veertig lagere schoolgebouwen, een middelbare school, een meisjes-H.B.S., in welk laatste gebouw de meeste leerlingen onder de puinen werden be dolven. Oogenblikkelijk werden troepen opgeroepen om bij het reddingswerk hulp te verleenen. Om twaalf uur was het aantal dooden dat bekend was geworden, reeds gestegen tot 400. In Kioto zijn een gemeentegebouw en ruim tien schoolgebouwen vernield, zoodat in totaal ruim duizend kinderen onder de puinen be dolven werden. Vijfhonderd hunner konden spoedig bevrijd worden. Verscheidene steden langs de binnenzee zijn geteisterd door vloedgolven, die op den ty phoon onmiddellijk volgden en niet minder dan vijftigduizend huizen overstroomden. De spoorwegdiensten tusschen Tokio, Osaka en Sjimonoseki werden verbroken, terwijl meer dan tien treinen ontspoorden en omgewor pen werden, waardoor de lijst van slachtoffers wederom met ongeveer honderd dooden steeg. De aan de scheepvaart toegebrachte schade was betrekkelijk gering, hetgeen te danken is aan de waarschuwingen, die tijdig door het Meteorologisch instituut uitgezonden werden. De staart van de typhoon sloeg nog over Tokio, waar echter slechts geringe schade werd aan gelicht, daar de gemiddelde snelheid hier nog slechts twintig meter bedroeg.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1934 | | pagina 1