KUKUITj
Spaansche regeering ver
klaart de revolutie voor
gedempt.
FRANKEN'S
BROODFABRIEKEN
Het BeiQuftifiste
Een gouden auto.
52e Jaargang No. 1-5734
Verschijnt dagelülrs. behalve ón Zon- en Feestteen
Dinsdag 9 October 1934
HAARLEM S DAGBLAD
IHrectie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGE ME ENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTENper week 0.25, per maand 1.10, per 3 maanden
f 3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week ƒ0.05, p. maand ƒ0.22, p. 3 mnd. ƒ0.65, franco p. post 0.72^.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos-: Directie 13982 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 19122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTlëN: 1—5 regels ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclame»
ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels
ƒ0.60, elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze
Groentjes 13 regels f 0.30, elke regel meer f 0.10, uitsluitend k contant
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid 600.-, Overlijden 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Duim ƒ250.-, Wijsvinger 150.-, Elke andere vinger 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100,-.
Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f 2000.-, Overlijden 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Verlies Duim 75.-, Verlies Wijsvinger 75.-. Verlies andere vinger f 30.-.
Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN.
HAARLEM, 9 October.
Het Oerwoud.
Lloyd George heeft gezegd dat Europa een
oerwoud is. De staten sluipen er in rond en
grommen tegen elkaar. Als zij eenmaal weer
op krachten zullen zijn gekomen, zal elk
oogenblik een verkeerd opgevatte handel
wijze of verkeerd begrepen overeenkomst hen
weer naar eikaars keel kunnen doen springen.
Ja, het ziet er prettig uit. Een voorbeeld van
de situatie wordt geleverd door de verhouding
tusschen Italië en Joego-Slavië. De Joego
slavische kranten hebben gezegd dat het Ita-
liaansche leger houder is van het wereld
record hardloopen (wègloopen, wel te ver
staan! en Mussolini, inplaats van zooiets te
negeeren, gaat erop antwoorden ten over
staan van 4'00.000 luisteraars op het grootste
plein van Milaan. „Het is duidelijk dat wij
onze betrekkingen met Joego-Slavië niet kun
nen verbeteren als de dagbladen van dat land
doorgaan met onze diepste gevoelens te kwet
sen". buldert hij. „De waarde van het Ita-
liaansche leger, dat meer dan zeshonderddui
zend dooden gaf aan de gemeenschappelijke
zaak der gealliëerden, kan niet worden be
twijfeld".
Was het niet beter geweest de uitlatingen
van de Joego-Slavische pers te negeeren? Ver
moedelijk zijn er nog geen duizend Italianen
te vinden, althans niet in Italië zelf. die
Joego-Slavisch verstaan. En aangezien Mus
solini precies kan vaststellen wat er in zijn
land niet en wat er wel gepubliceerd zal wor
den, had hij die dingen makkelijk kunnen
doodzwijgen. Als hij goede relaties met Joego-
Slavië wenscht, kan hij daarin trouwens niet
geremd worden door een paar kranten in dat
land. Zijn die machtiger dan Mussolini? Na
tuurlijk niet.
Ik geef toe, dat dit niet overdacht zal zijn
door de menigte van 400.000, die naar hem
luisterde en met geloei op zijn woorden rea
geerde. Maar het is bekend genoeg dat der
gelijke massaas niet denken. Inplaats daarvan
loeien zij. niet alleen in Italië maar ook in
andere landen. Het is derhalve gewenscht ze
met omzichtigheid te behandelen, anders
loeien ze op verkeerde oogenblikken. Dit nu
schijnt een zeer verkeerd oogenblik. Want
verbetering van betrekkingen tusschen sta
ten is een zaak van rustig bezonken overleg
tusschen intelligente menschen van goeden
wil. De opinie van loeiende volksmassaas
mist rust, bezonkenheid, goede wil en boven
al intellect.
„Ontwapening is dood", heeft Mussolini in
dezelfde redevoering gebulderd. „Begraven
onder vlooten en kanonnen".
Zooiets lees ik met ongerustheid. Zoowel van
andere staatslieden als van Mussolini krijgt
men in de laatste jaren steeds meer den in
druk, dat zij zich in internationale zaken laten
leiden inplaats van zelf te leiden. Men heeft
ontwapening trachten te bereiken in einde-
looze conferenties, en is tot dusver droevig
blijven falen. Men heeft het tegenovergestelde:
toenemende bewapening, bereikt.
Het komt mij voor dat dit geen reden voor
trots is voor de staatslieden, die de bewuste
conferenties op touw zetten en lieten voeren.
Het vreemde is dat zij blijkbaar maar aan
nemen, dat de verantwoordelijkheid daar
voor heelemaal niet bij hen ligt. Is dit in
ternationaal beleid? Is het regeeren?
om van dictatoriaal regeeren maar heelemaal
te zwijgen? Het heeft meer den schijn alsof
telkens afgewacht wordt welken kant de
stemming in volksmassaas nu weer uit zal
zwaaien, om dan daarna deze stemming
luidkeels te gaan proclameerenen daar
mee verergeren.
Waarom zegt Mussolini niet: „Ik eisch ver
betering van onze betrekkingen met Joego-
Slavië. en zal die bewerken. Ik eisch interna
tionale ontwapening, zal daartoe het voor
beeld geven en er mijn uiterste krachten aan
geven. Ik sta er u borg voor dat ik niet zes
honderdduizend Italianen, of meer. zal doen
sterven in een nieuw waanzinnig Europeesch
conflict. Ik zal daar mijn leven, mijn gaven,
mijn arbeid aan wijden.
Waarom niet?
Dit is het vreemde, het onrustbarende. Het
is geen regeeren. Het is wat Ortega y Gasset
noemt: de opstand der horden.
En wat Lloyd George noemt: het oerwoud.
R. P.
Neem Melkbrood van Franken!
Mijn man wil geen ander!
Haarlem - Heemstede - Bloemendaal
(Adv. Ingez. Med.)
Het telefoonnet-Haarlem.
Verdeeling in twee netten.
Naar wij vernemen ligt het in de bedoeling,
in den loop van 1935 het telefoonnet-Haarlem
in verband met de voortgezette autcmatisee-
ring te verdeelen in 2 netten: het eene om
vattende een net-Santpoort tSantpoort-dorp
en Santpoort-Stationwaarvan de centrale
gevestigd zal zijn in het tegenwoordig Post
kantoor in Santpoort-Station en het andere
omvattend de rest van het huidige net-Haar
lem. Van dat net wordt dus eigenlijk een deel
afgenomen.
Een telefonische verbinding van Haarlem
met Santpoort (dorp en Station) zal dan dus
slechts langs interlocalen weg tot stand kun
nen komen tegen een tarief van 6 cent per 3
minuten.
De gasprijs te Haarlem.
Het voorstel van B. en W. tot verlaging.
B. en W. deelen thans per raadsstuk aan
den gemeenteraad mede, dat het, wegens de
tijdsomstandigheden gewenscht is, de thans
geldende tarieven voor de levering van gas
te verlagen, en wel voor de levering over den
gewonen meter na de eerste meteropneming
na 31 October a.s. en voor de levering over
den muntmeter met ingang van 1 November
a.s.
Zij stellen voor het uniformtarief van 11
cent per M3. te brengen op 9 cent per M3. en
voor het vasreclittarief den prijs per ver
bruikten M3. van 6 cent te verlagen tot 5 ct.
Wij merken nog op, dat de gebruikers van
gas over muntmeters 30 cent installatie-kos
;en per maand betalen.
Het voorstel van B. en W. komt in de raads
zitting van a.s. Woensdagmiddag aan de orde,
De proefzender te Maastricht.
Ook op andere plaatsen proeven.
MjAASTRICHT 9 October. Sinds Vrijdag
der vorige week is de proefzender welke bij
Maastricht in het vlakke Maasdal is opge
steld door de P. T. T. en Philips Radio in be
drijf genomen. Voorloopig blijft alles bij
streng wetenschappelijke proeven, waarvan
de luisteraar heel weinig opmerkt. Hoog
stens zal hij van tijd tot tijd op 301,5 meter
een zoemend geluid hooren. Het is de bedoe
ling om na Maastricht ook in enkele andere
plaatsen in 't land, ver van Huizen, dezelfde
proeven te herhalen.
ERNSTIGE POLITIEKE BOTSINGEN TE
SAO PAULO.
RIO DE JANEIRO, 8 October (V.D.) Zon
dag hebben 12.000 in uniform gekleede fascis
ten een protestbetooging gehouden te Sao
Paulo tegen den moord op een fascist door
communisten.
De communisten hielden een contra-de
monstratie. Er ontstonden botsingen waarbij
uit hinderlagen en uit huizen geschoten
werd. Vier personen werden gedood en 38
gewond.
Vuurgevechten duren
echter voort.
Krijgsraad heden bijeen.
De onbewaakte bewaakte.
Tegen den overwegwachter procesverbaal
opgemaakt.
De politie heeft een onderzoek ingesteld
naar de omstandigheden die tot gevolg heb
ben gehad, dat Zondagmiddag de spoorboo-
men aan den overweg aan de Weesperzijde in
de spoorbaan UtrechtAmsterdam zijn open
gebleven toen een sneltrein dien overweg
moest passeeren. Van een en ander is proces
verbaal opgemaakt. Na het technisch onder
zoek van de Spoorwegen zal de schuldvraag
ter sprake komen.
8 Octoberviering te Alkmaar.
een bataillon van het vreemdelingenlegioen
zijn heden aangekomen.
Het proces tegen de gearresteerde leden van
de Catalaansche generaliteit zal normaal ver-
loopen.
Bij de onlusten te Barcelona zijn in totaal
33 personen gedood.
MADRID, 9 October (V. D.) De Spaansche
regeering heeft in den afgeloopen nacht de
moblisatie gelast van al het spoorwegperso
neel tusschen 20 en 38 jaar. De stakers, die
aan dezen oproep geen gehoor geven en niet
aan hét mobilisatiebevel voldoen, zullen be
schouwd worden als deserteurs in oorlogstijd,
die voor een krijgsraad terecht moeten staan.
Door dezen drastischen maatregel hoopt de
regeering de spoorwegstaking te breken.
Een gildenoptocht.
Alkmaar heeft ondanks het trieste regen
weer toch met enthousiasme zijn traditionee1
8 October feest gevierd. Dit jaar was de opzet
niet zoo gxootsch als verleden jaar Des mor
gens werd een optocht van kinderen gehou
den, waarbij de voorzitter van de 8 October-
vereeniging een rede heeft gehouden. De clou
van den dag was des middags de gildenop
tocht. waarin door een tiental groepen een
historisch beeld werd gegeven van verschil
lende gilden vroeger en thans, 's Avonds werd
o.m. In de Groote Kerk een concert gegeven,
LUIS COMPANYS. de afgezette president
van Catalonië.
(Zie ook pag. 4).
MADRID, 9 October (Reuter). De minis
ter van oorlog deelde mede, dat vandaag de
krijgsraad bijeen zou komen, om het vonnis
uit te spreken over hen. die aan den opstand
hebben deelgenomen. De meeste processen
zullen gevoerd worden te Barcelona, maar ook
enkele te Madrid. In Barcelona hebben nog
geen executies plaats gehad.
MADRID, 9 October •Reuter) De rebellen
in Asturië trekken zich langzamerhand terug.
In de buitenwijken van Oviedo wordt nog te
genstand geboden.
De regeering gelooft dat de socialisten 40
millioen peseta's hebben uitgegeven om de
revolutie voor te bereiden.
De minister van binnenlandsche zaken
verklaarde het volgende: De revolutie is vol
komen mislukt. De socialisten zijn er niet in
geslaagd te Madrid de macht in handen te
krijgen.
Alleen enkele afzonderlijke opstandige
groepen rondom Oviedo blijven nog wanorde
lijkheden verwekken. Het kabinet heeft den
autoriteiten verzocht de processen voor den
krijgsraad met spoed af te handelen. Het
ontwerp voor de begrooting zal morgen wor
den bekend gemaakt.
In verscheidene wijken van Madrid hielden
de schermutselingen en vuurgevechten van
nacht aan. Het aantal slachtoffers is niet be
kend. Men heeft gemerkt dat de rebellen in
het bezit zijn van ultra-moderne wapenen.
De socialistische leider en afgevaardigde in
den Cortez, Jimenez is gearresteerd.
Te Sevilla zijn op verscheidene punten der
stad machinegeweren opgesteld.
Te Bilbao zijn talrijke vuurgevechten gele
verd. Vier personen werden gedood. De sta
kers hebben de fabrieken beschadigd.
Te Algeciras hebben de revolutionairen de
staking uitgeroepen. Te Gijon zijn de laatste
rebellen gevlucht in de visscherswijken en
hebben zich met hun wapenen overgegeven.
Te Ciudad Real heeft men Dr. Vallina ge
arresteerd. een bekende figuur in de Syndica
listische beweging.
Uit Barcelona was gemeld, dat oud-presi
dent Companys en zijn aanhangers ter dood
woren veroordeeld. Dit bericht wordt echter
tegengesproken. Het proces tegen Companys
is nog niet begonnen.
De nationale arbeidsfederatie te Barcelona
heeft den stakers gelast het werk te hervat
ten.
BARCELONA. 9 October (Reuter). De
stad biedt weer een meer normaal aanzien;
autobussen en trams rijden weer en theaters
en bioscopen zijn heden weer geopend.
Een regiment Afrikaansche infanterie en
Lloyd George pleit voor
ontwapening.
„De wereld is een oerwoud
LONDEN. 9 October (Reuter). Lloyd
George heeft gisteravond een godsdienstige
bijeenkomst toegesproken, waarin hij o.a.
zeide
,De wereld is een oerwoud. De landen
sluipen erin rond en grommen tegen elkaar.
Elk oogenblik kan een verkeerd opgevatte
handelwijze of. verkeerd begrepen overeen,
komst hen weer naar eikaars keel doen
springen, ofschoon nu nog niet, daar zij nog
niet op krachten zijn gekomen.
Mussolini spreekt over de oefening der
Italiaansche kinderen in het gebruik van
wapenen. Men hoort van nieuw giftgas dat
in Amerika is uitgevonden, een docdelijke
straal in Frankrijk en men verheugt er zich
over.
De conferentie te Bristol heeft eenstem
mig een motie aangenomen voor verhooging
der Engelsche bewapening. Men heeft mij
verteld, dat in Duitschland piloten voor
oorlogsvliegtuigen worden opgeleid.
Er is nog net tijd om den oorlog tegen te
houden en. dat kunnen alleen de Christelijke
kerken doen".
De onrust in Spanje duurt voort: volgens de
jongste cijfers zijn er 500 dooden en 2000
gewonden: Azana is per vliegtuig naar
Frankrijk uitgeweken.
pag. 4
Tegen Bruno Hauptmann is thans een aan
klacht wegens moord ingediend.
pag. 4
Minister Steenberghe zal de conferentie van
de goudbloklanden te Brussel bijwonen.
pag- 3
Uit de Zuid Willemsvaart is het lijk van een
man opgehaald, die zeer waarschijnlijk door
misdrijf om het leven is gekomen.
pag. 3
Slechts door geduld zullen de besprekingen te
Batavia tot een goed einde kunnen worden
gebracht.
pag. 3
De inspecteur van de Volksgezondheid, dr. E.
C. M. J. Hollman, over het riolecringsvraag-
stuk te Haarlem.
pag 6
De directeursbenoeming voor de Stads-Bi-
bliotheek en Leeszaal.
pag 2
Het telefoonnet te Haarlem wordt in tweeën
verdeeld.
pag. 1
Laatste berichten.
pag. 7
ARTIKELEN. ENZ.
R. P.: Het oerwoud.
pag- 1
Van onzen Par ij sc hen correspondent: Sir Ba
sil Zaharoff zijn leven te Gisers.
pag. 4
Van onzen correspondent te Parijs: Doumer-
gues jongste radiorede.
pag. 11
jhr. dr. J. C. Mollerus: Het Xederlandsch
burgerlijk luchtverkeer.
pag 3
Alfred Cortot: Worden wonderkinderen groote
musici?
pag. 9
Henry A. Th. LesturgeonHet graf van Cyrano
de Bergerac.
pag. 9
E. v. R.: Filmwerk „Nederland".
pag. 9
K. de Jong: Kerkconcert.
pag 9
Damrubriek.
pag 8
(Een Amerikaansche fabriek heeft
onlangs den Sjah van Perzië een
auto geleverd, die, naar de berich
ten, geheel van goud is en waar
van de portieren met juweelen
zijn versierd).
Er is weer wat nieuws op het Perzisch tapijt,
De Sjah heeft een auto besteld.
Zooals er geen een op den aardbodem rijdt,
Gerekend naar waarde in geld.
Behalve de motor is alles van goud,
(De motor is toch niet te zien)
Het zal wel heel mooi zijn voor wie ervan
houdt,
Zoo'n glinsterend gouden machien.
Het vorstelijk wapen, op ieder portier,
Staat ook ongetwijfeld heel net.
Het is van topaas, van smaragd en safier
Met groote briljanten bezet.
De Sjah rust in kussens van gouden brokaat.
Tenminste dat stel ik me voor,
Zoo rijdt hij in echt sprookjes prinslijken
staat.
De straten van Teheran door.
Daar ligt dan een ijzeren spijker in 't stof,
Een roestig onoogeiijk vod,
De auto van goud rijdt erover een plof
En weer is een voorband kapot.
Als 't slijk van de aarde de wegen bedekt.
Dan krijgt ook dit gouden juweel.
Van modder, die andere autos beplekt.
Niet meer. maar niet minder, zijn deel.
En al is zij ook honderdduizenden waard
En ongekend edel van lijn,
Die rijdende gouwe wordt ook niet bespaard.
Een stinkende gauwe te zijn.
P. GASUS.
St. Bureaucratius leeft nog.
Gemeenterekening teruggezonden om
een cent.
Men schrijft aan de N. R. Ct.:
In den gemeenteraad van 't dorpje Wij denes
zijn de sensaties den laatsten tijd niet van de
lucht.
Voor morgen bevat de agenda van de raads
vergadering wederom een belangrijk voorstel,
n.l. het opnieuw vaststellen van de gemeente
rekening over 1933. Deze is van Ged. Staten
terugontvangen met de opmerkingdat
twee halve centen als een cent zijn opgeteld,
wat niet had mogen gebeuren.
Sint Bureaucratius is nog niet dood; hij
leeft nog.
DE REVOLUTIONNAIRE BEWEGING IN SPANJE. De arrestatie op straat van
eenige aanvoerders der opstandelingen.
Ongeregeldheden in Wonogiri
Veldpolitie met driehonderd personen slaags.
SEMARANG, 9 Oct. (Aneta) Bij een po
ging tot arrestatie van een goeroe (gods
dienstleeraar) in een dessa in Wonogiri. had
een treffen plaats tusschen de veldpolitie en
300 volgelingen van den goeroe. Bij deze onge
regeldheden werden de detachementcomman
dant Bimmermann benevens twee agenten en
vele volgelingen gewond. Twee volgelingen
van den goeroe werden gedood. De godsdienst
leeraar zelf werd gearresteerd.
Later arriveerde ter plaatsede hoofdcom
missaris van politie uit Solo de heer Welber-
een met 20 stadsagenten. die 17 personen
arresteerde. Het voorloopig onderzoek wees uit
dat de goeroe bezig was een groep te vormen
waarvoor naar zijn beweren betaling
van belasting aan het Gouvernement overbo
dig zou zijn.
In 15 jaar een luchtrijk
gewonnen.
P. T. T. huldigt de K. L. IVL
Ter gelegenheid van het 15-jarig jubileum
ontving de K.L.M. van het Staatsbedrijf der
Posterijen, Telefonie en Telegrafie een fraaie
oorkonde met met den navolgenden tekst:
OPGEDRAGEN
AAN
Koninklijke Luchtvaart Mij
voor Nederland en Koloniën
die in
15 jaren zich een rijk won
in de lucht, waar zij
op veilige vleugelen
met snelle slagen
menschen en waren
heenbeurt en doet reizen
van Oost naar West
van Zuid naar Noord
Tot Roem voor het Volk van
NEDERLAND
Het Staatsbedrijf der P. T. T..
7 October 1934
Invoer in ons land blijft dalen.
Blijkens mededeeling van het Centraal Bu
reau voor de Statistiek bedroeg de waarde
van den Nederlandsehen invoer zonder goud
en zilver in September f78 (v. m. f89. v. j.
fill) millioen en die van den uitvoer f69 (v.
m. f69, v. j. f74) millioen.
Gedurende de periode van Januari tot Sep
tember bedroeg de waarde van den invoer f 791
(v. j. f884) millioen en van den uitvoer f534
(v. j. f548) millioen.
Het percentage van den invoer gedekt door
den uitvoer bedroeg over September 88.4 (v.m.
77,2, v. j. 66,4) en over Januari/September 67,6
(v. j. 62,0).
De invoer van goud en zilver bedroeg over
September f 4.718.234 v. m. f 3.304.360) en de
uitvoer f4.239.380 b. m. f 6.384.777).