f taukea's
NJFEIT
Broodfabrieken
Belangrijke opdracht aan de Werf „Conrad".
Het haas.
Hei Belauftq/ksU
52e Jaargang No. 15736
VerscHijnt dagelijks, behalve Op Zon- en Feestdagen
Donderdag 11 October 1934
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
en ROBERT PEEREBOOM. COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V. Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN: per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post f 0.72^.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon No»-: Directie 13982 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIeN: 1—5 regels ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclame»
0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regel»
ƒ0.60, elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze
Groentjes 1—3 regels f 0.30, elke regel meer ƒ0.10, uitsluitend k contant
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid 600.-, Overlijden 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Duim ƒ250.-, Wijsvinger 150.-, Elke andere vinger 50.-, Arm-of Beenbreuk 100.-,
Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Verlies Duim ƒ75.-, Verlies Wijsvinger f 75.-. Verlies andere vinger 30.-.
Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN.
HAARLEM, 1 1 October.
Uit den Raad.
De gemeenteraad heeft op dezen Woensdag
middag nogal erg met klassieke thema's ge
werkt. Verruiming van de openstelling van
winkels op Zondag bleek een gelegenheid voor
zestien sprekers om los te komen, en die an
dere oude Prinsenhoofsche symphonie, de Pen
sioenen van oud-wethouders, weerklonk ook
weer. Waarna de gasprijs verlaagd werd, het
geen een ouderwetsch-duur besluit leek, en de
Raad tenslotte een uur geheime zitting noodi^
had om te kunnen gaan benoemen. Er waren
belangrijke benoemingen bij, want twee nieuwe
hoofden-van-takken-van-dienst werden aan
gesteld: dr. Smit te Spaarndam als directeur
van den Gem. Geneeskundigen Dienst en de
heer P. V. de Wit te Laren als directeur van de
Stadsbibliotheek en Leeszaal. Beiden behaal
den een groote meerderheid.
Het winkels-debat leidde niet alleen tot aan
neming van het voorstel van B. en W.: ver
ruiming van den verkoop op Zondag voor
brood-, banket-, suikerwerk-, chocolade-win
kels en voor winkels waarvoor een vergunning
geldt als bedoeld in art. Ie of g der Drankwet,
maar ook nog tot een toevoeging aan deze
categorieën van de fruit- en vischwinkels. Dit
laatste op een amendement-Van Kessel, dat ex-
met 2215 stemmen doorkwam.
Gloednieuwe gezichtspunten kwamen er niet
voor den dag. Het spreekt vanzelf dat van
A.R. zijde bezwaren werden gemaakt op grond
van de Zondagsheiliging, dat deze van R.K.
zijde ook werden geopperd de heer Van
Tetering wees er evenwel op, dat de R.K. gees
telijkheid geen bezwaar heeft gemaakt, omdat
de tijdsomstandigheden tot verruiming van
den verkoop dwingen en dat van verschil
lende zijden gepleit werd voor de belangen, die
de kleine neringdoenden bij dezen nieuwen
maatregel hebben.
Mr. Bijvoet, op dit oogenblik lichtelijk mede-
presideerende, merkte zeer terecht op dat d(
principiëele kwestie indertijd in de Kamer uit
gemaakt is en dat men die nu niet meer in het
geding moet brengen. De Raad moet voldoen
aan den wensch van een voldoende meerder
heid-voor-verruiming onder de winkeliers, als
die meerderheid er is. De heer Scholl viel hem
bij, en het aanhangige voorstel werd op deze
wijze wel tot zijn inderdaad simpele proporties
teruggebracht, maar limiteer zestien raads-
redenaars nu eens tot een onderwerp, zonder
dat zij er de voorhistorie en de algemeene
principes bij te pas brengen, en een nieuwe
editie van een reeds gehouden Kamerdebat be
proeven! Ongewapend als hij was met een
hamer slaagde mr. Bijvoet er dan ook niet in.
Mevrouw Scheltema zou hij evenwel aan 't
woord gelaten hebben, want zij zag de zaak
even scnerp-begrensd als haar collega-in-jure
en beperkte zich tot de referenda onder de
klagende winkeliers, die in meerderheid ge
holpen moeten worden. Hetwelk, zooals gezegd,
tenslotte geschiedde.
De kwestie der oud-wethouders-pensioenen
heeft den heer Meyers vermoeid. Er was nu
die brief met bezwaren van Gedeputeerde Sta
ten weer, en daar begonnen we nou weer op
nieuw! „Hoe vaak nog?" kreunde de heer
Meyers, en hij wou Gedeputeerden hun zin
maar geven, of tenminste een soort van com
promis met ze maken.
Niet alzoo mr. Bijvoet, die zei: we hebben
een besluit genomen, en daar houden we ons
nu aan. Vernietigen zij ons besluit, dan kunnen
we in beroep bij de Kroon gaan. Dat zullen
we dan nog wel 'es zien! Laten we ze maar
schrijven, dat wê bij ons besluit blijven. Hierop
kwam er een politiek intermezzo, want de
heer Peper beschouwde den heer Meyers in
deze zaak als woordvoerder van de S.D.A.P., en
deed op deze basis een van zijn gebruikelijke
aanvallen op deze partij. Hij speelde evenwel
op het verkeerde paard; de heer Joosten ver
kondigde andere inzichten van S.D.A.P.-zijde
en liet niet xxa den communist op zeer bestraf
fende wijze toe te spreken en hem ongure de
bat-methoden te verwijten. Waarop de heer
Peper later weer reageerde, zoodat het nogal
wat tijd kostte.
Het vei-kiregen rechten-argument, ten aan
zien van de oud-wethouders, werd opnieuw
door mevrouw Elzinga en ook door den heer
Wolzak te berde gebracht, waartegenover mr.
van Dam zich beriep op de juridische bevoegd
heid van den Raad oax een overéénkomst als
deze te wijzigen. Het klopte zeer precies, maar
het verkregen rechten-argument (ook in deze
rubriek indertijd aangevoerd) baseert zich
niet op de letter, maar op den geest. De con
sequentie van mr. van Dam's betoog zou mij
wellicht ook hemzelf griezelig lijken. Als
het particuliere bedrijf zoo ging redeneeren.
Wethouder mr. Gerritsz zei dan ook dat hij
geschrokken was van deze theorie van ge
meentebevoegdheid om overeenkomsten te
wijzigen.
Het einde van het debat bracht een over
winning voor mr. Bijvoet, die met 264 stem
men zijn brief aan Gedeputeerden: „we blij-
ven bij ons besluit" erdoor kreeg.
De giasprijs werd volgens voorstel van B. en
W. verlaagd: het gewone tarief van 11 tot 9
en het vastrechttarief van 6 tot 5 cenit. De
zaak is daar niet mee ten einde, want er wer
den meer verlagings-wenschelijkheden geuit.
De heer Kuiper wou het vastrecht (f 2 per
maand) tot f 1,50 verlagen; de heer Re-inalda
wou de huurprijzen van de meters afschaf
fen; de heer Peper rekende uit dat B'. en W.
het niet bij de voorgestelde verlaging zullen
kunnen laten omdat petroleum nog steeds
goedkooper blijft.
De heer Joosten vond het moeilijk om deze
zaak goed te bekijken vóór de begrooting er
is. en die moeilijkheid voelde blijkbaar ieder
een. Het thans aangenomen voorstel van B.
en W. kost, bij onveranderd gasdebiet, de ge
meente 240.000 per jaar. Afschaffing van
de meterhuur, zei wethouder Roodenburg, zou
nog eens 61000 kosten en verlaging van het
HETMELKBROODVAN
FRANKEN IS BETER
HAARLEM, HEEMSTEDE, BLOEMENDAAL
(Adv. Ingez. Med.)
vastrecht tot 1.50 nog eens een halve ton
Maar als de heeren de zaak nog eens bekijken
willen en met voorstellen komen bij de be
grooting? B. en W. zullen die mogelijkheid
ook overwegen. Zij verwachten niet dat
de huidige prijsverlaging het debiet zal doen
stijgen. Zij hopen er den status quo mee te
handhaven. En intusschen denken ze ook over
een verlaging van den prijs van electriciteit.
Erg imponeerend was deze, historie niet. De
gasfabriek ondervindt de concurrentie van
verbeterde petroleum-toestellen. De gasfabriek
maakte, zooals de heer Kuiper voorrekende,
tot dusver 40 pCt. winst op den kostprijs van
het gas. Heel veel voor een tijd als deze. Nu
gaat men ietwat aarzelend verlagen, hetgeen
een particulier bedrijf niet zou doen. Dat zou
zeggen: ik moet goedkooper dan m'n concur
rent worden, anders „lig ik er uit". Maar de
gemeente redeneert anders, omdat ten eerste
haar commerciëele beleid te traag werkt en
omdat ten tweede zij niet buiten hooge win-
sten uit de bedrijven kan. Wethouder Rooden
burg wil blijkbaar met voorzichtig beleid te
werk gaan. en eerst eens afwachten wat de
uitwerking van dezen eersten maatregel is.
Het zal hem, vrees ik, niet meevallen. Als
een monopolist eenmaal in het gedrang komt
door den verkoop van een ander pi'oduct dat
succes op zijn afzetgebied heeft is hij er niet
plezieriger aan toe dan een gewoon particulier
bedrijfsleider, en moet even snel handelen als
die in zulke omstandigheden zou doexx.
Die gemeente zal moeten kiezen of zij kamp
wol geven..en dat kan alleen volgens het
axioma: de aanval is de beste methode van
verdedigingOf zich angstvallig op haar
stellingen terugtrekken en praten over „hand
having van debiet." Verder dan dit laatste
gaan de illusies tot dusver niet. Op den duur
verliest men met zulk een tactiek. Er zal dus
bij de behandeling van de begrooting meer
mceten gebeuren.
Duidelijk is dat het meest opvallende mo
nument van Haarlem, de Stadsleelijkerd. in
gevaar verkeert. En we zouden het dezen gas
houder gunnen, ware het niet dat zijn wel
vaart met die van alle belastingbetalers in zoo
direct verband staat.
Dat hij zich alzoo met kracht verdedige!
R. P.
32 dooden bij het mijnongeluk
bij Lyon.
Reeds 23 lijken geborgen.
LYON, 10 October (Reuter). Bij de ont
ploffing in den zwavelmijn te Saint Pierre ie
Palud zijn 32 mijnwerkers om het leven geko
men. Tot xiu toe zijn 23 lijken geborgen.
WEER TWEE PESTSLACHTOFFERS
TE BATAVIA.
BATAVIA, 11 October (Aneta) Twse vrou
wen. die in contact geweest zijn met den per
soon, uit Bandoeng afkomstig, en te Batavia
aan pest overleden, zijn op 10 October mede
aan longpest overleden.
Uitgebreide isolatiemaatregelen zijn geno
men.
Van de vier personen welke nog thans in de
Centrale Burgerlijke Ziekeninrichting in ob
servatie zijn, zijn twee vrouwen gezond, ter
wijl van de twee overigen een vrouw en
een kind de diagnose nog niet kon worden
vastgesteld.
Het wijkbestuur, de politie en de gezond
heidsdienst blijven de uiterste waakzaamheid
betrachten.
Spaansche regeeringstroepen
aan de winnende hand.
MADRID, 11 October (Reutèr). De opstan
delingen in Asturië wijken voor de regee
ringstroepen, aan wie zij 12 dooden, vele ge-
wonden, 300 gevangeneix en gi'oote hoeveelhe
den sprixxgstoffen, wapens en munitie in han
den lieten vallen.
Ook te Toreno in Lean wijken de opstande
lingen.
In den afgeloopen nacht zijn te Madxid de^
vuurgevechten tusschen de opstandelingen en
de regeeringstroepen hervat.
Verscheidene pex-scnen werden gewond, tal
rijke arrestaties werden verricht
De krijgsraad van Barcelona heeft luite
nant-kolonel Richard, den bevelhebber van de
Garde Assaut tot levenslangen dwangarbeid
veroordeeld
GOED NIEUWS.
Het bedrijf aan den Spaarndammerweg wordt
waarschijnlijk heropend.
Nieuw personeel zal aangesteld worden,
Wij zijn zoo gelukkig heden goed nieuws te
kunnen brengen. Er is een belangrijke op
dracht aan de Werf „Oonrad" te Haarlem ge
geven, namelijk den bouw van een tinbagger
molen voor rekening van de Billitonmaat-
schappij te 's Gravenhage.
Eenigen tijd geleden hebben wij reeds me
degedeeld. dat de Billiton-maatschappij be
sloten had dezen tinbaggermolen te laten
bouwen. Wij deelden toen tevens mede, dat d;
„Conrad" een der werven was die voor deze
opdracht in aanmerking kwam.
Nu deelde de directie ons mede, dat er on
der Nederlandsche werven een inschrijving
heeft plaats gehad, die tot resultaat heeft ge
had, dat het werk aan de „Conrad" is opge
dragen. Het werk woxdt zonder overheidssteun
uitgevoerd.
De Conrad heeft vroeger reeds 7 tinbagger
molens voor de Billiton gebouwd. De molen
die nu gebouwd wordt is de grootste die op de
wereld bestaat. Hij krijgt een capaciteit van
3.000.000 M3. per jaar. De zuig dien® bedraagt
29 Meter; de lengte van het schip wordt op 70
Meter de breedte 20 Meter.
De molen wordt hier eerst met losse bouten
in elkaar gezet, daarna wordt hij weer uit el-
baar gehaald exi in deelen naar het terrein
van de Billiton in Ned. Indië vertransporteerd.
Daar wordt de molen dan in elkaar gezet en
definitief geklonken. Voor dit laatste werk zijn
monteurs aanwezig. Indertijd zijn namelijk
monteurs van de ..Conrad" in dienst overge-
gaan bij de Billiton. Hoogstens zal nog één
monteur uit Haarlem met den molen naar
Indië gaan.
Over den molen zal de „Conrad" ongeveer
een jaar bouwen.
Dit is de eerste groote opdracht die de
„Conrad" sinds eenige jaren is machtig ge
worden. Toen de werkzaamheden in den loop
der crisisjaren zeer sterk verminderden, is het
bedrijf aaxx den Spaarndammerweg stilgelegd
en gecombineerd met Stox-k-Hijech in den
Waarderpolder. Het is zoo deelde de direc
tie ons mede zeer waarschijnlijk, dat de
JOEGO-SLAVle s NIEUWE KONING. de
11-jarige zoon van den vermoorden koning,
die als Peter Et den troon besteeg.
werf der „Conrad" aan den Spaarndammer
weg thans heropend zal worden. Ook is het
niet uitgesloten, dat een klein gedeelte van
het werk ook in Zaandam zal worden uitge
voerd, waar de „Conrad" ook een werf heeft.
Het is zeker, dat voor het maken van den
molen nieuw personeel door de „Conrad" zal
moeten worden aangenomen. Hoeveel maxi
aangenomen zullen kunnen worden is evenwel
thans nog niet te zeggen.
Tot zoover de mededeeüngen der directie
van de „Conrad", die voor onze industrie en
onze stad in het algemeen van groot belang
zijn.
(De hazenjacht is geopend en
in Friesland zoor den er veel ge
schoten).
Dit is de tijd voor 't arme haas.
Van donderslag uit blauwe lucht,
Gepaard gaand aan een hagelbui,
Die hem terneer velt in de vlucht
Er waait een kwade haze-wind;
Al kiest het ook het hazenpad.
Het heeft door 't jachtige bestaan.
Zijn laxxgsten tijd alweer gehad.
De menschen houden veel van hem,
Die menschenliefde is zijn dood.
Zoodra er schot komt in 't bestaan.
Is "t arme haas in levensnood.
Het heeft een leger, maar dat voert
Geen strijd voor hem en zijn gezin,
Het gaat er meestal ver vandaan.
Zijn laatste hazenslaapje in.
De mensch klaagt veel over zijn lot,
'k Moet zeggen, dat ik graag erken.
Dat 'k blij ben, dat ik in den herfst,
Niet letterlijk het haasje ben.
De gasprijs te Haarlem.
De raad naxn het voorstel van B. en W. aan.
Woensdagmiddag nam de raad van Haar
lem het voorstel van B. en W. aan om den
gasprijs met ingang van 1 November te ver
lagen.
Voor den gewonen en den muntmeter wordt
de prijs van 11 op 9 cent per M3. gebracht,
voor het vastrechtarief van 6 op 5 cent per M3.
Er werden nog voorstellen uit den i-aad ge
daan om ook de huur van meters en van in
stallaties af te schaffen, alsook om het vaste
recht van f 2 tot f 1.50 per maand te verlagen.
B. en W. zullen, die voorstellen bij de behan
deling der begroóting voor 1935 xxader onder
oogen zien.
De Stads-Bibliotheek en
Leeszaal.
De heer De Wit directeur.
Zooals in ons raadsverslag te lezen staat is
in de vergadering van den Raad van Woens-
drg tot directeur van de Stads Bibliotheek en
Leeszaal benoemd de heer P. V. de Wit. dix*ec-
teur der Leeszaal en Bibliotheek te Laren.
Wij herinneren er aan dat een foto van den
heer De Wit en een uitvoerig artikel over den
nieuwbenoemden directeur gepubliceerd wer
den in ons nummer van Dinsdag 9 October.
Senator dr. Radenko Stankow.lsj, vroeger minister van ouderwijs ilinks» en
prins Paul Karageorgewitsj, een neef van den vermoorden koning, maken deel
uit van den regentschapsraad. die het bewind in Joego-Slavië zal uitoefenen tot
de meerderjarigheid van koning Peter.
Van den moordenaar van koning Alexander
zijn sporen gevonden te Aix en Provence en
Parijs.
pag. 4
De Fransche politie heeft een razzia gehou
den onder de Joego Slavische emigranten.
pag. 4
Het stoffelijk overschot van koning Alexander
is naar Joego Slavië overgebracht.
pag. 4
De vermoorde Fransche minister Barthou
krijgt een Staatsbegrafenis.
pag. 4
llaarlemsche gemeenteraad: De verkoop op
Zondag is voor verschillende zaken verruimd;
de gasprijs wordt verlaagd: benoemd zijn tot
directeur van den Gem. Geneeskundigen
dienst W. B. Smit te Spaarndam en tot di
recteur der bibliotheek en leeszaal P. V. de
Wit te Laren.
pag. 6
Crematie van Isaac Israels.
pag 11
Belangrijke opdracht voor de Werf Conrad.
pag. 1
Wijziging percentage ruilverkavelingswet.
pag- 3
Gemeenteraadsverkiezingen te Heerenveen.
pag. 3
De Zwaluwen verliezen van het Haagsche
elftal.
pag. 11
Wanneer zijn lichten verblindend?
pag. 2
Laatste berichten
pag. 7
ARTIKELEN ENZ.
R. P.: Uit den Raad.
pag. 1
Van onzen Londenschen correspondent: Lloyd
George, van staatsman tot boer.
pag. 4
jhr. dr. J. C. MoUerus: Ventvergunningen.
pag. 3
Voor de Vrouw.
pag 8
Koning Peter te Parijs
aangekomen.
Uitgebreide voorzorgsmaatregelen.
(Zie ook pag. 4).
PARIJS. 10 October (Reuter). Koning
Peter II van Joegoslavië en zijn gx-ootmoeder
zijn hier per auto aangekomen. Speciale voor
zorgsmaatregelen waren getroffen bij hun
aankomst te Cherbourg De trein die hen
naar Parijs vervoerde stopte 15 K.M. buiten
de stad, waar de vorstelijke gasten in een auto
plaats namen. Prinses Ileana van Roemenië,
de zuster van Koningin Maria van Joego
slavië is hedenavoixd laat te Parijs aangeko
men, vergezeld vaxx haar echtgenoot Anton
van Habsburg.
PARIJS, 10 October (Reuter) De politie
is er in geslaagd te ontdekken dat de moor
denaar van koning Alexander te Parijs een
costuunx heeft gekocht, en door middel van
den eigenaar van het kleedingmagazijn is
men erin geslaagd het Parijsche adres van
Kelemen te vinden. Dit is een klein hotel in
het centrum van de stad.
De eigenaar herkende het portret van Ke
lemen en verklaarde dat deze met een zekeren
Benes, die in 1903 te Zagreb is geboren, bij
hem heeft gelogeerd. Beiden waren gebracht
door een zekeren Wikomir Malie, die in 1912
te Split werd geboren. In Januari j.l. is deze
uit Frankrijk uitgewezen, omdat hij deel nam
aan samenzweringen.
Het laatst werd hij in België gesignaleerd.
Benes en Kelemen verlieten het hotel 4
October.
De bij de huiszoekingen bij Joego-Slaven in
beslag genomen documenten zijn bestudeerd
en vervolgens verzekerd.
De minister van binnenlandsche zaken zal
11 October den directeur van de veiligheid,
Berthion aan een verhoor over de gebeurte
nissen te Marseille onderwerpen, waarna de
minister de noodige maatregelen zal nemen.
Joego-Slavië verdenkt
de Macedoniërs.
BELGRADO, 10 October (Reuter). Men
is hier nog steeds in het onzekere omtrent
de redenen van den koningsmoord.
Meer en meer wordt evenwel de dood thans
toegeschreven aan Macedoniërs.
Rouw aan het
Nederlandsche Hof.
In verband met het overlijden van Koning
Alexander van Joego-Slavië, heeft het Ne
derlandsche hof met ingang van heden voor
een week halve rouw en voor een week lichte
rouw aangenomen.
Ook Koningin Maria te Parijs
aangekomen.
PARIJS. 11 October (Reuter). Hedenoch
tend zijn Lebrun en Koningin Maria van Joe
go-Slavië van Marseille hier aangekomen.
Op het station werden zij begroet door Dou-
mergue. Koningin Maria van Roemenië, de
regeering en het corps diplomatique.
Lebrun begaf zich vervolgens naar de Elvsee,
de koningin ging naar de Joego-Slavische le
gatie; zij zal 21.15 naar Belgrado vertrekken.
Films van den moord in beslag
genomen.
CHERBOURG, 10 October (Reuter) De
politie heeft hier een zevental films in beslag
genomen, welke de moord op Koning Alexaxx-
der weergeven.
