M -
DE MOORD TE MARSEILLE.
Derde medeplichtige van Kalemen
gearresteerd.
DE LUCHTROOVERS VAN HOITIKA
VRIJDAG 12 OCTOBER 1934
HAARLEM'S DAGBLAD
4
BUITENLAND.
Ook te Parijs was een aanslag op
den koning voorbereid.
Albert Sarraut afgetreden.
Hooge functionarissen van hun
posten ontheven.
Naar uit Annemasse gemeld wordt, zijn de
gistermorgen in Thonen verdacht van mede
plichtigheid bij den aanslag in Marseille ge
arresteerden, Benesj en Nogak, den ge-
heelen dag door den bijzoideren commissaris
Petit verhoord.
De Fransche consul te Genève en de Zuid-
Slavische vertegenwoordiger te Genève hebben
uzich naar Annemasse begeven, teneinde bij
de verhooren aanwezig te zijn.
De arrestatie vond plaats in een hotel te
Thonen, op instructie van Parijs. De gear
resteerden hebben geen tegenstand geboden.
Zij hadden Tsjecho-Slowaaksche passen bij
zich, welke waren uitgegeven door het
Tsjecho-Slowaaksche consulaat generaal te
Triest. Zij gaven in den loop van het verhoor
echter toe. dat de passen vervalscht waren.
De verhooren worden bemoeilijkt door het
feit, dat de beide arrestanten vrijwel geen
Fransch spreken. Hun werden foto's voor
gelegd, waarop zij staan afgebeeld in gezel,
schap van Kalemen. Zij zagen zich toen
gedwongen toe te geven, dat zij Kalemen
kenden, doch trachtten te loochenen, dat zij
in eenig verband zouden hebben gestaan
met, den daad. Uit het verdere verhoor schijnt
echter gebleken te zijn, dat zij het waren
met wie Kalemen de laatste dagen in Parijs
heeft doorgebracht.
Zij lieten verder doorschemeren, dat zij
opdracht hadden in Parijs een tweeden
aanslag te plegen, wanneer de eerste zou zijn
mislukt.
In Parijs en in de provincie wordt het
onderzoek naar verdachte Zuid-Slaven met
kracht voortgezet.
Te St. Denis bij Parijs zijn twee Zuid-
Slavische onderdanen gearresteerd, bij wie
men verdacht materiaal in beslag heeft ge
nomen. Men heeft nog niet met zekerheid
kunnen vaststellen wat zij in Frankrijk uit
lichtten.
Sylvestre Chalny gearresteerd.
Gistermiddag om half vijf hebben, naar
de Tel. verneemt, inspecteurs van de Parij
sche politie in het bosch van Fontainebleau
een man zwervende aangetroffen, wiens sig
nalement overeen kwam met dat van Kale-
men's medeplichtige Sylvestre Chalny, wien
het des ochtends was gelukt, met achterla
ting van zijn pas aan de gendarmes te ont
snappen. Hij werd onmiddellijk gearresteerd
en is inmiddels naar Parijs overgebracht.
De „Information" meldt uit Belgrado, dat
de broeder van den moordenaar van Koning
Alexander en Barthou in Belgrado is gea-
resteerd. Het betreft hier een tandarts, Kale
men genaamd.
Koning Alexander's onuit
gesproken rede.
De redevoering, die koning Alexander
Woensdag in het Elysée zou hebben gehou
den, in antwoord op de begroetingsrede van
president Lebrun, hield oa. het volgende in:
„Dit is een der plechtigste oogenblikken in
mijn leven sedert den wereldoorlog. Elkeen
weet, dat wij Frankrijk liefhebben. Die gene
genheid is diep in ons wezen geworteld. Wij
bewonderen Frankrijk om de oprechtheid en
heldhaftigheid van zijn daden, telkens wan
neer billijkheid en rechtvaardigheid verdedigd
moeten worden tegen een handeling van wil
lekeur en geweld in het internationale leven,
alsook om zijn vasthoudend streven bij den
moeizamen opbouw van den vrede tusschen
de volken."
„Maar daar het hier voornamelijk de kwes
tie betreft van de betrekking tusschen onze
twee volken, verheugt het mij, met een enkel
woord den nadruk te leggen op de banden, die
Joego-Slavië aan Frankrijk binden." (Reuter)
Albert Sarraut afgetreden.
Albert Sarraut.
De Fransche minister van binnenlandsche
zaken Sarraut, die door de Fransche bladen
verantwoordelijk wordt gesteld voor het feit,
dat de aanslag In Marseille kon gelukken, is
afgetreden. Verwacht wordt, dat een kabinets
constructie zal plaats vinden.
De directeur-generaal van de Süreté,
Berthein is uit zijn functie ontheven, even
als de prefect van het departement Souches
du Rhone, Jouhaux.
Men neemt aan, dat nog verdere sanctie,
maatregelen zullen worden genomen.
In verband met het aftreden van minister
Sarraut en het ontslag van twee hooge politie
ambtenaren te Marseille, wordt in Parijsche
kringen er nogmaals op gewezen, dat na de
schietpartij te Marseille zulk een verwarring
heerschte. dat minister Barthou, hoewel hij
gewond was zonder eenige hulp uit den auto'
stapte en met een door hem aangeroepen
taxi naar een ziekenhuis reed, waar hij
ten gevolge van bloedverlies overleed.
De reis van de „Dubrownik".
Toen de „Dubrownik", die het stoffelijk
overschot van koning Alexander naar Zuid-
Slabië vervoert, de straat van Messina pas
seerde. zond de Italiaansche marine een on
der admiraalsvlag varende kruiser en es
kader torpedojagers, die den kruiser Dubrow
nik door de straat begeleidden tot aan de
grens der territoriale wateren.
Belgrado bereidt zich voor.
In de Joego-Slavische hoofdstad maakt
men thans voorbereidingen voor de teraarde
bestelling van koning Alexander, wiens lijk
in het oude paleis zal worden opgebaard.
De zwarte vlaggen in de stad worden steeds
talrijker. In de étalages zijn omfloerste por
tallen «van den koning opgesteld. Voor de
bloemenwinkels verdringen de menschen el
kander om kransen enz. te bekijken, die be
steld zijn voor de begrafenis.
In de gemeenschappelijke zitting van den
senaat en de Skoeptsjina heeft de voorzitter
van den senaat Tomatsjitsj den vermoorden
koning de laatste eer gebracht.
Hongarije dementeert beschuldigingen.
De ..Times" meldt uit Boedapest: Het ko
ninklijk Hongaarsch ministerie van buiten-
landsche zaken dementeert het in de „Times"
van 10 dezer gepubliceerde bericht- uit Bel
grado. volgens hetwelk de pleger van den
aanslag op koning Alexander en den Fran-
schen minister van Buitenlandsche Zaken be
hoort. zou hebben tot de Kroatische organi
satie in Hongarije, Jenkpueste. Aan dit de
menti wordt door het ministerie toegevoegd,
dat in Hongarije geen vereeniging van Kroa
tische emigranten bestaat.
Koningin Maria naar Belgrado.
PARIJS: Koningin Marie van Joego-Slavië
is Donderdagavond in gezelschap van haar
zoon. Peter H, de koningin-moeder van Roe
menië, prinses Deana van Roemenië, prins
Anton van Habsburg en den minister van
Buitenlandsche Zaken, Jeftitsj, naar Bel
grado vertrokken.
Tal van autoriteiten, o.m. de president der
Fransche Republiek. Lebrun, hebben het hoo
ge gezelschap uitgeleide gedaan.
Demonstraties in Joego-Slavië.
Uit Belgrado wordt gemeld, dat in Joego-
Slavië Donderdag in tal van plaatsen anti-
Italiaansche en anti-Hongaarsche betoogin
gen zijn gehouden.
Volgens een te Londen uit de Zuid-Slavi-
sche stad Leibach ontvangen bericht, is het
aldaar tot anti-Italiaansche betoogingen ge
komen. De menigte trachtte het Italiaansche
consulaat te bestormen, doch de politie greep
onmiddellijk in en heeft ongeregeldheden
voorkomen.
Monument voor den gevallen koning
te Marseille.
Er is in Frankrijk een comité opgericht van
vrienden van Joegoslavië, die gelden zullen
inzamelen voor de te Marseille van een mo
nument ter eere van den door moordenaars
hand gevallen koning van Joego-Slavië.
Film van den aanslag te Londen
vertoond.
Duizenden Londenaren hebben gisteren een
film aanschouwd, die wel een der actueelste
en meest historische is, die ooit vertoond
werd. Op het witte doek werden de laatste
oogenblikken van Bartou en Koning Alexan
der en de opwinding der razende menigte die
op den moordenaar aftrok, geprojecteerd. Men
is van meening. dat het geen wonder is, dat
de Fransche autoriteiten alles in het werk
gesteld hebben om te verhinderen, dat de
film over de grenzen kwam en dat zij een
copie die voor New-York bestemd was in
Cherbourg is beslag heeft genomen. Men is
er echter blijkbaar in geslaagd de film naar
Engeland te brengen, waar hij nu in 1500 bios
copen wordt gedraaid. Onder de toeschouwers
bevonden zich een groot aantal ambtenaren
van de geheime politie van Scotland Yard.
die zoo nauwkeurig mogelijk de gezichten van
de menschenmenigte bestudeerden, teneinde
te zien of zich ook bekende internationale
misdadigers daartusschen bevonden.
Verbod in Duitschland.
De Duitsche rijksminister van Volksop
voeding en Propaganda heeft de vertooning
van de film. die is opgenomen, terwijl de
moord op koning Alexander en minister
Barthou zich afspeelde voor geheel Duitsch
land verboden.
De kist met het stoffelijk overschot van koning Alexander wordt aan boord
geheschen van den kruiser „Dubrovnik" te Marseille.
Parijsche commentaren.
(Van onzen Parijschen correspondent).
Het is alles zoo snel gegaan en we zitten
zelf op zoo'n grooten afstand van de plaats
waar de afschuwelijke moord plaats had, meer
dan duizend kilometers, dat 't bijna een on
mogelijkheid is om vooruit te snellen op de
vele berichten uit Marseille zelf. Feestelijk
maakte men zich in Parijs op voor de offi-
cieele ontvangst van Alexandre Ier. toen het
ontstellende bericht van zijn dood kwam, dra
gevolgd door de mededeeling dat ook Barthou
was bezweken.
We hebben ons onmiddellijk in telephoni-
sche verbinding gesteld met enkele collega's
daar ter plaatse en toch nog enkele inlich
tingen gekregen welke anders in den stroom
van telegrammen verloren zouden zijn ge
gaan.
De ontzetting is groot. En niet alleen over
het feit zelf. maar ook over de mogelijkheid
hoe dit drama heeft kunnen plaats vinden. We
mogen he: niet langer verzwijgen dat het pu
bliek (en sommige couranten schrijven het
reeds openlijk" de recherche er aansprakelijk
voor stelt. Immers, bewezen is het dat de po
litie dien zelfden ochtend er van op de hoog
te was dat een aanslag werd voorbereid. En
wat heeft men gedaan om het te verhinde
ren? Men weet dat Marseille een wespennest
is en dat de politie daar ter plaatse allerminst
betrouwbaar is. enkele goede uitzonderingen
niet te na gesproken. „Men is verplicht", zoo
zeide Bailby, „verplicht aan de waarheid, op
te merken dat Sarraut, als minister, er niet
in geslaagd is om de hand te leggen op de
bandieten die sedert acht maanden daar wor
den gesignaleerd. Hij draagt dus, of hij wil
of niet. een deel van de verantwoordelijkheid
in dit voor ons zoo vernederende drama. „En"
zoo verklaart de hoofdredacteur van „Le
Jour" verder: „Het heengaan van één minis
ter is niet voldoende om het publiek geweten
gerust te stellen. Het aftreden van héél het
Kabinet, zou de eenige maatregel zijn welke
een eerlijk en fatsoenlijk man als Doumergue
noodig heeft om een regeering samen te stel
len die in eer en fatsoen kan regeeren. „Het
klinkt hard 'M. de Voïnovich, oud-gouverneur
van Alexandre Ier verklaart openlijk; de
schuld ligt aan de veronachtzaming van de
oolitie), maar het stemt geheel overeen met
hetgeen we van ooggetuigen uit Marseille
hoorden. Hoe is het mogelijk zoo vraagt men
zich af. dat de moordenaar ineens, onopge
merkt. een zoo dicht aaneengesloten cordon
kan verbreken om tot de auto door te drin
gen? Hoe is het te verklaren dat hij al zijn
schoten kon lossen en meer dan zeven perso
nen, van wie vier doodelijk kon verwonden,
dat deze Kroaat met parabellums en zelfs
een bom gewapend kon ziin. dat zich oo het
verdere parcours (waarschijnlijk) medehel-
oers (een Griek" konden bevinden, zonder
dat. de politie ook maar iets van hun aanwe
zigheid vermoedde?
Misschien is het de opwinding en de be-
grijpeliike verontwaardiging van het oogen-
blik welke zoo doet spreken, maar de vragen
eischen een antwoord.
Zooals men weet werd aan de Koningin, die
over land de reis naar Parijs maakte en die
haar Gemaal in Marseille zou ontmoeten,
eerst bij aankomst in Lyon het ontzettende
bericht medegedeeld. Het. was de prefect van
het departement die opdracht had gekregen
om haar op de hoogte te stellen van het
zware verlies Dadelijk tot den specialen sa
lon-wagen toegelaten kweet de prefect zich
van zijn droeve taak. haar mededeelend dat
mevrouw Herriot verzocht had tot H.M. te
worden toegelaten.
Iemand, die bij het onderhoud tegenwoor
dig was heeft ons verteld: De koningin was
zeer bleek, maar ze wist zich volkomen te be-
heerschen. „Gauw. zoo gauw mogelijk", zei zij.
„Ik wil zoo spoedig mogelijk in Marseille zijn.
Ja, vraagt aan mevrouw Herriot of ze me wil
vergezellen, dan ben ik tenminste niet geheel
alleen". En dan, na een lange, pijnlijke stil
te: „De eenige troost nog is dat mijn arme
Alexandre gestorven is in het land dat hij
zoo lief had en waar zooveel van zijn onder
danen zijn gesneuveld
Dat laatste „Vive le Roi" klonk als een hoon.
zoo vertelde men ons nog uit Marseille.
De vreeselijkp moordaanslag had plaats ge
had en Alexandre, machteloos, reeds geheel
buiten kennis lag achterover in de kussens
van zijn auto. Zijn admiraalssteek was afge
vallen en langzaam siepelde het bloed over
de veeren. Een inspecteur had de tegenwoor
digheid van geest dadelijk te bevelen: naar
net dichtstbijzijnde hospitaal. Twee, drie hon
derd meters verder, waar men niets van het
drama had gezien stonden in driedubbele ha
gen de belangstellenden opgesteld en als de
auto met den doodelijk gewonden koning in
razend tempo voortsnelt, dan juicht men van
alle zijden: Vive le Roi.Leve de Koning.
En blootshoofds, op de treeplank, schreeuwt
de inspecteur terug: ja, ja.... schreeuwen
jullie maar.... Vive le Roi....
Omdat het vreeselijke bericht na het slui
ten van de avondbladen kwam vernam het
Parijsche publiek eerst vrij laat wat er was
geschied. In politieken kring echter, waar het
gebeuren vrij spoedig bekend was heerschte
een hevige opwinding', en al spoedig
vulden de wandelgangen van het Palais Bour
bon zich met een compacte menigte welke
den toestand besprak. Het was echter voor
eerst afwachten op het besluit van den ijlings
bijeengeroepen ministerraad, onder voorzit
terschap van Doumergue, in het ministerie
van Buitenlandsche Zaken. Men kent reeds
de beschikkingen: nationale rouw en het be
sluit dat de President van de Republiek en
twee ministers zich naar Marseille zouden
begeven om daar het stoffelijk overschot van
den Koning en van Barthou een laatste eer
bewijs te brengen. In het ministerie begon
men reeds met de toebereidselen voor een
rouwkapel, waar het stoffelijk overschot van
Barthou zal worden opgebaard.
Toen minister Sarraut ons het communiqué
voorlas kon hij nauwelijks zijn ontroering
verbergen. „Ik persoonlijk", zoo verklaarde
hij, „verlies in Barthou een vriend van lange,
lange Jaren".
Ook de andere ministers, die één voor één de
vergadering verlieten uitten zich in een zelf
den geest.
In de wandelgangen van het Palais Bourbon
werd het voorgevallene druk besproken. Maar
hier gingen de gesprekken voornamelijk over
de politieke gevolgen, voor het binnenland wel
te verstaan. Niet op één. maar op verschillen
de plaatsen en in verschillende groepen hoor
de men de meening verkondigen, dat het ge
beurde moest leiden tot een aanzienlijke re
formatie van het Kabinet en dat President
Doumergue in deze omstandigheid onmogelijk
zou kunnen verder regeeren met dit aldus
samengestelde ministerie.
Wat de buitenlandsche politiek betreft zijn
de gevolgen nog niet goed te overzien, zoo re
deneert men voorts. Natuurlijk zal in Joego-
Slavië niemand er aan denken Frankrijk ver
antwoordelijk te stellen, voor dezen door een
Kroaat bedreven misdaad en de verhouding
tusschen de beide landen kan er niet onder
lijden. Maar, zoo redeneeren anderen, hoe
ontzettend en hoe afkeurenswaardig dit dra
ma is, toch mag niet worden vergeten, dat de
ONZE DAGELIJKSCHE
KINDER VER TELLING.
160
Voor hij hen ingehaald had, want ze waren er als de
wind vandoor gegaan, zonder op hem te letten, voelde hij
zich beetgepakt en in een der huisjes getrokken. Armen
en beenen werden hem met lappen gebonden en daar zat
Piet gevangen. In wat voor oord ter wereld was hij toch
wel terecht gekomen? Had hij de taal maar kunnen ver
staan, die door die akelige menschen werd gesproken.
Het was me hier het oord wel! Nadat ze Piet gebonden
hadden, verlieten de mannen het huis en lieten Piet
alleen achter. Wat te doen? Natuurlijk het eenige dat
overbleef, nu zijn armen en beenen gebonden waren. Al
kon hij dan niet loopen. rollen kon hij wel en zoo trachtte
hij zich ,als een tonnetje om zijn as wentelend, naar den
uitgang te werken.
komst van Alexandre Ier en de daarop vol
gende -besprekingen mpt minister Barthou in
vele Europeesche kringen een niet te ontken
nen angstige stemming teweeg brachten. Het
valt niet te ontkennen, aldus redeneeren ze,
dat een bondgenootschap met Joego-Slavië en
het leveren van oorlogsmateriaal Frankrijk
te eenenmale verwijderde van alle natuurlijke
doodsvijanden van het oude Servië. De vrees
bestond dat -men Hongarije, Bulgarije. Italië
zoo goed als Oostenrijk en Turkije tegen zich
in het harnas zou jagen. De zeer koele ont
vangst. welke Barthou in Polen ondervond,
de daarop volgende reactie van Polen in Ge
nève. de uiterst gereserveerde houding van
Mussolini tegenover Frankrijk, het waren al
lemaal verschijnselen welke er op wezen hoe
een groot deel van Europa die toenadering
tusschen Frankrijk en Joego-Slavië zag. Met
leede oogen zagen zij, die in een nauwe sa
menwerking tusschen Parijs en Rome een
garantie voor den wereldvrede vinden, deze
toenadering en met angst vroegen ze zich af
welk een ontvangst Barthou in de Italiaan
sche hoofdstad zou vinden na zijn besprekin
gen met den koning-dictator. Want moeilijk
konden dezen zich voorstellen dat Barthou
het klaar zou spelen om als bemiddelaar op
te treden tusschen twee landen, Italië en
Joego-Slavië die zoo fél tegen elkaar zijn ge
keerd en wier belangen zoo hemelsbreed uit
een loopen. In deze oogenblikken van rouw
en .medeleven lijkt het wreed om aldus dit
pijnlijke vraagstuk op te werpen, maar de we
reldbelangen moeten alle gevoelens opzij zet
ten.
Het is als een vingerwijzing van de voor
zienigheid. dat Alexandre en Barthou te za-
men moesten sneuvelen, juist aan den voor
avond van zulke gewichtige en vèrdragende
besluiten, door het moordend vuur van een
Kroaat die zich zoo, crimineel, trachtte te
wreken op de onderdrukking van een land
met een beschaving en vrijheid van meer dan
negen eeuwen.
Daarom alleen reeds is deze daad zoo ont
zettend: in welke Europeesche verwikkelingen
met onberekenbaar catastrophale gevolgen
worden we gesleept, wanneer de Serviërs
Croatië aan het regime voor Macedoniërs en
Dalmatië gaan onderwerpen? Een gevaar is
afgewend, maar een nog dreigender er voor
in de plaats gekomen. Dar zijn de huidige
zorgen in Franschen politieken kring.
In verschillende Parijsche wijken heerscht
een zekere opwinding over het feit, dat de po
litie bij een groot aantal hier gevestigde Joe-
go-Slaven huiszoeking heeft gedaan. Gedu
rende den heelen nacht zijn op de préfecture
besprekingen gehouden en zijn de vreemde-
lingenkaarten gecontroleerd en vanmorgen
vroeg reeds werd een aanvang gemaakt met
de visitaties. Na een kort verhoor zijn alle
ondervraagden naar de Parijsche prefecture
vervoerd om daar nader te worden verhoord
om te verifieeren of ze niets uitstaande heb
ben met den moordenaar. Tevens zijn overal
alle papieren, brieven en 'bescheiden alsmede
couranten in beslag genomen teneinde te
worden geverifieerd.
HENRY A. TH. LESTURGEON.
Oostenrijk.
Invoering van den algemeenen
dienstplicht?
De tweede vice-voorzitter van Weeneri,
Kresse, zeide in een rede, dat hij vernomen
had, „dat binnenkort de algemeene dienst
plicht in Oostenrijk zal worden ingevoerd. Het
zal noodig zijn de geheele Oostenrijksche
jeugd tot het leger te brengen, waarin zij
tegen een kleine vergoeding langen tijd zal
moeten blijven dienen".
Regeeringstroepen rakken
Oviedo binnen.
Het is de regeeringstroepen gisteravond
gelukt Oviedo binnen te rukken. De Spaansche
minister van oorlog heeft verklaard, dat mili
taire vliegers verschillende verkennings
vluchten boven de stellingen der rebellen in
Asturie hebben ondernomen en dat zij de om
geving van Oviedo met bommen hebben be
stookt.
De hevigheid der gevechten in Asturie kan
blijken uit het vinden van de lijken van 150
opstandelingen in het dorp Campomanes na
het artillerie-bombardement.
De krijgsraad heeft den Catalaanschen lei
der Richard tot levenslange gevangenisstraf
veroordeeld.
De mijnramp bij Lyon
Tot nog toe 25 lijken geborgen.
Men heeft thans 25 lijken geborgen uit de
brandende mijn St.-Pierra la Palud bij Lyon.
Zeven mijnwerkers zijn nog niet gevonden.
Gisteren deelden de ingenieurs mede, dat het
vu ui" in omvang afneemt. Al bestaat er ook
geen kans de nog vermisten levend te bergen,
heeft men toch de hoop niet geheel opgege
ven dat zij er in zouden geslaagd zijn te
vluchten naar een dieper gelegen deel van de
mijn.
Kerkelijke reorganisatie in
Beieren
Duizenden demonstreeren voor den
afgezetten bisschop Wurm.
Rijksbisschop Dr. Mueller heeft bij zijn po
ging den tegenstand tegen de Duitsche „Rijks
kerk te breken Beieren in twee kerkelijke res
sorten gesplitst, welke hij Frankenland en
Beieren noemt.
De nazi-primaat heeft den bisschop van
Wurtemberg, Dr. Wurm, ontslagen, die een
zijner felste tegenstanders was.
Gisteravond hebben duizenden in de stra
ten gedemonstreerd tegen de actie van den
Rijksbisschop.
Trein stort in een rivier
Vijf dooden en talrijke gewonden in den
staat Iowa.
In den Amerikaanschen staat Iowa is een
trein op een brug gederailleerd en in de rivier
gestort. De locomotief verdween in de dieote.
De machinist, de stoker en drie passagiers
werden gedood, uit de vernielde drie wagens
werden talrijke gewonden geborgen.
