Franken
bakt Tarvo Brood!
FRANKEN'S
Op stap.
Het Beimfdjkste
52e Jaargang No. 15752
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Dinsdag 30 October 1934
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEEEBOOM UITGAVE LOÜRENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
en ROBERT PEEREBOOM. COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V. Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTENper week 0.25, per maand 1.10, per 3 maanden
13.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.72*4.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon No»-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN: 1—5 regels ƒ175, elke regel meer ƒ0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels
0.60, elke regel meer 0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze
Groentjes 1—3 regels ƒ0.30, elke regel meer ƒ0.10, uitsluitend contant
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid 600.-, Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Duim 250.-, Wijsvinger 150.-, Elke andere vinger 50 -, Arm-of Beenbreuk 100.-.
Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Verlies Duim 75.-, Verlies Wijsvinger 175.-, Verlies andere vinger ƒ30.-.
Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN.
HAARLEM, 30 October.
Bijgeloof
Het droevig einde van den Panderjager, na
een korte maar opwindende loopbaan, heeft
een ware opleving gebracht in het bijgeloof,
dat ons allen min of nieer pleegt eigen te zijn.
„Er rustte een noodlot op het toestel", heeft
zelfs de secretaris van het Studiecomité, in
zijn officiëele capaciteit, verklaard. En tien
duizenden anderen hebben dat vóór en na
hem gezegd. Ik vind er een reden in tot extra
waardeering van den moed van Asjes en
Geysendorffer. de twee piloten, die blijkbaar
koppig de noodlots-idée genegeerd hebben en
ondanks al hun pech hardnekkig zijn blijven
voorttobben met het duivelsche apparaat. In
zijn eigen ondergang heeft het hen en hun
nieuwen marconist, Pronk, tenslotte, als door
een wonder gespaard. Er moge veel slechts
te zeggen zijn van de nagedachtenis van den
Pander jagererkend dient te worden dat
hij bij zijn vele avonturen wel illusies maar
nooit menschen vernietigd heeft.
Zijn loopbaan en zijn droevig einde herin
neren aan die van het eenmaal zoo trotsche
schip de P. C. Hooft, dat ook voor het ongeluk
geschapen scheen en tenslotte niet in éen
brand, maar in een serie branden zijn dood
vond. En de zeelui kunnen heusch nog wel
meer vertellen van schepen waarop een fatum
rustte. De historie van den strijd tusschen
den mensch en de zee bevat er ware romans
van. Waarom zou de luchtvaart daarvan ge
speend blijven? Het beperkt zich trouwens
niet tot zee- en luchtvaartuigen. Ook sommige
auto's schijnen voor het ongeluk te worden
geboren. Ergens midden in de massa-fabri-
cage van meneer Ford of meneer Chrysler,
van de General Motors of van meneer Citroën
ontstaat zoo'n product, waarop de Zwarte
Kunst haar euvel oog heeft doen vallen. Het
slipt, rijdt tegen boomen, torpedeert fietsende
juffrouwen, wordt door zijn eigenaar spoedig
geadverteerd en verhandeld als zijnde in Pri
ma Staat en als hebbende Slechts Tienduizend
Kilometer*geloopen, Te Koop Wegens Bijzon
dere Omstandigheden, Tegen Spotprijs..*, en
den volgenden dag rijdt de nieuwe eigenaar
er vlot een wetering mee in en wordt op het
nippertje gered.
Zelfs zegt men dat er zulke fietsen bestaan.
Zij komen uit een gerenommeerde fabriek, er
is niets Japansch aan, maar de banden sprin
gen. de cranks breken, de kogellagers loopen
in elkaar en als de voorvork het begeeft en
de eigenaar in het ziekenhuis ligt is hij voor
goed een bijgeloovig man.
Zit er tenslotte iets in dat bijgeloof? Als
wij ons van de verkeersmiddelen afwenden,
en de rubriek Onroerende Goederen in be
schouwing nemen, rijzen nog veel meer mys
teries. Waarom willen sommige „panden" het
als winkels absoluut niet doen, zonder dat er
ook maar de geringste verklaring voor is te
vinden? Zoo'n winkel prijkt midden in een
straat die vol goedbeklante affaires zit
alleen die éene wil niet. Jan en Piet zijn er ai
in gefailleerd. Willem komt.
Hij kent geen bijgeloof. Hij lacht het weg.
Hij is de soort man die onder ladders door
loopt, op Vrijdag den dertiende een meisje ten
huwelijk vraagt, en zich een zwarte kat aan
schaft. Het geroddel van de buren en kennis
sen over zijn noodlottig perceel beantwoordt
hij met luid gelach. Maar weldra verstomt
daten binnen twee jaar moet hij zich via
een surséance en "n paniekerige liquidatie het
veege lijf redden, met verlies van al z'n spaar
duitjes
Wat zit er in die dingen? We weten het
niet. Er zijn, zegt men, zelfs woonhuizen
waarop het noodlot rust. Er zijn, zeggen de
boeren, stukken land waarop het gewas niet
gedijen wil. Er zijn
Er is meer tusschen hemel en aarde dan wij
weten, zooals een Engelsch spreekwoord nuch-
terlijk opmerkt, en wie zal het ontkennen?
Toch blijf ik, ondanks de romantische beko
ring van die noodlots-these, nog maar steeds
liever gelooven dat het de eigenaars zelf zijn,
die aan al die dingen hun noodlots-bestem-
ming geven door hun achterdocht, hun twij
fel, hun vrees, hun gezakt zelfvertrouwen,
misschien onderbewust, maar dat zich dan
toch uit in fouten, tekortkomingen, blunders,
zoodra eenmaal de eerste (toevallige) tegen
slag er geweest is.
Kunnen we ook van den Panderjager niet
aannemen, dat die botsing met dien tractor
een fout is geweestgevolg van onvoldoen
de voorzorgsmaatregelen, en meer niet? Ik
ben niet van plan om, als ik binnenkort een
nieuwe fiets gekocht heb en er éénmaal mee
geslipt ben, er verder een heele reeks onge
lukken mee te beleven.
Eigenlijk kunnen we ons dat bijgeloof hoe
gezellig fictief ook, in de nuchtere practijk
van deze harde wereld niet veroorloven.
R. P.
Aangespoelde lijken
geïdentificeerd.
De bemanning der vergane „Charles José".
NORDERNEY, 30 Oct. Ongeveer veertien
dagen geleden spoelden op Norderney en op
Juist bij Hilgenriesersiel de lijken van ver
dronken zeelieden aan. Uit het politie-onder-
zoek is thans gebleken, dat het de lijken wa
ren van de bemanning van het op 4 October
nabij de Nederlandsche kust tijdens een he-
vigen storm gezonken Belgische stoomschip
„Charles José". De kapitein, tevens eigenaar,
van het schip, die indertijd als eenig overle
vende door het Duitsche stoomschip „Hilgen-
fels" werd gered, vertoeft nog te Norderney
en bevestigde het resultaat van het politie
onderzoek. Van de bemanning van de „Char
les José" worden thans nog slechts de eerste
machinist en een matroos vermist.
Het echte Tarvo Brood! Gebakken
in de model-fabrieken van Franken,
van Tarvo-meel, gemaakt van het
beste Zeeuwsche graanlederen dag
versch, in den perkamenten zak met
den Tarvo-boer't Lekkerste brood
dat U zich denken kuntGezond, ver
sterkend, lichtverteerbaar! 11 "cent!
Broodfabrieken.
Groote Houtstraat 4
Telefoon 10137
Kruisweg 55 - Telefoon 10424
Wagenweg 144
Telefoon 11469
Houtplein 2a Telefoon 13311
Santpoorterstraat 60
Telefoon 11603
Bloemcndaalschestraatwcg 265
tOverveen) Tel. 23416
K. Kleverlaan 32 (Blocmendaal)
Tel. 22090
Binnenweg 209 (Heemstede)
Tel. 28973
J. v Goyenstr. 22 (Heemstede)
Tel. 28355.
(Adv. Ingez. Med.)
Salomo's goudmijn terug
gevonden?
In ons vorige nummer publiceerden wij
mededeelingen van dr. W. G. N. van der
Sleen, onder bovenstaanden titel, over een
goudmijn die men in de Padangsche Boven
landen (Sumatra) ontdekt heeft en in
exploitatie wil brengen. Wij hebben deze
mededeelingen op naam van dr. van der
Sleen gedaan, dus ook die omtrent de exploi
tatie-mogelijkheden van de mijn, en laten
ze geheel voor zijn rekening. Dit artikel be
wijst dus geenszins dat wij het raadzaam
achten tot geldbelegging in de bewuste onder
neming over te gaan. Wij kunnen het voor
en tegen daarvan op grond van de verstrekte
gegevens niet voldoende beoordeelen.
Hoofdred. H. D.
Het Plan-Van Tilburg.
Bij het Nationaal Crisiscomité.
Indertijd deelden wij mede, dat het Crisis-
Comité te Leiden in 1933 een commissie be
noemd heeft om middellen te beramen tot be
strijding der werkloosheid. Voorzitter was Dr.
M. R. J. Brinkgreve, leden waren mevrouw J.
C. Rijnbachvan Gelder, Ir. P. Fehmers, N.
C. F. van Ginkel, Mr. Dr. P. G. Knibbe, Dr. Ir.
C. Kooy en Mr. F. J. J. Trapman Als advi
seurs traden op Prof Dr. Tinbergen en Prof.
Dr. Verrijn Stuart.
Deze commissie heeft in een thans in druk
verschenen rapport een plan tot werkloos
heidsbestrijding opgemaakt, dat. naar zij zelf
constateert. groote overeenkomst vertoont
met het plan van Tilburg, in 1932 in Haar
lem's Dagblad gepubliceerd. De commissie
zegt. dat zij het ten zeerste zou toejuichen,
indien naast het Leidsche plan ook (elders)
een proef werd genomen met het plan van
Tilburg, waardoor men tot leerzame vergelij
kingen zou kunnen komen.
De commissie heeft haar rapport thans in
handen gesteld van het Nationaal Crisis Co
mité te 's-Gravenhage.
Nog steeds inbrekers op het
pad.
Nu weer in de Gierstraat.
In ons vorig nummer heeft men kunnen
lezen, dat de door de politie gearresteerde in
breker bekend heeft, zich aan vijftien dief
stallen te hebben schudig gemaakt. Maar hier
mee zijn nog niet alle inbrekers achter slot
en grendel gezet. Dit ondervond Maandag
avond een bewoner van de Gierstraat. Toen
hij met zijn huisgenooten tusschen half ze
ven en kwart voor acht uit was, heeft iemand
zich vermoedelijk met behulp van een val-
schen sleutel toegang tot zijn perceel ver
schaft. De ongewenschte bezoeker heeft in de
slaapkamer een bureau opengebroken en daar
uit een geldkistje weggenomen. Daarin zaten
twee spaarbankboekjes, een portemonnaie
met vermoedelijk f 125 en een gouden horloge
ketting. Uit een portemonnaie in de keuken
wordt f 2.50 vermist. Voorts ontvreemdde hij
nog een zwarte portemonnaie. doch die be
vatte slechts een oud Fransch geldstuk en
een oud dubbeltje van 1828.
De politie tracht nu ook <iezen inbreker op
te sporen.
Jones en Waller Donderdag
morgen reeds terug?
Melrose nadert Melbourne.
Cathcart Jones en Waller zijn gisteravond
om 8 uur te Allahabad aangekomen, waar zij
den nacht zullen doorbrengen om vanmorgen
in één ruk naar Bagdad terug te vliegen. Zij
hopen in den nacht van Woensdag op Donder
dag te Mildenhall te kunnen terugkeeren.
De overigen.
Melrose is te Newcastle Waters, halfweg Port
DarwinCharleville, aangekomen.
De Deensche luitenant Hansen is te Port
Darwin aangekomen en wil met het opgaan
van de zon naar Charleville vertrekken
Hewitt en Kay, de Nieuw-Zeelanders, hebben
hun Dragon bij de landing te Clancurry be
schadigd en moeten onderdeelen afwachten,
die uit Brisbane moeten worden aangevoerd.
Wright en Polando worden nog steeds te
Calcutta opgehouden en het wordt onwaar
schijnlijk. dat zij nog zullen trachten Mel
bourne binnen den voorgeschreven uitersten
termijn van 16 dagen te bereiken.
De beide Stodarts zijn hedenmorgen om 115
A.T. met hun Airspeed Courier te Melbourne
gearriveerd als zesden in de luchtrace Londen-
Melbourne.
Shaw verblijft op het oogenblik te Boeshir.
Davies en Hill zijn te Chypre.
Brook is te Athene.
Gefantaseerde werkelijkheid.
De landing van de Uiver te Albury.
De bekende schrijvende piloot van de K. L.
M., de heer A. Viruly, heeft Maandagavond te
Rotterdam een lezing gehouden over het on
derwerp: Parmentier en de Nederlandsche
luchtvaart. Hij wees aan het slot van zijn
lezing op de merkwaardige coïncidentie, dat
de drie eerst aankomenden. Scott, Parmen
tier en Turner, op zulk een wondere wijze te
maken hebben gehad met een noodverlich
ting van een geïmproviseerd vliegveld als op
de renbaan te Albury. Jaren geleden is Scott
op een der kleine Soenda-eilanden gedaald
met de hulp van de autolampen van een Indi-
schen bestuursambtenaar, die hem op die
wijze de renbaan heeft gewezen. Mogelijk
heeft Turner dit geweten en toen hij is opge
treden als adviseur van den regisseur, die de
film „Nachtvlucht" heeft gemaakt, heeft hij
dit avontuur gebruikt om een spannende
scène in te lasschen. Vermoedelijk heeft de
inwoner van Albury, die met het plan kwam
de renbaan met autolampen te verlichten,
deze film gezien. Daardoor ontging Roscoe
Turner de tweede prijs, maar en dat is
het belangrijkste onze Hollandsche vlie
gers konden een prachtige landing maken.
Het hoeveelste al?
Weer een spoorwegongeluk in Frankrijk.
PARIJS, 30 October (Reuter). Gisteravond
is bij St. Froy een vrachtauto op een overweg
door een personentrein aangereden. Tenge
volge van de botsing ontspoorde de trein,
waardoor de locomotief den eersten volgwagen
Indrukte. Drie personen werden gedood en
vier gewond, waarvan drie ernstig. De machi
nist vluchtte van de machine en verdween.
Sedert dien heeft men niets meer van hem ver
nomen. Ook de chauffeur van de auto waar
door het ongeluk is veroorzaakt is spoorloos
verdwenen.
9.976.500 werkloozen in de
Ver. Staten
Nog steeds toenemend aantal.
WASHINGTON 30 Oct. (V.D.) Volgens
de voorloopige cijfers bedroeg het aantal
werkloozen in de Ver. Staten in de maand
September 9.976.500 of 300.000 meer dan in
September 1933.
f Sinds Januari j.l. is een 50-jarige
Fransche vrouw bezig, op pantof
fels van Moskou naar Parijs te
loopen. Zij rekent erop, in Januari
a.s. te Parijs te zijn).
U zult misschien daadlij k verklaren:
Hier is niets verwonderlijks aan,
Daar velen uit Rusland, reeds jaren
Vóór haar, op den loop zijn gegaan.
Toch is het wel waard te vermelden,
Al schuilt ook veel waarheid daarin,
Men hoorde, zoo ooit, toch maar zelden
Van zulk een pantoffelheldin.
Want zelfs in de diepste malaise
En weinig bezorgd om gemak.
Beweegt zich de echte Francaise
Toch meest op een hoogere hak.
Maar wat ik in hoofdzaak wou zeggen
En waar het hier feitlijk om gaat.
Dit is, dat valt niet te weerleggen,
Sportief een bijzondere daad.
Daar trippelt dat moedige vrouwtje
Van Moskou alleen naar Parijs,
Zij kan blijkbaar tegen een douwtje,
Dat feit eischt geen nader bewijs.
Zij ging niet op stap met fanfares,
Zoo dierbaar aan 't sportheldendom,
Zij doet het voor d'aardigheid maar 'es,
Als was 't maar een stadsblokje om.
Zij loopt nu al maanden en maanden,
Zij is nu al driekwart op dreef
En 't eerste bericht dienaangaande
Is. wat ik hier bovenaan schreef.
Zij zal in den opzet niet falen.
Waaraan zij haar wilskrachten gaf,
Wat anderen nooit zouden halen,
Doet zij op haar sloffen wel af.
P GASUS.
Venters en verordening.
„Haarlem moet voor de Haarlemmers zijn."
Over het ventverbod en de nieuwe politie
verordening op het venten sprak Maandag
avond de heer J. L. de Vries, in gebouw Cae-
cilia. voor de Haarlemsche Markt- en Straat-
koopliedenvereenigi'ng „Door Eendracht
Sterk".
Volgens den heer De Vries moest het onge
oorloofd zijn dat personen die een of meer
zaken bezitten of pensioen genieten, ook nog
door straatverkoop den venters concurrentie
aandoen. De regeling ..schoenmaker blijf bij
je leest", m.a.w. dat iedere venter alleen dat
mag verkoopen wat hij heeft verkocht, kan
spreker niet altijd aanvaarden.
Ook moest een einde gemaakt worden aan
den toestand dat personen nu buiten Haarlem
(en buitenlanders in ieder geval) de Haar
lemsche venters kunnen benadeelen.
Een misverstand is 't voorts dat steuntrek-
kenden ook nog mogen venten.
Zandvoort is een goed voorbeeld: daar is
voor de inwoners gezorgd. Maar 't is niet in
den haak dat Zandvoorters wel in Haarlem
mogen venten.
Met Bloemendaal en andere plaatsen is 't
hetzelfde.
Daarom hebben ook de Haarlemmers om
saneering moeten vragen, daar de toestand
volgens den heer De Vries onhoudbaar is.
Spr. wenschte de ventverordening, zooals
die nu is voorgesteld en waarbij alleen zij
vergunning krijgen die minstens 18 jaar zijn,
ruimer te zien toegepast, door de leeftijds
grens te verlagen.
De kosten van de vergunning (die tusschen
7 en 15 November zal intreden) bedragen een
gulden voor een half jaar.
De vergunninghouders zullen nummers in
bruikleen krijgen tegen f 0.45 vergoeding.
De heer De Vries zei dat de Haarlemsche
autoriteiten na lang gedraald te hebben nu
spoedig beschermende maatregelen moeten
nemen, eer het te laat zal zijn.
Met algemeene stemmen werd een motie
aangenomen waarin bij B. en W wordt aan
gedrongen op een regeling zooals de vereeni-
ging destijds heeft voorgesteld, en waarbij
alleen aan bona fide handelaars vergunning
wordt gegeven en de handel verder wordt
vrijgelaten.
In het berggebied van Asturië hebben dezer dagen Spaansche opstandelingen
opnieuw getracht een revolutionnaire beweging te organiseeren. De regeerings-
troepen bleven echter meester van het terrein. Een aantal gevangenen wordt
weggevoerd.
Pleidooien van MacDonald, Baldwin en Sir
John Simon voor de nationale regeering.
pag. 4
De Hongaarsche minister-president Goemboes
gaat met Schussehnigg en Mussolini confe-
reeren.
pag. 4
Dr. Schaeht heeft in een groote rede zijn fi-
nancieele politiek uiteengezet.
pag. 4
De strijd om het wereld hoogterecord voor
vliegtuigen.
pag. 6
Een landgenoot vertelt van zijn ervaringen bij
de jongste Japansche typhoonramp.
pag. 4
Minister Marchant verdedigt zijn spelling.
pag >2
Te Leiden is gisteren het driehonderdjarig be
staan van het Rcmonstrantsch Seminarium
herdacht.
pag- 3
Nabij Bedum is een tractor met aanhangwa
gen in het Boterdiep gereden. De twee in
zittenden kwamen om het leven.
pag. 3
Ontslag aan de huwende onderwijzeres?
pag. 3
Het bezoek van Prinses Juliana aan Engeland
pag. 1
Het internationaal damtournooi te IJmuiden.
pag 8
Laatste berichten.
pag. 7
ARTIKELEN ENZ.
R. P.: Bijgeloof.
pag. 1
Bekende Haarlemmers: Jhr. mr. dr. Röell.
pag. 3
Mr. Elias: Menschen en dingen uit mijn buurt.
Het buurtcafé.
pag. 3
Mr. E. Elias: Dood water.
pag. 2
Nasleep van het Nieuw-
koopsche drama.
Schadevergoeding door de rechtbank
toegekend.
Zooals men zich zal herinneren werd de
18-jarige Van der W. te Nieuwkoop door een
schot hagel getroffen uit een karabijn, opge
steld door den gepensionneerd majoor der
Rijksveldwacht T. om het stroopen in zijn
vischwater tegen te gaan, met het gevolg
dat van der W. blind werd geschoten. T. is
hiervoor tot 8 maanden gevangenisstraf ver
oordeeld.
In een civiele procedure, welke te dezer zake
tegen T. voor de Haagsche rechtbank is inge
steld, heeft deze T. thans veroordeeld aan van
der W. een schadevergoeding ie betalen van
10.0(10 en hem tevens in de kosten der pro
cedure veroordeeld.
BEGIN VAN BRAND.
Van Zonilag op Maandagnacht te omstreeks
12 uur, ontstond een begin van brand in een
houten schuurtje van den veehouder K. aan
de Prinsenlaan te Heemstede, doordat onder
een aldaar str.and waschfornuis werd ge
stookt en vermoedelijk eenige vonden met de
wanden van het schuurtje in aanraking zijn
gekomen.
Het geavl werd echter tijdig ontdekt en met
eenige emmers water werd de brand ge-
bluscht, zoodat de brandweer niet behoefde
gewaarschuwd te worden. Op het erf van
dien veehouder was veel brandbaar mate
riaal en hooi aanwezig. Door het snel optreden
van den veehouder is erger voorkc/nen.
Het bezoek van Prinses Juliana
aan Engeland.
Zal twaalf dagen duren.
30 October (V.D.) Naar we ver
nemen zal het bezoek van Prinses Juliana
aan Engeland in verband met het huwelijk
van prins George en prinses Marina twaalf
a veertien dagen duren. De prinses zal logee-
ren bij haar nicht de gravin van Athlone.
Schatgraverij wordt
financiëele strop.
De expeditie van Cocoseiland.
NEW-YORK, 30 Oct (V.D.) Uit Puncta
Arenas wordt gemeld, dat de wegens onbe
voegd schatgraven op het Cocoseiland door
de reeeering van Costa Rica gearresteerde
Brit-sche schatgravers weer in vrijheid zijn
gesteld. De gearresteerden konden nl. bewij
zen. dat ze door de initiatiefnemers niet er
van op de hoogte waren gesteld dat het Co-
coseiltnd cviel in het rijk van de republiek van
Costa Rica. Hef voortijdig einde van de ex
peditie beteekent natuurlijk voor de de?lne-
mers een ernstige financieele schadepost.
Verscheidene schatgravers hebben al hun
spaarpenningen verloren, die zij voor de expe
ditie beschikbaar hadden gesteld.
