IA
Franken
bakt Tarvo Brood!
FRANRCEN'S
H.O.V. vraagt f25.000
gemeente-subsidie.
Huwelijksepidemie.
Scot! won beide races.
Hei BeAa&tQeifjtsie
52e Jaargang No. 15754
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Donderdag 1 November 1934
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
en ROBERT PEEREBOOM. COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V. Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTENper week 0.25, per maand 1.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.72J4.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos>: Directie 13G82 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN15 regels ƒ1.75, elke regel meer 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Reductie bü abonnement. Vraag en aanbod 14 regels
ƒ0.60, elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze
Groentjes 13 regels ƒ0.30, elke regel meer ƒ0.10, uitsluitend a contant
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid 600.-, Overlijden 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Duim ƒ250.-, Wijsvinger 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk 100.-».
Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Verlies Duim ƒ75.-, Verlies Wijsvinger 75.-, Verlies andere vinger ƒ30.-.
Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN.
HAARLEM, I November.
Zesdaagsche.
Dit Rai-sche fietsfeest staat dan ten derden
male voor de deur. Het vervult mij niet met
geestdrift, maar ik zal gaan kijken. Als u zegt
dat het als uiting van sportieve begrippen
weinig waarde heeft, ben ik het daarmee eens.
Maar alle facetten des Levens hebben hun in-
teressanten kant. Daar behoeven ze niet spor
tief voor te wezen. Niets menschelijks blijve
ons vreemd, zooals een bejaard collega in mijn
journalistieke jeugd placht te zeggen. En als
hij nog leefde zou hij over de Zesdaagsche
zeker opmerken, dat het zeer belangwekkend
is te bepeinzen hoe het toch mogelijk is een
menschenmassa op deze wijze tot enthousias
me te brengen.
In de snelheid zit het hem niet. De ruim
3000 K.M., die de Pijnen en Walsen, de Broc-
cardo's en Guimbretïères en de overige jockeys
van het Stalen Ros in zes dagen tijds afleg
gen maken een zeer poover figuur tegenover de
19000 K.M. die een Uiver verslonden heeft in
nog geen vier dagen. Wij zijn op dit punt wel
zóó verwend geraakt, dat Zesdagenrenners ons
bij vergelijking als traag-voortkruipende in
secten moeten voorkomen.
Als wonderen van physiek uithoudingsver
mogen kan men hen ook niet beschouwen,
want op dit chapiter zijn de Zesdaagschen
achteruitgeboerd. In hun oorspronkelijken
vorm werden zij, zooals we allemaal weten,
niet door koppels maar door enkelingen ge
reden. Het is een ietwat-griezelige herinnering,
en ik weet niet of ér nog van die enkelingen
in leven zijn. In elk geval deden zij het. Hun
nazaten rijden elk maar 72 uur van de 144 en
halen, als ik het wel heb, dan nog een lager
snelheids-gemiddelde. Het opdrijven van re
cords ontbreekt dus bij Zesdaagschen vol
komen.
Ook doet het vreemd aan, dat men zich
nog opwindt over het rondrennen in een
kuipje van 150 M. omtrek in een tijd nu er al
geraced wordt om den halven aardbol heen, en
het nog maar een kwestie van korten tijd
kan zijn dat wij de Groote Luchtrace rond
om den completen aardbol krijgen.
Het knusse fietskuipje blijft niettemin en
vogue. Dermate en vogue, dat de ondernemers
nog ruim zeven gulden voor een logeplaats
durven vragen, zooiets als zesenhalve gulden
voor een balconplaats, vijfenhalve gulden voor
de hoofdtribune enzoovoorts. Zie: Slechte
Tijden. Zelfs de K. N. V. B. met zijn stadion
tarieven voor een zeer sportieven internatio
nalen voetbalwedstrijd straks wordt Ne-
derland-België weer ver overteekend kan
daar niet tegenop.
Wat toch de machtige bekoring wel is, die
tot het betalen van zulke entréeprijzen in
zulk een tijd drijft? Ik kan het u niet zeggen.
Verleden jaar heb ik het geprobeerd te ont
dekken, en ben niet geslaagd. Noch de blauwe
rookwalm, noch de valpartijen, noch de ker
misachtige sfeer van het geval, noch de pre
mies van Mariene Dietrich en van de groote
margarinefabriek, noch zelfs de jachten van
tien uur 's avonds schenen dit te wettigen.
Misschien vorsch ik het ditmaal uit en dan
zal 'k. zooals trouwens mijn beroepsplicht is,
het n dadelijk laten weten.
Natuurlijk verwachten we weer allemaal,
dat een Hollandsch koppel zal winnen. Ik
waag het te betwijfelen of dit een zaak van
nationale eer is, koesterende mijn eigen denk
beelden over nationale eer. Maar men noemt
dat nu eenmaal zoo, ook bij de Zesdaagschen,
want het is de best-klinkende term en andere
definities doen onplezierig aan.
Het beroep-zelf van den Zesdagenrenner
lijkt niet benijdbaar, hoewel hij dan „maar"
72 van de 144 uur door de blauwe walm in het
houten kuipje hoeft te snorren. Laat ons er
niet te afgunstig op wezenzelfs niet op
den Pijn, als hij tenslotte weer met een
bouquet in triomf zijn eererondje mag rijden.
Er zijn vele beroepen die aanlokkelijker zijn
zelfs als er geen Roem aan verbonden is.
Men kan nochtans overal een Stille Held
worden. Van de daden dezer Luidruchtige
Helden zullen we u in de eerstvolgende week
weer getrouwelijk, zij -het niet zonder eenige
milde ironie, oo de hoogte houden. Het is een
heel belangwekkend geval op massa-psycholo
gisch gebied.
R. P.
Jubileum H. B. S. A.
De feestviering ter gelegenheid van het 25-
jarig bestaan van de H.B.S. A te Haarlem is
Woensdagavond besloten met een eeremaal-
tiid in Hotel Royal. Stationsplein. Een vijftig
tal nersonen vereenigde zich aan den disch
die geuresideerd werd door den heer J. Kal.
voorzitter van het jubileumcomité. Onder de
gasten bevonden zich Jhr. Mr. Dr. A. Röell.
Commissaris der Koningin in Noord-Holland
vhet geheele college van B. en W. van Haar
lem. Dr. S. Elzinga. inspecteur van het middel
baar onderwijs, oud-wetbouders van Haarlem
voorzitters der Mij. van Nijvei'heid en Handel
en Fabrieken, gecommitteerden, rector van
het Gymnasium, directeuren der andere mid
delbare scholen te Haarlem, directeur, leer-
aren en oud-leeraren der H.B.S. A en enkele
oud-leerlingen. Zeer velen voerden het woord
en men blpef tot een laat uur in ooEreruimde
stemming bijeen, waardoor deze maaltijd tot
een waardige afsluiting der herdenking is ge
worden.
TOEPASSING 40 APWNWET.
Woensdagmiddag 14 November a.s. worden,
in openbare zitting van Ged. Staten behan
deld de verzoeken van B. en W. van Haarlem
om toepassing van art. 46 der Armenwet me:
betrekking tot de kosten van ondersteuning
van de heeren Van Gulik en A. F. Blokker
en hun gezinnen.
Het echte Tarvo Brood! Gebakken
in de model-fabrieken van Franken,
van Tarvo-meel, gemaakt van het
beste Zeeuwsche graanlederen dag
versch, in den perkamenten zak met
den Tarvo-boer! 't Lekkerste brood
dat U zich denken kuntGezond, ver
sterkend, lichtverteerbaar 1 11 cent!
Broodfabrieken.
Groote Houtstraat 4
Telefoon 10137
Kruisweg 55 - Telefoon 10424
Wagenweg 144
Telefoon 11469
Houtplein 2a - Telefoon 13311
Santpoorterstraa: 60
Telefoon 11603
Bloemendaalschestraatweg 265
lOvervcen) Tel. 23416
K. Klcverlaan 32 (Bloemendaal)
Tel. 22090
Binnenweg 209 (Heemstede)
Tel. 28973
J. v. Goyenstr. 22 (Heemstede)
Tel. 28355
(Adv. Ingez. Med.)
Rijkstoelage is ervan afhankelijk.
„Regeering vindt gemeentelijke
belangstelling abnormaal gering/'
Het bestuur van de Haarlemsche Or
kestvereniging heeft zich weer tot het
gemeentebestuur van Haarlem gewend
..met het verzoek de gemeentelijke subsi
die te verhoogen en te brengen op f 25.000
waarbij het Il.O.V.-bestuur een uitvoeri
ge toelichting voegt, waarvan de corres
pondentie met den minister van onder
wijs, kunsten en wetenschappen een on
derdeel is.
De subsidie van de gemeente bedraagt
nu f 15-000 en die van het rijk f 5000.
De laatste zou hooger zijn, indien de
gemeentelijke subsidie grooter was,
zoodat de verlaging der ge
meentelijke subsidie voor de H. O. V.
ook een vermindering van de overheids
toelage beteekende.
In de toelichting aan de leden van den
Haarlemsehen gemeenteraad zegt het bestuur
der H. O. V.:
Aannemende dat bij de besprekingen over
de Haarlemsche Orkest Vereeniging bij herha
ling gebleken is dat het voortbestaan van
het orkest ook door den gemeenteraad op
prijs wordt gesteld en gevoeld wordt als een
dringend cultureel belang voor onze gemeente
en gezien het feit dat ook de burgerij voor de
H. O. V. een biijvende fc/langstelling toont,
zooals indertijd ten duidelijkste is gebleken
uit de goedgeslaagde steunactie en ook dit
jaar overtuigend bewezen is door de oprich
ting van het door de voornaamste (meest
zelfs concurrende) muziekinstellingen in
het leven geroepen comité tot behoud der
H.O.V. en ten overvloede nog bevestigd wordt
door de toeneriende belangstelling voor de
volksconcerten en bij de uitbreiding van het
aantal leden, meenen wij nogmaals bij u aan
te mogen dringen op een verhooging van de
subsidie.
Nu de mogelijkheid van het voortbestaan
met een langeren termijn dan zeven maanden
zooals dit jaar het geval is geweest bij een
betere subsidieering overtuigend bewezen is.
kunnen wij dit met des te meer vertrouwen
doen.
U zult het met ons eens zijn, dat een gezon
de basis alleen denkbaar is, indien de helft
van de uitgaven wordt gedekt door subsidie
Dit zou bij een, volledig werkplan neerkomen
op een subsidie van f 40.000 welk bedrag wij
dan ook tot voor eenige jaren als subsidie
van Haarlem en omliggende gemeenten, pro
vincie en rijk ruim ontvingen.
H. O. V. zou meer kunnen doen!
Tot voor eenige jaren nam de gemeente j
Haarlem f 30.000 van dit bedrag voor haar re
kening, terwijl de andere genoemde licha
men het restant opbrachten. Hoewel wij in
zien dat op een dergelijk bedrag van f 30.000
in deze crisis-periode niet te rekenen valt,
meenen wij toch dat het nu verstrekte subsi
die hier verder van afwijkt dan naar billijk
heid en noodzakelijkheid verwacht kon wor
den. Door deze abnormaal lage subsidie ge-
dwongen, hebben wij het u bekende zeven
maanden-plan ingevoerd en salarieering over
deze zeven maanden bovendien moeten te
rugbrengen op* 80 pet. Dit brengt automatisch
met zich mee, dat daardoor gedurende vijf
maanden een groot gedeelte der orkest
leden op „steuntrekker." aangewezen wordt.
Dit is geen .gezonde toestand en geen basis
waar op den duur op voortgebouwd kan wor
den. Waar ons nu tevens bij een audiëntie bij
den minister van onderwijs, kunsten en we
tenschappen gebleken is, dat de zeer onbil
lijke verdeeling van de rijks-subsidies moei
lijk te wijzigen valt door den gebleken ge
ringen steun ons verleend door Haarlem's
gemeentebestuur, en bovendien deze geringe
steun automatisch een geringe provinciale
steun veroorzaakt, meenen wij zelfs in deze
moeilijke tijden geen onbillijkheid te begaan
met ook van u te vragen het uiterste te doen
om een cultuurinstelling jn onze stad. waar
van het bestaansrecht ten duidelijkste geble
ken is, niet ten gronde te laten gaan.
Bij toestaan van ons verzoek zal tevens be
reikt worden dat het zeven maanden-plan zal
kunnen worden uitgebreid tot een werkplan-
van negen a tien maanden, hetgeen toch
zonder twijfel als een groot voordeel zal moe
ten worden beschouwd.
Als bijzondere toelichting op de zienswijze
van den minister, deelt het bestuur van de
H.O.V. mede, een brief van den minister van
onderwijs, kunsten en wetenschappen te heb
ben ontvangen, van den volgenden inhoud:
„Nu het gemeentebestuur van Haar
lem gemeend heeft het subsidie voor
uw orkest te moeten terug brengen
tot de helft van het oorspronkelijk be
drag. kan ik tot mijn leedwezen-geen
vrijheid vinden het rijkssubsidie op
het oude bedrag te blijven handha
ven.
Rijkssteun is in een geval als dit
steeds verleend als aanvulling van het
gemeentelijk initiatief. De tusschen
beide eenmaal bestaande verhouding
mag het rijk niet uit het oog verlie
zen: haar handhaving is een essen-
tieele voorwaarde voor het verder toe
kennen van rijkssubsidie. Ik zie mij
dus genoodzaakt u reeds nu te waar
schuwen, dat indien het voortbestaan
van uw orkest, ondanks 't verlies aan
inkomsten, ook voor 1935 nog verze
kerd mocht kunnen worden, ik voor dat
jaar slechts een rijkssubsidie in uit
zicht kan stellen tot een maximum
van f 2500, d.i. eveneens de helft van
den oorspronkelijken steun".
Het bestuur der H.O.V. besluit zijn toelich
ting dan:
Aannemende dat ook gij met ons van het
cultureele belang, gelegen in het voortbe
staan van ons orkest voor de gemeente Haar
lem ten volle overtuigd zijt. nemen wij nog
maals de vrijheid u er op te wijzen,
dat men zelfs van regeeringswege de
daadwerkelijke belangstelling van het
gemeentebestuur blijkbaar als abnor
maal gering beschouwt.
Wij vertrouwen dan ook dat de gemeente
raad van Haarlem aan de regeering van haar
zijde een bewijs zal leveren van haar ons zoo
vaak geformuleerde belangstelling voor de
Haarlemsche Orkest vereeniging en alles, wat
binnen haar mogelijkheid ligt zal doen om het
orkest, nu de bestaansmogelijkheid bij be
hoorlijke subsidieering gebleken is, te behou
den.
De spelling.
Haarlemsche Stadhuis blijft nog schrijven
volgens De Vries en Te Winkel.
Door Burgemeester en Wethouders van
Haarlem is aan directeuren en hoofden van
diensten der gemeente medegedeeld, dat in
officieele stukkken van het gemeentebestuur
uitgaande of daaraan gericht de spelling De
Vries en Te Winkel gehandhaafd blijft, totdat
Burgemeester en Wethouders anders zullen
bepalen.
De spelling-Marchant wordt dus voorloopig
in de gemeente-administratie niet gebruikt.
Wapenindustrie strooide gele
voor deze of gene.
En kocht diegenen die zij koopen wilde
staking
Nopen „handelsbelangen" tot
der onderzoekingen?
„Zij betaalden zoowel aan den een aLs aan
den ander".
Dat is het eigenlijk wat er weer gebleken
is door de onderzoekingen van de Amerikaan-
sche senaatscommissie, die commissie die
reeds zooveel aan den dag heeft gebracht van
practijken die de wapenindustrie erop na
hield.
Zij, die aan het hoofd staan van The Du
Pont Company, een van de leiding gevende
Amerikaansche munitie-concerns, deelden aan
verschillende partijkassen in ongeveer vijftien
jaren om en nabij de tachtig duizend pond
sterling uit, dus omstreeks een millioen gul
den.
Uit het rapport aan de senaatscommissie is
gebleken, dat de wapenindustrieelen buiten
gewoon goede contribuanten waren der partij
politieke oorlogs-schatkisten
De cijfers die tot beschikking van de com
missie staan, waarvan Senator Nye voorzitter
is, zijn uiteraard niet volledig, aangezien men
geen rapport heeft ontvangen over de con
tributies voor de campagne die Mr. Pierre Du
Pont heeft betaald, de voorzitter van den
raad van The Du Pont Company, evenmin als
van Mr. John J. Raskob en Mr. Alfred P. Sloan
directeuren.
Alle bijdragen kwamen ten goede aan de
kas van de Republikeinen, doch er waren uit
zonderingen ook. Want Mr. Iréné Du Pont die
den Republikeinen groote sommen deed toe
komen, gaf aan de Democraten ook wat, zij
het ook kleinere bedragen
Geldgebrek bedreigt
't werk der staatscommissie
Er rijst eenige twijfel of het navorschings
werk der commissie in December voortgezet
zal kunnen worden. Er kómt namelijk een ge
brek aan geld om de onderzoekingen voort te
zetten zooals gedaan is, en de commissie is
alleen in staat haar beraadslagingen samen te
vatten en te eindigen, indien het Congres
overgehaald kan worden nieuwe gelden te
voteeren.
Maar er is nog iets anders bovendien. Er
zou groot gevaar bestaan dat handelsbelangen
in de verdrukking zouden komen, als de
commissie haar werk voorzette, zooals tot nog
toe is gedaan. Daarom worden van die zijde
ook verschillende pogingen in het werk gesteld
te voorkomen dat het Congres medewerking
zal verleenen!
Er wordt betoogd dat er groote schade wordt
gedaan aan den handel op Zuid Amerika in
het bijzonder, maar aan allen handel der
Ver. Staten in het algemeen. Vooral door het
bekend maken van de methoden die de parti
culiere wapenhandelaars erop na houden, zou
dit het geval zijn.
De correspondent te New York van The
News Chronicle, aan welk blad wij deze gege
vens ontleenen, zegt dat het moeilijk te be
grijpen is hoe andere takken van handel
schade kunnen ondervinden door de onthul
lingen die de wapenindustrie betreffen.
Maarzoo besluit deze New Yorksche
correspondent, de leden van het Congres zijn
zoo gevoelig voor dingen die den handel zou
den kunnen benadeelen of zelfs slechts be
lemmeren, dat deze argumenten wel eens de
oorzaak zouden kunnen zijn waardoor de on
derzoekingen van de comijiissie gesmoord zou
den worden.
(Te Neurenberg zijn in een foto*
grafiezaak de eigenaar en hel
geheele personeel van 14 personen
tegelijk in het huwelijk getreden.)
Dit is een zeer bijzonder feit,
Wel waard te memoreeren,
Er schuilt dus ook gevaar in het
Teveel fotografeeren.
Wat voor merkwaardige bacil
Is in die zaak gevaren.
Waardoor patroon en personeel
Op slag verloren waren?
Het is bekend, dat Duitschers graag
In groepsverband marcheeren,
En dat een vaardig fotograaf,
Gewend is aan copiëeren.
Maar zijn zij, als zij plotseling
Zich tegelijk verlieven,
Na 't daaglijksch negatief verkeer
Nog bij hun positieven?
Een allerzonderlingst geval,
Nog nimmer voorgekomen.
Dit 's wat je fotografisch noemt,
Naar 'k meen, in groepgenomen.
Handicapprijs echter vermoedelijk
voor de Uiver
MELBOURNE, 1 November (Reuter).
Naar gebleken is heeft Scott zoowel de snel
heids-race als de handicaprace gewonnen.
Aangezien hij niet beide prijzen kan
toucheeren komt hij alleen in aanmerking
voor den eersten prijs van de snelheids
wedstrijd.
Vermoedelijk zullen Parmentier en Moll de
tweeden zijn in de handicaprace, zoodat zij
in aanmerking komen voor de eerste prijs
van de handicaprace.
In dit geval kunnen zij de tweede prijs
van de snelheids-wedstrijd waarvoor zij in
aanmerking komen niet ontvangen, welke dan
zal worden gegeven aan Pangborn en Turner
terwijl Jones en Waller dan de derde prijs
zullen ontvangen.
De tweede prijs van de handicaprace kan
nog niet worden toegekend.
DeJapanseh-Amerikaansche vlootbesprekingen
te Londen leveren geen resultaat op.
pag. 4
Japan wijst de buitenlandsche protesten in
zake de oliepolitiek in Mandsjoekwo van de
hand.
De afgezette Duitsche landsbisschoppen zou
den heden weer in hun functies hersteld
worden.
pag. 4
Dc Mexicaansche president heeft bekend ge
maakt, dat binnen een maand alle katho
lieke kerken zullen worden gesloten en- de
geestelijken gedeporteerd.
pag. 4
De regeering heeft bij de Tweede Kamer een
nieuwe clearingwet ingediend.
pag. 3
Dank zij nieuwe bronnen stijgt de opbrengst
der Indische landsmiddelen.
pag. 3
Alleen voor zeer urgente gevallen zal de re-
gcering bij clearingsmoeilijkheden met voor
schotten helpen.
pag. 3
De Regeering heeft geantwoord op het voorloo
pig Verslag der Tweede Kamer over de Rijks-
begrooting voor 1935.
pag. 2
De Uiver wint waarschijnlijk den eersten prijs
in de handicaprace.
Het Haarlemsche stadhuis blijft de spelling
van de Vries en Te Winkel toepassen.
De H. O. V. vraagt f 25.000 gemeentesubffdfe. 1
pag. 1
De internationale damvierkamp te IJmuiden.
Bekende Haarlemmers: Mr. J. B. Bomans/ 9
Laatste berichten.
ARTIKELEN ENZ.
pag. 7
EEN KONING ALS MACHINIST. Koning Boris van Bulgarije (geheel rechts)
gefotografeerd op de locomotief, waarop hij dezer dagen de plaats van den
machinist innam, toen deze door opgeloopen brandwonden vervangen moest
worden. Zooals men weet wist de koning, die zich jaren geleden in dit vak heeft
laten opleiden, den trein ter bestemder plaatse 60 K.M. verder te brengen.
R. P.: Zesdaagsche
pag. 1
Van onzen Weenschen correspondent: Een
requiem voor de nagedachtenis van Dollfuss.
pag. 13
\an onzen Parijschen correspondent: Nieuw
licht op de moordzaak Prince.
A. J. C. VI.: De stadsopsckepper doet zijn'"werk
oag. 13
Sport in 't kort.
Damrubriek.
pag 9
pag. 9