Siuurvrouwen.
Hei Be&QMQtijitste
Vlaardingsche
stoomlogger vermist.
S2e Jaargang No. 15755
Verschijn! 'dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Vrijdag 2 November 1934
HAARLEM S DAGBLAD
Directie :*P. W. PEEREBOOM UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
en ROBERT PEEREBOOM. COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V. Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN: per week 0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.72^.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaame 12
Telefoon No»-: Directie 13982 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN1—5 regels ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels
ƒ0.60, elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze
Groentjes 13 regels 0.30, elke regel meer 0.10, uitsluitend a contant
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid 600.-, Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Duim ƒ250.-, Wijsvinger 150.-, Elke andere vinger 50.-, Arm-of Beenbreuk 100.-,
Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400 -, Verlies Duim ƒ75.-, Verlies Wijsvinger 75.-, Verlies andere vinger ƒ30.-.
Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZESTIEN BLADZIJDEN.
Het stelsel van gemeente-
begrootingen.
Waarom het ruim 120 jaar
geleden werd ingevoerd.
„Uit hoofde van den ongunstigen toestand
der geldmiddelen van de meeste steden en
gemeenten
Inderdaad er i s niets nieuws onder de
zon, en als de Dagelijksche Besturen van het
meerendeel der gemeenten in ons land. in
dezen tijd zich telkens weer voor nieuwe
moeilijkheden geplaatst zien. ten opzichte van
het sluitend maken der begrootingen, be
hoeft men niet zooals zoo vaak geschiedt
in arren moede uit te roepen: „Maar zoo'n
moeilijken toestand voor de gemeente-finan-
ciën is ook nog nooit doorleefd!"
Integendeel, ook ten aanzien van de wer
kelijk zware beslommeringen op financiëel
gebied, waarmede de gemeentebesturen in
deze dagen te kampen hebben geldt: „L'his-
toire se repète", en het is wel opmerkelijk dat
juist de gemeente-begrootingen, welke tegen
woordig het moeilijkst sluitend te maken
zijn, ruim 120 jaren geleden in het leven wer
den geroepen, in verband met.... precies de
zelfde moeilijkheden als die, welke thans
even zoovele voetangers en klemmen vormen
op het gemeentelijk bestuursterrein.
Wij hebben vóór ons liggen het Kon. Besl.
van 18 Februari 1914, „houdende bepalingen
betrekkelijk de formatie en executie van Be
grootingen voor de behoeften der Gemeen
ten". Koning Willem, Souverein Vorst der
Vereenigde Nederlanden, bekrachtigde „in het
eerste jaar zijner regeering", het bovenver
melde besluit, waarvan de tekst ons leert, dat
de officieels stukken van 120 jaren geleden,
nog heel wat omslachtiger gesteld waren dan
thans het geval is en waartegen reeds zoo
vaak ten terecht) bezwaren worden inge
bracht.
Het Kon. Besl. van 18 Februari 1814 ving
dan aan met deze bewoordingen:
„In aanmerking nemende dat, uit hoofde
van den ongustigen toestand der Geldmidde
len van de meeste Steden en Gemeenten, en
van de nadeelen, die uit het fluctueeren van
derzelver administratie voor vele Leveranciers
en andere particuliere Schuldeischers voort
spruiten, hoe eer hoe liever moet worden
overgegaan tot het maken der voorschriften
en bepalingen, welke Wij Ons, ten aanzien
van dit aangelegen onderwerp, bij Ons besluit
van den 23en December 1813 no. 8, hebben ge
reserveerd;
Overwegende dat de inrigting der zoo ge
noemde Budgets, bij de fransche administra
tie, vergezeld ging van eene reeks van forma
liteiten en kleine bemoeijenissen, welke, als op
kennelijk mistrouwen gegrond, en tot niets
strekkende, dan om noodeloos het gewigt. der
oppermagt te doen gevoelen, met Onze be
doelingen even zeer als met Onze vaderland-
sche grondbeginselen strijdig zijn;
Dat echter eene regelmatige examinatie en
beoordeeling. door Ons of Onzentwege, van al
hetgene de Plaatselijke Geldmiddelen betreft,
alleen in staat is, om in derzelver beheer en
verantwoording, orde en eenparigheid te
brengen;
En eindelijk, dat de jaarlijksche inlevering,
zoo van begrootingen van inkomsten en uit
gavan "als van rekeningen over dezelve, voor
de goede Ingezetenen der Steden en Ge
meenten, de voegzame waarborg is tegen alle
verwaarloozing hunner belangen, en tegen
alle pecuniële opofferingen, welke de nood
zakelijkheid niet gebieden mogt vorderen;
Gehoord Onze Commissarissen-Generaal
van Financiën en van Binnenlandsche Zaken;
Bebben besloten en besluiten:
Artikel 1. Jaarlijks, vóór de eersten Septem
ber, zullen de Gemeente-Besturen formerenl)
eenen staat van behoeften voor den dienst
van het volgende jaar, met aanwijzing der
middelen, om dezelve zoodanig te bestrijden,
dat geen tekort op de uitgaaf aanwezig kan
zijn".
Hieruit blijkt dus, dat ook toenmaals reeds,
de Landsregeering het noodig oordeelde, de
gemeentebesturen eenigszins aan den teugel
te houden, waartegen in de 20ste eeuw zoo
zeer gemopperd wordt. Wat betreft den vast-
gestelden datum van 1 September, voor wel
ken de begrootingen ingediend moesten zijn,
is het wel opmerkelijk, dat, naar uit brief
wisseling uit latere jaren kan opgemaakt
worden, de gemeentebesturen toen reeds even
vaak te dien opzichte in verzuim waren, als
hunne nazaten van ruim een eeuw later. Al
leen hebben de gemeentebesturen van tegen
woordig de verplichting, niet voor 1 Septem
ber. maar voor 1 November de begrootingen
in te zenden.
Een enkelen greep mogen wij nog doen uit
dit Kon. Besl. betreffende instelling van ge-
meentebegrootingen. Zoo was o.a. bepaald, dat
de gemeentebesturen voor de eerste maal hun
begrooting op 15 Maart 1814 moeten inzen
den. en bij vervolg jaarlijks den lsten Sep
tember en wel aan de Commissarissen-Gene
raal in de Departementen, of aan zoodanige
Ambtenaren, als aan welken, na de introduc
tie der Grondwet, deze taak door Ons speciaal
zal worden opgedragen".
Als de uitgaaf op de begrootingen de som
van 10.000 niet te boven ging dergelijke
gemeenten zullen in ons land wel niet meer
zijn aan te wijzen zou de vorengenoemde
ambtenaar de begrooting onderzoeken en na
mens den Koning „finaal arresteren". Was
de uitgaaf meer dan lO.uOO en niet boven
de f 50.000, „zal hij dezelve, met zijne con-
sideratiën en voordragt inzenden aan Onzen
Commissaris-Generaal tot de Binnenlandsche
Zaken, die dezelve, na behoorlijk onderzoek,
mede Onzentwegen, finaal zal arresteren".
Begrootingen, welker uitgaven hooger liepen
dan 50.000. moesten in handen worden ge
steld zoowel van de Commissarissen-Generaal
in de Departementen, als van den Commissa
ris-Generaal „tot" de Binnenlandsche Zaken.
Evenals thans nog het voorschrift luidt,
werd toen al bepaald: „Geene Sommen zul
len door de Regeerderen mogen worden ge-
ordonnanceera en geene ordonnantiën door
de Plaatselijke Otvangers mogen worden uit
betaald. dan de zoodanigen, welke op de
posten dier Begrootingen, en tot aan de daar
bij bepaalde Quantums zijn toegestaan".
Als overgangsbepaling was voorgeschreven,
dat de gemeenten op de begrootingen van 1814
geene posten van ontvang of uitgaaf mochten
brengen, welke ,tot den dienst der vr.oegere
jaren betrekkelijk zijn, maar zich alleen be
palen tot die van dat loopende jaar zelve".
Zoq werd dan in 1814 de grondslag gelegd
voor het begrootingsstelsel, dat wij heden ten
dage nog vrijwel op dezelfde basis kennen.
1) Géén spelling-Marchai/t, maar spelling-
1814.
Het ongeluk bij de Velser Pont
Wordt 29 November voor de rechtbank
behandeld.
Op 10 Augustus tegen half vier is de auto
van den heer G. H. Heynemann uit Amster
dam achteruit van de pont afgegleden in het
Noordzeekanaal bij Velsen, omdat de pont-
chlpper de pont in beweging had gebracht,
vóórdat de klap opgehaald was. De auto ver
dween in het daar 6 M. diepe kanaal waarbij
de 20-jarige dochter en de Duitsche dienst
bode verdronken. De andere inzittenden
konden zich slechts met moeite redden.
Deze zaak zal op 29 November door de
Haarlemsche rechtbank worden behandeld.
Als verdediger zal optreden mr. P. Tideman.
Als getuige-deskundige wordt ook dr. J. P. L.
Hulst uit Leiden gedagvaard.
Sneeuwstorm woedde boven
Zweden.
Groote materieele schade; een doode.
STOCKHOLM, 2 Nov. (Reuter.) Uit
ürnea wordt gemeld dat in den afgeloopen
nacht de Noordelijke districten van Zweden
door een hevigen sneeuwstorm zijn geteisterd,
die groote materieele schade aanrichtte en
ook een menschenleven kostte. De spoorweg
LuleaBoden en Haparanda werd zoodanig
beschadigd dat het verkeer moest worden ge
stopt. Telefoon en telegraafverbindingen
werden vernield. De scheepvaart moest geheel
worden gestaakt.
Op sommige plaatsen bereikte de storm een
kraelht van 26 meter pea* seconde.
Onvoldoende veiligheids
maatregelen te Parijs
Rapport over de aankomst van
koning Alexander
Prefect Jouhannaud in gebreke.
PARIJS. 2 November. Het Ministerie
van Buitenlandsche Zaken heeft het eerste
rapport ontvangen over de veiligheidsmaat
regelen, die ter gelegenheid van het bezoek
van Koning Alexander van Joego-Slavië te
Marseille waren genomen. In een tweede rap
port zullen de veiligheidsmaatregelen te
Parijs behandeld woiden.
Uit het eerste rapport blijkt, dat de politie
van Marseille geen schuld treft, doch dat de
inmiddels uit zijn functie ontslagen prefect
van het departement van de Rhóne-monding
Jouhannaud, verantwoordelijk is. Hij heeft
zich door de uit Parijs gekomen ambtenaren
van de Surêté instructies laten geven, in-
plaats van integendeel orders aan de Parij-
sche ambtenaren uit te deelen. Bovendien
had de prefect onvoldoende troepen aange
vraagd. Ter bewaking van de straten waren
vijfduizend man noodig geweest.
In werkelijkheid was er inderdaad slechts
een troep van vyfhonderd man aanwezig, die
als eerewacht dienst deed.
Successen voor de Labour-
party.
Bij de Britsehe gemeenteraads
verkiezingen.
LONDEN, 2 November (Reuter). De tot nog
toe bekend geworden uitslagen van de gis
teren gehouden verkiezingen voor den ge
meenteraad toonen, dat de Labourpartij de
drie jaar geleden in de Londensche districten
geleden nederlaag niet alleen te boven is
gekomen, doch ook verder belangrijke over
winningen heeft geboekt.
Gisteravond laat waren de uitslagen uit
17 van de 28 districten, die groot Londen, vor
men.
In niet minder dan tien daarvan heeft de
Labourpartij voor de komende drie jaar de
meerderheid.
De resultaten van de verkiezingen in de
provincie waren nog niet te bepalen.
Inmiddels worden oook uit de provincie
verschillende berichten ontvangen waaruit
blijkt dat de socialisten successen hebben ge.
boekt.
Ernstig ongeluk nabij Halfweg
Luxe-auto in botsing met
tractor.
Auto-bestuurder zwaar gewond.
Hedenmiddag één uur kwam uit de richting
Halfweg een tractor met aanhangwagen van
de Papierfabriek Van Gelder en Zonen. Ter
hoogte van de kistenfabriek De Phoenix ont
moette hij een anderen vrachtauto uit Haar
lem. Daarachter reed een luxe auto, bestuurd
door T. W. uit Amsterdam. Deze wagen reed
heel hard en kwam met den tractor in botsing.
De heer W. werd uit zijn wagen geslingerd
en kwam met zijn hoofd op straat terecht.
In bewusteloozen toestand werd hij in de
kistenfabriek De Phoenix binnengedragen,
waar hem door een inmiddels uit Halfweg ont
boden geneesheer de eerste hulp werd ver
leend. Per ziekenauto van de firma Mathot
werd de heer W. in zorgwekkenden toestand
naar de Maria-Stichting vervoerd.
Door de botsing raakte de bestuurder van
den tractor de macht over zijn stuur kwijt en
reed dwars den weg over; via rijwiel- en voet
pad kwam de tractor in de sloot terecht. De
aanhangwagen bleef over rijwiel- en voetpad
staan. De tegels van het rijwielpad werden ter
plaatse vernield.
De bestuurder werd niet gewond
De luxe-auto werd geheel vernield.
Prof.
Van Rijnberk 25 jaar
hoogleeraar.
Hartelijke huldiging.
Donderdagmiddag heeft men in de aula der
Amsterdamse he Universiteit het feit herdacht
dat 25 jaar geleden prof. G. van Rijnberk het
emibt van hoogleeraar in de Physiologie aan
deze universiteit aanvaardde.
De herdenkingsrede werd uitgesproken door
prof. C. Winkler, van de universiteit te
Utrecht, die in zoo belangrijke mate heeft bij
gedragen tot de ontwikkeling van het talent
van den jubilaris.
Spr. bood prof. van Rijnberk een bloemle
zing aan uit de door den jubilaris geprezen
artikelen, die samengesteld is om, indien mo-
elijk aan den outsider een overzicht van
Van Rijnberk's werk te geven. Mogee deze
kleine bloemlezing uit uw werk aldus ein
digde spr. voor u een herinnering blijven
aan dezen dag.
De rector-magnificus, prof. dr. Th. J.
Stomps, bracht in hoofdzaak naar voren de
eminente wijze, waarop prof. van Rijnberk
het docentschap altijd heeft vervuld.
Prof. dr. W. P. C. Zeeman, voorzitter der
medische faculteit zeide, dat hij den jubilee
renden hoogleeraar in de faculteit ziet als een
krachtige figuur, waarin die faculteit vertrou
wen kan hebben.
Prof. dr. G. Grijns, uit Wageningen, bood de
jelukwenschen derNederlandsche physiologen
aan. De jubilaris heeft deze wetenschap be
langrijke diensten bewezen. ..De Nederland-
;che physiologen aldus spr. brengen u
een eere-saluut!"
Pro. dr. H. J. Jordan uit Utrecht wees erop
dat van Rijnberk naast medicus ook verge
lijkend physioloog is.
Dr. T. E. W. Feitkamp sprak namens het
Nederlandsch tijdschrift voor Geneeskunde.
Daarna spraken prof. dr. Jansen, namens
oud-assistenten en oud-leerlingen en dr. J.
ten Cate, namens de tegenwoordige assisten
ten. Namens het personeel van het labora
torium bood de heer J. D. Unlandt een twee
tal etsen aan, waarbij hij in eenvoudige en
hartelijke woorden uiting gaf aan de waar
deering, die het personeel heeft voor de hu
mane leiding van zijn chef.
De heer H. Verhagen sprak den jubilee
renden hoogleeraar toe als voorzitter van de
medische faculteit der Amsterdamsche stu
denten.
In vriendel ke bewoordingen dankte daar
na prof. van Rijnberk de sprekers van de
zen middag en al degenen, die hem bij zijn
werk. op welk gebied ook, be£»ulpz|iam zijn
geweest.
(De officier van justitie in een
stad in het Zuiden van ons land
heeft bij de behandeling van een
geding over een auto aanrijding
veroorzaakt door een dame, ver
klaard: vrouwen behooren niet
achter 't stuur.)
Wijze woorden komen daaglijks
Uit den justitieelen mond.
Op het kleine lapje aarde,
Waarop eens ons wiegje stond.
En de journalist die luistert
Teekent zulke woorden aan.
Die, in druktinkt omgetooverd,
Neerlands huizen binnengaan.
D' officier heeft georakeld:
Vrouwen hooren niet aan 't stuur,
Vader leest het in zijn dagblad,
In het vroege avonduur
Moeder ziet niet, hoe zijn aanschijn
Zich in breeden grijns ontspant.
Want hij heeft zich goed verscholen
Achter 't brandscherm van zijn krant.
En als moeder even later.
Zelf de krant in handen krijgt,
Snuft ze hoorbaar bij het lezen,
Terwijl vader tactisch zwijgt.
Nou zegt moeder dat is prachtig,
Dat is een verlicht idee,
Om het zachtjes uit te drukken,
Gaat die met zijn tijd wel mee.
Vrouwen moeten niet chauffeeren,
Vader, hoe vin jij dat nou,
Die of'cier heeft vast geen auto,
Of de stakker heeft geen vrouw.
Vader zegt, in vredesijver.
Maak er je niet druk om kind,
Die of'cier ziet wat eenzijdig,
Vrouw Justitia is blind.
P. GASUS.
Verlaging der Ziektewet,
premie?
Raad van Arbeid richt zich tot de
regeering.
N.H.C.-Bureau meldt:
De Raad van Arbeid te Den Haag heeft
zich tot den minister van sociale zaken ge
wénd met het verzoek de premie voor de ziek -
tewet te verlagen van 2,3 pet. op 2 pet., in
gaande 1 Januari 1935.
WEER EEN INBRAAK.
Donderdagavond tusschen acht en tien uur
heeft men zich vermoedelijk met een valschen
sleutel toegang verschaft tot een melkwinkel
in het Begijnhof. Uit de toonbanklade wordt
een bedrag van f 5 a f 6 vermist.
Limburg krijgt een industrie-
bank.
Voorbereidende maatregelen voor oprichting.
Onder voorzitterschap van mr. E. O. J M.
baron van Hövell tot Westerflier, voorzitter
van den raad van bestuur van het Economisch
Technologisch Instituut in Limburg, is te
Maastricht een vergadering gehouden van de
organen en personen, die reeds het besluit
hebben genomen' tot deelneming in het aan
deelenkapitaal der op te richten N.V. Indus-
triebank in Limburg.
In deze vergadering zijn de voorbereidingen
getroffen, welke voor de definitieve oprichting
van de N.V. noodzakelijk zijn.
Deze vergadering, welke door een zeer groot
aantal aandeelhouders werd bezocht, vormde
het uitgangspunt van de definitieve oprichting
van de N.V. Industriebank in Limburg, die
binnen zeer korten tijd haar werkzaamheden
zal kunnen aanvangen.
Een vreemde traditie moeten de eerste-jaarsstudenten van de Universiteit voor
Kunsten en Wetenschappen te New-York hooghouden, nJ. een nachtelijke
optocht door de stad in pyjama.
De ontslagen Duitsche landsbisschoppen zijn
in hun functie hersteld.
pag. 4
Een zoon van den Spaanschen president is bij
een muiterij in het leger betrokken geweest.
pag. 4
De leider der N. R. A., Donald Richberg, wordt
Roosevelt's plaatsvervanger.
pag. 4
De inhoud van het Duitsch-Engelsche han
delsverdrag.
Dag. 4
Ongegronde klachten over het Haarlemsche
Crisiscomité.
pag. 3
Bekende Haarlemmers: Mr. M. Slingenberg.
pag. 3
Er bestaat nog kans op een vergelijk in de
handelsbesprekingen te Batavia.
pag. 3
pag. J
Herfst in de natuur.
Herziening der Grondwet?
pag. 9
Het ongeluk bij de Velser Pont wordt op 29
November voor de Haarlemsche rechtbank
behandeld.
pag. 1
Tegen de verdachten van den roofoverval te
Amstelveen is tien jaar gevangenisstraf ge-
eischt.
pag 9
De doodelijke aanrijding op den Zijlweg.
pag. 6
Opening van het Adriana Koenen-rusthuis.
pag. 6
Keiler wint de internationale dam-vierkamp
te IJmuiden.
pag 8
Laatste berichten.
pag. 7
ARTIKELEN ENZ.
Van onzen correspondent te Genève: Een
Zwitsersche volksstemming in 1935.
pag. 4
Jan Greshoff: „La Rataillon" en „Pantagleize"
pag. 9
C. J. Groothof f: De twaalfde wedstrijd tegen
Zwitserland.
Zestien personen aan boord.
VLAARDINGEN, 2 November. Men maakt
zich te Vlaardingen ernstig ongerust over het
uitblijven van den stoomlogger „Cornelis" uit
Vlaardingen, waarop als schipper A. van
Embden vaart. Het schip behoort aan de
reederij D. van der Heul N.V. en is op 11
October voor de haringvisscherij vertrokken.
Volgens geruchten is het schip na het
stormweer van 14 October wel gezien, doch
is daarna niet meer gepraaid of onder de
Vlaardingsche vloot opgemerkt.
De mogelijkheid bestaat, dat het schip
in het Fransche Kanaal visschende is, in
welk geval de reederij a.s. Zaterdag bericht
zal ontvangen. Ook is op verzoek van de
reederij de politiekruiser „Vulcanus" uitge
zonden om naar het schip uit te zien.
Aan boord van de „Cornelis' bevinden zich
behalve de schipper veertien Vlaardingers
en twee matrozen uit Marken.
Voor betere werkloozenzorg.
Adres aan den Burgemeester overhandigd
Hedenmorgen elf uur hebben de heeren H.
H. Luijken en A Eizema, respectievelijk voor
zitter en secretaris van den Haarlemschen Be
stuur dersbond. het bekende adres voor betere
werkloozenzorg aan den burgemeester over
handigd.
De heer Luijken deelde ons na afloop van
de conferentie mede. dat de burgemeester
hen vriendelijk ontvangen had en in de ge
legenheid had gesteld, eer. korte mondelinge
toelichting te geven. De heer Luijken had den
noodtoestand van de ondersteunden ge
schetst. Hij acht de normen van den steun
absoluut onvoldoende. De menschen kunnen
er niet van rondkomen. Zij prijzen zich ge
lukkig dat het niet regent als zij naar het
stempellokaal moeten gaan, want anders ko
men ze bijna allen met natte voeten. Velen
kunnen niet eens komen stempelen omdat ze
geen schoenen hebben.
De burgemeester toonde veel deernis en zei,
dat ook hij van den ernst van den nood door
drongen was. Hij zou niets liever willen, dan
dat er verbetering in den toestand kwam.
Adhaesiebetuiging.
De heeren J. M. H. v. d. Wateren en M.
Konings. resp. voorzitter en secretaris van den
Bestuurdersbond Haarlem van de Nederland-
sche Vakcentrale, hebben een adres aan den
gemeenteraad gezonden, waarin zij volkomen
instemming betuigen met het adres van den
aTaarlemschen Bestuurdersbond en wjarin zij
verzoeken er bü de Regeering op te willen aan
dringen, in den steun aan de werkloozen
eenige noodzakelijke verbeteringen aan te
brengen.
