Onze Kinderfoto
aanbieding.
Kou-voorspelling.
Hei Beêauftiikste
52e Jaargang No. 15765
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Woensdag 14 November 1934
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: F. W. PEEREBOOM UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
en ROBERT PEEREBOOM- COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V. Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN: per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week ƒ0.05, p. maand ƒ0.22, p. 3 mnd. ƒ0.65, franco p. post ƒ0.7254.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Hos-: Directie 13682 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN1—5 regels ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels
ƒ0.60, elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze
Groentjes 1—3 regels f 0.30, elke regel meer f 0.10, uitsluitend a contant
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid 600.-, Overlijden 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog 400.-, Duim 250.-, Wijsvinger 150.-, Elke andere vinger 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.-.
Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Verlies Duim ƒ75.-. Verlies Wijsvinger f 75.-, Verlies andere vinger f 30.-.
Alies indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN.
HAARLEM, 14 November.
Slim Jannie.
De Zuid-Afrikaansche staatsman generaal
Smuts, in zijn vaderland bekend als „Slim
Jannie" heeft te Londen een redevoering af
gestoken, waarvan de hoofdinhoud is, dat
Europa zich volstrekt niet angstig behoeft te
maken over onmiddellijk-dreigend oorlogsge
vaar. Dat bestaat niet, zegt de generaal. Hij
knoopt er een heele Freudiaansche theorie
over angst-psychosen aan vast, zegt dat
Duitschland niet aan wezenlijk militairisme
maar alleen aan „militaire bedwelming der
massa's" lijdt, geeft medegevoel met Duitsch
land en medegevoel met Frankrijk te ken
nen, prijst de Volkenbondsmethoden en be
pleit de snelst mogelijke herziening van het
Verdrag van Versailles.
In al deze dingen kan men het van harte
met hem eens zijn, ofschoon ik geloof dat hij
de angst-psychose overdrijft. Als er in Euro
pa inderdaad angst voor een onmiddellijk
oorlogsgevaar bestond zou men heel andere
dingen zien gebeuren. Gelukkig is dat onmid
dellijke gevaar er niet. Als generaal Smuts
zegt dat men in Duitschland volslagen gek
zou moeten zijn om thans een oorlog te wen-
schen, spreekt hij de waarheid. Duitschland
bezit geen enkelen bondgenoot en zou wel
bewust zelfmoord plegen als het zooiets on
dernam. Evenmin hebben de anderen ook
maar de geringste redenen om Duitschland
te lijf te gaan.
„Slim Jannie" is evenwel in de geestdrift
van zijn betoog wat erg vergegaan en heeft
deze bewering geuit: „Het is merkwaardig dat
vooral de pacifisten, in hun goedbedoeld stre
ven om de menschen door vreesaanjaging tot
ontwapening te brengen, juist de mentaliteit
aankweeken, die tot oorlog leiden kan".
Ik vrees dat de generaal bij deze ietwat-
goedkoope beschuldiging niet zoo slim is ge
weest als anders. De strijd der pacifisten is
geconcentreerd in het voortdurende betoog
tegen hun medemenschen: „Help nu mee,
sluit u bij ons aan, want we kunnen de
zaak voorkomen". Waarop de sceptische meer
derheid, die nochtans op den duur steeds meer
afbrokkelt, reageert met: „Dat gelooven we
niet, het geeft toch niks, d'r is altijd oorlog
geweest, jullie kunnen er niets aan doen",
enz. Het is het historisch bekende verzet van
alle sceptische, futlooze meerderheden tegen
iedere groote beweging. Wie de ervaringen na
leest van de menschen die streden voor de
hygiène en tegen de groote epidemieën die ook
dit werelddeel plachten te teisteren, van de
strijders tegen de slavernij enz., vindt precies
hetzelfde verzet. Ook b.v. de strijders tegen
drankmisbruik hebben dat ondervonden.
Lauwheid, onverschilligheid, scepticisme, on
geloof.
Wat de pacifisten derhalve voortdurend be
zielt, en zeer merkbaar bezielt, is het vertrou
wen in hun kans op welslagen, op het voor
komen van den oorlog. Ik meen te mogen
zeggen dat ook in deze rubriek dat vertrou
wen tallooze malen tot uiting is gekomen. Als
bv. Mussolini van den top van een tank een
juichende massa toebulderde: „er zit oorlog
in de lucht" was het niet altijd even makke
lijk het vertrouwen aannemelijk te blijven
maken, maar met diepe overtuiging bereikt
men zeer ve§l. Daarom houden anderen, en
schrijver dezes, vol.
Slim Jannie reageert daarop op de boven-
aangeduide wijze, en het Alg. Handelsblad
maakt zijn woorden nog wat erger en zet bo
ven het verslag van zijn rede als titel: „De pa
cifisten zijn het gevaarlijkst".
Er gebeuren rare dingen in deze tijden, en
wit wordt wel eens meer zwart genoemd, maar
dit is toch wel een beetje heel zot. Meent de
generaal soms, dat wij niet moesten waar
schuwen tegen de enorme, steeds toenemende
bewapeningen, al is er inderdaad geen oor
logsgevaar „in de naaste toekomst"? Onze
Koningin heeft diezelfde waarschuwing ge
uit toen zij aan president Roosevelt schreef,
dat een wedstrijd in bewapening op den
duur onvermijdelijk tot oorlog moet leiden.
En daar zit nu juist de quintessens van de
zaak. Wij zijn niet tevreden met afwezigheid
van oorlogsgevaar in de naaste toekomst.
Wij wijzen op een ontzettend toekomst-gevaar,
dat onze kinderen bedreigt als wij in onzen
tijd niet een eind weten te maken aan de
heeischende internationale janboel. Wij zijn
er niet tevreden mee dat het misschien „on
zen tijd v/el uit zal houden".
Wat bedoelt Slim Jannie eigenlijk? Zou hij
het beter vinden als wij niet waarschuwden?
Als wij allen plotseling zwegen, en den boel
op zijn beloop lieten? Als ik op de vergadering
was geweest, waar hij sprak, zou ik hem die
vraag gesteld hebben. En met zijn Zuid-Afri
kanen ben ik voldoende overtuigd van zijn
slimheid, om te weten dat zijn antwoord daar
op niet bevestigend zou zijn geweest!
R. P.
Haarlem en het 60 millioen-
plan.
3 objecten door de regeering goedgekeurd.
Naar wij vernemen hebben de autoriteiten
in den Haag hun goedkeuring gehecht aan de
Haarlemsche plannen om als werken voor het
Werkfonds te doen plaatsvinden:
le het maken van een brug over het Zuider
Buiten Spaarne.
2e het maken van een electrische installatie
aan de Catharijnenbrug.
3e de verbreeding van het Verwulft.
Over het vierde object de verdere ver
hooging van de spoorbaan Haarlem■Rotter,
dam worden nog besprekingen gehouden.
Daarover zal vermoedelijk den eersten tijd
nog geen beslissing genomen kunnen worden.
Naar aanleiding van de Kinder
foto aanbieding, gepubliceerd in ons
nummer van Vrijdag j.L, deelen wij
mede, dat wij nader besloten hebben,
den afsluitingsdatum voor aan
meldingen te vervroegen en wel tot
23 November a.s. Na dien datum
kunnen dus geen aanmeldingen meer
worden aanvaard.
Voor nieuwe abonnés geldt dezelfde
datum en slechts zij, die zich uiterlijk
20 November als abonné hebben op
gegeven en het abonnementsgeld voor
tenminste vier weken vooruit hebben
voldaan, kunnen van onze aanbieding
gebruik maken.
HAARLEM'S DAGBLAD.
Wer.kloosheidsstatistiek voor
verschillende landen.
Nederland er zeker niet het slechtst aan toe.
BERLIJN, 14 Nov. (V.D.) Het door het
Duitsche rijksbureau voor statistiek uitgege
ven tijdschrift „Wirtsehaft und Statistik" be
vat vergelijkende cijfers over de werkloosheid
in de verschillende landen, waaruit blijkt dat
Nederland, waar de cijfers volkomen betrouw
baar kunnen worden geacht, in vergelijking
met vele andere landen er zeker niet het
slechtste aan toe is.
In Engeland is de werkloosheid ondanks de
devaluatie, zoowel wat het percentage der
bevolking als dat der werkenden betreft,
grooter dan in Nederland.
Hetzelfde geldt voor Tsjecho-Slowakije en in
sterke mate voor de Ver. Staten. Zelfs in
Duitschland is het percentage hooger dan in
Nederland.
Opvallend is dat de toestand in de landen
van het goudblok met enkele uitzonderingen
beter is dan in de landen waar valuta-expe-
rin^enten hebben plaats gehad. Zwitserland
vooral verkeert in een gunstige positie.
Vrouwenkiesrecht in Turkije?
Invoering het volgend jaar verwacht.
ISTANBOEL, 14 Novmeber (V. D.) Uit An
kara wordt gemeld, dat er een zeer groote
waarschijnlijkheid bestaat, dat de nieuwe
Turksche Nationale Vergadering in 1935 zal
besluiten tot invoering van het vrouwenkies
recht. De huidige Nationale Vergadering zal
binnenkort worden ontbonden, teneinde in
Januari a.s. nieuwe verkiezingen mogelijk te
maken. Men verwacht dat de nieuwe Verga
dering het vrouwenkiesrecht zal goedkeuren
als deel van Kemal Pasha's maatregelen tot
moderniseering van Turkije.
Duitsche propaganda in het
Saargebied.
Het „tragische lot van Holland" tot
voorbeeld gesteld!
SAARBRÜCKEN, 14 November (V. D.) In
verband met de aanstaande volksstemming
in het Saargebied, geeft de „Saarbrücker Zei-
tung", het officieele orgaan van het Duitsche
Front, een in kleurendruk geïllustreerd pro-
paganda-bijvoegsel uit met op de voorpagina
een fotomontage, die grootendeels bestaat uit
een landkaart van Zuidwest-Duitschland, en
in afwijkende kleur het aangrenzende België,
Nederland, Frankrijk, en Zwitserland, gegroe
peerd om het Saargebied. De tekst op deze
voorpagina luidt:
„Op de Europeesche landkaart vormt het
zeer industrieele Saargebied met zijn rijke
bodemschatten en zijn Duitsche. bevolkings
kern van 830.000 zielen, slechts een kleine vlek
en toch wordt om dit eenig schoone stukje va-
derlandschen grond sedert 15 jaar een taaie
afweerstrijd tegen vreemde machtsaanspra
ken gevoerd. Dat deze strijd gewonnen wordt,
dat het Saargebied voor het tragische lot dei-
definitieve afrukking en vervreemding van het
moederland, dus voor het lot van Holland,
Vlaanderen, Luxemburg, Bourgondië en Zwit
serland bewaard wordt, daartoe is de moreele
politieke en economische steun van de strij
dende Saarbevolking door het geheele Duit
sche volk, door elk Duitsch volksgenoot
noodig".
BOTSING TUSSCHEN AUTO EN VERHUIS
WAGEN
Dinsdagavond, juist op een zeer druk uur,
nl. te ongeveer half 7. werd op den Rijks
straatweg tusschen Halfweg en Sloterdijk een
ernstige verkeersvertraging veroorzaakt door
een botsing tusschen een luxe-auto en een
verhuiswagen van de Firma Van der Laan te
Haarlem, bestuurd door G. v. B. uit Haarlem
mermeer.
Twee groote tapissières, elk bespannen met
2 paarden, van de firma v. d. L. reden ter
hoogte van de ijsbaan in de richting Haarlem
en werden achterop gereden door een luxe
auto uit Haarlem.
Mede door de mist bemerkte de bestuurder
van de auto den achtersten wagen niet tijdig,
zoodat een botsing plaats had.
De auto was zóó ernstig beschadigd, dat zij
moest worden weggesleept.
Persoonlijke ongelukken kwamen niet voor.
Vandervelde over een linksch
eenheidsfront.
De Scandinavische landen, Nederland en
Tsjecho-Slowakije er tegen.
PARIJS, 13 November (Reuter) Het uit-
vorend comité der Socialistische Internatio
nale onderzocht heden een voorstel tot sa
menwerking van de Communistisches Inter
nationale.
Van der Velde, die als voorziter optrad,
sprak over een voorstel der Fransche commu
nistische afgevaardigden Cachin en Thorez
om de overeenkomst, in Frankrijk tusschen
communisten en socialisten tot stand geko
men, algemeen te maken. Zweden, Noorwegen,
Denemarken, Nederland, en Tsjechoslowakije
namen een vijandige houding aan tegenover
eenheid van actie, terwijl Frankrijk. Oosten
rijk, Italië en het Saargebied een beperkte
overeenkomst bepleitten.
(Zooals ieder jaar gebruikelijk is
in deze dagen, wordt er weer een
extra stre?ige winter voorspeld.)
De traditioneele tijding
Van de maand, die ik u breng,
Is helaas geen van verblijding:
Deze winter wordt weer streng.
Eikels zijn er veel gevallen,
D'oogst van noten is geducht,
Gansen zijn in duizendtallen
Waargenomen op de vlucht.
Alles duidelijke teekens,
Van een strenge winterkou,
Stel u in op extra dekens
Wacht niet langer, doe het nou.
En ik mag ook niet ontveinzen,
Dat mijn linker likdoorn steekt.
Ja, dat brengt u toch tot peinzen,
Dat is toch een feit dat spreekt.
Daarbij kan ik nog verklaren.
Dat mijn linker hoektand knaagt.
En mijn jongste (zeven jaren)
Aan den Sint om schaatsen vraagt.
Daarna.kan ik, dunkt mij. zwijgen,
Wen u nu maar aan 't idee.
Dat w' een strengen winter krijgen,
Want allicht valt het dan mee.
P GASUS.
Margarineknoeierij in het
Westland.
Complot ontdekt.
DELFT. 14 November (V.D.) Rijkspolitie
en ambtenaren van den centralen crisis op-
storingsdienst in Den Haag. hebben in het
Westland een complot ontdekt dat zich bezig
hield met het clandestien vervaardigen van
margarine.
Hierbij werd te Naaldwijk een inval gedaan
bij den winkelier K„ waar onder meer een
teil met resten van bakkersvet werd aange
troffen. Voorts werd een inval gedaan in den
tuin van K. W. aan de Kleine Woerdlaan te
Naaldwijk, waar in een kas een hoeveelheid
margarine en ingrediënten voor het vervaar
digen van dit product werd aangetroffen.
Het is hoogst waarschijnlijk dat in deze
kassen de margarine werd vervaardigd, waar
bij gebruik werd gemaakt van een kraan in
de kas, ie is aangesloten op een sloot. In twee
andere perceelen en ten huize van een werk
looez werd zoeking verricht, waarbij bleek dat
K wel de leverancier van de margarine kon
worden geacht.
Deze margarine bestond in hoofdzaak uit
bakkersvet, zoodat het publieka dat voor het
weinig frissche product de volle prijs betaalde,
hevig door deze practijken werd gedupeerd,
Vogels vinden den vuurdood
TEVEEL VAN HET GOEDE. Venetië, dat toch al zoo rijkelijk met water
bedeeld is, ondervindt den laatsten tijd veel last van een abnormaal hoogen
waterstand. Op het San Marcoplein dobberen de gondels en heeft men zelfs
een voetbrug moeten slaan!
Bij een brand in een vogelwinkel te
Amsterdam.
AMSTERDAM. 14 November (V.D.) Voor
bijgangers ontdekten hedenmorgen om ruim
zeven uur, dat er brand was uitgebroken in
het benedengedeelte van perceel Haarlem
merstraat 30. Zij sloegen een ruit in en maak
ten alarm met het gevolg, dat de bewoonster
wier man een vogelhandelaar met zijn zoon
naar de markt was. in nachtgewaad de straat
op vluchtte. Spoedig verschenen ook van de
bovenverdiepingen verschillende, in vreemd
soortige gewaden gestoken menschen.
Toen de brandweer kwam, bleek het. dat
het vuur dat in de keuken was ontstaan reed:
naar de winkel overgeslagen was. Het geiijk-
vloersche gedeelte brandde nagenoeg geheel
uit, terwijl een aantal vogels verbrandde
Verscheidene konden nog door de buren uit
de winkel worden gered. De vogelhandelaar
is verzekerd.
De bovenverdiepingen kregen mede brand
en waterschade.
Men vermoedt, dat een brandend petroleum-
toestel, dat in de keuken stond, de oorzaak
van den brand is.
FABRIEK TE BILTHOVEN AFGEBRAND.
BILTHOVEN, 14 November (V. D.) Heden-
naht om half drie is de elementenfabriek aan
de Rembrandtlaan alhier tot den grond toe
afgebrand. De brand werd bemerkt door een
waker van de nachtveiligheidsdienst. De blus-
sching geschiedde door de vrijwillige brand
weer.
De fabriek is tot den grond toe afgebrand.
De oorzaak is onbekend. Verzekering dekt de
schade. Het bedrijf van vier maanden worden
stil gelegd.
Duitsch stoomschip te Vlissin-
gen in beslag genomen.
Na aanvaring met Deensch schip.
De regeering Flandin heeft in de Fransche
Kamer een groote meerderheid behaald.
pag. 4
De Melbournevliegers Jones en Waller willen
het record LondenKaapstad breken.
pag. 4
Het wordt mogelijk geacht, dat tot de Belgi
sche regeering socialisten zuilen toetreden.
pag. 4
Minister Oud tegen opheffing van het bank
geheim.
pag. 3
De regeeringsmaatregelen leveren voor Bloe-
mendaal een schade op van f 267.000.
pag. 2
De „Uiver" vervolgt zijn zegetocht.
pag. 2
De regeering heeft voor Haarlem drie objec
ten van het 60 millioenplan goedgekeurd.
pag- 1
Het N. O. G- maakt wenschen kenbaar.
pag. 3
Tegen den pleger van den moordaanslag te
Koog a. d. Zaan is tien jaar gevangenisstraf
geëischt.
pag 6
Bekende Haarlemmers: J. A. A. Ochtman-
pag. 3
Laatste berichten.
pag. 7
ARTIKELEN ENZ
R. P.: Slim Jannie.
pag. 1
Cathcart Jones en Kenneth Waller: Engeland-
Australië vice-versa in dertien dagen.
pag 8
J. H. de Bois: Haarlem's kunstschatten.
pag. 3
J. B. Schuil over den bonten avond van Jacob
van Lennep.
pag 9
J. B. Schuil: De roman van John Loving.
pag. 9
K. de Jong: Kerkconcert.
pag 9
G. J. Kalt: Concert der H. O. V.
pag. 9
K. de Jong over het eerste ledenconcert der
M. t. B. v. T.
pag. 9
Schaakrubriek.
pag 8
Engeland—Australië vice-versa
in
dertien dagen.
Wij vragen vandaag de bijzondere
~aandacht van onze lezers vnor het
eerste van een serie artikelen, ge-
schreven door twee deelnemers aan
de LondenMelbour?ie-luchtrace,
Cathcart Jones en Kenneth Waller.
Jones en Waller speelden het klaar
de vlucht Londen—Melbourne, heen
en terug, in dertien dagen te vol
brengen.
Zij vestigden gedurende hun tocht
niet minder dan zeven nieuwe records
en legden in totaal een afsta?id van
23000 mijl aj, hetgeen ongeveer gelijk
is aan den omtrek van de aarde.
Wij zijn erin geslaagd het publica
tierecht van dit boeiende relaas te
verkrijgen, icaarin de beide piloten U
heden. Donderdag en Vrijdag verslag
over hun avontuurlijke reis zullen
uitbrengen.
Chineesch dagbladmagnaat
vermoord.
Bandieten overvielen hem in zijn auto
SHANGHAI. 14 November 'Reuter)
Groote opwinding is veroorzaakt door den
moord op den Chineeschen Dagbiadmagr.aat
3ze Liang Tai, eigenaar van het dagblad
Shunpao en voornaamste aandeelhouder van
Shinwanpo.
De auto van Sze Liang werd aan de kust
ten Zuiden van Shanghai door een auto,
waarin zeven bandieten zaten aangehouden.
De bandieten schoten den chauffeur en den
schoolvriend van den zoon van den dagbiad-
magnaat, die hem vergezelde neer. en achter,
volgden Sze Liang Tai. die in een hut was ge
vlucht, waar hij door eenige schoten werd
neergelegd. De zoon en de vrouw van het
slachtoffer konden ongedeerd ontkomen, ter
wijl een nicht werd gewond.
PROF. BRANDSMA AANVAARDT HET
HOOGLEERAAR AMBT.
DELFT.. 14 November (V. D.) Prof. Dr. Ir.
W. F. Brandsma heeft hedenmiddag bij de
aanvaarding van het hoogleeraarsambt aan
de technische hoogeschool te Delft een rede
uitgesproken getiteld: „Het harden van
staal".
VLISSINGEN. 14 Nov. (V.D.) Het Duit
sche stoomschip Edith Howald, komende
van Antwerpen, dat laatst het Deensche
stoomschip Erik Boye heeft aangevaren, is op
de reede alhier i'n beslag genomen en in de
binnenhaven gebracht. Het schip zal na ge
stelde cautie worden vrijgegeven.
KLEINE MISDADEN IN DF
Ondanks het verscherpte politie-toezicht
blijft het gilde der insluipers te Amsterd;? n
zich weren. In het afgeloopen etmaal zijn od-
nieuw niet minder dan tien gevallen van open
sluitingen en insluipingen ten kennis van ver
schillende bureaux gebracht.
