ÏMtHwAaas
Postra ket.
Het dela*$ei{kste
52e Jaargang No. 15776
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Dinsdag 27 November 1934
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN: per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week ƒ0.05, p. maand ƒ0.22, p. 3 mnd. ƒ0.65, franco p. post 0.72^.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkery: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon No»*: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN: 1—5 regels ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclame*
ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 1—4 regels
ƒ0.60, elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze
Groentjes 13 regels ƒ0.30, elke regel meer ƒ0.10, uitsluitend a contant
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid 600.-, Overlijden 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Duim ƒ250.-, Wijsvinger 150.-, Elke andere vinger 50.-, Arm-of Beenbreuk 100.-.
Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Verlies Duim ƒ75.-, Verlies Wijsvinger 75.-. Verlies andere vinger ƒ30.-.
Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZESTIEN BLADZIJDEN.
HAARLEM, 27 November.
Het Einde van Socrates.
Er is weer zoo'n klein, fijn boekje van Chari-
varius verschenen bij H. D. Tjeenk Willink
Zoon. Het bezingt in verzen Het Einde van
Socrates. Een kleine trilogie is het, geput uit
Plato's geschriften Apologia, Crito en Phaedo,
en gegoten in aen vorm van een tooneelstuk.
Dit klinkt nogal geleerd, en die klassieken der
Grieksche Oudheid schijnen inderdaad velen
volmaakt onbereikbaar. Maar toch zouden die
velen dit boekje kunnen koopen en ervan ge
nieten. Zij zouden er zelfs een St. Nicolaas-
cadeau van kunnen maken, ook voor menschen
die niet uitmiddelpuntig zijn en geen leeraren
aan gymnasia. Want het fijnste in dit fijne
boekje is zijn eenvoud, zijn begrijpelijkheid.
Die uit zich in de eerste plaats in zijn taal.
„Menig lezer, aan den gebruikelijken stijl
der vertalingen gewoon, zal even onthutst
staan over mijn Hollandsche Hollandsch,"
zegt Charivarius in zijn inleiding. „Maar als
hij van den schrik bekomen is zal hij, hoop ik.
toegeven dat ik gelijk heb zoo te schrijven. Het
is een door vele classjci aanvaard dogma, dat
een vertaling" uit het oud-Grieksch moet klin
ken als een thema van een leerling van het
Gymnasium."
Charivarius geeft dusdanige citaten. Ze zijn
om van te rillen. Hij voegt eraan toe: „Had
Socrates zoo gesproken, dan zou hij uitge
lachen zijn. Hij was een man uit het volk en
sprak op zijn rondwandelingen langs markten
en werkplaatsen doodgewone taal, met ter
men en zinswendingen, die iedereen dagelijks
gebruikte. Om den indruk weer te geven, dien
zijn woorden op den Griek maakten, moet men
dus ook in het Hollandsch de termen en zins
wendingen kiezen die ieder Hollander buiten
het Gymnasium dagelijks gebruikt. Hijzelf
zegt in den aanvang van zijn pleidooi, dat hij
slechts eenvoudig, gewoon kan spreken; zeker
zal hij geen mal vreemde taal-les Grieksch
spreken, en wat mijn critici ook mogen zeg
gen, ik moet mij het recht voorbehouden zui
ver Hollandsch te schrijven. Ik heb er mijn
leven lang voor gestreden."
Aldus opent deze ketter onder de classici,
deze man die zich een soort Latijnsch pseu
doniem durft aanmatigen schoon hij Nolst
Trénité heet en den humor mint, de poorten
van het Walhalla voor de Eenvoudigen-van-
Stijl. Maar nog zullen niet velen hunner er
binnentreden, want de naam Socrates schrikt
de meesten al af. Toch is het zoo mooi, zoo
eenvoudig, en zoo leerrijk in dezen tijd van
massa-vergoding en massa-gedaas: van be
roepsboksers, Zesdagenrenners, filmsterren
systemen en de propaganda-redevoeringen
van meneer Goebbels.
Socrates was een opvoeder en zijn levens
doel was de zedelijke verbetering der men
schen. Hij streefde naar rechtvaardigheid en
liet zich leiden door een zeer scherp, be-
heerscht, gezond verstand. Daarmee verwierf
hij grooten invloed, zoodat gij u, in dit geze
gend tijdperk, niet in uw gedachten naar het
oude Griekenland behoeft te verplaatsen om
te begrijpen dat hij werd aangeklaagd. De
aanklacht luidde: „Socrates is misdadig, de
goden die de stad erkent niet erkennende, en
andere nieuwe godheden invoerend; misda
dig is hij ook, daar hij de jongelieden ver
derft". Dwaalt uw geest nog niet naar zekere
concentratiekampen? Herinnert gij u niet
pas gelezen te hebben, dat weer een gedenk-
teeken voor Felix Mendelssohn-Bartholdy is
afgebroken? Schiet Einstein u niet te binnen?
Maar Einstein ging heen, hetgeen bewijst,
dat hij minder groot is dan Socrates was. Na
Socrates' Pleidooi (eerste deel der trilogie) en
zijn veroordeeling ter dood volgt het Aanbod
'tweede deel) van zijn vriend Crito. Deze
Crito biedt hem de gelegenheid te vluchten.
Hij is een rijk man. En bovendien wil men
Socrates wel oogluikend laten gaan. Maar
Socrates, na een oogenblik van weifeling, wei
gert nadat de stemmen der Wetten tot hem
gesproken hebben.
„Wat blijft er van de lessen, die gij hebt
gegeven.
Dat men als burger trouw, als mensch
moreel moet leven?
Wat blijft er van uw laatste groote levens
les.
Toen gij met breed gebaar, aan 't eind
van uw proces,
Verwierpt verzoek te doen in ballingschap
te leven,
Hoewel gij wist, dat dit zou worden toe
gegeven
Toen hadt gij kunnen gaan. Maar neen.
gij hieldt u groot.
En boven ballingschap verkoost gij fiel
den dood".
„Gij blijft uw plicht getrouw. Gij zult u
niet verzetten.
En als gij u dan ginds ln 't Eeuwig Rijk
bevindt,
Treft gij de heerschers van den Hades
welgezind.
Als een, die onrecht leed naar eigen.
vrome wenschen.
Niet door den wil der Wet. maar door de
schuld der menschen."
Zoo vindt dan (derde deel der trilogie) deze
heros, deze Alom-Bekende Soldaat als ik
mij de zonderlinge tegenstelling tot een mas
sa-ideaal veroorloven mag den Dood.
Het is verleidelijk veel meer te citeeren uit
dit kleine boekje vol groote gedachten In een
voudige taal. Ik zal mij bepalen tot het slot
van Socrates' pleidooi:
„De dood is toch geen slaap, geen elnde-
looze nacht?
Gelukkig is het lot, dat mij daarginder
wacht;
De godheid roept. Ik ga. vol vreugd het
hoofd geheven,
Niet naar een duister eind. maar naar een
eeuwig leven.
is niet alleen de gcaole vriend
van uwe Uindeeen, tnaae Uij.
lean lively een aagenMik uit den
•zeeg. van allen dag tevrijden.
Slechts éen verzoek. Wanneer mijn zoons
volwassen zijn,
En meedoen aan den dienst van leugen
en van schijn,
Berispt hen dan, zooals hun vader, lange
jaren,
De andren heeft vermaand, toen zij nog
kindren waren;
Als gij hun leert dat goed is goed, dat
slecht is slecht,
Doet gij zoowel den vader als den kindren
recht.
Nu gaan wij allen. Ik ga sterven, gij gaat
leven.
Wie kiest den besten weg? God zal het
antwoord geven".
Er zal een tijd komen, een tijd van bezin
ning, wellicht spoedig, want kan de we
reld nog veel dwazer worden dan zij nu is?
waarin werk van zoo subliemen eenvoud als
dit boekje groote vermaardheid zal verwer
ven: een tijd waarin men niet alleen begrij
pen zal. dat Trénité Socrates begrijpelijk en
zuiver Hollandsch liet. spreken, maar zelfs
dat hij Socrates zijn humor nog liet uiten in
zijn stervensuur. Men moet een grooten geest
wel zeer eerbiedigen als men hem niet alleen
zijn eenvoud, maar ook zijn humor laat. Dit
wordt zoo heel erg groot.
Tenslotte mag ik Trénité's rehabilitatie van
Xantippe niet onvermeld laten. Zij, Socrates'
vrouw, is in de historie ten onrechte afge
daald tot de rol van „heibei". De schrijver
weerlegt dit op grond van zijn bronnen-studie
en citeert haar authentieke afscheidswoor
den tot haar ten doode gedoemden echtge
noot:
„Ach, Socrates", zoo sprak zij bij den
drempel, snikkend,
En op ons allen, die daar zwijgend
stonden, blikkend,
„Dit is de laatste keer, dat gij uw
vriendenkring
Om u verzameld ziet." Meer zei zij niet,
en ging.
Het klinkt, ook in dezen vriendelijk-simpelen
vorm, als de apothéose van een leven van
vrouwelijke zelfopoffering.
R. P.
Gas voor de industrie.
Het tarief te Haarlem met 10 verlaagd.
In aansluiting op het raadsbesluit waarbij
het gastarief voor de kleinverbruikers verlaagd
is, heben B. en W. van Haarlem bepaald, dat
de prijs in de contracten voor de groot-indu
strie met ingang van 1 Januari 1935 met 10 pet.
verlaagd wordt.
CHAUFFEUR WAS DRONKEN.
In de Krijsstraat te Rosmalen heeft een
auto-ongeluk plaats gehad. Een personen
auto. bestuurd door den heer Van der Linden
uit Sint Michels Gestel, reed door onbekende
oorzaak tegen een boom. Vervolgens kwam
de wagen in een sloot terecht. De vijf inzit
tenden werden allen door glasscherven ge
wond. doch niet érnstig. De chauffeur verkeer
de onder den invloed van sterken drank. De
wagen is geheel vernield.
Adatsji in de Boerhaavekliniek
Behandeld door prof. I. Snapper.
De nieuwe weg Amsterdam-
Sassenheim.
Tot Schiphol in het a.s. voorjaar klaar.
In verband met den aanleg van den nieu
wen Rijksweg AmsterdamSassenheim, verne
men we dat de brug over de Ringvaart aan
den Nieuwemeerdijk haar voltooiing nadert,
terwijl de betonstortingen voor den bouw van
de viaducten over den Vijfhuizerweg en Ben-
nebroekerweg in vollen gang zijn. Ook is men
reeds voor een groot gedeelte gereedgekomen
met het aanleggen van de grondbaan nabij
den Spaarnwouderweg, zoodat deze baan wel
dra op het aldaar gebouwde viaduct zal zijn
aangesloten. Er is alle reden om te verwach-'
ten, dat het traject AmsterdamSchiphol in
het voorjaar van 1935 gereed komt.
Schacht van een ertsmijn
ingestort.
Twee dooden.
PARIJS. 27 Nov. (Reuter). Tengevolge van
het instorten van een schacht in een ertsmijn
te Angevillers bij Metz werden verscheidene
arbeiders bedolven, waarbij twee werden ge
dood. De slachtoffers zijn allen Italianen.
Goy en Bouillon verzoend.
Duel zou niet doorgaan.
PARIJS, 27 Nov. (Reuter). Het Journal
meent te weten, dat de Kamerleden Goy en
Franklin Bouillon tot overeenstemming zijn
gekomen, dat het duel waartoe zij hadden be
sloten, niet zal doorgaan aangezien het ka
rakter van het incident van zuiver politieken
aard was en de persoonlijke eer der beide te
genstanders er niet door werd aangetast.
Duitsch „geloofshervormer"
gearresteerd.
Op verzoek der kerkelijke autoriteiten.
KIEL, 27 Nov. (Reuter). Op verzoek van de
kerkelijke autoriteiten te Maagdenburg is te
Kiel gearresteerd een spreker van de Duitsche
geloofsbeweging. Oriovski.
Orlovski sprak over Noordsch Heidendom
en Duitsch geloof, en verklaarde o.a. dat
Christendom. Kapitalisme en Bolsjewisme uit
een bron, het Jodendom waren gesproten en
dat het Christendom niets anders was dan
een Joodsch minderwaardigheidscomplex.
Vier slachtoffers van voedsel
vergiftiging.
Patiënten weer aan de beterende hand.
Vier leden van het gezin van den heer v. L.
te Oss werden na het avondeten ernstig onge
steld. De vrouw des huizes en drie kinderen
werden door ondraaglijke pijnen gekweld, ge
paard gaande met maagkramp en brakingen.
De dokter constateerde, dat de patiënten lij
dende waren aan een ernstige voedselvergif
tiging. Het bleek dat de moeder en de drie
kinderen bij hun avondeten oude kaas hadden
genuttigd, waaraan waarschijnlijk de vergif
tiging te wijten zou zijn. De vader en de oud
ste zoon hadden niet van de bewuste kaas ge
geten en mankeerden niets.
Aanvankelijk liet de toestand der patiënten
zich ernstig aanzien; later trad een verbe
tering in.
(In Frankrijk zal dezer dagen
geëxperimenteerd worden met
het schieten van raketten met
brievenpost naar Engeland).
Tante Pos d'r Fransche zusje
Gaat aan het raketspel doen,
Ook al lijkt voor die ontspanning
Dit nu niet het best seizoen.
Tante's zuster schiet haar brieven
Per raket naar Engeland,
Na een lieele reeks van ploffen,
Komen zij aan d' overkant
Daar ontplooit een parasjuutje
En, zoo stel ik het me voor,
De raket daalt door den schoorsteen
Van een Engelsch postkantoor.
Zij moet erg zorgvuldig mikken,
Als het einddoel Londen is,
Want het spreekt als ze maar raak schiet,
Schiet ze hoogstwaarschijnlijk mis.
En daalt zulk een postraketje
In een drukke stadswijk neer,
Dan werkt dit niet stimuieerend
Op een vreedzaam postverkeer
Er is steeds toch weer iets nieuwers
Op het punt der sport: tran-sport,
Tante Pos is aan "t verjongen,
Tot ze straks weer bakvisch wordt
'k Wil niet ouderwetsch gaan lijken.
Maar 'k vertrouw toch nog zoo niet,
Dat ze met mijn kostbre brieven
Nooit tekort of over schiet.
Ik voor mij geef mijn epistels
Met bestemming over zee,
Vooralsnog met zoo'n oudbakken
Eifendertigst vliegtuig mee.
P. GASUS.
Mogen autobussen niet in
beslag genomen worden?
Haagsche Hof beslist van niet.
Het Haagsche Hof heeft het vonnis van den
president der rechtbank aldaar bevestigd
waarbij het inbeslagnemen en -houden van
autobussen van ondernemers, die „wilde
diensten" tusschen Amsterdam en Rotterdam
onderhielden, niet toelaatbaar is geacht. Ook 't
Hof heeft thans beslist, dat een dergelijke
inbreuk op het eigendomsrecht van particu
lieren te ver gaat, daar het houden van
autobussen niet aan bijzondere voorwaarden
gebonden, noch onder bepaalde omstandig
heden verboden is.
De Tel. meldt, dat de dienst tusschen Rot
terdam en Amsterdam heden weer zou be
ginnen, zonder dat gevaar voor inbeslagne
ming dreigt.
N. V. V.-petitionnement aan
den Minister aangeboden.
Ruim anderhalf millioen liandteekeningen.
De minister van sociale zaken, prof. Slote-
maker de Bruine heeft zich bereid verklaard
heden het bestuur van het Nederl. Verbond
van Vakvereenigingen en een delegatie van de
hierbij aangesloten vakbonden^te ontvangen
teneinde het petitionnement voor betere
werkloozenzorg in ontvangst te nemen.
Handteekeningen werden in 745 van de
1076 in ons land bestaande gemeenten inge
zameld. Het totaal aantal bedraagt 1.556.747
zijnde ruim 35 pet. der meerderjarige bevol
king. Dit is het grootste resultaat tot nog
toe ooit met een petitionnement in ons land
bereikt..
In Zeeland, Limburg en Noordbrabant wei
den in het geheel 141.920 handteekeningen bij
eengebracht, in Friesland 116.764, in Amster
dam 187.358.
Naar wij vernemen wordt sinds eenige we
ken in de Boerhaave-kliniek te Amsterdam
verpleegd de heer Adatsji, voorzitter van het
Permanente Hof van Internationale Justitie
ie 's Gravenhage. De patient is daar' onder
behandeling van prof. I. Snapper,
Tusschen Frankrijk en Turkije zou een pact
van wederzijtlschen bijstand gesloten wor
den.
pag. 4
De politieke atmosfeer in Hongarije begint
zich wat te ontspannen.
pag. 4
Bij een geval van fraude te Charkow is de
Russische staat voor een millioen roebel be
nadeeld.
pag. 4
De Duitsche rijksbisschop Muller verliest ter
rein.
pag. 4
Ik doe St. Nicolaas-inkoopen.
pag. 3
Regeering bereidt een wetsontwerp voor in
zake verplichte kindertoeslag in bedrijven.
pag. 3
Het gas voor de Haarlemsche industrie wordt
goedkooper.
pag. I
Het wezen van inbreuk op natuurschoon.
pag- 6
Damrubriek.
pag. 8
Schaakrubrick.
pag 3
Bekende Haarlemmers: Mr. dr. F. A. Bijvoet.
pag. 3
Laatste berichten.
pag. 7
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Het einde van Socrates.
pag. 1
Van onzen Londenschen correspondent: Hu
welijksweek in Engeland.
pag. 4
Jhr. dr. J. C. Mollerus: Aan Iwan Smirnoff.
pag. 10
Van onzen correspondent te Londen: Het be
stuur voor Britsch-Indië.
pag 6
J. II. de Bois: Bibliophilia.
pag. 9
G. J. Kalt: Kinderkoor „De kleine Stem".
pag 9
J. B. Schuil: Jongensboeken.
Volkenbond thans geen instru
ment voor den vrede.
Scherpe rede van Engelsch oud-minister.
EEN MOLEN VLIEGTUIG LANDT IN PARIJS. Ter gelegenheid van de lucht
vaarttentoonstelling te Parijs streek een autogiro voor het Grand Palais, waar
de expositie gehouden wordt, neer.
LONDEN, 27 November (Reuter) In het
Lagerhuis werd Maandag de debatten voort
gezet over het amendement van de Labour-
oppositie op het adres van antwoord op de
troonrede.
Daarbij hield de conservatief Godfrey Loc-
ker-Lampson. gewezen onderminister van
buitenlandsche zaken, een opzibarende rede
over de door hem gewenschte wijziging van
het Volkenbondshandvest.
Spreker verklaarde dat de macht van den
Volkenbond ondanks de toetreding van Sov
jet-Rusland verzwakt is. Belangrijke inter
nationale overeenkomsten worden gesloten
buiten den Volkenbond om.
Spreker zeide geen verschil te zien tus-
schende z g. Europeesche regionale verdragen
en de bondgenootschappen van voor den oor
log.
Na gewezen te hebben op de reusachtige
toenemende bewapening in Europa ging
Locker-Lampson voort-
„Het leggen van eiken steen welke toege
voegd wordt aan die waaruit het reusachtige
Vredespaleis te Genève wordt opgetrokken,
valt samen met het gieten van een kanon
waarmede de bewapening van Europa wordt
vermeerderd".
De oorzaak daarvan ligt in het Volken
bondshandvest zelf, n.l. in de clausule welke
de bestaande grenzen van Europa garandeert,
en welke ingevoegd is in de vredesverdragen.
Zoolang het Volkenbondshandvest verbon
den is met de vredesverdragen, kan men
nooit deze laatste wijzigen.
Dat zal Duitschland altijd verhinderen be
reidwillig met den Volkenbond samen te
werken.
Dat zal de Vereenigde Staten altijd ervan
waarhouden, toe te treden tot den Volken
bond. Het is. aldus spreker, dringend noodig.
dat een wijziging van het Volkenbondshand
vest onverwijld overwogen wordt De landen
welke het handvest verbind aan de vredes
verdragen moeten verbroken worden.
De Volkenbond is op het oogenblik geen
instrument voor den vrede.
Het Lagerhuis verwierp het Labour-amen-
dement op het adres van antwoord op
de troonrede met 400 tegen 45 stemmen. In
het amendement werd o.a. uiting eraan ge
geven, dat het Lagerhuis betreurt dat de re
geering der werkloosheid beschouwt als iet-s
onvermijdelijks, dat zij doorgaat met het ka
pitalistische systeem te steunen en dat zij
geen constructieve politiek voert voor het
herstel van een collectief vredes-syst-eem.
RIJMEN VAN P. GASUS.
De verkoop van het boekje Rijmen van
P. Gasus blijkt een groot succes. Pas gisteren
ermee begonnen, hebben wij nu al honderden
exemplaren aan ons bureau Groote Houtstraat
93 verkocht. De prijs van het boekje is 25 cent.
Men haaste zich, want de oplaag is beperkt.
MUZIEKSCHOOL VAN „TOONKUNST".
De uitgestelde uitvoering door leerlingen
der Toon kunst-Muziekschool te Haarlem zal
plaats hebben op Donderdagavond 29 Novem
ber in de bovenzaal van de Kroon.
