Hel Bdakftijksle
Een nieuwe ster.
Haarlemmers naar het Saargebied
vertrokken.
52e Jaargang No. 15795
Verschijnt dagelijks, HeKalve öp Zon- èn Feestdagen
Woensdag 19 DecemKer 1934
HAARLEM S DAGBLAD
Pareet ie: T. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN: per week 0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden
13.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week ƒ0.05, p. maand ƒ0.22, p. S mnd. ƒ0.65, franco p. post 0.72J4.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 DrukkerijZuider Buitenspaaroe 12
Telefoon No»-: Directie 13682 Hoofdredactie 150S4 Redactie 10600
Drukkerij10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
AD VERTE NTIeN1—5 regels 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames
0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels
0.60, elke regel meer 0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze
Groentjes 1—3 regels 0.30, elke regel meer 0.10, uitsluitend k contant
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid 600.-, Overlijden 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog 400.-, Duim 250.-, Wijsvinger 150.-, Elke andere vinger 50.-, Arm- of Beenbreuk 100.-»
Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Verlies Duim f 75.-, Verlies Wijsvinger 75.-, Verlies andere vinger ƒ30.-.
Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN.
HAARLEM, 19 December.
Doodstraf.
De Engelsche minister van Binnenlandsche
Zaken. Sir John Gilmour, heeft een verzoek
om gratie voor een zekere mrs. Ethel Major
afgewezen. Zij was door de rechtbank van het
graafschap Lincolnshire ter dood veroordeeld
wegens moord op haar man, een chauffeur,
dien zij met rattenkruid vergiftigd had. Mor
genochtend zal de veroordeelde, die 42 jaar
oud is, worden geëxecuteerd op de binnen
plaats van de gevangenis te Huil. Dit ge
schiedt volgens de Engelsche wet door op
hanging, die in de practijk neerkomt op
„iemand den nek breken". Men slaat de ver
oordeelde een strop om den hals, trekt de
plank onder zijn (of haart voeten weg en door
den val breekt hij of zij den nek. Het is een
methode die vooral in landen, waar de dood
straf niet meer bestaat, bijzonder barbaarsch
aandoet. J
Intusschen gebeurt het in Engeland wel zeer
zelden dat de doodstraf o]5 vrouwen wordt
toegepast. Practisch meet men er, zelfs als het
de afschuwelijkste misdrijven betreft, ten aan
zien van mannen en vrouwen niet met gelijke
maten. Gratieverzoeken voor mannelijke ter
dood veroordeelden worden zeer zelden inge
willigd; voor vrouwelijke bijna altijd. In de
laatste 25 jaar zijn er, meen ik, niet meer dan
drie of vier vrouwen in Engeland terechtge
steld, en de laatste executie van een vrouw is
nu alweer acht jaar geleden. Daarentegen zijn
in de laatste kwarteeuw honderden mannen
terechtgesteld.
Dit onderscheid, dat wettelijk natuurlijk
geen enkele basis heeft, pleit op zichzelf te
gen de doodstraf. Een nieuw geval heeft zich
alweer voorgedaan in Yorkshire, waar een
man en een vrouw, Frederick Rushworth en
Lydia Binks, ter dood veroordeeld zijn omdat
zij hun pasgeboren kind, in een mand gepakt,
levend begraven hebben. De jury heeft de
vrouw voor gratie aanbevolen, en den man
miet. Weigert de minister van Binnenlandsche
Zaken ook het gratieverzoek voor deze vrouw,
dan zal er zeker een nieuwe storm van ver
ontwaardiging tegen de doodstraf opsteken.
Zelfs ondanks den afgrijselijken aard van het
misdrijf. Engelsche kranten spreken nu al hun
leedwezen uit over de weigering van de gratie
yoor mrs. Major.
De doodstaf in Engeland nadert blijkbaar
haar afschaffing. Er is teveel tegen. Ten eerste
is er het groote gevaar dat door een rechter
lijke dwaling een onschuldige veroordeeld
wordt, hetgeen al meermalen gebeurd is. Dan
is dit onrecht onherstelbaar. Ten tweede is er
de moderne opvatting, die de plegers van der
gelijke misdrijven in de meeste gevallen als
psychisch-ontoerekenbaren beschouwt. Ten
derde is er de principiëele vraag, of de aard-
sche rechter, al of niet aangevuld door even
zeer aardsche jury, het recht heeft zijn me-
demensch van het leven te berooven.
De voornaamste reden waarom de doodstraf
in Engeland nog bestaat is, dat men daar
meent dat de criminaliteit zou toenemen als
men haar afschafte. De practijk in de landen
waar men haar heeft afgeschaft bewijst dat
volstrekt niet, maar van die statistieken weet
men in Engeland niets af. Het zijn continen
tale landen; „het Continent" is voor den ge
middelden Brit een soort geheel, dat alles
minder goed doet dan Engeland, en dus ne
geert hij gewoonlijk de buitenlandsche onder
vindingen. Ook op industriëel- en handelsge
bied heeft hem dat al groote nadeelen be
zorgd, maar hij vindt blijkbaar de voordeelen
van een monumentaal zelfbewustzijn grooter.
Zoo zal de afschaffing van de doodstraf
dan ook een gevolg moeten zijn van overwe
gingen der Engelschen zelf. En het terecht
stellen van vrouwen, dat hen grooten afkeer
inboezemt, levert daartoe de beste kans. Mo
gelijk zal de executie van mrs. Major directe
aanleiding zijn tot indiening van een wetsont
werp. Als het een Londensch geval betrof in-
plaats van een misdrijf in het verre Lin
colnshire zou de kans zelfs" zeer groot wezen.
Er zou dan ook zeker een petitie met mil-
lioenen handteekeningen ten voordeele van de
moordenares ingediend zijn, en de kranten
zouden een algemeene campagne hebben in
gezet. Nu is het mogelijk dat de doodstraf nog
even standhoudt. Maar lang zal het zeker niet
meer duren.
De eerstvolgende linksche regeering zal er
wel een eind aan maken.
R. P.
Een Fransch-Russisch militair
verdrag?
Engelsch blad doet mededeelingen.
Niettegenstaande het feit. dat soortgelijke
berichten reeds eerder van Fransche zijde ge
dementeerd zijn, komt het Engelsche blad de
„Star" thans weer met mededeelingen over
een Fransch-Russisch handels- en militair
verdrag.
De Sovjet-regeering zou volgens het Engel
sche blad de fabricatie van Fransche vlieg
tuigmotoren op zich nemen, waarbij de tech
nische leiding in Fransche handen zou liggen.
Van de nieuwe Fransche dwergtanks zouden
400 stuks naar Rusland worden gebracht om
de ervaringen van de Fransche tanksfabri
kanten in Sovjet-Rusland nuttig te maken.
Voor de permanente draadlooze verbinding
zou een geheime code worden uitgewerkt.
Indien Rusland zou worden aangevallen door
Japan, zou Frankrijk zonder speciale aanvraag
oorlogsmateriaal ter waarde van 4 milliard
francs aan Rusland leveren.
In geval van een Fransch-Duitschen oorlog
zou Rusland aan Frankrijk een overeen
komstige hoeveelheid graan verschaffen.
Frankrijk en Rusland zouden zich verplichten,
geen bilaterale verdragen met Duitschland te
sluiten.
In bevoegde Fransche kringen wordt het be
richt van het Engelsche blad in zake een
Fransch-Sovjet Russisch militair verdrag ge
dementeerd.
(In Hercules is een nieuwe ster
ontdekt.)
Er is een nieuwe ster ontdekt,
Dat hebt u wel gelezen,
Wat, denkt u, zal daarvan 't effect
Op 't tobbend menschdom wezen?
Een nieuwe ster zegt vader wrang,
Belangrijk, zou je meenen,
Ach, mijn geluksster is al lang
Van 't firmament verdwenen.
Een ster zegt moeder, middenin
Haar huiselijke plichten,
Die zal de zorg in mijn gezin,
Met haar licht niet verlichten.
In Hercules? vraagt kleine Jan,
Wat kan me dat nou schelen,
Wat heeft mijn eigen club eran,
Als hij voor „hun" gaat spelen.
Een nieuwe ster zegt zuster Mien,
Ik vraag niet om een tweeden,
Als ik Hans Albers maar kan zien,
Ben ik volmaakt tevreden.
Men registreert een nieuwe ster
Bij de ontelbaar velen,
Wij zijn zoo klein, zij is zoo ver.
Het kan ons weinig schelen.
Ernstig ongeluk te Benne-
broek.
De heer D. de Wit door een auto gegrepen
en gedood.
In een groot deel van de vorige
hebben we reeds medegedeeld, dat Dinsdag
middag op den Rijksstraatweg te Bennebroek
een ernstig ongeluk heeft plaats gehad, dat
aan een algemeen bekend ingezetene van die
gemeente, den heer Dirk de Wit, het leven
heeft gekost. De heer De Wit kwam uit het
laantje, dat toegang geeft tot het voetbal
veld en de baan van de IJsvereenigïng. Hij
heeft den straatweg over willen steken, doch
niet of telaat bemerkt dat een personenauto,
komende uit de richting Haarlem, en bestuurd
door den in Rotterdam wonenden koopman
B„ met vrij groote snelheid het oversteken op
dat oogenblik onmogelijk maakte.
De autobestuurder haalde naar links uit
om een aanrijding te voorkomen. De heer De
Wit werd gegrepen en tegen den grond ge
worpen. De bijna terstond aanwezige dokter
P. van Aalst kon slechts den dood constatee-
ren. Het parket uit Haarlem werd terstond ge
waarschuwd. Mr. W.
M. Paardekooper Overman liet het stoffelijk
overschot in beslag nemen en naar het St.
Elisabeths Gasthuis te Haarlem vervoeren. Op
zijn last werden door een officier van de mo
torbrigade proeven genomen met de auto,
waarmede het ongeluk heeft plaats gehad.
De heer De Wit was leider van de wekelijk-
sche verkooping van pluimvee en huisraad.
Deze auto is voor nader onderzoek in beslag
genomen.
Voorts was hij voorzitter van het Bennebroek-
sche fanfarekorps Kunst na Arbeid en be
stuurslid van de IJsvereeniging Vooruit.
De ingezetenen zijn begrijpelijk zeer onder
den indruk van dit tragisch gebeuren.
De heer De Wit laat een weduwe met doch
ter achter.
Dr. A. E. ten Oever, t
Toen mij het bericht van het overlijden
van dezen kunstbroeder bereikte, rees mij on
willekeurig het gansche beeld van zijn werken
hier in Haarlem voor den geest en nu is het
mij een behoefte hier openlijk van hem te
;etuigen.
Ten Oever was een huismedicus in den
besten zin van het woord, die gaf alles wat
hij kon, toegerust met groote kennis van zijn
vak en een warm hart. Voor wie hem minder
;oed kenden leek hij stroef, omdat hij zich
moeHijk uitte, doch allen, die hem goed
kenden, die van zijn groote vriendschap ge
noten, die van zijn wetenschap het heil in
hun leven deelachtig werden, die allen waar
deerden hem, om de gaven van zijn hart en
zijn verstand, van den stevigen, warmen hand
druk, die uiting gaven aan zijne gevoelens en
als het ware aanvulden wat soms de spraak te
weinig gaf. Het was hem nooit te veel en
nooit te moeilijk om hulp te verleenen daar,
waar die gevraagd werd, met alle liefde en
alle warmte hem eigen. In intiemeren kring
hebben wij hem ook op ander gebied leeren
waardeeren als kunstzinnig man van goeden
smaak, met een breeden kijk op het schoons
dat de natuur te genieten geeft en dat hij
als echt kunstenaar wist va<=t te leggen. Een
trouwe, hartelijke en zich geheel gevende
vriend.
Leed is hem in het leven niet gespaard; ook
daarvan heeft hij zijn deel gehad en hoewel
daarna zijn hart een knak gekregen had, heeft
hij ook dit moedig weten te dragen. Zijn ge
zondheid evenwel Is daardoor, langzamerhand
achteruitgaande, de reden geweest dat hij
zijn praktijk heeft moeten neerleggen om in
Wassenaar van zijn welverdiende rust te ge
nieten, na. een zeer inspannende en drukke
praktijk. Al te lang heeft hij daarvan niet
mogen genieten en thans is hij van ons heen
gegaan.
Hij ruste in vrede.
DR. M. JESSURUTJ.
Minister van defensie spreekt de mannen toe.
Hedenmorgen zijn de Haarlemmers naar de
Saar vertrokken. Het Haarlemsche detache
ment dat aangewezenn is de orde te bewaren
voor en tijdens het plebisciet, bestaat uit
veertien auto's en twee keukenwagens. Het is
naar Rotterdam gereden, van waar Maandag
de wagens met manschappen naar het Saar
gebied zullen vertrekken.
Mr. dr. L. N. Deckers in gesprek met een der
officieren.
De minister van defensie, mr. dr. L. N.
Deckers heeft de mannen in tegenwoordig
heid der officieren toegesproken vóór hun
vertrek naar het Saargebitvl, waar politie
dienst hun wacht.
„Zooals u weet", zei de minister, „heeft de
regeering op uitnoodiging van den Volken
bond besloten troepen te zenden naar het
Saargebied.
Behalve andere landen zendt ook Nederland
manschappen ter handhaving van de orde.
Gij staat op het punt van vertrek en gij gaat
met instemming van de overgroote meerder
heid van onze landgenooten. Nederland heeft
begrepen dat het een belangrijke taak heeft
te verrichten in de internationale samenwer
king. Gij beschouwt uw afvaardiging als een
onderscheiding en dat doet ge terecht. Doch
als elke onderscheiding legt ook deze ver
plichtingen op u.
Nederland heeft een goeden naam in den
vreemde. Dat is een groote schat die echter
ook gemakkelijk verloren kan worden. Zorgt
gij ervoor dat gij de eer van uw land en van
u zelf hooghoudt. Toont u, en ge kunt dat. een
goed soldaat. Onderwerpt u aan de krijgs
tucht, die uw commandant streng zal hand
haven. Houdt u buiten alle gelegenheden,
waar het zou kunnen gebeuren dat u iets
overkwam dat u niet past. Houdt ook uw
eigen eer hoog.
Ik weet dat u uw plicht zult doen. gij zult
het doen met blijmoedigheid, offervaardig
heid. Gij zult echter niet alleen uw plicht
doen. ook zult gij vaak moeten nalaten waar
op zich zelf geen bezwaar tegen zou zijn.
Ik reken op u, ik vertrouw op u en ik weet
dat u dit vertrouwen niet zult beschamen".
Na deze rede van den minister riep com
mandant Haberkorn de mannen bijeen, allen
stapten in de wagens en na enkele minuten
waren de Nederlanders, die voor eenigen tijd
politie in het Saargebied zullen zijn, vertrok
ken.
De vrachtwagens zijn voorzien van banken
en ingericht voor personenvervoer. In ver
band met de beschikbare fondsen en de be
paling dat het contingent der door Neder
land te leveren manschappen niet meer dan
250 mochten bedragen was dit detachement
tot de helft teruggebracht.
Voor de komst van den minister heeft de
directeur étappen en verkeersdienst, overste
N. J. Carstens met den commandant van den
Motordienst het personeel en materieel ge
ïnspecteerd.
Na deze inspectie sprak Majoor A. M. M.
van Loon. commandant van de schoolcom-
pagnie. zijn manschappen toe. Hij wees hen
op de eer voor het korps deel te nemen om de
orde en rust te handhaven in een vreemd
land. Weet mannen dat aller oogen op u rus
ten en dat één verkeerde daad terugslaat op
het Nederlandsche leger.
De overste Carstens bracht dank aan de
manschappen die zich voor deelname vrij
willig hadden opgegeven.
Gas- en electriciteitsprijzen.
De discussie in den Haarlemschen Raad.
Het is te verwachten dat bij de behande
ling van de begrooting in den Haarlemschen
gemeenteraad (de behandeling begint heden
middag) nog uitvoering gesproken zal wor
den over de tarieven van gas en electriciteit.
B. en W. hebben, zooals wij in ons vorig
nummer mededeelden, nog een voorstel in
gediend om, in aansluiting op het onlangs
genomen besluit tot verlaging van den gas-
prijs, de installatiehuur voor -muntgas van
f 3.40 tot f 2.40 per jaar te verlagen.
Ook ligt een voorstel van B. en W. ter tafel
tot verlaging van de electriciteitstarieven.
Toen het voorstel van B. en W. tot verla
ging van den gasprijs in den raad behandeld
werd, is o.a. door den heer Reinalda de
wenschelijkheid betuigd om de geheele instal
latiehuur voor muntmeters af te schaffen.
De heer Kuiper deelde toen mede, dat hij
er over dacht om bij de begrooting een voor
stel in te dienen om gas en electriciteit voor
werkloozen tegen een verlaagd tarief beschik
baar te stellen.
Wij hebben den heer Kuiper gevraagd of
hij dit voorstel reeds ingediend heeft. Hij
wees er op, dat over deze aangelegenheid ook
vragen in de afdeelingen van den raad ge
steld zijn. B. en W. hebben daarop toen in
de memorie van antwoord verklaard, dat zij
wel sympathiek tegenover deze gedachte ston
den, maar om financieele en administratieve
redenen werd uitvoering toch niet mogelijk
geacht.
De heer Kuiper deelde ons verder mede, dat
hem als lid der contactcommissie voor den
landbouw gebleken is, dat het departement
van sociale zaken er bezwaren tegen zou
maken als een gemeente dus ook Haar
lem gas en electriciteit tegen lagere prij
zen aan werkloozen zou leveren, omdat dit
op te vatten is als een verhooging van den
steun. Wel is komen vast te staan zoo ver
volgde de heer Kuiper dat het mogelijk
zou zijn om gas en electriciteit goedkooper
te leveren aan de bevolking die een inkomen
onder een bepaald minimum heeft. Dan zou
het dus niet alleen gelden voor de werkloozen.
maar ook voor andere ingezetenen. Daarvoor
zou veel te zeggen zijn. Er is herhaaldelijk
betoogd, dat niemand dus ook geen werk
loozen, aanspraak kan maken op producten
tegen prijzen waarvoor zij niet geproduceerd
kunnen worden. Maar aan den anderen kant
moet men dan toch ook toegeven, dat de ge
meente niet gerechtigd is om van ingezetenen
die een zeer gering inkomen hebben werk
loozen, andere gesteunden, en arbeiders in de
niet-beschutte bedrijven, waarvan er ver-
scheidenen voor zeer lage loonen werken, een
prijs voor gas en electriciteit te vragen die
belangrijk hooger is dan de kostende prijs.
B. en W. zullen evenwel zeggen: ..wie voor
stellen doet die ingrijpend zijn voor de fi
nanciën, moet daarbij ook de middelen aan
geven om dat gat te stoppen". Ik heb daar-
De manschappen
die uit Haarlem
naar het Saargebied
zijn vertrokken voor
politiediensten,
luisteren naar de
rede van den minis
ter van defensie,
mr. dr. L. N. Deckers
In de Fransche Kamer heeft Pierre Cot op
heffing der particuliere wapenindustrie ge
vraagd.
pas- i
De Fransche Kamer keurde de oorlogscre-
dieten goed.
pag. 4
Het Joego-Slavische kabinet Oezoenowitsj ia
afgetreden.
pag. 4
De clearingwet is heden volledig in werking
getreden.
pag. 3
Minister Oud heeft verschillende wijzigingen
in de rijwielbelastingwet voorgesteld.
pag. 3
De ..Jagersfontein" is aan de reederij over
gedragen.
pag. «3
De Tweede Kamer over de financieele verhou
ding tusschen Rijk en gemeenten.
pag. 3
Tweede gewone zitting van 1934 van Provin
ciale Staten.
pag. 6
De automobilist en de belastingen in het
nieuwe jaar.
pag 8
Minister Deckers spreekt de naar het Saar
gebied trekkende mannen van het motor
corps toe-
pag. 1
Engelsche instemming met Roosevelt's daad.
pag. 2
De Uiver is hedennacht voor een snelle kerst-
vlucht naar Indië vertrokken.
pag. 9
Het Brouwerskolkje wordt tot park gemaakt.
pag. 8
Bekende Haarlemmers: Jhr. C. G. J- van Win
ning.
pag. 3
Laatste berichten.
pag. 7
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Doodstraf.
pag. 1
Arthur Henderson: Een plan voor de organi
satie van den vrede.
pag. 4
Van een bijzonderen correspondent: Vóór het
plebisciet in Saarland.
pag. 9
Van onzen Londenschcn correspondent: Lloyd
George's politieke terugkeer.
pag. 11
Dr. M. Jessurun: dr. A. E. ten Oever, t
pag. 1
J. II. de Bois: Haarlem's kunstschatten.
pag. 3
K. de Jong: Concert der H. O. V.
pag. 9
J. B. Schuil: „Gele koorts".
pag. 9
Sport in 't kort.
over voor mij zelf wel een denkbeeld, maar
dat is nog niet voldoende uitgewerkt.
Ik houd 2;oo besloot de heer Kuiper
vast aan mijn indertijd geopperd denkbeeld..
Een voorstel heb ik evenwel nog niet inge
diend, omdat het mij beter lijkt eerst den
loop der discussies in den raad af te wachten.
Kinineverstrekking
Britsch-Indië.
Ter bestrijding der malaria-epidemie.
SINDANGLAJA, 18 Dec. (Aneta). Naaf
aanleiding van de berichten uit Colombo om
trent de in Britsch-Indië voorgekomen mala
ria-explosie in welke berichten werd gemeld,
dat autoriteiten in Britsch-Indië dringend
naar Java seinden om toezending van kinine,
heeft de Gouverneur-Generaal oogenblikke-
lijk inlichtingen gevraagd aan de directie van
de Bandoengsche Kininefabriek omtrent deze
dringende verzoeken en aan den directeur
voor Economische Zaken medegedeeld, dat hij
de Gouverneur-Generaal vertrouwt dat
dadelijk het noodige is of wordt gedaan om
op de snelste wijze c.q. door middel van
een extra vliegtuig aan het verzoek van de
Britsch-Indische autoriteiten om verstrekking
van kinine te voldoen.
COLOMBO, 18 Dec. (Reuter) De malaria-
epidemie nadert de hoofdstad van Ceylon.
Zelfs in kleine plaatsjes worden 20 tot 30 doo-
den geteld.
Opzegging van het
vlootverdrag.
Besluit van den Geheimen Japanschen
Staatsraad.
TOKIO. 19 December (V.D.) In tegen
woordigheid van den keizer en alle ministers
van het kabinet onder wie minister-president
Okada den minister van buitenlandsche zaken
Hirota en den minister van marine Oesoemi
heeft de geheime staatsraad in volledige zit
ting hedenmorgen met algemeene stemmen
goedgekeurd de opzegging van het vlootver
drag door Japan.
Hiermede is de procedure, die in Japan
zeif aan deze stap moest voorafgaan beëin
digd en kan de opzegging officieel door een
mededeeling aan de regeering der Ver Staten
en alle onderteekenaars van het vloot v?rdrag
van Washington geschieden.
De admiraliteit heeft uiimiddellijk aan rile
commandanten van alle Japansche vloo Na
tions. aan de commandanten van alle 'cka-
ders en aan alle marineattachés in hot bui
tenland mededeeling gedaan van het «esluit
van den geheimen staatsraad.
