Suriname: natuurlijk allerlei plannen. Een rare man. £J\ 1 E-KUALi Li hhbKUAKi 1935 HAARLEM'S DAGBLAD 3 TWEEDE KAMER Bacovencultuur heeft eenige kans. 's GRAVENHAGE, 22 Februari. Nu op Oorlog belangrijk, op Marine eeniger mate bezuinigd is, waren de v. d., naar Mr. Joekes verklaarde bereid zelfs aan deze af dee lingen der Indische begrooting hun stem te geven. Oorlog werd daarop met 4715 aange nomen, terwijl de socialisten, de 2 aanwezige communisten plus Mr. Arts (R.K. V.) bij Marine genoegen namen van hun oppositie blijk te geven door te blijven zitten, terwijl de voor standers zich van hun zetels verhieven. Via Ouddorp en Rijswijk, waar onteigend wordt, wat de Kamer z. h. st. best vond, landden we in Suriname. Oost is Oost en West is West. Dus heeft de West in ons Parlement, althans ten deele, zijn eigen specialisten. Zoo werpt zich van de s. d. fractie altijd de heer IJzerman op Surina me en Curacao. Dit deed hij ook van daag weer, nu de Su- rinaamsche begroo ting hem aanleiding gaf den wensch uit te spreken na dien op verschillenden toonaard door diverse sprekers herhaald dat de Regeering haar afwijzende hou ding t.a.v. het plan- (s.'D.'ifp™111 Brandon in zake de rijstcultuur alsnog zal veranderen. Voorts gaf het geval van den journalist Sarucco, die met het gevang heeft kennis gemaakt op grond van wat hij in zijn blaadje „De Banier" tegen de hooge heeren had geschreven, den heer IJzerman reden tot kritiek. De gevonniste had zich naderhand in een bx-ochure aan de Tweede Kamer beklaagd over wat hem was aangedaan, maar onze volksvertegenwoordi gers zagen zich tengevolge van de Surinaam- sche censuur verstoken van het „genot" van dit geschrift kennis te nemen! Dat was toch werkelijk al te veel. Trouwens met den auteur had men ook al iets heel vreemds uitgehaald. Als straf op zijn in de gevangenis begane zonde, in den vorm van ovei'treding van het rookverbod, was hem een week lang alle lec tuur, ook dien van den Bijbel ontzegd, een maatregel, die speciaal de heer v. Boetzelaer (c.h.) laakte. De Minister zal onderzoeken of dit laatste Inderdaad is gebeurd en gaf verder wel te ver staan, niet bijster gesticht geweest te zijn over de inbeslagneming der brochure, waar door de Kamer haar niet had ontvangen. Of de 70-jarige heer Sarucco al dan niet onrecht vaardig behandeld was, hierover wenschte Minister Colijn zich niet uit te spreken, ten einde geen oordeel over een rechterlijk vonnis kenbaar te maken. Wat intusschen den aard van het blaadje „De Banier" betreft, men had wel te bedenken, dat vergif ook in suiker kan worden toegediend en dat op blz. 1 van dit orgaan best warme woorden van liefde voor het Oranje-huis kunnen voorkomen, terwijl blz. 2 Tribune-lectuur aan de lezers voorzet. De heer v. Boetzelaer voelde er, in tegen stelling met Ir. Feber, (R.K.) en den Minister, veel voor Suriname en Curacao onder één Gouverneurshoed te brengen exi scheen wel wat voor het plan i.z. een conservenfabriek te voelen, terwijl hij verder o.m. opkwam voor bevordering' van de bananen-cultuur en voor wat meer bereidwilligheid tegenover het plan- Brandon. Daarentegen achte Dr. Rutgers (a.r.) het juist, dat het bestuur hiervoor geen subsidie wilde verleenen, hoeveel sympathie hij ook voor den beminnelijken optimistischen heer Brandon koesterde. Als bij cultuur propa geerde deze spreker de sinaasappelcultuur, waarna Mr. Joekes (v.d.) weer voor den heer Brandon een lans brak. Mi'. Wendelaar (lib.) heeft zijn zinnen ge zet op kolonisatie van blanken in Suriname en dan komt. nadat nog allerlei plannen zijn aanbevolen, de sombere stem van den heer Wijnkoop (comm.) om te ver kondigen, dat het allemaal toch niets zal helpen, dat het koloniale regime de ooi-zaak van alle be roerdigheid is en dat de ellende in Sui-i- name zal blijven. De Minister van koloniën zag in het Mr. p. m. Arts bacovenplan, dat <RK- Volksp'' trouwens bijkans alle sprekers had toegelachen, genoeg om de overheid met geld op de tafel te doen komen, mits de enthousiasten zelf in het kapitaal deelnemen. Dan zal ik geen Shylock zijn, verklaarde Zijne Excellentie. Omtrent alle overige plannen liet Dr. Co- lijn zich bijzonder gereserveerd uit, wat ook gold voor dat van den heer Brandon (rijst cultuur op moderne wijze en op groote schaal), dien hij echter zoo sympathiek vindt dat hij bex-eid is, al is zijn geloof in het wel slagen vrijwel nihil, nog eens te overwegen of het niet te pi-obeeren ware hem tenmin ste nog voor een jaar te helpen. Uit zuivere vaderlandsliefde heeft de heer Brandon, die rustig van zijn pensioen had kunnen genie ten, zich inderdaad offers getroost, die hem eeren en het verklaarbaar maken, oat de ethische factor aan dit geval verbonden ook Minister Colijn niet onberoerd liet. Dat de mogelijkheden om Suriname tot welvaart te brengen toch wel uitex-mate be perkt moeten zijn, mag men volgens den Minister concludeeren uit het feit. dat een pai-lementaire geschiedenis van een kwart eeuw doet zien, dat jaar in jaar uit de zelfde jammerklachten zijn aangeheven. Aan plannenmakers geen gebrek, doch nooit heeft iemand van die heeren zelf een kwart je over voor wat hij wenscht, dat de staat moet financieren. Het is mij toch overko men. zoo zeide Minister Colijn. dat een van die plannenmakers tenslotte verklaarde, dat als hij maar 30.000 gulden kreeg om zijn faillissement af te wenden, de zaak heele- maal in orde was! Voorloopig valt te vreezen. dat Suriname nog wel het zorgenkind zal blijven, waar over ook vandaag weer heel wat gejammerd is. Ook dit debat leverde nog geenszins een tot optimisme aanleiding gevend resultaat op, ook al schuilt er misschien iets goeds in de bevordering van de bacoven- of bana- nencultuur, welk plan kans op verwezenlij king maakt. Het allerbeste van den middag was wel het eind: zonder hoofdelijke stemming (de com munisten waren al weg) nam de Kamer de begrooting aan. E. v. R. Weer een nieuw plan voor de diamantindustrie. Men wil regeeringshulp. Vrijdagmiddag belegde het Comité tot Her stel van de Amsterdamsche Diamant industrie een bijeenkomst onder voorzitter schap van Mr. Dr. N. J. C. M. Kappeyne van de Coppello. In de eerste plaats heette Mr. Kappeyne de vele aanwezigen, onder welke zich ook bevon den de Directeur-Generaal van den Arbeid, Dr. Ir. Hacke en de vertegenwoordiger van den Commissaris van de Koningin in de Pro vincie Noord-Holland, de heer Bakker, welkom. De bedoeling van deze bijeenkomst, vervolgde Mr. Kappeyne, is de uiteenzetting van een nieuw plan, teneinde de diamantindustrie voor totalen ondergang te behoeden. Hoofdbasis van het plan is de Amsterdam sche nijverheid een concurreerende plaats op de wereldmarkt te geven. Spr. wijst hierbij op de maatregelen, die de regeering voor den landbouw nam en speciaal ten aanzien van den boterexport op Engeland, waar wij daixk zij regeeringssteun tot concur- reeren in staat zijn. Wij hebben hier een technische outillage, die beter is dan die van Duitschland en België. De buitenlandsche loo- nen echter zijn gemiddeld f 13, terwijl die in Nederland f 24 bedragen. Dit verschil zal men moeten weten te ovei-bruggen, teneinde nieuwe concurrentiemogelijkheden te verkrij gen. Het plan nu is, dat de regeering f 9 per week en per arbeider voor haar rekening neemt en de werknemer de resteerende f 2. Zoodat het gemiddelde loon, dat thans f 24 bedraagt dan f 22 zal worden. Op het oogen- blik wordt er f 1,50 per week van het loon aan contributie voor den vakbond afgetrokken. De bedoeling nu is, dat dit f 0,50 zal worden. Het geen niet wil zeggen, dat de vakbond plotse ling 2/3 aan contributie zal moeten missen, hij is namelijk ook thans f 1 per week aan de Regeering schuldig, hetgeen bij het in werking treden van het plan niet meer het geval zal zijn. Ons standpunt komt dus neer, zeide spr., op een salarisverlaging van f 1 per week, daartegenover zal -dan moeten staaix de af schaffing der z.g. wachtweken. Dit plan zal volgens den inleider ongeveer 2000 menschen aan werk kunnen helpen, terwijl vooral ook jonge krachten in het bedrijf moeten worden opgenomen. Bovendien zal door de uitvoering van dit plan de tusschenhandel weer opnieuw kunnen herleven. Dit plan zal de regeering ondertusschen geen cent extra behoeven te kosten. De totale som, die zij hiervoor zal moeten uittrekken staat geï'jk met het bedrag, dat zij anderzijds uit spaart. De kosten zullen f 18.000 per week be dragen. Als er nu 2000 arbeiders aan het werk worden gezet, dan spaart men den steuix aan 1300 werkloozen, is ongeveer f 17.000 uit. De resteerende f 1000 per week wordt zeker ge vonden in de belasting, die 2000 arbeiders met een inkomen van f 22 per week moeten be talen. Het is noodig zoo eindigde Mr. Kappeyne, dat alle belanghebbenden dit plan met inzet, van hun volle persoonlijkheid moeten steu nen, wil het kans van slagen hebben. Het Koninklijk bezoek aan Unterwasser. Ook den tweeden dag van haar verblijf in Unterwasser heeft Prinses Juliana ijverig gebruik gemaakt van de nog steeds aanwe zige sportmogelijkheden. Zoowel des och tends als des middags heeft zij zich aan de skisport gewijd. De Koningin heeft evenals Donderdag bijna den geheelen dag in haar vertrekken doorgebracht (Adv. Ingez. Med.) Rusland een groot afzetgebied voor ons? De heer P. Goedkoop Dzn. uit Moskou teruggekeerd. Ergens in de wereld is een man. die af gerekend heeft met de wereld, die zijn as cetisch lichaam hult in oude kranten en die leeft van wat de oude tante Aarde hem schenkt in milde overdaad: een paar knol letjes, een appel of een peer en misschien wel een ei, dat een goede kip ergens op een eenzamen vierkanten meter wereld heeft neex-gelegd. Er zijn altijd van die menschen geweest en er zullen altijd van die menschen zijn. Ze hebben van een vriendelijken vriend of een groot-oogige vriendin een steek in hun ziel gekregen, die nog nét niet doodelijk is geweest, een stomp op hun hart. die even naar adem deed snakken, maar toen ging dat arme roode hart weer voort met kloppen, dan zeggen zij booze dingen van de wereld en van de menschen en zij worden dorps idioot of stichter eener nieuwe politieke pai-tij en zij kruipen in een dikken hollen boom en de courant schi'ijft een stukje over hen. Een of anderen dag woi'den zij stervend gevonden en de lieve wereld spreidt hun een wit en koel bed en strijkt over hun klam vooi'hoofd en drukt hun de oogen toe. Dan is er weer een zonderling gestorven en ei' is niemand, die zich daarover bekommert. Want smart is als een eenzaam bed, Dat afsluit van het aardseh gewemel, Maar tot geluk is aan den hemel Der sten-en eindloosheid gezet. Het is een raar dang in een vroeg morgen uur aan de ontbijttafel te lezen van een man. die in oude kranten gehuld, rondloopt, een knol eet, geurend van aarde en weemoed en binnensmonds zijn vex*wenschingen naar het aardseh gewemel slingert. Een raar ding, nu het volle gloriënde zon licht de straat verklaart in een belofte van geluk en lente en de stille huizen aan den overkant tot juichende burchten van geluk toovert. Een paardje voor een groentekar staat on beweeglijk in het felle licht van dezen na- win terschen morgen vlak voor mijn raam en dommelt weg op de heldere heeidijkheid van dezen vroegen dag. Een slagersjongen slingert zich lenig op zijn fiets en fluit een lied en is verdwenen. Er staan turkoois-blauwe hyacinten in de vensterbank en zij vangen het licht en geu ren zoet en vervullen heel de 'kamer van geluk om het leven. En dat kléine'beiichtje in de courant, die paar regels over Paper Jack, die zoo dwaas is en met de menschen heeft afgerekend en die met kranten om z'n schamele body loopt en dat kan natuurlijk niet en daarom heb ben de menschen hun strenge sabeldragers op hem afgestuurd en die hebben hem opge pakt, want de wereld had niet met hèm af gerekend en dan moet je tóch weer voor je hart boeten.... dat kleine berichtje in de courant bij m'n ontbijt fascineert mij even. In de gelukkige huizen aan den overkant wonen menschen, die met de menschen worstelen en tijdelijk zoowaar overwonnen hebben. Daai'om koopt mevrouw-op-rose- slofjes andijvie en sinaasappelen van den man met het droomerige paard en daarom behoeft zij geen knollen te eten. Maar het paard zelf heeft zoozeer geen weet van de menschen. Als de baas „hu" zegt doet het een paar stappen tot de baas wéér ..hu" zegt en dan staat 't wéér te droomen in de zon. die het ochtendlijk straatje vult. En de hyacinthen geuren zacht en vol van beloften. Niets is vergeten: Geen blik. die in de stilte zonk Geen avondglans, geen ochtendvonk. En niets van wat zoo simpel is geschied En deed de dagen vloeien tot een lied, Dat niemand heeft geweten. En ergens in de wereld loopt tussc'nen twee zwijgende politieagenten, een man in kranten gehuld. De menschen lachen en de kinderen joelen achter den gekken kerel Mr. E. ELI AS. De vacature aan Waterstaat. De parlementaire redacteur van het „Alge meen Handelsblad" heeft reden om aan te ne men, dat er kans is, dat tot minister van Wa terstaat zal worden benoemd jhr. ir. O. C. A. van Lidt de Jeude, directeur der Nederland- sche Maatschappij van Havenwerken, liberaal lid der Provinciale Staten van Utrecht en lid van den gemeenteraad van Baarn. PLAATS EEN GROENTJE (Advertenties van Vraag en Aanbod) in HAARLEM'S DAGBLAD (13 regels 30 cent, elke regel meer 10 cent). Steeds als gij iets te vrAp^n of aan te bieden hebt. In 1934 werden er 41841 ge plaatst. Indrukken van zijn reis. Een halve eeuw geleden. Uit Haarlem's Dagblad van 1885. Tot de passagiers van de vei-keersmachine der Deutsche Lufthansa, die Vrijdag van Berlijn op Schiphol arriveerde, behoorde de heer P. Goedkoop Dzn., zoon van den heer D. Goedkoop Dzn., directeur der Nederland- sche Scheepsbouw Maatschappij te Amster dam. Het feit dat de heer P. Goedkoop geruimen tijd te Moskou onderhandelingen heeft ge voerd. die mede geleid hebben tot de Zater dag j.l. bekend geworden opdracht aan de Nederlandsche Scheepsbouw Maatschappij tot den bouw van twee motorschepen voor houttransport van ruim 3600 ton draagver mogen. is voor ons aanleiding geweest hem op het teri-ein van de Amsterdamsche lucht haven te verwelkomen, hem naar zijn in drukken van zijn verblijf te Moskou het een en ander te vragen. Nadat de formaliteiten bij de douane waren geëindigd, was de heer Goedkoop bereid ons. ondanks de zeer vermoeiende reis. welke hij achter den rug had, het een en ander mede te deelen. De heer Goedkoop zeide ons. dat hij groote bewondering had opgevat voor hetgeen door de Russen in het opbouwplan wordt ge presteerd. Hij had, in de vijf weken welke hij te Moskou had doorgebracht gelegenheid jehad. om verschillende instellingen zie kenhuizen, de krachtcentrale, ax-beiderswo- ningen, enz. te bezichtigen, waarbij hij onder den indruk was gekomen van de groote krachtsinspanning, die door de Russen wordt ontwikkeld, teneinde het algemeen welvaarts peil omhoog te brengen. Vooral ook de snelle vorderingen van het gigantisch werk van den ondergrondschen spoorweg die een der beste der wereld zal worden dwong zijn bewondering af. Men man en macht wordt aan dit grootsche werk geai'beid en daarbij doet zich het merkwaardige feit voor, dat vele bewoners van Moskou, die bij andere be drijven werkzaam zijn, na afloop van hun dagtaak huxx vrije uren opofferen om bij het werk aan de ondergrondsche een handje mee te helpen! Hadden de besprekingen betrekking op een bepaald object? Zij betroffen den bouw van zes stoom schepen voor houttransport. Ik heb de Rus sische ingenieurs in dit verband uitvoerig ingelicht over een type motorschip, waarvan de Nederlandsche Scheepsbouw Maatschappij (tezamen met de firma Bruvnzeel) het patent heeft en dat door zijn bijzondere constructie bij uitstek geschikt is voor het vervoeren van groote ladingen hout. Men had voor dit patent reeds dadelijk zeer veel belangstelling en zoo werden de prijzen vergeleken met die van de stoom schepen. Was er concurrentie? En niet zoo zuinig ook! antwoordde de heer Goedkoop lachend. De kapers op de kust waren Engelsche, Italiaansche en Deensche scheepsbouwers. Het prijsverschil tuuschen de Engelsche calculatie en de onze was zoo groot, dat de Maschino-Import de Engelsche gegadigden uitnoodigde naar Moskou over te komen. Aan dit verzoek is voldaan en zoo waren het daarna vier gi-oote Engelsche wer ven, die te Moskou waren vertegenwoordigd U begrijpt in dit vex-band wel, welk een bui tengewoon groote voldoening het voor mij was naar huis te zijn gekomen met een op dracht voor twee schepen schepen, te bou wen volgens ons eigen patent in mijn zak. Het was voor het kantoor der Maschino Im port vaak een dringen van scheepsbouwers, om toegelaten te worden. De andere vier schepen zijn nog niet besteld Hulde aan Dr. De Vlugt. Ik stel het bijzonder op prijs te kunnen verklaren. aldus de heer Goedkoop dat twee factoren in het vex-wexwen van deze opdracht een groote rol hebben gespeeld. In de eerste plaats de medewerking door Am sterdam's burgemeester Dr. W. de Vlugt, ver leend. De reis van Dr. De Vlugt naar Moskou heeft grooten invloed gehad op het succes volle verloop der laatste onderhandelingen en ook voor de mogelijkheden in de toekomst Ik betwijfel of ik. indien Dr. De Vlugt thuis was gebleven, de order ooit zou hebben ge kregen. Verder is op het bereikte succes mede van veel invloed geweest de Russische reis van de Nederlandsche commissie, bestaande uit de heeren Van Walree, Redmeijer en Mo lenaar. Ook aan de werkzaamheid van deze heeren heeft de Nederlandsche Scheepsbouw Maatschappij veel te danken, alsook de hoofdstad in het algemeen, want alleen door de Russische order zal er een jaar wex-k zijn voor ongeveer zevenhonderd man Hoopt u in de toekomst weer naar Mos kou te gaan? Zeer zeker antwoordde de heer Goed koop. Er ligt in Rusland voor ons land een groot afzetgebied voor tal van jaren, in de eerste plaats voor onze scheepsbouw in dustrie. En wat nu nog de twee schepen be- treft, welke wij gaan bouwen; van groot be lang is daarbij dat ook de constructie van de motoren in Nederland geschieden zal. Zoo als u weet heeft de firma Stork te Hengelo daarvoor opdracht gekregen. De Russen had den aanvankelijk: alleen belangstelling voor de Zwitsersche en Duitsche productie op dit gebied en het is daarom een feit van beteeke- nis dat de Maschino-Import. mede door de informaties, die ten deze verstrekt werden door ingenieur J. Overweg, van de Firma Stork, ook de motoren in Nederland laat bou wen. Hiei'aan is tevens wederom de invloed van Dr. De Vlugt en van de Nederlandsche Commissie niet vreemd geweest. 23 Februari: Het hoofdbestuur van de Algemeene Vereeniging voor Bloembollencultuur heeft dezer dagen voor de in Maart a.s. alhier te houden groote vijfjaarlijksche tentoonstelling van bloeiende bol- en knolgewassen enz. weder eenige toe zeggingen ontvangen van uit te loven gouden medailles, ter waai'de van f 50.-. en wel van mevrouw Van Waveren— Mickenhagen, te Hillegom, den heer F. van Velzen Sr.. te Overveen en de firma E. Kruvff, te Sassenheim. Dergelijke be wijzen van sympathie worden door het hoofdbestuur zeer op prijs gesteld en men mag verwachten, dat ook ongevraagd nog vele prijzen zullen wor den aangeboden: iets, dat. met het oog op de groote uitgaven, voor de tentoon stelling vereischt. niet overbodig is. De uit te loven medailles zijn de gouden a 50.—, de zilveren vex-gulde a f 15.—. de zilveren a f 10.de bronzen a 5. De uitlovingen kunnen worden op gegeven aan den algemepnen secretaris, den heer D..Bakker, alhier. Als de beide schepen eenmaal hun stapel loop zullen hebben verricht zoo besloot de heer Goedkoop het onderhoud dan zal men ook te Amsterdam een niet alledaagsch type houttranspox-tschip kunnen bewonderen. Beide schepen zullen bovendien op onze hoofdstad gaan varen. Wij hebben het vol ste vertrouwen, dat onze opdrachtgevers te vreden zullen zijn en alle hoop, dat het dan ook bij deze bestelling niet zal blijven. FRITZ KREISLER KOMT WEER NAAR ONS LAND. De beroemde violist Fritz Kx-eisler die se- dex-t drie jaar ons land niet meer bezocht, zal in de maand Maart twee recitals in ons land komen geven nl. op 13 Maart te Am sterdam en op 14 Maart te 's-Gravenhage. VOORLOOPIG GEEN NIJENRODEZAAK. De behandeling van de zaak-Onnes van Nijenrode, die in Maart voor het Amster- damsch gerechtshof zou geschieden is in ver band met den gezondheidstoestand van den heer Onnes voor onbepaalden tijd uitgesteld. Door onze lens gesnapt. Mr. P. II. F. Bijl de Vroe. Mr. P. H. F. Bijl de Vroe werd 8 Maart 1874 te Zwolle geboren. Hij studeerde te Lei den, promoveerde aldaar 21 December 1899 en was daarna eenige jaren als advocaat werk zaam te 's-Gravenhage. Op 18 December 1906 werd hij benoemd tot Griffier bij het Kantongerecht te Harderwijk en van 19101915 vervulde hij dezelfde functie bij het Kantongerecht te Amersfoort en van 1915—1928 te Purmerend. Tevens was hij van 1924—1928 waarnemend Kantonrechter te Hoorn. In 1928 werd Mr. Bijl de Vroe Kantonrechter te Haarlem, welke functie hij nog vervult. Tot 1 Januari 1934 was hij Kantonrechter te Haarlemmermeer. Dit Kantongerecht werd met ingang van genoemden datum opgeheven. W. C. MOOY J De eerste chef van het Centraal station te Amstei-dam. Te Bussum is op bijna 90-jarigen leeftijd overleden de heer W. C. Mooy, de eerste chef van het Centraal station te Amsterdam. De heer Mooy die voortgekomen was uit een des tijds bekende kweekersfamilie te Haarlem en als jongetje nog met de trekschuit naar Am sterdam had gereisd, voelde zich tot het spoorwegbedrijf aangetrokken. Hij maakte bij de Hollandsche IJzeren Spoorweg' Maatschap pij snel carrière en werd bestemd tot chef vaxx het Centraal station, dat in 1874 geopend zou worden. Hij heeft organisatorische krach ten aan de inrichting hiervan gegeven en heeft vele jaren het C. S. geleid. Hij werd latex- benoemd tot inspecteur van de lijn Amstex- damLeeuwarden en daarna tot inspecteur van de lijn Dordrecht—Nijmegen (de Betuwe lijn).

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1935 | | pagina 5