RDAGAVOND Blijft Fit! Lodewijk de Zeventiende. BIJVOEGSEL VAN HAARLEM'S DAGBLAD :en Engelsche Windtunnel. ZATERDAG 13 APRIL 1935 HAARLEM'S DAGBLAD '13 Een oude Historische quaestie. Een onderhoud met Prins Louis de Bourbon. En een met Mr. de Moro Giafferi (Van onzen Parijschen correspondent). In het Fransche Kunstdagblad „Comoedia" van 20 Maart kwam een kort verslag voor van een lezing die de beroemde Fransche ad vocaat Mr. de Moro Giafferi had gehouden over het nog altijd onopgeloste raadsel van de ontvoering van Lodewijk XVII uit den Temple. Blijkens dit verslag was de spreker de meening toegedaan, dat de zoon van Marie Antoinette en Lodewijk XVI ontvoerd was doorDan ton, die later ook, uit vrees aan den vooravond van zijn eigen veroordee ling, den koningszoon zou hebben doen ver moorden. Het zal geen verwondering wekken dat we. daags nadat de vertaling van dit ver- slagje in de verschillende Nederlandsche dag bladen 'was verschenen van alle kanten brie ven kregen met het dringend verzoek, eenige opheldering te geven. En laten we het eer lijk toegeven wij ook. hoewel we meenden toch eenigszins deze historische quaestie te kennen, na de publicatie van een boek van enkele honderden pagina's over deze aange legenheid waaraan een langdurige studie vooraf ging. wij waren ten zeerste getroffen door de verklaring van Mr. de Moro Giafferi. De hypothese dat eerst Chaumette en Hébert het koningskind hebben ontvoerd, dat Ro bespierre een poging heeft gedaan, maar tot de ontdekking moest komen dat Chaumette hem reeds voor was geweest, dat daarna Bar ras hetzelfde heeft getracht maar tenslotte bedrogen is uitgekomen, heeft niet alleen onze volle aandacht «ehad, maar we hebben ook gemeend deze lezing, welke^ op zoo'n ma gistrale wijze door wijlen Lenótre werd uit eengezet te moeten onderstreep en als de eenig ware. En we zijn zelfs nog een stap verder gegaan de officleele lezing van de Fransche regeering ten spijt in de abso lute verklaring dat de ontvoerde konings zoon teruggekeerd is in de samenleving, eerst onder den naam Naundorff en later, officieel van dien waaronder hij den 27sten Maart 1785 op het kasteel van Versailles het levens licht aanschouwde: Charles Louis de Bour bon, Hertog van Normandië. Zoo ver gaat Mr. de Moro Giafferi echter niet, en we zul len straks zeggen: waarom. Het ligt ook geenszins in onze bedoeling om hier nog eens het proces te behandelen van Naundorff; bij tientallen duizenden en vooral m Nederland, waar officieel bij her haling het recht van Naundorff en zijn af stammelingen werd erkend om den naam De Bourbon te voeren, telt men de aanhangers van deze ..cause célèbre". Doch niet alleen in Nederland. Ook de Engelsche Staat heeft verklaard dat Naundorff het ontvoerde kind uit den Temple was en ook de Fransche rechtbank, in hoogste instantie, in een pro ces tegen Henri de Rochefort, die aan de afstammelingen van Naundorff het recht betwistte den glorieusen naam van De Bourbon te voeren, heeft verklaard dat slechts De Bourbon de familienaam was van den martelaar, die 12 Augustus 1845 in Delft overleed. Dus ook van zijn directe nazaten. En nu kan men de zaak wenden of keeren hoe men wil, maar waneer men den burgerlij ken stand gaat betwisten, dan stort alles in elkaar. Alvorens aan Mr. de Moro Giafferi een on derhoud te vragen, leek het ons beter om eerst eens een audiëntie te verzoeken aan Prins Louis de Bourbon. En het telephoni- sche onderhoud dat we eerst hadden, tenein de een uur vast te stellen, bracht ons reeds iets nader tot de waarheid. Het essentieele van het telephonische onderhoud met den beroemden advocaat kwam hierop neer: Mr. de M. G,: „Bent u Naundorffist?" Antwoord: „Overtuigd". Mr, de M. G.: „Dan is het bijna niet de moeite waard dat we elkaar spreken". Antwoord: „Integendeel, nu wordt het eerst interessant". Mr. de M. G.: „Welnu, als u er zoo over denktafgesproken7 uur En nu het telephoongesprek met Prins de Bourbon: Vraag: „Monseigneur, heeft u er wel eens van gehoord dat Danton de hand zou hebben gehad in de ontvoering van den Dauphin?" Prins de B.: „Nooitdat is de lezing van Mr. de Moro Giafferi". Antwoord: „Precies.daarom zou ik u willen verzoeken" Prins de B.: „Afgesprokenik wacht u om 3 uur En zoo bevonden we ons dan dien middag in den salon van Prins Louis de Bourbon, die ons met de hem eigen charme ontving. Eenige jaren geleden hebben we in deze zelfde kolommen reeds geschreven over een onderhoud dat Prins de Bourbon ons toen toestond en we zullen dan ook niet in her haling treden met een beschrijving van dezen zeer bijzonderen en uiterst mtelligenten ko ningstelg, uiterlijk puur type Louis Seize, die. ondanks het treurige feit, dat het zon licht hem werd ontnomen, een helder in zicht heeft in de angstwekkende toestanden van het oogenblik. Het is verbijsterend, in een onderhoud met Prins de Bourbon te ver nemen hoe. tot in de kleinste details, en dat mede namens zijn uitgebreide talenkennis en zijn geweldige relaties over de heele we reld. .hij op de hoogte is van alle politieke gebeurtenissen. En in dit verband, even ter zijde van ons eigenlijke onderwerp, mogen we hier vermelden hoe Louis de Bourbon, vier maanden voor het ernstige incident van de „Zeven Provinciën", de Nederlandsche Regeering op de hoogte heeft gesteld van het schandelijke complot dat werd beraamd. In vloeiend Nederlandsch. in een officieel schrijven waarbij zijn eenige dochter. Prin ses Madeleine, die ons met zulk een char- manten eenvoud ontving, hem behulpzaam was. en uit erkentelijkheid voor hetgeen Ne derland en het Huis Oranje voor de De Bour bons deed. heeft hij gewaarschuwd Ter zake. „Monseigneur", zoo luidde onze vraag. „U die beter dan iemand anders de quaestie van de ontvoering van Lodewijk XVII kent, is er u iets van bekend dat Danton daarin de hand zou hebben gehad?" „Ik moet u ontkennend antwoorden en ik ben. na hetgeen ik er over heb gelezen in de courantenverslagen er ten zeerste over ver wonderd. Evenals u ben ik de meening toe gedaan, hoewel het alles nog hypothesen zijn, al is het uiteindelijk resultaat zeker, dat Chaumette en Hébert de hand hebben gehad in de ontvoering. Danton.... in dit verband is zijn naam mij onbekend. „Maar weet u, Monseigneur, dat Mr. de Moro Giaferi zelfs zoo ver gaat te veronder stellen dat Danton, kort voor te sterven, ten einde het schandaal van de ontvoering te verbergen, het kind heeft doen vermoorden?" „Oh. dat verwondert me niet. Want waar. nu hij openlijk zich uitspreekt voor de ont voering, zou hij Lodewijk XVII anders plaat sen? Maar vergeet u niet: toen Henri de Rochefort ons recht op den naam en titel van Prins de Bourbon betwistte, koos hij Mr. de Moro Giafferi tot advocaat en.wij hebben over de heele linie gelijk gekregen en de Rochefort werd tot enkele duizenden schadevergoeding veroordeeld. Wij verwon deren er ons dus niet over dat Mr. de Moro Giafferi geen aanhanger van de Naundorff- quaestie is. Men kan lang en breed nog over de Naundorff-quaestie praten en weer alle motieven van voor- en tegenstanders aanvoe ren en tegenover elkaar stellen.de Moro Giafferi voert als motief aan dat Naundorff zich schuldig zou hebben gemaakt aan val- sche munterij etc etc., maar enfin, hoewel ons nog voor het archief enkele documenten uit de geheime kanselarijen ontbreken, blijft er toch dit, dat wanneer ik me zou veroor loven om een stuk of een chèque: Naundorff te teekenen. of desnoods met een anderen naam dan dien van de Bourbon, ik veroor deeld zou worden wegens valschheid in ge schrifte. En hier. ziet u eens. de brieven van de laatste dageneen officieel schrijven van het Vaticaan, beginnend: Monseigneur, Ko ninklijke Hoogheiden hier.mijn pas portofficieele actenLet wel. wij vra gen niets. Maar wel protesteeren we, al was 't alleen imaar voor mijn familie, wanneer men ons recht betwist. Daarom ben ik er ook benieuwd naar wat. Mr. de Moro Giafferi u vanavond zal vertellen over de rol welke Danton zou hebben gespeeld in de ontvoe ring van mijn grootvader uit den Temple. We zitten in het magnifieke studeerver trek van den beroemden advocaat-senator minister. de Moro Giafferi. Onze gastheer, bewegelijk, nerveus, spraakzaam zooals al leen maar een Corsikaan het vermag te zijn dribbelt door de zaal, staat even stil voor een flauw verlicht meesterwerk uit de Hol- landsche school, posteert zich voor de hoog- opgaande Gothische schouw, laat zich dan in een antieken leunstoel vallenpresen teert een sigaret, en dan in eens de vraag: „Waarom gelooft u niet dat Danton er de hand in zou hebben gehad?" „Om deze redenen: dat Chaumette en Hébert het kind hebben ontvoerd, dat dit ook precies overeenkomt met den datum waarop Simon werd ontslagen uit zijn post. „Accoorden daarna?" „Daarna heeft Robespierre hetzelfde wil len doen, maar hij is tot de ontdekking ge komen dat het koningskind al was wegge voerd en dat men een ander er voor in de plaats had gesteld. In de nalatenschap van Robespierre heeft men trouwens een schrij ven gevonden waarin gesproken wordt over opium, om het kind te bedwelmen, over een geneesheer etc." „Hier zijn we het volkomen met elkaar eens. En ik weet bij voorbaat, dat u me daar na nog gaat zeggen dat het tweede ontvoerde kind aan den bankier Petitval op het kasteel van Vitry werd uitgeleverd, dat Robespierre zijn vergissing ontdekte en dat Barras ten slotte het doofstomme knaapje vond dat. hoewel véél ouder dan de Dauphin, in den Temple overleed". „Maar nu een andere vraag en dat was, toen ik de quaestie bestudeerde, mijn uit gangspunt: wat kan de reden zijn geweest voor een Revolutionnair om het kind te ont voeren?" „Maar het was het machtigste pand". „Precies. Van Robesoierre. van Barras zelfs zou 't me niet verwonderen wanneer ze dat hadden ingezien en wanneer ze het, zelfs wanneer een ander het zou hebben voorge steld. ten uitvoer zouden hebben doen bren gen, wetend dat ze hun leven waagden. Maareen Chaumette. een Hébert, figu ren van het tweede plan! Dacht u dat een Hébert, een Père Duchesne, in het openbaar althans een bruut want in het privé-leven was hij dat niet, maar integendeel een pieus man zoo'n geweldig plan zou hebben beraamd en ten uitvoer gebracht? U zelf moet toegeven dat slechts een „homme d'état" daartoe in staat zou ziin geweest. En op dat oogenblik. waarop het kind is ont voerd (en nu wijs ik op den datum van Si mon's vertrek en op de aanteekeningen wel ke de dochter van Marie Antoinette maak te) waren er slechts twee machten, nl. Dan ton en Robespierre. De laatste kan het on mogelijk zijn geweest, want anders zou hij hetzelfde kunststuk nog niet eens hebben gepoosd te herhalen na den dood van Dan ton Blijft dus Danton „Meneer de Minister, uw lezing is vernuf tig en men moet haar bewonderen, maar historisch heeft ze toch dit bezwaar, dat ze slechts eer. hvnothese is". Daar wilde ik u nu zoo iuist hebben. Cm het oogenblik dat Louis XVII werd verruild voor den jongen Hervagault (want als men ziet hoe hij de eenige „valsche dauphin" is is geweest, die tot in détails het leven in den Temple kon beschrijven, kan men wel. aan nemen. dat hij het tweede kind was) op dat oogenblik waren Danton en Chaumette - Hébert bittere vijanden. Danton is echter evenals trouwens Robespierre geheel ver keerd beoordeeld, niet alleen door zijn tijd- genooten maar ook door alle volgende gene raties. Men stelt hem voor als een verwoed spreker, die de ruiten van de zaal deed tril len, een man die sidderde van patriotisme etc. Maar wanneer men Danton en zijn le ven eens nader onder het vergrootglas neemt, dan ziet men dat Danton ondanks zijn onbetwistbaar patriotismeeen En gelsche spion was. eenagent van Londen. Bij de bestudeering van het Temple-vraag- stuk heeft men zich nooit eens bezig ge houden met Danton, En juist hij. want ieder een zal moeten erkennen dat hij werkelijk een staatsman was. verdient onze bijzondere aandacht in het drama. Mijn lezing van het geval verdient beter dan de simpele betite ling van hypothese, want ik steun wel de gelijk op een document. Wanneer u zich het proces tegen Danton herinnert, en u laat u zich de officieele verslagen voorleggen, dan zult u er ook door worden getroffen dat Danton op alle punten, waarop hij werd aan geklaagd werd vrijgesprokenbehalve op één: dat hij Lodewijk XVII op de troon van Louis XVI wilde zetten. En ziet, de vurige orateur blijft elk antwoord schuldig. Nu trillen de ruiten nietnu zwijgt hij. Dan ton was terechtgesteld, en men deed huiszoe king bij hem. Daar kwamen de .noodige pa pieren voor den dag. Een brief van een En- gelsch agent, beginnend met: Monsieur. Ik vermoed dat dit schrijven afkomstig is van Petitval, die in Engelschen dienst was. Er wordt daarin gesproken van „de hoogst be langrijke zaak die ge kent". Men schrijft „we willen daarvoor het bedrag betalen dat ge zeld zult vaststellen". Er wordt gerekend op C. D. Wie is C. D.? Zoo heb ilk me afge vraagd. Zijn het niet de initialen van Dan- ton's rechterhand Camille Desmoulins? En als men de data precies nagaat en de bin- nenlandsche en buitenlandsche gebeurtenis sen van dat oogenblik. dan is er maar één en kele quaestie welke men vooral in internatio nalen kring „hoogst belaogriik" kan noemen: de ontvoering van den dauphin, het verkrij gen van dit waardevolle pand. Ziet daar in het kort mijn overwegingen. Met u ben ik het eens dat de vrouw Simon er meer van heeft geweten, dat zij. als men haar bij het bezoek van de hertogin van Angoulème niet had opgesloten, de ware le zing had kunnen geven van de ontvoering. Wat de verdere geschiedenis betrefton ze meeningen komen overeen". „Maar waarom, nu we beiden toch de over tuiging hebben, afgescheiden nog van het feit of Danton of een ander het kind zou hebben ontvoerd, dat de echte Lodewijk XVII niet in den Temple is gestorven, waar om gaat u dan ook niet een stap verder om hem terug te vinden in den persoon van Naundorff?" ..Laten we daar nu niet verder op ingaan Het zou ons veel te ver voeren voor het oogenblik. (Mr. de Moro noemde ons drie punten uit zijn verdediging). „Maar aangenomen nu dat het Danton is geweest, want ongetwijfeld heeft uw lezing- logische waarde en is het schrijven van den Engelschen agent verrassend, wat is dan ver der van Lodewijk XVII geworden?" „Ik vermoed dat. Danton. door vrees be vangen het kind heeft doen ter dood bren gen. kort voordat hij zelf werd verooi'deeld. Mogelijk ook is het dat Lodewijk XVII zich in een klooster heeft teruggetrokken Maai' dit zijn allemaal slechts veronderstel lingen. In alle gevallen is er van al de „dau phins" die sedert dien te voorschijn zijn ge komen (een dertigtal), volgens mij niet één geweest, noch Hervagault, noch Richemont, noch Naundorff, die ook maar een eenigs zins aannemelijk verhaal heeft kunnen doen van zijn wedervaren sedert hij den Temple op-clandestiene wijze verliet. Het eenige wat mij. en ook mijn vriend Lenótre met wien ik lang. tot héél kort. voor.zijn dood. het geval heb besproken, heeft getroffen is dat Herva gault nonsens vertelde over het leven in Ver sailles en de Tuilerieën, nonsens ook over hetgeen hij na de ontvoering deed. terwijl Naundorff verbijsterend goed was ingelicht over hetgeen aan de gevangenneming vooraf ging, maar dat Hervagault de eenige is ge weest die tot de in détails te controleeren omstandigheden een juist relaas kon geven van den Temple. Daarom geloof ik dat het eerste.... ondergeschoven kind Hervagault is geweest. Maar de echte koningszoon was toen al lang buiten en ver van de sombere gevangenis". Voor Luchtvaartkundig Onderzoek. Het instituut voor luchtvaartkundig onder zoek in Groot-Brittannië is een nieuw hulp middel rijker geworden. Het proefstation te Farnborough heeft een nieuwen windtunnel gekregen. Lord Londonderry, de minister voor Luchtvaart, heeft hem een paar dagen geleden voor het eerst laten werken door een schakelaar over te zetten. De overscha keling zette een waaier van 9 M. middenlijn (dat is ook op enkele milimeters na de mid denlijn van den tunnel) in beweging. Toen de motor van 2000 P.K. aan den waaier zijn hoogste snelheid had gegeven trok door den tunnel een luchtstroom van 190 K.M. per uur. Tusschen de twee monden van den tun nel had men een militairen tweedekker in evenwicht geplaatst en onder den kunstma- tigen orkaan begonnen de vleugels te trillen en begon de schroef te draaien. De tunnel is niet wijd genoeg om er een vliegtuig heel in te plaatsen. De vleugels zouden daarvoor moeten worden afgekapt. Maar blijkbaar is voor doeltreffend onderzoek van aërodyna mische vraagstukken een heel vliegtuig overbodig. De tunnel is wijd genoeg om romp. schroef en middensectie van vliegtui gen. wier vlucht niet grooter is dan 17 M. en die niet meer dan 3500 K.G, wegen, op te ne men. De verwachting is dat deze tunnel ge gevens zal verschaffen, die proefvluchten niet kunnen opleveren. De minister voor Luchtvaart zei bij de opening, dat de brand- stofrekening van de luchtmacht 40.000 pd.st. per jaar kleiner zou kunnen worden indien de tunnel kennis zou verschaffen waarmede de luchtweerstand op een vliegtoestel-in vlucht met een tiende zou kunnen worden verminderd. Indien men niet in de eerste plaats bezuiniging beoogde dan zou de ver minderde luchtweerstand uiteraard ten goe de komen aan snelheid en doelmatigheid van de luchtmacht. De tunnel is gebouwd in een loods van staal en gewapend beton. Er zijn twee groote hijschkranen om vliegtuigen, die proeven moeten ondergaan, op hun plaats in den tun nel te brengen. De tunnel is 129 M. lang. De waaier die den wind moet maken is van hout en maakt 25 Otoeren per minuut. Stroomlijnbouw schijnt reeds bijna geheel te hebben afgerekend met rechtstreekschen luchtweerstand. In moderne vliegtuigen is die weerstand nagenoeg beperkt tot de wrij ving tusschen luchtstroom en de vlakken •van het toestel. In Engeland duidt men die aan als „skin friction". Men hoopt dat proe ven in den nieuwen windtunnel de myste- rieën van deze wrijving zullen helpen oplos sen. De theorie is dat de luchtlaag, die onmid dellijk over de vlakken van een vliegtuig strijkt, de zoo geheeten grenslaag, zich ken merkt door woeligheid, die vertragend werkt op de vaart van het toestel. Wanneer die woeligheid zou kunnen worden opgeheven, en de grenslaag glad en gelijkmatig over de vlakken zou scheren, zou het toestel aan merkelijk sneller en met minder brandstof vliegen. De nieuwe windtunnel in Farnbo rough zal er toe moeten bijdragen dit vlieg- ideaal te bereiken. GEMENGD NIEUWS Een reuzetaart. Dat was de taart, die vol gens Engelsche gewoonte bij 't huwelijk van prinses Marina en Prins George gebakken werd: ze was 2 70 meter hoog en woog 800 En gelsche ponden. STUDIO SNUFJES. HENRY A. TH. LESTURGEON. Onze landgenoot Haro van Peski zal te Berlijn de operette „Der Vogelhaendlcr" van Zeiler verfijnen. Deze nieuwe Majestic-film wordt door liem vervaardigd in opdracht der Rota-Film A. G., een der geaffilieerde instel lingen van het Tobis-Concern. De operette zal in de Tobis-Studio's te Johannistlial worden opgenomen. Na een paar zwaai- en sprongoefeningen (bijvoorbeeld de nummers 75. 57. 52 en 40) die ons goed warm gemaakt hebben, wer pen we ons met niet te stuiten ijver op de nieuwe serie. Klaar? Kan er niets breken? Vooruit dan maar met Oefening 89! Een been hoog zijwaarts op gooien en direct weer terug la ten vallen. Met één hand me ten we. hoe hoog we komen. Nu wordt steeds die hand een paar centime ter hooger ge houden. en u zult zienhet werkt als een magneet, Uw been zal nog véél hooger kunnen komen, dan bij den eer sten keer. Het is niet te gelooven, wat u met een flinke dosis doorzettingsvermogen en wat enthousiasme kunt bereiken! Om de beurt met linker- en rechterbeen oefenen; goed rechtop blijven staan en een keer of twintig herhalen. Oefening 90. De jeugdige film,,ster" Shirley Temple is niet alleen de filmkoningin onder de kinderen, maar geeft ook de mode aan: wat zij draagt wordt nagevolgd door anderen Deze oefening ls nogal belan°"-:i'k, daar het niet alleen een goede buikspieroefening is, maar tegelijkertijd de bewegingsmogelijkheid van het heup- en kniegewricht vergroot, of tenminste op peil helpt houden. We beginnen zittend met de beenen wijd uit elkaar. Nu snel één been buigen, direct schuin omhoog strekken dan langzaam la ten zakken. De eerste twee tellen (het buigen en strekken) zijn héél snel: het moet zijn alsof u iets weg wilt schoppen. Bij het lang zame dalen dat daarop volgt bent- u misschien geneigd, uw adem in te houden. Niet doen! Rustig en diep door ademen, en laat uw lijf lied („Daisy Bell" is al héél geschikt!) door het huis schallen! Mocht dat moeilijkheden geven, dan weten we een goed adres voor zanglessen. Ready while you wait! Oefening 91 is weer een extra- tje voor de meer gevorderden. Een echte behen digheidsoefe- ning, die ook de beenspieren een goede beurt geeft. In gehurkte houding, dus beide beenen gebogen, beginnen. Nu één been naar voren brengen, handen los en regelmatig, maar in een zeer snel tempo, beenen wisselen. Dus beurtelings linker- en rechterbeen naar vo ren strekken. Vijf-en-twintig maal is vast wel genoeg. Is het na hardnekkige pogingen tot u doorgedrongen, dat u toch nog niet zoo enorm ver gevorderd bent, als u eigenlijk wel dacht, probeert u dan liever Oefening 36 nog eens. Maar dan ook vijf-en-twin tig maal en niet alleen dien eenen dag, toen u zich zoo fit voelde I Oefening 92. Vandaag beslui ten we met een prachtige romp- oefening. Als hulp middel kunt u een voetbal, een kus sen of wat ook ge bruiken. Alleen zware ijzeren hal ters zijn voor ver heven beoefenaars op eerste en twee de étage niet zóó geslaagd. Met een bal in beide handen bo ven uw hoofd ver naar achteren bui gen. Loslaten (dus recht laten vallen)1 als u niet verder kunt, en even controleeren hoe ver de bal achter uw voeten is neerge komen. Tien maal herhalen. De knieën kun nen desnoods wel wat gebogen worden. Te rug stappen door evenwichtsverlies, vóór de bal den grond geraakt heeft, maakt die beurt ongeldig. Maakt u er eens een wedstrijdje van? Het heele gezin beneden 87 jaar kan meedoen! JULES KAMMEIJER. Leeraar Lieh. Opv. M. O,

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1935 | | pagina 15