DE BILT
1
E U W E aut°bus van Eigen Huis en
"N
COLLECTIE
Nieuwe Uitgaven
WEILL ZOON
DINSDAG 7 MEI 1935
HAARLE M'S DAGBLAD
2
Benoemingen in den Volksraad
De eerste vrouw in het College.
Tuin.
Bespreking met de N. Z. H. T. M.
Jaarvergadering Vereen.
Nederlandsch Fabrikaat.
De afdeelïng Haarlem en Omstreken der
Vereeniging Nederlandsch Fabrikaat hield
Maandag naar- iaarlijksche ledenvergadering
in café-restauran: Brinkmann onder ^voorzit
terschap van den heer H. P. Deinum.
De secretaris, mr. L. L. F. André de la Porte.
bracht het jaarverslag uit. Herdacht werd het
overlijenden van liet bestuurslid mevr. Leven
kamp—Planten. De heer Meyer de Vries, re
ferendaris- bij het departement van Sociaie
Zaken, hield in November een. lezing over het
onderwerp: „Het "werkloosheidsvraagstuk in
verband met Ned. Febrikaat". In de door het
hoofdbestuur ingestelde contactcommissie
werdén voor deze afdeeling'gekozen" de heere'n
C. F. H. Maas en ir.'Ph. Korthals Altes. Te Be--
verwijk werd een tentoonstelling van Ned.
Fabrikaat gehouden. Ook werd medege.wex'kt
aan de. aldaar georganiseerde .winkelweek..
Tot lid van het bestuur weriten benoemd, de
heeren Dr. W. v. d. Berg, P. N. Kapteyn en A.
van Weérden.
Het. financieel verslag werd uitgebi-acht 'dooi
den penningmeester dr. J. van Heerde. De
stand' der geldmiddelen is niet ongunstig, al
moet zuinigheid voor 1935 zeer worden be
tracht,-
De voorzitter bracht zoowel aan den secre
taris ais aan den penningmeester dank voor
wat door. hem in het afgeloopen jaar- wérd
verricht.
Lezing van dr. H. Polak.
Na. afloop van de vergadering werd door het
lid der Eerste Kamer dr. H. Polak een lezing
met lichtbeelden gehouden over „Het kleine
land en zijn groote schoonheid".
De schoonheid, zoo 'begon spr., heeft ver
schillende uitingsvormen. Zoo is de schoonheid
van geheel a-anderen aard, dan die van andere
landen. Zij is misschien'minder grootsch dan
in andere landen, doch daarom niet minder
mooi. 'De schoonheid van Nederland is voor
een groot deel een schenking van de natuur,
doch een belangrijk deel is bereikt door men-
schelijk werk. Veel mooie bosschen zijn door
menschenhanden aangelegd, evenals de wijd-
sche polders.
Zelfs een groot deel van het watergebied is
ontstaan door menschelijken arbeid. Zoo heb
ben natuur en mensch samengewerkt om Ne
derland zijn eigen karakter te geven. In een
klein grondbestek is een groote verscheiden
heid van landschappen.
Ook de steden en de dorpen geven Holland
zijn eigen karakter. Het pittoresque van een
Nederlandsch dorp wordt door geen buiten-
landsch geëvenaard. Spr. beschreef de schoon
heid van de Veiuwsche dorpen, de Zeeuwsche
stadjes als Zierikzee. en van plaatsen als Delft,
Dokkum, Hattem, Utrecht, Amersfoort, Rhe-
nen en Middelburg.
Vervolgens sprak dr. Polak over de nood
zakelijkheid van bescherming van deze schoon
held, die met ondergang bedreigd wordt. Hier
voor zijn oorzaken, die onvermijdelijk zijn,
doch er zijn er ook die kunnen worden be
streden.
De toeneming van de bevolking dwingt tot
uitbreiding van steden en dorpen. Echter
worden ook overbodige kanalen en wegen aan
gelegd.
Spr. schetste de nadeelen. die verbonden
zijn aan den aanleg van verschillende rijks
wegen, waardoor het aanwezige natuurschoon
langzaam maar zeker door het bouwen van
villa's etc. wordt bedreigd. Dr. Polak sprak de
voorspelling uit, dat over enkele jaren ook de
Zeeweg naar Bloemehdaal aan Zee geheel tot
vil 1 aweg zal zijxx gemaakt.
Groote stukkèn duin wórden vergraven,,
evenals in Zuid-Limbui-g de mergheuvels.
Mooie plassëh worden drooggelegd, zooals
in het land van Vollenhoven en Giethoorn.
De werkverschaffingsarbeid is destructief
voor het natuurschoon. Het ergste is nog de
autö, die de mooie streken tot woonoorden
heeft gemaakt.
Wat is hiertegen te doen?
Dr.Polak wees op het groote nut van het
werk der vereeniging tot behoud van natuur
monumenten. Hij gaf een kort overzicht van
wat reeds door deze vereeniging' is bereikt en
liet tot slot een serie lichtbeelden zien van de
mooiste plekjes van Nederland.
Zwagers' Esperanto zakwoorden
boek.
Bij W. Zwagers in Rotterdam is de tweede
herziene en vermeerderde uitgave verschenen
van Zwagers' Esperanto Zakwoordenboek,
samengesteld en bewerkt door A. Blok, schrij
ver van „Het Esperanto in twintig lessen".
Wij dooden Wandluizen,
vlooien, ratten, motten en andere ongedierten,
onder geheimhouding. Schriftelijke
garantie.
ZUIVERINRICHTIN G „RADICAAL", Gen.
Cronjéstraat 135 Telefoon 11657.
(Adv. Ingez. Med.)
AGENDA
Heden:
DINSDAG 7 MEI
Stadsschouwburg: Else en Albert Basser-
mann in Die Fünf Frankfurter. 8.15 uur.
Groote Kerk: Orgelconcert 8.159.15 uur
's avonds.
Frans Hals Theater: „De blinde vliegenier"
2.30, 7 en 9.15 uur.
Luxor Sound Theater: „It Happened one
Night", geprolongeerd. Doorloopende vooi'stel-
ling van 7 uur tot 11.30 uur.
Cinema Palace: „Geschichten aus dem
Wienerwald". Op het tooneel: Carmelo Vesio,
de beroemde Itallaansche tenor, 7 en 9.15 u.
Rembrandt Theater: „Madame Dubarry".
Op het tooneel: Milcar Comp., een bijzondere
variété-attractie. 2,30, 7 en 9.15 uur.
Teyler's Museum, Spaarne 16. Geopend op
werkdagen van 11—3 uur, behalve 's Maan«
dags. Toegang vrij.
Heemstede': Bloemententoonstelling in
Gr oenen daal van 's morgens 9 tot 's avonds
12 uur.
WOENSDAG 8 MEI
Prinsenhof: Gemeenteraadsvergadering van
Haarlem, 1.30 uur.
Ledenvergadering Vacantiekolonies, Ged
Oude Gracht 41. 9 uur
Bioscoopvoorstellingen 's middags en des
avonds.
Teyler's Museum. Spaarne 16. Geopend op
werkdagen van 11—3 uur. behalve 's Maan
dags Toegang vrij.
Heemstede: Bloemententoonstelling in
Groenen'daal van 's morgens 9 tot 's avonds
12 uur.
BUITENZORG. 6 Mei (Aneta). De eer
ste vrouw, die ais lid van «en Volksraad
in dit college zal zitting nemen is heden be
noemd. Het is mevrouw Razoux Schu'.Lz
Metzer, voorzitster van de Vrouwenafdeeling
van het Indo-Europeesch Verbond.
Verder zijn benoemd de heeren:
Sajjid Abdullah bin Salim Al Attas. als
vertegenwoordiger der Arabieren, transla-
teur bij het Hoofdparket.
Van Baaien (middenstand), thans reeds
zitting hebbend;
Luit.-kol. Feuilletau de Bruyn (vertegen
woordiger van het leger)
Mr. Van Hasselt, vertegenwoordiger B.P.M.;
Mr. Hildebrand, adjunct-inspecteur van
Financiën (R.K.);
Kasimo. landbouweonsulent, thans reeds
zitting hebbend:
Dr. Kolkman, voorzitter van de A.V.R.O.S.:
Koesoemo Oetoyo, oud-lid van den Volks
raad;
Van Lonkhuyzen (C.S.P.) vertegenwoordi
ger Europeesehe werknemers:
Teungkoe Machmoed, thans reeds zitting
hebbend en vertegenwoordiger van Atjeh.
Moelia, vroeger lid van den Volksraad;
Daeng Mapoedjo, vertegenwoordiger van
Celebes;
Noto Soetarso, thans reeds zitting heb
bend;
Roep (B.E.P.) thans reeds zitting heb
bend
Straatemeier, directeur van K.P.M., thans
reeds zitting hebbend;
Sosrodiprodjo;
Sosrohadikoesoemo, thans reeds zitting'
hebbend;
Weyer, voorzitter van den Ondernemers-
bond. thans reeds zitting hebbend,
Wiwoho Poerbohadidjojo, thans reeds zit
ting hebbend;
Loa Sek Hie. thans verkozen lid;
Abas Soerajanata Atmadja, Regent van
Serang.
Aneta-Holland meldt nog:
Met mevrouw Razoux Schultzgeb. Metzer
doet de eerste vrouw haar intrede in den
Volksraad, de bekroning van het jarenlange
ijveren der feministische beweging in Ned-
Indië om erkenning van de rechten der
vrouw op statkundig gebied.
Deze beweging is belichaamd in de Ver
eeniging voor Vrouwenrechten, van welker
hoofdbestuur mevrouw Razoux Schultz reeds
geruimen ti.id deel uitmaakt.
Niet als lid'van dat hoofdbestuur heeft zij
evenwel het sterkst de aandacht op zich ge
vestigd. wel door haar werk in en voor het
I.E.V., met name voor de Indo-Europeesche
vrouw en het Indische kind.
H. N. Brailsford: „Bezit of vrede?"
„Een schets van de. wijze, waarop onze Wes-
tersche besehaving misschien nog, indien het
Lot het wil, „aan totalen ondergang kan ont
komen". aldus karakteriseert de vertaler dr.
W. van Ravesteyn het werk „Bezit of vrede?"
van deiT Engelsc-hen -socialistischen .schrijver
H. N. Brailsford, den auteur van „De porlog
van staal en goud".
Brailsford heeft zijn boek in vijf hoofdstuk
ken verdeeld. In het eerste bespreekt hij het
gevaar, waarin de democratie verkeert naar
mate zij zich terugtrekt tot de Atlantische
kusten. Hij onderzoekt de redenen van haar
mislukking in Italië. Rusland en Duitschland
en zet daarbij 'twee punten op den voorgrond
De democratie verdwijnt, wanneer er geen wa
re vrede tusschen de volkeren bestaat; zij
verdwijnt evenzeer, wanneer de klassenstrijd,
de worsteling om de macht over de verdee
ling van een verminderd inkomen, ondragelijk
scherp wordt. De schrijver beschouwt de de
mocratie eerder als een prijs, dien wij nog
moeten winnen dan als een bezit, dat wij
moeten verdedigen. Wij mogen ons. zegt hij,
nog zoo zeker voelen, dat wij bedoelen ons zelf
te beschermen tegen alles was op fascisme
lijkt, het is mogelijk, dat wij de democratie
het best zullen dienen door een onvermoeid
proces van scheppenden aard. In het tweede
hoofdstuk „Bezit en Orde" neemt Brailsford
de methoden in oogsnschouw, waartoe de
menschheid haar toevlucht genomen heeft bij
haar pogen om een geordende en geregelde
markt te verschaffen om te beantwoorden aan
de stipte bewegingen der machines. Het pro
bleem is naar de meening van den schrijver
na een halve eeuw van experimenteeren on
opgelost gebleven. Pogingen om een geregeld
kapitalisme te scheppen hadden weinig succes
omdat men ,,den wortel van alle wanorde, het
privaatbezit van de machines" intact liet.
Het derde hoofdstuk behandelt „Souverei-
niteit. macht en vrede". Hierin bepleit
Brailsford de vorming van een wereldfede
ratie bekleed met het monopolie van souve-
reine macht, waarin de gewapende krachten
geïnternationaliseerd en het geheele econo
mische leven geregeld zou worden.
In het vierde hoofdstuk concludeert de
schrijver dat Bezit het beginsel van de
anarchie en de vijand van de maatschappij
is. Hij noemt het Bezit een „ziekte, waarvan
krotten en oorlogen de symptomen zijn" en
in het laatste hoofdstuk „Naar orde en
vrede" .tracht hij een geneesmiddel te ont
dekken.
„Wij mogen" aldus Brailsford „vol
twijfel glimlachen om iedereen, die rede
neert, dat de burgerlijke vrijheid het onver
vreemdbare recht is van den individueelen
burger. Wij moeten ons vlak tegenover hem
plaatsen, wanneer hij daarbij insluit de vrij
heid, met zijn bezit te doen wat hij wil; niets,
dat een maatschappelijk product is, is rech
tens zijn eigendom. Maar wanneer hij het
recht öpeischt van werkelijke vrijheid van
discussie, zullen wij met hem instemmen, al
gebruiken wij ook zijn argumentatie niet. Een
maatschappij is geen maatschappij, tenzij
zij collectief denkt. Zij kan niet denken, zon
der de vrijheid zoowel om te ontkennen als
te bevestigen. Vrijheid is essentieel voor ons
ideaal. Doch wij vatten haar eerder op al?
een karakteristiek van de maatschappij dan
als een recht van de individuen. Een rede
lijke maatschappij -zal het zijn, die de klas
sen opheft en een scheppenden vrede op
bouwt op de samenwerking' van alle arbei
denden".
Bezit of Vrede verscheen bij W. J. Thieme
en Cie te zutphen.
Wilde Planten en haar Toepassing
in onze Tuinen, door J. M. van den
Houten, Uitgave Brusse, Rotterdam
Bovenstaande boekje is er een uit de serie
„Een Reeks voor Liefhebberijen". De schrijver
behandelt wilde planten van verschillende
terreinen, zooals hoog- en laag veen. weiden
.bosschen enz. en hun toepassing in den
tuin. Bovendien bevat het boekje een 70-tal
1 afbeeldingen, foto's en teekeningen,
ZOMERCOMPLETS
EN JAPONNEN
BARTELJORISSTR. 26-28
(Adv. Ingez. Med.)
meldt:
Hoogste barometerstand 773.6 m.M. te
Valentia en Stornoway.
Laagste barometerstand 758.5 m.M. te
Helsingfors.
en voorspelt:
Matigen later wellicht afnemenden Noorde
lijken tot Noordoostelijken wind. Gedeeltelijk
bewolkt. Weinig of geen regen. Aanvankelijk
kouder. Later iets zachter.
Uit het Buitenland
DE KOUDE GAAT GAUW VOORBIJ!
De depressie uit de Noordelijke richtingen
hèeft zich snel tot over Scandinavië uitge
breid en de Oostelijke hooge druk verdrongen,
terwijl de Westelijke toenam en zich Noord-
oostwaarts uitgebreidde.
Koele Noordelijke winden zijn daardoor
reeds tegen den ochtend tot onze omgeving
doorgedrongen en hebben in het geheele
waarnemingsgebied de bewolking doen toe
nemen, terwijl in Zweden alleen regen van
beteekenïs viel.
De Britsehe Eilanden hebben zwakke winden
en bedekte lucht, die plaatselijk wel voor de
zon zal wijken. In Noorwegen en Zweden is de
temperatuur iets gedeeld. Daar klaart de lucht
op. Oostenrijk en Zuidoost-Duitschland heb
ben nog fraai warm weer, doch met kans op
regen of onweer, wanneer de koude daar
doordringt. Frankrijk en Zwitserland hebben
grootendeel bedekte lucht en zullen later nog
vrij hooge temperaturen krijgen.
De ontwikkeling van de hooge drukkingen
boven Scandinavië rechtvaardigt de verwach
ting dat de koude-inval slechts van korten
duur zal zijn, geen regen van beteekenis zal
vallen en de temperatuur weer langzaam zal
gaan stijgen.
Thermometer
rr.-1 7' Mei:
Hoqgste gisteren 76 F.
Laagste heden nacht 51 F..
Hoogste heden tot .12 uur 62 F.
Barometer
Stand van heden 772 m.M.
Vorige stand' 770 m.M.
Neiging: Vooruit.
Opgave van;
FA. KUIPERS EN ZN., Opticiens
Zijlstraat 97 Telefoon 12726
BURGERLIJKE STAND
HAARLEM, 7 Mei.
Bevallen Mei: J. P. C. van Kampen
Tromp, z.; 4 Mei: W. MooiweerSchoenmaker,
A. v. d. VeldeBoetje, d.; F. van HoutenKol-
lender. d.; 5 Mei: A. M. SmeemanFelix, z.;
A. J. VerloopStaphorst, d.; G. K. Kuiper
v. d. Reep, d.; A. PeetoomMarquardt, z.; C.
H. Riedemanv. d. Veldt, d.;
Overleden 5 Mei: M. E. ZijlstraLursen, 69
j„ Akendamstraat; J. J. van Hazebroek, 84
j., Z. B. Spaarne.
BENNEBROEK.
Bevallen: A. van der Aart geb. van Diest,
een zoon.
Overleden: Catharina Maria Johanna de
Jong, 49 jaar.
P. GOEDHART t
In den ouderdom van 75 jaar is te 's Gra-
venhage overleden de heer P. Goedhart, oud
directeur eener H. B. S. aldaar en een zeer
bekende persoonlijkheid niet alleen op onder
wijs- en paedagogisch gebied, doch ook op ve
lerlei andere terreinen in het bijzonder op het
gebied van het spiritisme.
1 Januari 1909 werd de heer Goedhart be
noemd tot schoolopziener in het arrondisse
ment Haarlem en vijf jaar later tot leeraar
aan een 3-jarige H. B. S. te 's Gravenhage.
In 1917 werd hij benoemd tot directeur dier
onderwijsinrichting, in 1921 werd deze drie
jarige H. B. S. omgezet in een vijfjarige H. B. S.
aan de Raamstraat en werd de thans ontsla
pene tot directeur van die school benoemd. Als
zoodanig bleef hij werkzaam tot aan zijn pen-
sionneering in April 1925.
GEVONDEN DIEREN EN VOORWERPEN.
Maandagmorgen is voor een commissie uit
Gedeputeerde Staten onder voorzitterschap
van mr. J. B. Bomans de aanvraag behandeld
van de vereeniging Eigen Huis en Tuin te
Zwanenburg om een concessie voor hun auto
busdienst naar Amsterdam. Zooals bekend is
is de Vereeniging zoowel door Kantonrechter
als rechtbank alhier veroordeeld wegens het
onderhouden van dien dienst zonder vergun
ning.
Mr. F. van der Goot trad op namens de
aanvragers, ir. Burgersdijk en mr. D. A. C.
Immink waren namens de N.Z.H.T.M. die be
zwaren hadden ingediend aanwezig.
Na uitvoei'ige discussie zullen het bestuur
van Eigen Huis en Tuin en de directie vaxi de
Tram een bespreking houden om tot overeen
stemming te komen. Er zou o.a. gepraat wor
den over eexx eventueel aanvoerlijntje naar de
tramhaltes. De gedeputeerde Staten zullen
het resultaat van deze bespreking afwachten
vóór een beslissing te nemen.
VRIJZINNIG DEMOCRATISCHE JONGEREN
ORGANISATIE.
Door de afdeeling Haarlem van bovenge
noemde organisatie wordt Woensdagavond om
8.15 uur een ledenvergadei-ing gehouden in
restaurant Köhlinger in de Jaxxsstraat. De
agenda vermeldt o.a. bespreking van de pro
paganda gedurende den zoxner, van de deel-
nemiixg der afdeelixxg aan landelijke bijeen-
komstexx als de Pinksterconferentie in Biltho-
ven en het zomerkamp op Coldexxhove bij
Eerbeekals mede de te voeren px-opaganda
voor de groote landdag der ox-ganisatie op
Zondag 14 Juli.
Door den voorzitter der afdeeling, den heer
D. J. A. Geluk, zal voor de behandeling der
agenda en beschouwing worden gehouden
over de achter ons liggexxde Statenverkiezin
gen exi de politieke, ontwikkelingsmogelijk
heden ixi de naaste toekomst.
Waardeering voor dr. Colijn.
Van de „Völkische Beobachter".
Het officieele orgaan van de N. S. D. A. P„
de Volkisch Beobachter" heeft een artikel ge
wijd aan dr. H. Colijn, waaraan de Tel. het
volgende ontleent:
„De Nederlandsche premier behoort zonder
eenigerx twijfel tot de niet al te omvangrijke
reeks van staatslieden van onzen tijd, die te
gelijkertijd ook mensehen van uitgesproken
formaat zijn. Dit bewijst reeds de omstandig-
heid dat deze man, toen de crisis zich het he
vigst begon te doen gevoelen, tot voorzitter
van het Nederlandsche kabinet werd geroepexi.
Di'. Colijn is van Nederlandsch standpunt be
schouwd, een waar zoon des volks, die het
door zijn doorzettingsvermogen, zijn begaafd
heid en oxibegrensde energie gebracht heeft tot
de tallooze hooge functies, die hij tot nog toe
reeds heeft mogen bekleeden", aldus het blad.
Den geest van baanbreker erfde hij van zijn
beid eouders. Zoowel, vader en moedeiy beiden
uit Protestantsohe boerenfamilie, bevonden
zich onder de .eersten die in het jaar 1853 als
kolonist den draaggelegden Haarlemmermeer-
polder introkken. Daar bracht de heer Colijn
dan ook zijn eex-ste jeugd door. Na een uitvoe
rige beschrijving te hebben gegeven van ver
schillende mijlpalen die het leven van onzen
premier kenmerken, zijn roemrijke carrière in
het Nederlandseh-Indische leger, zijn adjudan
tuur onder generaal Van Heutsz, vervolgt het
artikel:
„Colijn was steeds in staat ingrijpende
weloverwogen maatregelen, snel en zonder
aanzien des persoons door te voeren, even
als hij vx-oeger als militair de bevelexx van
zijn superieuren stipt en zonder aarzelen
opvolgde. Colijn werd aldus de maxx, die
het Nederlandsche volk steeds dan voor de
regeeringsfunctie opiiep, wanneer de een of
andere ernstige crisis diende te wordexi over
wonnen.
In 1910 zorgde hij als minister vaix Oox'log
voor een grondige reorganisatie van het leger.
Na den oorlog verlangde de financieele chaos,
waarin Nederland was geraakt, een krachtige
hand om orde op zaken te stellexx.
In 1923 werd Colijxi dan ook weer terugge
roepen en hij slaagde er in de staatskas weer
in orde te brengen.
Tot op dat oogenblik was Colijn hoofdzake
lijk slechts in zijn vaderland bekend. In 1932
spitste echter de geheele wereld in verbazing
de ooren, toen hij als lid van de Economische
Vcikenbondscommissie den moed had zijn in
ternationale collega's te Genève kort exx bon
dig de waarheid te zeggen, nl. dat er te veel
gesproken en te weinig gedaan wex'd; een op
treden, dat volledig in overeenstemming was
met zij ix krachtige en waarheidslievende per
soonlijkheid.
In 1933. toen er opnieuw moeilijke crisisja
ren voor de deur stonden, was dr. Colijn we
derom de eenige politicus van een dergelijk
formaat, dat hij aan den wensch van het Ne
derlandsche volk naar sterke leiding kon vol
doen. Hij werd premier en nam tegelijkertijd
de portefeuille van Koloniën voor zijn reke
ning, welke beide ambten hij tot op heden
bekleedt.
Colijn is voor het Nederlandsche volk de ver
pex'soonlijking van de beste Protestantsche
tradities, die haar uitdrukking hebben ge
vonden in de Unie van Utx-echt. Hij is de man.
die indien al niet door ieder be:, '.id, toch door
vrienden, zoowel aLs tegenstanders woixlt ge
acht.
Deze „sterke man" van Nedei-land is een
figuur, die zoo diepe letterteekens in de an
nalen der Nederlandsche geschiedenis heeft
gegrift, dat zij daarin steeds onuitwischbaar
zullen blijven voortbestaan,
gevormd, die, afzijdig van alle populariteit,
een groote genegenheid voor zijn karakter
en een grooten eerbied voor zijn werk bleef
aan den dag leggen, telkens als de gelegen
heid daartoe zich voordeed. Van der Valk
heeft een stillen maar daarom niet minder
duurzamen invloed uitgeoefend. Hij heeft
indertijd veel les gegeven, maar dat hebben
er zoovelen. Bij hem ontstond echter die
invloed door zijn persoonlijkheid, zijn om
gang, zijn naar het wijsgeerige neigende in
zicht en dan natuurlijk door zijn eigen
groot talent dat hij nooit heeft uitgebuit,
omdat eerzucht hem vreemd was en zijn
graag bespiegelende geest een activiteit in die
richting uitsloot. Men leide daaruit geen
traagheid af: integendeel het bezig-zijn en
werken bleef hem tot in zijn hoogen leef
tijd een behoefte en men zal massa's werk
vinden nu zijn handen niet meer teekenen
mogen, wanneer hij tenminste niet veel zelf
vernietigd heeft. Want het teekenen was hem
een religie geworden, waaraan men zich nim
mer genoeg wijden kon en hij kon met den
Japanschen grijsaard Hokusai gezegd heb
ben: „Tegen mijn tachtigste jaar denk ik er
wel iets van te kunnen". Een kunstenaar met
die geaardheid schept zich een kleinen kring
van gelijkgestemde bewondei-aai-s, doch is
niet het geschiktste object voor populariteit.
Zooals de fijne kunstenaarsnatuur die
August Allebé geweest is op Van der Valk en
de anderen een onuitwischbaren indruk na
liet zonder ze in. eigen ontwikkeling te be
lemmeren, zoo kon ook de omgang met Van
der Valk zijn vrienden een genot en een
leering zijn zonder hun eigen ontplooiing in
den weg te staan. Dat heeft Pieter Dupont
bewezen die aanvankelijk aan Valk's leiding
veel gehad heeft en onze grootste moderne
graveur werd dat bewees ook de fijne artist
Gerrlt Haverkamp, die helaas te jóng en te
weinig gewaardeerd is heengegaan. Van zijn
eigen vrienden en tijdgenooten waren de
schilder Hartz en de teekenaar Jessurun de
Mesquita de intiemsten, die het best den
vriend konden waardeeren, en heeft de
graveur Dirk Harting als jongere, Valk's ver
diensten het grondigst kunnen schatten. Tot
zijn oudere vrienden behoorden, naast oud-
leerlingen uit den vroegeren tijd de kunstzin
nige latinist Dr. Beversen en de oud-hoofd
redacteur van het Handelsblad Mr. J. Kalff
wiens echtgenoote in haar jeued Valk's
leerlinge was. Het heeft ten slotte Van der
Valk aan waadreering uit dien elite-kring van
kunstkieskeurigen niet ontbroken en als de
gelegenheid zich voordeed heeft men er van
getuigd. Zoo bij zijn zestigsten verjaardag
met een groote tentoonstelling in het Stede
lijk Museum, bij zijn zeventigsten een soort
gelijke hulde; tijdschriftartikelen van Dr. De
Gelder; van J. Knoef en anderen; doch dat
alles bij elkaar zal niet wegnemen dat een
karaktervolle figuur als de zijne zijn grootste
beteekenis zal behouden voor hen die in
zijn sfeer waren doorgedrongen. Den jonge
ren mag men nu slechts aanraden zijn werk
dat er de reflex van ls, met aandacht te
bezien.
J. H. DE BOIS.
MUZIEK.
Schoten's Chr. Gem. koor.
Chr. Kinderkoor „Zanglust".
Op dit cöiïcértin''dé Jüliariakebk.'té! Haar
lem-Noord heeft het Gemengd koor zich van.
zijn beste zijde doen kennen. Een buitenge
woon rnooien koorklank ontwikkelde het in
het_eerste koor, het Ev. Gezang „Op bergen,
en in dalen", waarmee al dadelijk gezegd is,
dat het evenwicht in de vier kooi'partijen,
ook der middenstemmen, opvallend goed was.
In „Russischer Vespergesang" kwam b.v. de
goede kwaliteit der altstemmen zeer ten
goede aan dit lang niet gemakkelijk koor
werk, en ook de tenoren zongen in mooie re-
gistra tie. Jammer, dat de accoustiek in. de
kerk een zoo groote waakzaamheid eisc'nt
van den dirigent, dat een groot deel van zijn
attentie moet uitgaan naar het bewaren van
het toonpeil.
Was dit bij Boi-tniansky niet geheel vlek
keloos, de koorbewerking van Doret (een'
Ave verum uit de 16e eeuw) deed het in
dit opzicht beter. Waarom Doi'et in deze mu
ziek zoovele anachronismen schrijft, is mij
een ï-aadsel. Dit lied verdraagt al heel slecht
zulke dominantharmonieën in grond- of
sextligging, en ook de chromatiek is er als
met de haren bijgesleept.
Dit kan Doret, zoowel als de jongere Fran-
schen, waai'lijk wel beter.
Twee grootere werken werden nog door het
koor met goeden koorklank gezongen, n.l.
„Jubilate" van Max Bruch en Psalm 150 van
César Franck. Jadassohn heeft bij Franck
de orkestpartij gezet voor orgel, en in deze
omzetting woi'dt dit werk. (een opus post
humus doch uit den tijd der symphonie in
D i nog vaak gegeven. Het gaf aan dit concert
een slot van groote bekoring. Schoonheid
van allerzuivei'st gehalte hadden wij juist te
voren gehoord in de solo bij Bruch, die door
Corry Bijster werd gezongen, nadat zij daar
vóór excelleerde in Handel's ai'ia uit Messias
„Ik weet dat mijn Verlosser leeft" en in lie
deren van Gérard von Brucken Fock, Ph.
Loots en Zwaan. De groote helderheid deze?
stem blijft ook bij de voortgezette studiën
behouden, maar het is verblijdend, dat het
geluid nog volumineuser is geworden, ook op
plaatsen waar het zich van elk vibrato weet
te onthouden. Om deze reden was Handel
van een magistrale kracht; maar ook bij
Loots waren om dezelfde reden prachtige
momenten, 't Was daarom van den organist
onjuist gezien, het lied te laten uitklinken
in tremolando-stemmen.
Over het orgel gesproken: een zeer geluk
kige uitvoering van Bach's Preludium en
fuga in c-klein hooiden we van de nog heel
jeugdige organiste Mej. B. Da velaar, voor
orgel een leerlinge van den heer Zwaan. Op
de laatste leei-lingenuitvoering der „Toon-
kunst"-muziekschool speelde zij, als leerlinge
van den heer A. de Vogel, de laatste twee
deelen uit Beethoven's pianosonate in f-klein
en ook daarin toonde zij een mooi beheersch-
te technische vaardigheid Een technisch gaaf
Bachspel is waaldijk geen kleinigheid, en
daarom maken wij van deze vertolking gaar
ne gewag'. i
Minder gelukkig waren ditmaal de kinder
koorzanger t.ies en -zangeresjes. De accoustiek
was hun vijandig, maar zij waren ditmaal
ook niet zoo rustig-attent als anders, 't Ge
volg was, dat in vrijwel alle kooidiederen het
toonpeil, bedenkelijk dikwijls, naar beneden
zweefde, vooral bij Hendrik v. Oort; en Dina
Appeldoorn had. door die te weinige atten
tie. zelfs een déraillement te boeken. Of er
dan al aai-dige solistjes zijn. die ons echt ge
not geven, het kan toch niet alles goed
maken
Een prettig stuk anders, dat van Hendrika
van Tussenbroek (De ijzeren pot en de aar
den pot). In Gosse Kroege had de dirigent
wederom een stevjgen en heel gewilden
steun.
De Eere-voorzitter. Ds. M. G. Blauw, open
de en sloot dit concert met gebed.
i
G. J. KALTJ»
Ceintuur, handschoenen, medaillon met fo
to, Politiebureau, Smedestraat 9; Actetasch
met inhoud, Van der Wijngaard, Sperwerstr.
18; doublé schakelarmbond: Hengstam, KI.
Heiligland 51 rd.; bril: Post en Telegraafkan
toor, Ged. Oudegracht: étui met schrijfbe
hoeften: Bosman. Madoerastraat 7; dames
arbandhorloge: Van Aken, Saenx-edamstraat
27rd.; hondenketting: Vrucht, Ged. Raam
gracht 33 rd.;. bruine dameshoed: Zandvoort,
Ged. Raamgracht 45: bruine hod: Van Son,
Zijlweg 27: gestroomde herder: Kennel Fau
na. Fr. Varkensmarkt 24: zwarte kat. het
zelfde adres: kaart van Diaconessenhuis: Van
Velden. Bakenessergracht 75A; lorgnet: Heits,
Ripperdastraat lOrd. (na 7 uur n.m.); num
merplaat: Kokkelkoren. Papentorenvest lOrd.:
".erinede postduif: Van Bodegom, Havenplein
14 «Snaarndam)Kinderportemonnaie met j
inh.: Kimbelt, Kolkstraat 28rd.: rijwieltaschje 1
m. inh.: Gieiing, Eemsstraat 31; rol watten:
Fa. De Ruyter en. Krijger, Donkere §paj,£ie 32,
LETTEREN EN KUNST
De schilder-etser Van der Valk
in Laren gestorven.
Tijd- en strijdgenoot van Breitner, Witsen
en de anderen der Amsterdamsche School,
door Allebé onderwezen en door de omgeving
van de lieden van De Nieuwe Gids gesteund
en bewonderd, is nu ook Van der Valk, 7"
jaar oud, heengegaan. Minder dan de eerst
genoemde schilders, minder zelfs dan Van
Looy of Karsen. heeft Valk zooals hij
kortweg genoemd werd de gunst van het
gi-oote publiek gekend en de tijd waarin over
hem het meest gesproken werd, valt eer
vóór dan na 1900. Doch om zijn persoon
lijkheid had zich een kring van getrouwen
