I
VRIJDAG 26 JULI 1935
H A A R L E M'S DAGBLAD
9
HEEMSTEDE
RAADSVERGADERING.
Geen terrein voor het Prot. Jeugd
huis. Een dam in een sloot in
plaats van een brug er over.
Verhooging subsidie Bijz. Prot. Be
waarschoot.
Vergadering van den Raad der gemeente
Heemstede, op Donderdagavond, onder leiding
van den waarnemenden burgemeester, Jhr
A. van der Poll (De burgemeester is tot
het eind van de maand met verlof)
Afwezig de heeren Kwak en Jonck-
bloedt.
Adres inzake verhooging Pers.
Belasting.
Ingekomen is een adres van J. G. Kraan te
Heemstede waarin hij als zijn meening te
kennen geeft, dat de Personeele Belasting voor
dit jaar zoodanig is verhoogd dat dit voor een
forensengemeente als Heemstede zeer nadee^
lige consequenties met zich zou kunnen
brengen.
Hij zegt in dit adres dat de verhooging van
den aanslag in strijd is met een onlangs dooi
de Regeering te kennen gegeven meening dat
de belastingen hier te lande hare uiterlijke
grenzen bereikt hebben.
De voorzitter zegt naar aanleiding van
dit adres:
„Uit dit adres blijkt dat bij de ingezetenen
over deze werkelijk drastische verhooging nog
steeds een verkeerde meening heerscht. Men
krijgt de indruk dat men wil zeggen:
„De Rijksregeering is van oordeel dat de
belastingen niet verzwaard mogen worden,
maar de gemeenten trekken er zich niets van
aan".
Wie zoo denkt heeft het echter mis. Hoewel
bij de behandeling van de gemeente-begroo
ting in den Raad de oorzaak der verhooging
duidelijk in 't licht is gesteld, acht ik wel ge-
wenscht naar aanleiding van dit adres nog
eens te zeggen dat de gemeenteraad voor deze
verhooging niet aansprakelijk mag worden
gesteld.
De Rijksregeering heeft het vorig jaar een
Werkloosheiassubsidiefonds ingesteld en had
aanvankelijk het voornemen, ten behoeve
daarvan o.a. 75 extra opcenten op de Perso
neele Belasting te heffen. Zij verschoof ech
ter de lasten naar de gemeenten en nam van
onze gemeente af 80 pet. van de hoofdsom der
Personeele Belasting van de belangrijkste
^grondslagen en 40 pet. van de hoofdsom dei-
Grondbelasting, wat de gemeente f 158.000
kostte. De Regeering kon nu gemakkelijk
zeggen „wij verhoogen de belastingen niet'
maar zij liet de gemeenten de kastanjes uit
het vuur halen.
Uw Raad is lang zoo ver niet gegaan als het
Rijk aanvankelijk voornemens was. De opcen
ten hadden dan tot 150 moeten zijn opge
voerd. Het is echter ten slotte bij 110 geble
ven. Van de verloren gegane f158.000 is door
de verhooging van belasting slechts pl.m.
f73.000 gedekt geworden.
De belastingverhooging is dus niet het ge
volg van een niet sluitende gemeentebegro
ting. Elk verwijt van deze verhooging moet
dus worden afgewezen en adressant zou ook
elders daaraan niet zijn ontkomen omdat de
Rijksfinanciën deze regeling noodzakelijk
maakten.
De opzet van de Regeering is dat de ge
meenten, waar de belastingen nog niet zoo
drukkend zijn, een bijdrage leveren voor de
noodlijdende gemeenten.
Adressant moet zich tevreden stellen met
de gedachte dat de meerdere belasting die hij
heeft te betalen is te beschouwen als een ver
plichte bijdrage in- het Rijkswerkloosheids-
subsidierondse, waaruit de gemeente Heem
stede door haar nog vrij gunstige financien,
niets trekt."
B. en W. stellen voor, het adres voor ken
nisgeving aan te nemen.
Aldus besloten.
Ingekomen stukken.
Ingekomen is verder een brief van 14 Juni
van J. A. de Vries te Heemstede waarbij
reclameerd wordt, dat geen toestemming wordt
verleend voor het plaatsen van tusschenme-
ters voor electriciteit en gas.
De voorzitter deelt mede, dat deze brief,
omdat hij niet gezegeld is, terzijde moet wor
den gelegd.
De Raad vereenigt zich hiermede.
„Protestantsch Jeugdhuis voor
Heemstede."
B. en W. stellen voor, aan de Stichting
„Protestantsch Jeugdhuis voor Heemstede",
voor de exploitatie van een clubhuis voor Prot.
Jeugd we'-k te verhuren een perceel grond groot
3000 M2„ westelijk van de Vrijheidsdreef en
noordelijk van de Van Merlenlaan en tevens
f 100 subsidie aan de Stichting toe te kennen,
Bij verhuur van het terrein zal de stichting
overgaan tot aankoop van het daar aanwezige
gebouwtje, in gebruik bij het Uitvoerend
Comité van „Flora 1935".
De voorzitter zegt, dat B. en W. de zaak
van het subsidie nog eens bekeken hebben en
deze quaestie willen uitstellen tot de begroo
ting. Er blijft dus alleen over het verhuren
van het weiland.
De heer Van Unen (V.B.) vindt het goed
dat in dezen tijd veel voor de jeugd wordt ge
daan. Maar tegenover het belang van de jeugd
moet het algemeen belang gesteld worden. En
daarom is spr. tegen het laten staan van het
gebouwtje, uit aesthetisch oogpunt. En zonder
dit gebouwtje heeft de verhuur geen zin.
De heer Rij kes (V.B.) vindt het gebouwtje
ook een ontsiering van de Vrijheidsdreef. Maar
wat zeggen voor- en tegenstemmers in de
Plantsoencommissievan de zaak? En onder
welke voorwaarden zal de verhuur geschieden?
De heer Audretsch Vrijz.) vindt de
aesthetische bezwaren niet zoo ernstig, om
aan de Stichting daarom den grond te ont
houden. Anders gaat de Stichting verloren.
De heer At te ma (C.H.) oordeelt, dat het
gebouwtje er wel op zijn plaats is En het
jeugdwerk moet, vooral in dezen tijd, zooveel
mogelijk gesteund worden.
Mevr. Venhuizen (V.B.) zou het jammer
vinden als het onsolide gebouwtje in deze om
geving bleef bestaan. En waar eenmaal één
huis staat, komen er meer. Dit zou spr. ten
zeerste betreuren. Laat men Groenendaal
mooi houden!
De heer Van der Erf (R.K.) vindt dat
het advies van de Schoonheidscommissie niet
veel houvast geeft. De leden toch hebben hun
oordeel uitgesproken „voor zoover zij bereik
baar waren". Spr. vindt geen vrijheid voor het
voorstel van B. en W. te stemmen.
De heer De Tello (S.D.A.P.) wijst ook op
het algemeen belang van de ongereptheid van
een natuurbosch als Groenendaal. Spr.s frac
tie heeft onoverkomenlijke bezwaren. Het is
volstrekt niet zeker dat de meening van de
g e h e e 1 e Schoonheidscommissie gunstig zou
luiden.
De heer Meettwenoord (R.K.) heeft ook
aesthetische bezwaren.
Wethouder D rDroog (R.K.) merkt op
dat het gebouwtje niet leelijk is en ook niet
storend voor de omgeving, want het groote
weiland ligt verder dan het gebouwtje. Twee
van de drie leden der Schoonheidscommissie
hadden geen bezwaren tegen het laten staan
Van 't gebouwtje, dat waarlijk niet zoo licht
gebouwd is, beter dan alle andere tentoon
stellingsgebouwen.
De heer Van der Erf (R.K.) meent, dat
de Raad gaarne de vereeniging in quaestie wil
helpen. De bezwaren gaan alleen tegen de
plaats.
De heer De Tello (s.d.a.p.» zegt dat de
Schoonheidscommissie uit zes leden bestaat.
De wethouder: Maar een college van 3
behandelt altijd de ontwerpen enz. De heer
De Tello heeft dus alleen formeel gelijk.
De voorzitter zegt dat de leden dei-
Schoonheidscommissie, die hun oordeel ge
geven hebben, volkomen tot oordeelen. be
voegd zijn. Spr. is overtuigd, dat de heer
Cuypers ook vóór het voorstel van B. en W,
zou zijn. Men helpe de vereeniging op gang'
De heer Van der Linden (R.K.) steunt
het voorstel van B. en W.
Het voorstel In stemming gebracht, wordt
verworpen met 8 tegen 5 stemmen.
De terreinen van
„Flora 1935".
B. en W. stellen voor, de terreinen van
..Flora 1935" te bestemmen, gedeeltelijk als
weiland en gedeeltelijk voor bollengrond.
Voor het in orde maken van het voor weiland
bestemde terrein vragen zij een crediet van
f 600 en voor de overneming door de ge
meente van „Bloembollencultuur" van de
brug, toegang gevend tot het terrein f 150.
De heer Rij kes (V.B. is tegen het over
nemen van de brug. Spr. wil daar geen brug
hebben, nog wel voor f 150.
Wethouder Dr. Droog (R.K.) vindt de
brug nooüig voor toegang tot het weiland.
De heer Van der Erf (R.K.) wil een dam
maken in de sloot. Dan heeft men een toe
gang, zooals die altijd naar weilanden wordt
gemaakt. Spr. maakt hiervan een voorstel. Het
wordt aangenomen met 10 tegen 3 stemmen.
Met deze wijziging vereenigt de Raad zich
met het voorstel van B. en W.
Subsidie Bijz. Prot.
Bewaarschool.
B. en W. vragen een crediet van f 250 voor
verhooging van het subsidie der Bijz. Prot.
Bewaarschool, die met 1 Sept. a.s. een tijde
lijke klasse dier school wil openen in een
lokaal aan de Koediefslaan.
De heer Disselkoen (s.d.a.p.) wijst op
de behoefte aan openbaar voorbereidend on
derwijs in de gemeente. Zijn B. en W. ook
van meening, dat dit onderwijs te Heemstede
behoort te komen?
Mevr. Venhuizen (V.B.) is het in prin
cipe met den heer Disselkoen wel eens, maar
dan zal een nieuwe school moeten gebouwd
worden, eigenlijk méér scholen. Daarvoor is
het nu helaas niet de tijd.
De heer Van Unen (V.B.) zegt dat geen
enkele gemeente wettelijk verplicht is, bij
zonder voorbereidend onderwijs te subsi
dieeren. Spr. wijst er op, dat de school in
quaestie geen 30 geregeld schoolgaande kin
deren zal hebben. En alleen op die voorwaar
de kan de gemeente, volgens de verordening
op het subsidieeren van bijz. scholen, subsidie
geven. En men vergete toch ook de bezuini
ging niet. Het voorstel is voor spreker niet
aanvaardbaar.
De heer R ij k e s (V.B.) zegt, dat B. en W.
wel spreken van een „filiaal", maar bedoeld
is natuurlijk een nieuwe school. Er zullen
slechts 20 kinderen zijn.
De voorzitter houdt vol, dat de bedoe
ling is, een „filiaal" te stichten aan de Koe
diefslaan, bij wijze van proef. Dit is de goed
koopste manier. De quaestie- betreffende het
openbaar voorbereidend onderwijs is al oud
en vaak in den Raad besproken.
Na uitvoerige discussie vraagt de heer
Disselkoen (s.d.a.p.) of B. en W. bereid
zijn, een onderzoek in te stellen naar de be
hoefte aan openbaar voorbereidend onder
wijs in de gemeente, zoodat het resultaat bij
de begrooting bekend kan zijn.
De voorzitter antwoordt dat er op het.
oogenblik geen aanleiding is, die vraag te
beantwoorden. Dit kan bij de begrooting
schieden.
De heer Disseikoen (s.d.a.p.) maakt
van zijn denkbeeld een voorstel, dat wordt
aangenomen.
en W. zullen dus met de begrooting hun
standpunt inzake openb. voorber. onderwijs
in Heemstede uiteenzetten.
Het voorstel van B. en W. wordt aangeno
men.
Hierna gaat de Raad in geheime zitting
Zonder hoofdelijke
stemming.
werden in den loop der zitting nog aan
genomen de in ons blad vermelde voorstellen
betreffende: verhuur van een stukje grond
ten Noorden van de Azalealaan en van tuin
grond bij den Giipperweg; verkoop van grond
van terrein op Valkenburg: aanvaarding van
een strook grond in de Celebesstraat; ver
leening van een crediet van f 2800 voor het
doen verbouwen van den Oosteiijken vleugel
van het Ververschingshuis in Groenendaal,
zoodat er een zaaltje komt voor kleine ge
zelschappen en verleening van een crediet van
f 150 voor de verzorging van een 300-tal plan
ten en heesters, (staande op het voormalig
tentoonstellingsterrein) door de Alg. Vereen
voor Bloembollencultuur aan de gemeente
gratis ter overneming aangeboden.
Critiek op Maatschappelijk
Hulpbetoon.
Na de zeer langdurige geheime zitting komt
in openbare behandeling de geste van Maat-
schappelij'k Hulpbetoon, ten aanzien van de
al dan niet juistheid van het verleenen van
financieelen steun aan garages, ten gevolge
waarvan de patroons in de gelegenheid zijn
hun personeel in dienst te houden doordat
hun chauffeurs bijbetaling ontvangen
B. en W. stellen voor om aan M. H. te
berichten dat de raad niet instemt met de
door M. H. in deze zaak gevolgde handel
wijze.
De heer Disselkoen (s.d.a.p.) heeft
ondanks de waardeering voor M.H., in deze
zaak aanleiding gevonden, aan te dringen
op wijziging in de figuur van M. H. en haar
verhoudina tot B. en W. en den raad. Hij
vraagt of B. en W. bereid zijn dit in beraad
te nemen.
De heer Van Unen (V.B.) sluit zich bij
deze opvatting aan.
De heer Van der Erf (R.K.) acht ver
andering in den gang van zaken overbodig.
De heer Van Lent Lent verzoekt een
bedrijfsordering in te stellen voor het taxi
bedrijf naar Rotterdamsch voorbeeld.
Namens de meerderheid van B. en W. ant
woordt de voorzitter dat het scollege
bereid is de verhouding tot M. H. nader te
herzien en zich daarover te beraden. Even
eens wordt overgenomen het idee van den
heer Van Leut,.
In stemming gebracht wordt het voorstel
om M. H. van de zienswijze van den raad
op de hoogte te stellen aangenomen met
gen 4 stemmen
Bijdrage schoolte'd B>'
M.O. of Voorber. H.O.
In de geheime zitting werd ook nog aange
nomen het door ons vermelde vorostel van:
B. en W. betreffende de bijdrage in het school
geld voor Bijz. M.O. of Voorbereidend H.O.
De scholen „Sancta Maria" en ,,'t Kopje"
werden door B. en W. uit het voorstel ge
licht, omdat dit niet dor het Rijk gesubsi
dieerde instellingen zijn. Deze quaestie zullen
B. en W. nog nader onder de oogen zien.
GEVONDEN VOORWERPEN
Terug te ontvangen bij: P. Meijer, Raad
huisstraat 31, bosje zilveren kettingen; Mej.
v. Bakel, Valkenburgerplein 85, tasch met in
houd; T. de Jong, Clivialaan 10, damestasch
met inhoud; Koiter, Spaarnzichtlaan 2a,
beursje; Willemse, Giipperweg 93, rijwielbe-
lastingmerk; E. A. Schreuder. Rollandstraat
35, te Haarlem, rijwielbelastingmerk; A.
Leuven, Bankastraat 65, badpak, handdoek
en muts; P. Steijn, Molenwerfslaan 16, angora
poes; H. Freeze, Dr. Cuijperslaan 13, porte-
monnaie; Popken. Pres. Steijnstraat 82 te
Haarlem, konijn; Hamming. Spaarnzichtlaan
18, portemonnaie m. inhoud: L. Schutter, Vol-
kenburgerlaan 2, portemonnaie met inhoud:
J. P. Otter. Prof. v. d. Waalstraat 1 te Haar
lem. rijwielbelastingmerk: Kooijmans, Raad
huisstraat, rozenkrans; bureau van politie
Raadhuisstraat, poortemonnaie met in
houd, rozenkrans en hondenhalsband: B.
Deen, Giipperweg 22, rozenkrans.
BURGERLIJKE STAND.
Opgave van 24 Juli.
Ondertrouwd: A. van Riet en M. Ch. Vinken.
P. Cornet en G. Weber, F. J. H. Hazeveld en
N. Waaijer.
Getrouwd: C. A. J. Beelen en J. C. Ruijse-
naars. D. v. Santen en H. Arthofer. H. C. K.
J. C. Heidweillei- en A. v. Iperen, G. K. Biele
en S. M. Winterthoven.
Bevallen: B. J. v. Tongerenv. Mourik (d.):
J. P. van IperenNijsse (z.t.
Overleden: E. Kramp, echte. N. A. Muller,
48 jaren. S. Beerthuizen, 26 j., ongeh.
Consequentie in de Opvoeding.
Hoe een belovende leerling toch kan
mislukken.
Geloof en Geduld, d.i. in andere woorden
hetzelfde als wat ik eerder noemde, vertrou
wen, warmte, liefde. En deze drie consequent
toegepast.
Kweek goede gewoonten. Maar zorg er
cian ook tevens voor, dat er in uw opvoe-
dings-systeem geen verkeerde gewoonten in
sluipen. Ik noem als zoodanig bijv. het be
spreken van zaken, die alleen ons volwassenen
kunnen interesseeren, maar die. door kinder-
ooren gaande, in het kinderhoofdje soms
allerzotste voorstellingen wekken, welke
meestal verwarrend of erger werken, vaak
een vroegrijpheid, en oude-man of oudc-
vrouwachtlgheid kweeken, welke een dooden
den invloed oefenen op den normalen gees-
lesgroei van het kind. Tal van voorbeelden
uit het schoolleven staan mij hier voor den
geest. En nu zijn weliswaar kinderen bij hun
uitingen dikwijls tamelijk vluchtig, spreken
ze later als volwassenen meer dan eens juist
tegenovergestelde meeningen uit, maar
met alle vertrouwen dat we steeds in kin
deren moeten hebben, zijn we er nooit ge
heel zeker van, wat de soms jaren lang latent
bleven gedachten en opinies op den duur uit
werken-, Ieder kent wel die-oude grootvadertjes
en grootmoedertjes onder onze jeugd, die ons
wel even kunnen doen lachen, maar die we
toch in den regel onuitstaanbare naarheden
vinden. Ervaren deze beklagenswaardige
schepseltjes vaak niet jaren lang, soms hun
geheele leven lang. de gevolgen, de conse
quenties van wat schoolmakkers en volwasse
nen over hen denken? Ik kan dan ook niet
anders dan mijn hartgrondige afkeuring uit
spreken over ouders en andere opvoeders, die,
meenende dat hun kinderen misschien in een
verkeerde richting opgroeien, hun zullen ont
snappen, ze maar vroeg, ja zoo vroeg moge
lijk. leeren oordeelen over wat op verre na
niet des kinds is. Het doet er niet toe. of dit
opzettelijk gebeurt of wel doordat men het
kind vergunt, aanwezig te zijn bij de betref
fende gesprekken. Er doen zich hierbij wel
eens lastige oogenblikken voor, we weten het.
maarvoorzichtigheid zij ieder aanbevo
len: laat het kind kind blijven.
Met groot leedwezen denk ik hierbij aan
een knaap, dien ik jaren geleden onder mijn
leerlingen telde, 't Was «en vlugge jongen, de
vlugste bij het leeren in de klas en ieder ver
wachtte veel van hem. Zijn vader wel het al
lermeest en deze, zijn kind aanziende voor
geestelijk ver boven zijn makkers uitstekend
ventje, begon hem op zijn negende jaar al
tijdens de Zondagswandelingen o.a. in te lich
ten alsof hij met een ebenbiirtige sprak.
Maandagochtend kreeg ik in den regel een
uittreksel van die gesprekken te hooren. Ik
heb den vader gewaarschuwd! maar mijn
stem had geen voldoenden invloed. Papa
werd zelfs nog geholpen door o.a. een onder
wijzeres, een tante van' Jan, die, ook volgens
haar, best zulke kost kon verdragen. Hij was
de trots van de familie, vooral als hij zoo be
slist over alles en nog wat zijn meening uit
sprak. Of hij ook opgehemeld werd!!! Zoo
lang en zooveel, dat Jan in zichzelf ook inder
daad een soort wonder ging zien. Hij deed
examen voor het gymnasium en slaagde als
een der besten.
't Gymnasium!! De familie was plotseling
op de gedachte gekomen hem daar verder te
laten leeren, waarmee ze een financieel te
zwaren last op zich nam. En nog zie ik het
verrukte gezicht van den vader, toen hij mij
oaags na het examen ontmoette en mij het
heugelijk nieuws meedeelde. „Ziet u nu wel.
dat het anders uitkomt dan u dacht?" Dit
sloeg op meerdere gesprekken, die ik met den
vader had gevoerd over zijn jongen en die.
gezien den geheelen omgang met Jan thuis,
neerkwamen op mijn vrees, dat het ventje
zich te veel zou gaan voelen en het werk, de
lessen enz. van zijn klassegenooten eigenlijk
te min voor zich zou gaan vinden en er geen
of niet voldoende aandacht me'.'r aan zou
jaan schenken. Ik had hiervoor meerdere
aanwijzingen gehad. Mijn antwoord op de
opmerking van den vader was niet anders
dan: -.We zijn er nog niet".
Jan was schitterend geslaagd en het eerste
enderwijs op het gym vond hij ontzettend
gemakkelijk. Toen gebeurde wat ik meer
malen had gevreesd, helaas mede onder den
invloed van een drie jaar ouderen kameraad,
door zijn vader als meer passend in huis ge
haald. Jan dacht: dat werk kan ik gauw
genoeg leeren enmet een ingeboren
lust voor 't doen van kattekwaad in zich.
haalde hij allerlei streken uitdacht wei
nig aan zijn werk dan met het idee, dat hij
de laatste drie maanden van het jaar wel
hard zou gaan werken. Die laatste maanden
kwamen, maar Jan heeft zijn verzuim, on
danks zijn vluggen geest en zijn goeden
aanleg niet kunnen goedmaken enbleef
zitten. Hst 2ae jaar is het evenzoo gegaan
maar dat iaar kenmerkte zich bovendien nog
door taï van onaangenaamheden thuis, als
vader e.a. aan hun teleurstelling op vaak zeer
hoorbare en gevoelige wijze lucht gaven, zoo
als buren van het gezin, goede kennissen van
mij, me meermalen vertelden. Jan werd on
verschillig enmoest weg van het gymna
sium. Enfin, 't slot is dat deze veelbelovende
jongen verongelukt is. Eenige jaren later
was" hij schrijvertje op een der bureaux van
de spoorwegen met geen al te goeden naam
wat zijn gedrag betrof.
Overschatten en ophemelen van de geeste
lijke vermogens van een kind met al de ge
volgen daarvan hebben een uiterst slechten
invloed.
„Al zit in de rups een vlinder verborgen,
laat de rups blijven, rondscharrelen door het
malsche groen. Wanneer de tijd daar is, zal
hij vanzelf wel zijn vleugeltjes ontplooien en
zijn vlinderweelde leeren kennen. Een krui
pend diertje zal nooit het vliegen begrij
pen."
„Ligthart, Verspreide opstellen".
Laat ons niet met de kinderen spreken over
onderwerpen, aan hun jaren en ervaren
vreemd. Veel van wat wij ontijdig zouden
willen bijbrengen, kunnen ze alleen door le
venservaring leeren.
J. BASTTAANS.
LETTEREN EN KUNST
MUZIEK
CONCERT DER H. O .V.
De zangeres, wier medewerking voor het con
cert van 25 Juli aangekondigd was, was ver
hinderd op te treden. Concertmeester Hans
Byvanck verving haar als solist op dit con
cert en deze vervanging had een radicale wij
ziging van het programma ten gevolge: het
werd geheel Fransch.
Laat ik direct beginnen met te zeggen, dat
Byvanck's spel geen enkel kenmerk van on
voorziene substitutie droeg. Het was fijn en
geacheveerd, zooals we het van dezen beschei
den, serieuzen en bekwamen kunstenaar ge
wend zijn. Zijn viooltoon is niet groot, maar
hoe zuiver, hoe beheerscht en hoe afgewerkt
klinkt alles: cantilenes, octaven, aecimen, fla
geoletten, staccatl noem maar wat ge wilt!
En zoo kregen we een fijne en gave auditie
van St. Saëns' „Ibavanaise" en later van
Chausson's „Poème". Dit laatste werk zal me-
nigen violist aanleiding geven tot grooter uit
bundigheid dan waartoe Bijvanck zich ge
drongen veelde. Men kan echter ook van oor
deel zijn, dat Chausson's pathos bijwijlen op
zich zelf al dicht genoeg de grens van het ge-
zwollene benadert om eenige compensatie
door discrete en gereserveerde voordracht
aanvaardbaar te maken. Het stuk, dat invloe
den van Franck en ook van Svendsen toont, is
mij wat te gerekt; het coloriet is echter door
gaans zeer mooi. en dat de orkestpartij wer
kelijk voor orkest gedacht is blijkt al uit het
feit, dat de transcriptie voor piano volstrekt
onbevredigend werkt. En deze orkestpartij is,
zoowel als die der „Havanaise". door ons or
kest prachtig vertolkt, terwijl de dirigent Ma-
rinus Adam voor een uitmuntende aanslui
ting bij de solopartij zorgde. In het „Poème"
overstemde het orkest den solist een oogenblik,
maar dat was dan ook al wat er redelijkerwijze
op aan te merken viel.
Het orkest had trouwens over 't geheel een
gelukkigen avond.
Dat was al te bemerken bij het openings
nummer, de Ouverture „Le Roman d'Elvire"
van Thomas, waarin deze componist zich zoo
wel door zijn eigen ouverture „Raymond" als
door die van Herold's „Zampa" lichtelijk heeft
laten inspireeren. Maar hoe verrassend mooi
klonken die soli der houten blaasinstrumen
ten, eerst van de fluit, toen van de hobo, toen
van de clarinet, in het begin der ouverture!
Vooral die der hobo was verbazingwekkend,
doch de verbazing maakte plaats voor begrij
pen toen we Stotijn Jr. in het orkest ontdek
ten. Overigens vormde de genoemde Ouverture
een welkome afwisseling tusschen de gewone
standaardwerken en dit was ook het geval met
het nummer dat er op volgde, de „Rhapsoüie
brétonne" van Saint-Saëns. Hier Is alles door
zichtig en betrekkelijk eenvoudig. Folkloris
tische melodieën zijn zonder veel harmoni-
schen opsmuk, zonder de scherpe kruiding, die
b.v. Grieg aan de Noorsche wijzen heeft toe
gevoegd in fraaien orkestklank bewerkt.
Verderop wordt de stemming die van een
dorpsfeest: eerst landelijk, dan levendiger,
zelfs opgewonden. De bassen strijden, als in
Beethoven's Achtste tegen de overigen van het
gezelschap, maar zij triomfeeren niet als bij
Beethoven: een zachte stem herstelt den
vredede avond valtmaneschijn
alles gaat rustenEen smaakvol stuk, en
even 'smaakvol door Adam geïnterpreteerd.
En uit Berlioz' Marche hongroise deed hij
vuur spetteren, zooals we dat meermalen van
hem hoorden.
De orkestwerken na de pauze warenreper
toirenummers als de „Marche hongroise". In
,Jeux d'Enfants" van Bizet trof ditmaal het
juist gekozen tempo der „Marche", die nu eens
niet op een flimmarsch leek. En in de „Ber
ceuse" en het „Duo" trof de sonoriteit van het
strijkersensemble, dat zich trouwens in de
Rhapsodie brétonne ook reeds onderscheiden
had. Tot slot van den avond kwam de Ouver
ture „Le Roi d' Ys" van Lalo, geen vuurwerk,
maar toch vol warmte.
Van den gestadigen artistieken groei van
den dirigent Marinus Adam kan men niet
anders dan met groote waardeering gewag
maken. Hij is dan ook, evenals de solist, zeer
levendig en langdurig gehuldigd.
K. DE JONG.
Concert in de Ned. Herv. kerk
te Bloemendaal.
Piet Halsema gaf zijn tweede Bachconcert
met medewerking van mej. Annie Hermes en
den heer G. Beths. In de keuze zijner partners
is hij heel gelukkig geweest, en daar zij bij
zonder goed gedisponeerd waren, hebben zij
een belangrijk aandeel gehad in het muzikaal
genieten, dat die enkele uren in de Ned. Herv.
kerk te Bloemendaal ons verschaften. Veel
aanwezigen waren er wel niet, want in Haar
lem trok het concert der H. O. V. talrijke be
langstellenden. Maar het was prettig, te con-
stateeren, dat er een sterk gespannen aan
dacht was voor het orgelspel van den heer
Halsema, voor den warmen en verwarmenden
zang van Annic Hermes, en voor het muzikale
vioolspel van Gijs Beths.
Piet Halsema begon met het machtige Bacli-
werk in Es, het groote Praeludium en de
tripelfuga. In het praeludium vond hij nog
niet zoo dadelijk de sfeer, die onze aandacht
algeheel op den inhoud van het werk concen
treert. Of kwam het mede door de klankver
houding van het orgel tegenover de kerk
ruimte? De mooie, diepe fundamentaalstem-
men. die herinneren aan oude HoDandsche
orgels van omstreeks 1700, doen het in deze1
ruimte opperbest. De viervoet- (en tweevoet-)
registers blijken tegen dit fundament echter
ietwat af te vallen, 's Is natuurlijk een aan
winst met het oog op de spelmogelijkheden.
Want de omvang zou anders al heel beperxt
zijn. Maar het orgel weet toch een mooie
klankatmosfeer te scheppen m zijn principaal,
zooals dikwijls bij de begeleidingen van den
solozang uitkwam.
De fuga was in zijn drie exposities klaar
en duidelijk opgebouwd, en voor zoover de toch
beperkte middelen het toelieten, was er groei
en climax, die onze gedachten niet alleen be
perkten tot het technische. Ook de aan 't slot
van het concert gespeelde Toccata en fuga ui
d klein toonde een goede beheersching en een
gezond begrip van het Bachspel. dat voor de
zen organist mag gelden als zijn troetelkind.
Ik twijfel niet, of hij heeft ook de hand gehad
in de keuze der stukken die door Annie Her
mes en door Gijs Beths werden voorgedragen.
Die muziek behoorde tot de weinig uitge
voerde. Onbegrijpelijk. Want hoe onmiddellijk
spreken die Bachliederen aan met hun zoo
naïeven oud-Duitschen tekst en hun einde
loos stroomende melodie. Het waren strofen-
liederen, en de melodie gold dus voor meerde
re strofen tegelijk. Maar met fijne intuïtie
weet altijd onze altzangeres Annie Her mes
den zin van den versregel in klaar licht te
stellen, zonder in 't minst te kort te doen aan
het totaalbeeld. Mooie, schoon klinkende zang,
maar die in de eerste plaats het woord tot ons
brengt, dat aan die muziek het aanschijn gaf.
Daarom was ook het recitatief uit de Canta'.e
no. 35 met de daarbij behoorende aria zoo
groot van uitwerking. En in zuiver vocaal op
zicht. kon men ton overvloede genieten van de
muzikaliteit waarmee de moeilijke Bachfigu-
raties in dc aria werden uitgevoerd. Dal vlotte
ademtechnick hier ae zangeres groote diensten
bewijst, mag terloops vermeld worden. De lieer
Halsema begeleidde de koralen en de muziek
der cantate met smaak en met groote volg
zaamheid.
Een oogenblik, dat onze aandacht hoog ge
spannen hield, was de uitvoering der Bacli-
partita voor viool alleen. Meestal hoort men
die in g klein, of in d omwille der Ciaccona,
een enkele maal de frissche schoonklinkende
suite in E groot. De violist Beths heeft ons
echter aan zich verplicht door de welverzorgde
en zeer muzikale vertolking der partita in b
klein, die men bijlange na niet zoo dikwijls
hoort spelen als de genoemde. Dat is onbe
grijpelijk; want deze suite, die men de suite
met de „doublés" zou kunnen noemen, heeft
door de frischheid, waarmee Bach aan elk der
vier stukken (Allemande, Corrente, Saraban-
da en Bourrée) een variant gaf onder de aan
duiding „doublé", altijd de geboeide belang
stelling van den hoorder. En voor den violist
„ligt" zij heel bijzonder. Als een knap stuk
technische beheersching en muzikale weerge
ving mag gelden vooral de Allemande. Beths
speelde hier meermalen andere noten aan ons
uit de Duitsche uitgaven bekend zijn. Het
facsimile van Bach's handschrift heeft, naar
hij ons meedeelde, hem hiertoe bewogen. Een
opmerking: bij deze stukken in binairen vorm
sluit een repeteeren van een tweede deel van
zelf m zich een repeteeren van 't overeenkom
stig deel der double, dat toch in wezen gelijk
is aan het eerste. Het tweede deel der Alle
mande werd niet herhaald, maar 't overeen
komstig stuk der double wel. Beths heeft zich
niet van de wijs laten brengen door tempo
aanduidingen als „presto", die latere uitge
vers soms bij de doubles hebben geplaatst,
maar zich eenvoudig gehouden aan 't hoofd
mouvement. Zeer terecht. De vertolking in zijn
geheel heeft ons weer den indruk gegeven
eener warme, en daarbij gezonde muzikaliteit
en zeer tot ons genoegen zagen wij, dat de
werkkring van dezen violist aan het
Utrechtsch Stedelijk Orkest hem nog tijd (en
lust) overlaat tot ernstige vioolstudiën.
G. J. KALT
SCHEEPVAARTBERICHTEN
HOLLAND—OOST-AZIë LIJN.
Zuiderkerk 25 van Antwerpen te Hamburg.
Gaasterkerk (thuisreis) 25 te Penang.
Grootekerk, Japan n. Hamburg, 25 v. Amstm.
HOLLAND—BRITSCH-INDIë LIJN.
Hoogkerk (thuisreis) 25 te Madras.
HOLLAND—AMERIKA LIJN.
Burgerdijk v. N.-Orleans vertrekt 26 v.
Londen via Antwerpen.
Damsterdijk Vancouver n. Rott. 25 v. Londen.
Edam 24 Juli van Rotterdam te New York.
Beemsterdijk Rott. n. New-Orleans 23 van
Galveston.
Boschdijk 24 v. Rotterdam te Philadelphia.
Binnendijk, Rotterdam n. New-Orleans 25 v.
Antwerpen.
Statendam 25 van New-York te Rotterdam.
HOLLAND—AFRIKA LIJN.
Meliskerk (thuisr.) 24 (7.30 v.m.) 300 mijl
Z. van Land's End.
Boschfontein (thuisr.) 24 (7.19 v.m.) 300 mijl
Z.W. van Land's End.
Heemskerk (uitr.) p. 24 Gibraltar.
Jagersfontein (thuisr.) 23 van Beira.
Holland 20 van Pt. Natal naar Beira.
Meliskerk (thuisreis) p. 25 Ouessant.
HOLLAND—WEST AFRIKA LIJN.
Maaskerk (uitr.) 23 van Lagos.
Reggestroom (uitr.) 24 te Begema.
KON. NED. STOOMBOOT MIJ.
Bodegraven Chili n. Rotterdam p. 24 Lizara.
Alkmaar Amsterdam naar Chili 23 (8 n.m.)
250 mijl Z. van St. Michaels.
Bennekom Chili naar Amsterdam 23 v. Paita,
Calypso 24 van Triest naar Fiume.
Euterpe 23 van Amsterdam te Bordeaux.
Ganymedes 24 van Izmir te Stamboul.
Hebe 23 van Danzig te Kopenhagen.
Hercules 24 van Piraeus naar Alexandrië.
Juno, Amst. n. Genua 23 van Gibraltar.
Hermes 24 van Stamboul naar Salonika.
Nereus 24 van Alicante naar Barcelona.
Oberon 24 van Malaga naar Cadix.
Saturnus, Bourgas naar Amsterdam 24 (1
n.m.) 120 mijl N.O. van Kaap Fïnisterre.
Titus 24 van Catania naar Messina.
Vulcanus 24 van Amsterdam n. Kopenhagen.
Barneveld 22 van Valparaiso naar Amst.
Crynssen 23 van Hamburg te Cristobal.
Theseus 25 v. Hamburg te Amsterdam.
Telamon 25 van Amsterdam n. Rotterdam.
Amazone 25 van Oporto te Amsterdam.
STOOMVAART MIJ NEDERLAND.
J. P. Coen (thuisr.) 25 van Colombo.
Joh. van Oldenbarnevelt (uitr.) 23 van Sin
gapore,
Tarakan (kampeerrreis) 25 v. Eidfjord.
Johan de Witt (uitreis) 25 te Genua.
Enggano 25 v. Hamburg n. Amst.
ROTTERDAMSCHE LLOYD
Slamat 25 v. Odda naar Rotterdam.
Palembang (thuisr.) 25 van Marseille.
Tapanoeli (uitreis) 25 van Londen.
Kota Baroe 25 van Hamburg naar Bremen.
Baloeran (thuisr.) 24 Juli van Marseille.
ROTTERDAMr—ZUID-AMERIKA LIJN.
Alpherat 26 (6 v.m.) van Buenos Ayres te
Rotterdam verwacht.
Alchiba (thuisreis) 24 Juli te Santos.
Alcyone 25 Juli van Hamburg te Rotterdam.
HALCYONLIJN.
Flensburg 25 v. Vlaardingen n. Pto Ferrajo.
