Steenenregen.
Het Bdm^ksie
De bijzetting van Haarlem's bisschop.
53e Jaargang No. 16015
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Maandag 9 September 1935
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
en ROBERT PEEREBOOM. COURANT-UITGA VEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V. Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN: per week 0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.72J4.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230.
ADVERTENTIëN 1—5 regels f 1.75, elke regel meer f 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regeL Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en
aanbod 1—4 regels 0.60. elke regel meer ƒ0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange on
Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange
Alles indier
geschiktheid 600.-, Overlijden 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog 400.-, Duim 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk 30—
ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Verlies Duim ƒ75.-, Verlies Wijsvinger f 75.-. Verlies andere vinger ƒ30.-.
het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN.
HAARLEM, 9 September.
Het Oorlogsgevaar.
Er zijn blijkbaar nog veel menschen die niet
begrijpen wat een oorlog tusschen Italië en
Abessinië voor de geheele wereld zou beteeke-
nen, zelfs als de geheele oorlog tot deze twee
landen beperkt zou blijven. Zij denken maar
gemoedelijk „nou ja, het is ver weg" en hou
den genoeglijke disputen over de vraag of een
land het recht heeft koloniën te nemen als
het die voor zijn expansie noodig heeft, na de
vaststelling en aanvaarding van het Volken-
bonds-statuut, die het aspect der wereld ge
wijzigd heeft en oude methoden veroordeeld
en opzijgeschoven. Zij beseffen niet, omdat zij
er niet direct bij betrokken zijn dat de
financiëele wereld nu reeds de gevolgen van
de oorlogsbedreiging ondervindt.
Zet deze nieuwe crisis door, tengevolge van
het werkelijk uitbreken van den oorlog, dan
zullen die menschen die niet direct bij de
zakenwereld en het beursleven betrokken zijn
ook weer getroffen worden, en dat wel zeer
direct. Omdat de meesten hunner financiëele
overzichten niet plegen te lezen, laat ik hier
onder een gedeelte van het artikel van on
zen financiëelen medewerker, in ons nummer
van Zaterdagavond, herdrukken. Het geeft
een helder beeld van de huidige economische
gevolgen van het geschil, en van Italië's fi
nanciëele vooruitzichten in oorlogstijd.
En het zegt nog meer. Onze financiëele
medewerker schreef:
„Voornamelijk onder den bekle mm end en
invloed van den gespannen toestand in
Oost-Afrika is op de beurzen de fondsenhan
del nagenoeg tot stilstand gekomen Zelfs
doet zich het eigenaardig verschijnsel voor,
dat ook eventueel te wachten oorlogswinsten
geen stimulans vormen voor de speculatie,
gelijk dat vroeger het geval was. De prij
zen van de meeste jstapelproducten hebben
eerder een neiging tot dalen, nadat eenigen
tijd geleden voor enkele producten, als koper
en nikkel, groote vraag bestond. Maar ook
hiervoor is een lichte daling ingetreden en
in de Vereenig de Staten is de productie van
ijzer en staal, twee machtige steunpunten
van elke oorlogvoering, dalende. En wanneer
de hoop op een vreedzame oplossing van het
Ethiopisch geschil nog altijd niet Is ver
dwenen, houdt zulks ongetwijfeld ook ver
band met de vrees voor de ruïneuze econo
mische gevolgen van een nieuwen oorlog.
Italië moge dan met een gebaar van huma
niteit voorgeven de opheffing van de sla
vernij in Abessynië te bedoelen, armoede kan
erger zijn dan slavernij en het is wel zeker,
dat èn voor Italië èn voor heel Europa een
nieuwe oorlog grootere armoede beteekent.
Het blijkt reeds uit de wijze, waarop Itaiië
de oorlogsvoorbereiding moet financieren.
De Italiaansche fondsenhouders hebben in
enkele dagen tijds zware verliezen moeten
boeken, toen bekend werd, dat alle vorde
ringen van particulieren op het buitenland
ten behoeve van den Staat moesten worden
gemobiliseerd en vervangen worden door
schatkistbiljetten, waarvan men maar moet.
afwachten, wat straks de waarde zal zijn.
Voorts mogen de ondernemingen niet meer
dan 6 pet. dividend uitkeeren en wordt van
alle dividend- en rentebetalingen een be
lasting van 10 pet. geheven. Bij afwezigheid
van crediet in het buitenland wordt het oin-
nenlandsch kapitaal ten behoeve van den
oorlog aangesproken en komt het tot een
oorlog vernietigd. Geen wonder dus, dat
op de beurs te Rome een koersdaling is in
getreden van 20, 30 tot 100 pet. en meer voor
leidende industrieele aandeelen.
In het buitenland loopt men uiteraard
voor Italiaansche oorlogsbestellingen niet
warm, omdat de betaling daarvan hoogst
onzeker is. Opmerkelijk is bijvoorbeeld, dat
in Amerika op de petroleummarkt een prij
zenoorlog is ontstaan, juist op het oogenblik
dat, naar men zou meenen, een groote vraag
naar dit stookmateriaal kan worden ver
wacht. En voorts kan men te Londen een
iets flauweren tinprijs en een dalenden rub-
berprijs constateeren, welke op zich zelf be
schouwd, niet van zoo groote beteekenis zijn,
maar die toch wel in contrast staan met wat
vroeger bij een dreigenden oorlog op de pro-
ductenmarkt plaats vond.
Inderdaad, de wereld staat thans, finan
cieel en economisch bezien, anders tegen
over een oorlog dan voorheen, en zoolang
men te Genève niet tot een oplossing is ge
komen, zal de malaise op de markten en
beurzen dan ook vermoedelijk aanhouden".
U begrijpt dat ik dit betoog niet alleen her
haal om te waarschuwen maar ook en vooral
om te wijzen op twee belangrijke punten die
deze beursman, onze financiëele medewerker,
in de nuchtere zakelijkheid van het beurs
leven waarneemt.
Het eerste en voornaamste is zijn conclusie,
dat de financiëele wereld anders dan vroeger
tegenover een mogelijken oorlog staat, hetgeen
blijkt uit het feit dat de prijzen zelfs van
grondstoffen voor oorlogsdoeleinden dalende
zijn.
Het tweede is zijn beschouwing over Musso
lini's ingrijpen in de buitenlandsche vorde
ringen en in het industriëele leven, met de
daaruit voortvloeiende geweldige daling op de
beurs te Rome. Maatregelen als deze kan hij
maar eenmaal toepassen.
De Italianen zullen zelf hun oorlog moeten
betalen. Zij verarmen nu al, voordat de oor
log is uitgebroken. Stel dat die uitbreekt en
jaren duurt, zooals Mussolini zelf als een
mogelijkheid heeft aangenomen.... hoever
zal Italië dan wel verarmen? En welke zullen
de gevolgen zijn voor de geheele wereld,
als opnieuw een der groote mogendheden in
de economische ellende verzakt en als af
nemer op de wereldmarkt grootendeels wordt
uitgeschakeld?
Dit zijn sombere beschouwingen. Maar er
is nog geen oorlog Niemand die eenigszins
objectief oordeelt kan zich meer aan den in
druk onttrekken, bij de zonderlinge comedie
die Italië te Genève opvoert, dat de Duce
aarzelt. Minstgenomen aarzelt, want vlakbij
ligt de gedachte, dat hij dit gevaarlijke
avontuur heelemaal niet wil en alleen maar,
via bedreigingen en mobilisatiemaatregelen,
poogt om zooveel mogelijk economische voor-
deelen in Abessynië te veroveren.
Groote woorden zijn iets anders dan da
den. Als de Italiaansche dictator zoo vastbe
sloten tot den oorlog was als hij voortdurend
beweerd heeft zou hij nu al met trompetge
schal uit den Volkenbond gemarcheerd zijn en
alleen de finale Abessynische regenbui nog
afwachten. Hij zou weigeren verder te praten.
Wat zou het voor zin hebben?
De bovenbeschreven reactie in de beurs-
wereld is inderdaad van het grootste belang.
Zet zij zich door en blijkt straks dat Mussolini
met concessies genoegen neemt en van „zijn"
oorlog afziet, dan' zou voor het eerst het be
wijs geleverd gorden dat de moderne oorlog
zichzelf vernietigt'dat het punt bereikt is
waarop de mensch de zakelijke onuitvoerbaar
heid van dit afbraakmiddel, dat geen winst
meer kan opleveren voor welk land ook, be
seft. Als nationale winstmakerij is de oorlog
dood. Alleen als gekkenwerk bestaat hij nog.
R. P.
Gaat Lansbury heen?
LONDEN, 9 September.
De meeste bladen melden het aftreden van
Lansbury als parlementair arbeidersleider.
Algemeen is men van meening, dat zijn be
zwaren tegen het gebruik maken van geweld
in welke omstandigheid dan ook, hem in een
moeilijke positie hebben gebracht ten op
zichte van de officieele Labourpolitiek. die de
toepassing van sancties eischt tegen Italië in
het conflict met Abessynië.
DE KONINGIN EN PRINSES JULIANA
KOMEN MORGEN TERUG.
Naar wij vernemen zullen de Koningin en
Prinses Juliana morgen met de dagboot van
de Maatschappij Zeeland uit Engeland terug-
keeren naar Vlissingen. Zij worden des
avonds om ongeveer negen uur aan het Hol-
landsche Spoorstation te Den Haag ver
wacht. Vandaar begeven zij zich naar den
Ruigenhoek.
„Ooriogsstralen" voor het
aanhouden van vliegtuigen.
Marconi zegt het procédé
gevonden te hebben.
De Italiaansche uitvinder Marconi
heeft met de redactie van een Engelsch
dagblad een telefoongesprek gevoerd,
inzake zijn nieuwe „ooriogsstralen", wel
ke voor een toekomstigen oorlog van het
grootste belang zouden zijn.
Toen het feit wereldkundig werd, dat de
bekende Italiaansche uitvinder Mai'coni
dienst in het Italiaansche leger zou nemen,
belde de hoofdredactie van het Engelsche
dagblad „Daily Mail" de uitvinder in zijn wo
ning op, teneinde het laatste nieuws betref
fende zijn jongste uitvinding te vei'nemen.
In dit telefoongesprek kon Marconi echter
r.iet in details treden, in verband met de po
sitie van Italië op internationaal politiek ge
bied. Desniettemin gaf hij toe een sensatio-
neele uitvinding gedaan te hebben, die bij
een eventueele strijd in Abessynië toegepast
zou worden.
„Inderdaad", aldus Marconi, .,heb ik iets ge
heel nieuws ontdekt, dat in zeker verband
met het principe der ultrakorte golven staat.
Doch mijn uitvinding moet uiteraard op het
oogenblik geheim blijven in verband met de
huidige positie van mijn land. Dit zult u wel
inzien. Het nieuwe principe, dat ik ontdekt
heb, houdt verband met de moderne oorlog
voering.
U zult zich herinneren, wat ik eens,
toen ik te Londen was, gezegd heb van
het aanhouden van vliegtuigen door
middel van ultra korte golven. Welnu,
dit procédé, dat ik toenmaals reeds
voor mogelijk hield, is thans bereikt.
Mijn positie is thans zóó, dat ik u
verder hieromtrent niets zeggen kan.
Met mijn experimenten maak ik onmid
dellijk een aanvang, ofschoon ik tengevolge
van vroegere afspraken gedwongen ben naar
Zuid-Amerika te reizen. Mijn jacht „Electra"
ligt aan de Ligurische kust in de nabijheid
van Santa Margareta. Mijn nieuwe uitvin
ding is nog niet gepatenteerd. Wanneer ik van
mijn reis naar "Zuid-Amerika terugkeer, zal
hopenlijk de tijd gekomen zijn iets meer om
trent mijn nieuwe uitvinding mee te deelen"
De Engelsche interviewer sprak nog van
de opwinding, die de ontdekking van profes
sor Appleton in Engeland in het leven ge
roepen had. Deze geleerde zou namelijk ge
constateerd hebben, dat zich rondom de aar
de een zóne van hooge temperatuur bevindt,
die voor ultrakortegolven een groote hinder
nis is. Hierop antwoordde Marconi: „U weet.
dat de ultra korte golven in mijn experimen
ten steeds een groote rol hebben gespeeld. U
zult derhalve begrijpen, dat ik met deze te-
rugstralende warmtelaag bij mijn experimen
ten terdege rekening gehouden heb.
Haarlemsche Handels-
vereeniging.
De heer Van Weerden bedankt als voorzitter.
Naar wij vernemen heeft de heer A. van
Weerden bedankt als voorzitter van de Haar
lemsche Handelsvereeniging, wegens drukke
werkzaamheden in zijn eigen vakorganisatie
en in zijn zaak.
(Een Amerikaansche professor
heeft verklaard dat er dagelijks
20 millioen meteoorsteenen op de
aarde vallen.)
Twintig millioen een ware steenenregen,
En eiken dag maar weer van nieuws af aan,
En wij gaan onbekommerd onze wegen,
Alsof wij daaglijks geen gevaar doorstaan.
Er hoeft er eentje maar op mij te vallen,
Van flink formaat, en eentje maar op u,
Dat kan toch best bij die millioenentallen.
En 't zou niet leuk zijn, dus wat doen we nu.
Soms paraplus of stalen helmen dragen.
Of schichtig sluipen langs den huizenkant?
Twintig millioen vallen er alle dagen,
Dus ook een slordig aantal op ons land.
Neen, ik doe niets, bij nader overwegen,
'k Vertrouw het niet en wel op dezen grond.
Een statistiek, daar heb ik nooit iets tegen,
Maar dit geval is mij wat al te rond.
Zoovele steenen droeg geen prof op aarde
Ooit aan 't gebouw der wetenschappen bij.
Al is ook steen voor steen-van weinig waarde,
'k Geloof het niet. hoe knap de man ook zij.
Twintig millioen komen er alle dagen.
Op den (en onzen) kop af, naar hij meldt,
Ik wou alleen maar heel bescheiden vragen.
Wanneer en hoe de brave man ze telt.
P. GASUS.
De salariskorting voor het
Rijkspersoneel.
Ook toegepast op het gemeentepersoneel.
Indertijd hebben wij reeds medegedeeld,
dat de regeering het in verband met den
ongunstigen toestand van 's lands financiën
noodig acht met 1 Januari 1936 een korting-
van ongeveer 5 pCt. op de salarissen en loonen
van het rijkspersoneel toe te passen. In ver
band met het aangenomen beginsel, dat de
loonen van het overige overheidspersoneel
zich moeten aanpassen bij die van het rijks
personeel, is door den minister van binnen-
landsche zaken een schrijven aan de gemeen
tebesturen gezonden om er op aan te dringen
deze korting ook toe te passen op de ambte
naren. opdat de thans bestaande verhouding
bewaard blijft. Wat de loonen der gemeente
werklieden betreft, deze moeten in de betrok
ken gemeenten getoetst worden aan den loon
en levensstandaard, opdat zij zoo noodig ook
aan een verlaging kunnen worden onder
worpen.
Als een gemeente voor deze verlaging geen
termen aanwezig acht, moeten de motieven
daarvoor aan den minister kenbaar gemaakt
worden.
DRIE ABESSYNISCHE BLADEN WAREN TE
ANTI-ITALLAANSCH.
PARIJS. 9 Sept. Volgens een Havas-be-
richt uit Addis Abeba heeft de minister van
binnenlandsc'ne zaken drie nationalistische
Abessynische dagbladen verboden wegens hun
amti-Italiaansche houding. De redacteuren
en directeuren der drie bladen zijn in arrest
gesteld.
Havas meldt verder dat één der direc
teuren de gouverneur is geweest van de pro
vincie Harar ten tijde van het incident van
Wal-Wal.
Aangezien in geheel Abessynië slechts zes
dagbladen verschijnen, is door dezen maat
regel de Abessynische pers gehalveerd
Italië zal geen oorlog in Afrika beginnen zoo
lang de besprekingen te Genève duren.
pag. 4
Het Zwitsersche volk heeft bij referendum het
voorstel tot grondwetsherziening verworpen.
pag. 4
Duilschland protesteerde te Washington tegen
het vonnis inzake de „Bremen"-affaire.
pag. 4
Italiaansche consulaten worden in Abessynië
ontruimd.
pag. 4
Op den bekenden senator Long van Louisiana
is een aanslag gepleegd; de dader werd ge
dood.
pag. 4
Koningin Wilhelmina heeft een bezoek ge
bracht aan graaf en gravin Athlone.
pag. 3
Bemiddeling bij staking te Tilburg onmogelijk.
pag 3
„Nooit meer Oorlog" hield Zaterdag en Zondag
een conferentie.
pag. 9
Willy den Ouden verbetert te Kopenhagen het
wereldrecord 200 M. vrije slag Dames.
pag. 8
II. C. C. II wint den Cricketwedstrijd tegen
V. R. A. met 20 runs.
pag 8
Stormvogels wint het voetbaltournooi om den
Spaerne-beker.
pag. 6
De wedstrijden om den Ned. Voetbalbeker zijn
begonnen.
pag. 6
De Rotterdammer P. J. Engelman verbetert
het wereldrecord 1500 M. snelwandelen.
pag. 7
In „Monopole" te Zandvoort heeft een groot
Schaaktournooi plaats gehad.
pag. 7
Een interview met den directeur van Maatsch.
Hulpbetoon.
pag. 2
Laatste Berichten.
pag. 10
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Het oorlogsgevaar.
pag. 1
A. K. van R.: Frankrijk en Engeland in
Genève.
pag. 4
Bekende Haarlemmers: de heer P. Crama.
pag. 3
Had Rickett een onderhoud
met Mussolini?
Hij weigert een verklaring te doen.
LONDEN, 9 Sept. De financieele agent
Rickett, wiens Abessynische concessie zooveel
stof heeft doen opwaaien is. zooals gemeld,
gisteravond aan boord van het Fransche
stoomschip „Porthos" uit Djiboeti in Suez aan
gekomen, waar hij door vele journalisten met
vragen werd bestormd.
Gemeld wordt dat de vraag of Rickett een
onderhoud met Mussolini had gehad voor hij
naar Abessynië ging, den financier scheen te
verrassen. Na eenige aarzeling zou hij heb
ben geantwoord: „Ik kan u op deze vraag
geen antwoord geven".
Hij heeft geweigerd op verdere vragen te
antwoorden, zeggende dat, wanneer hij te
Londen zou zijn aangekomen, omstreeks 15
September, hij een zeer uitvoerige verklaring
zou afleggen.
Senator Long's toestand
bevredigend.
Complot op gramofoonplaat vastgelegd?
(Zie eerst pag. 4).
Over den aanslag op senator Huey Long
meldt Reuter nader uit Baton Rouge:
De behandelende geneesheeren hebben een
bloedtransfusie toegepast, waarvan zij een
verbetering in Long's toestand verwachten.
Het is gebleken, dat de kogel de maag heeft
doorboord. Er bestond groote bezorgdheid
aangezien men rekening houdt met de moge
lijkheid, dat de kogel was vergiftigd, zoodat
een bloedvergiftiging zou ontstaan.
Dr. Weiss, de pleger van den aanslag, was
een schoonzoon van den rechter Pavy, die een
verbitterd tegenstander is van Long. Zijn lijk
vertoont 40 kogelwonden.
Onder het publiek en op de galerijen van
Senaat en Representantenhuis ontstond een
groote verwarring.
In politieke kringen te Washington heeft
het bericht van den aanslag op Long de groot
ste opwinding teweeg gebracht.
Na de operatie van Huey Long hebben de be
handelende geneesheeren het volgende bulletin
doen publiceeren: „De toestand van Huey
Long is volkomen bevredigend".
Talrijke menschen zijn van meening, dat
deze aanslag de populaidteit van Long zal
doen toenemen. Wellicht, dat hij daardoor een
groot aantal stemmen zal krijgen bij de ver
kiezingen voor het presidentschap van de Ver-
eenigde Staten. Het ingestelde onderzoek naar
den aanslag kon nog niet uitmaken of het hier
het complot betreft, waarover Long onlangs
in den senaat had gesproken. Het complot zou
zijn gesmeed in een hotel te New Orleans en
de woorden van de samenzweerders zouden op
een gramofoonplaat zijn vastgelegd dank zij
het feit, dat de broer van Long's secretaris in
het vertrek, waar de samenzweerders verga
derden een gramofoonopnameinstailatie ver
dekt had opgesteld. Eén der samenzweerders
zou hebben gezegd: .Ik ben bereid van korten
afstand te schieten."
De burgemeester van New-Orleans
Walmsley zou aan deze samenzwe
ring hebben deelgenomen.
De lijkstoet op den Zijlweg te Haarlem. Op den achtergrond de oude St. Bavo-
kerk op de Groote Markt
