^hjutextca
Uit Haarlem's Gemeenteraad.
SUNLIGHT GESCHENK
DONDËRn A"G '26 SEPTEMBER '1935
HXA'REEM'S DXGBEXB
5
Veiligheidsvoorschriften
Bij de behandeling van het voorstel van B.
en W. de Alg. Politieverordening aan te vullen
met veiligheidsvoorschriften, die ook voor be
sloten bijeenkomsten gelden, spraken nog.
naar wij reeds in een deel der vorige oplage
hebben gemeld:
De voorzitter: voor een besloten ver
gadering heeft men geen politievergunning
noodig, dus ook geen brandwachts. Alleen
het lokaal moet goedgekeurd worden.
De heer Drilsma (S.D.AP.) meende uit
den tekst der verordening op te maken, dat
ook de besloten bijeenkomsten er onder zul
len vallen. Als de raad nu verordeningen gaat
maken voor besloten bijeenkomsten, gaat
hij zijn bevoegdheid te buiten. Het recht van
vergaderingen mag niet beknot worden. Een
school waar 2 klassen worden samengevoegd,
zou onder de verordening vallen. Want dan
is het een bijeenkomst met meer dan 50
personen. Zelfs een receptie die door meer
dan 50 personen bezocht wordt, zou men
slechts mogen houden in een goed gekeurd
lokaal. Men heeft in Haarlem veiligheids
maatregelen willen nemen voor filmvertoo-
r. in gen en nu betrekt men alle andere bij
eenkomsten in de beperkingen. De cultu-
reele vereenigingen zouden daaronder lij
den. De raad zou door deze verordening on
gemotiveerd ingrijpen in het vereenigingsle-
ven van de burgerij.
Bovendien heeft de minister het voornemen
om deze aangelegenheid bij wet te regelen.
Laat Haarlem dus niet overijld handelen.Voor
de verhuurders van zalen zou het veel geld
kosten om hun zalen aan de verordening te
laten voldoen. Zij zullen tegen deze uitgaven
opzien en de uitvoering van het werk uit
stellen. Daardoor zou het kunnen gebeuren dat
Haarlem zonder vergaderlokalen komt te
zitten.
Als de raad deze verordening wil zal toch in
elk geval bepaald moeten worden dat er alleen
de voorstellingen zullen onder vallen waarbij
films vertoond worden. Bovendien zou een
overgangstijd gesteld moeten worden.
De heer B ij voe t (r.k.) had den indruk, dat
er bij den vorigen spreker eenig misverstand
in het spel is. Alles wat hij nu gezegd heeft
over de besloten bijeenkomsten geldt reeds
lang voor de openbare bijeenkomsten.
Men zou ook kunnen zeggen dat daardoor
het vereenigingsrecht der burgers wordt
aangerand. Spreker is het daarmee evenwel
niet eens. Als een zaal gevaar oplevert voor
een openbare vergadering, blijft het gevaar
bestaan voor een besloten vergadering. Het
gaat om de bescherming van de deelnemers
aan de vergadering. De gemeente heeft de
bevoegdheid voorschriften te geven voor de
veiligheid., Het is evenwel aan te bevelen in
de verordening vast te leggen dat B. en W.
bevoegd zijn voor localiteiten een doorloo-
pende goedkeuring te geven. Dan wordt veel
onnoodige overlast voorkomen.
Dit amendement van den heer Bijvoet werd
voldoende gesteund.
Een voorstel van den heer Drilsma om het
voorstel van B. en W. aan te houden en op
nieuw ter bestudeering te zenden aan de
rechtsgeleerde commissie werd ook voldoende
gesteund.
Mevrouw Scheltema (V.B.) vroeg hoe
het moet gaan met het vastzetten der stoelen
voor besloten vergaderingen? Wat zullen B.
en W. doen met de onbrandbare smalfilm,
zullen daar nog uitzonderingen voor gemaakt
worden?
De heer Van Tetering (r.k.) pleitte voor
het amendement Bijvoet, waarvoor de meeste
bezwaren ondervangen worden. De comman
dant van de Brandweer is te Haarlem opper
machtig. Als hij voorschriften aan B. en W.
voorstelt en B. en W. zijn daartegen, zegt de
commandant dan is het voor uw verantwoor-
dnig. Dan denken B. en W.: dek je door je
voorman! (gelach). Gelukkig heeft Haarlem
evenwel een goede en bezadigde commandant.
De heer Noordewier (communist)
vreesde ook onnoodige overlast van de nieuwe
bepalingen. Daarna is het goed om ze nog eens
te bekijken.
Zal ook het gebouw Olympia onder de be
palingen vallen, zoodat er geen besloten bij
eenkomsten meer gehouden mogen worden.
Ook vereenigingen, die een eigen gebouw
hebben, zullen in moeilijkheden komen.
Eerst moet er een tijd gesteld worden, waar
in het mogelijk zal zijn zalen te maken, die
aan de eischen der verordening voldoen.
De heer Visser (C.H.) vreesde ook over
last. Voor besloten bijeenkomsten met betrek
kelijk weinig bezoekers kan men eischen. dat
de stoelen vastgezet worden.
De voorzitter: Niemand zal dit eischen.
De heer Van Dam (V.D.) wees er op, dat
de nu ontworpen bepalingen een uitvloeisel
zijn van de bioscoopramp te Hilversum. Waar
om moet men te Haarlem wachten met het
dempen van de put tot het kalf verdronken is?
De voorgestelde artikelen schenden niet het
vereenigingsrecht. Het zijn immers maatrege
len voor de veiligheid.
Ook bijeenkomsten, waar geen films ver
toond worden, kunnen brandgevaar opleveren.
Het is voorgekomen, dat 300 kinderen samen-
gestampt werden in een kleine zaal, waar
tooneelstukjes werden opgevoerd. De meeste
bestaande lokaliteiten te Haarlem voldoen
aan de voorgeschreven eischen. Slechts enkele
zalen zullen verbouwd moeten worden. En dat
is heel goed.
De heer de Braai (a.r.) vroeg precies te zeg
gen, wat onder de nieuwe bepalingen begre
pen zal worden.
De voorzitter: „Wat stelt de raad toch wei
nig vertrouwen in het college van B. en W. De
burgemeester is maar gestuurd, maar er zit
ten hier toch ook vier wethouders, die de raad
zelf heeft gekozen. Men moet toch vertrouwen
stellen in het college.
Het is niet te zeggen. Bij zooveel bezoe-
kers moeten de stoelen vaststaan. Een
grens is niet te stellen, het hangt van vele
omstandigheden af.
Spr. heeft enkele maanden geleden een
waarschuwend schrijven van den comman
dant van de brandweer ontvangen, waaruit
bleek, dat een vereeniging in een zeer
brandbaar gebouw elke week 200 a 300 kin
deren bijeenbracht. Er waren toen geen wet
telijke maatregelen te nemen.
Toch heeft spr. toen ingegrepen door de
•vereeniging te waarschuwen. De raad moet
evenwel overtuigd zijn, dat B. en W. de rege
ling soepel zullen uitvoeren.
(Vervolg van ons nummer van gisteren.)
Mr. Drilsma (S.D.AP.)toch kan de
verordening niet zoo aangenomen worden. De
rechtbank zou geen zaak kunnen behandelen
met veel getuigen, want dan zou het een be
sloten vergadering worden waarvoor vergun
ning gegeven moet worden door het gemeente
bestuur. Het is uitstekend, dat maatregelen
genomen worden tegen brandgevaarlijke bij
eenkomsten, maar daarbij moet het blijven.
Spreker zou de verordening willen toepassen
op besloten bijeenkomsten waar films ver
toond worden of die om andere redenen brand
gevaar opleveren.
De heer B ij v o e t (R.K.) zei, dat hij niet
getwijfeld heeft aan de soepelheid van B. en
W. bij het toepassen dezer nieuwe artikelen.
De heer Visser (C.H.): Niemand heeft dit
gedaan.
De heer Noordewier Communist)
meende, dat het niet mogelijk zal zijn de
nieuwe verordening toe te passen zonder de
vereenigingen in moeilijkheden te brengen,
De heer Re in al da (S.D.A.P.) had een
sterke neiging zich met het voorstel van B. en
W. te vereenigen. Er moeten maatregelen ge
nomen worden tegen bijeenkomsten die brand
gevaar opleveren. Tegen de uitvoering van
de nieuwe artikelen heeft spreker evenwel
eenige bedenking. Als de artikelen streng
worden nageleefd, zal er den eersten tijd een
tekort komen aan zalen. Er is nu zelfs al
zalennood. B. en W. gaan te ver door in eens
alle bepalingen te laten slaan op alle bij
eenkomsten. Laat men in een overgangstijd
perk allereerst letten op de filmvoorstellingen,
In den komenden tijd kunnen dan alle zalen
in orde worden gemaakt, zoodat dan de ge-
lieele verordening kan worden toegepast.
Spreker is het eens met den burgemeester, dat
de gemeente niet anders kan doen dan aan
het verlangen van den brandweercommandant
te voldoen, omdat dit een zeer serieus man is,
die niet iets zal vragen wat niet noodig is.
Spreker steunde dus het amendement-
Drilsma om zich voorloopig te bepalen
tot bijeenkomsten waar films vertoond worden
en bovendien de verordening pas te doen in
gaan 3 maanden na de afkondiging.
De voorzitter: wij nemen nu alleen het
principieele besluit. B. en W. en de raad
zullen zich moeten haasten om de definitieve
artikelen der verordening voor Januari vast te
stellen. B. en W. nemen het amendement over
een overgangstijdperk van 3 maanden over,
Het amendement-Drilsma om de bepalingen
voorloopig alleen te doen gelden voor bijeen
komsten waar films vertoond worden, of die
om andere redenen brandgevaar opleveren,
werd aangenomen met 21 tegen 16 stemmen.
De voorzitter: B. en W. nemen thans
de voordracht terug omdat zij meenen, dat
die nu geen zin meer heeft.
De heer B ij v o e t (R.K.)ik hoor daar
plotseling een hamerslag en een gefluister,
dat B. en W. de verordening nu terugnemen.
Kan nu een raadslid de verordening overne
men? Het is wel waar, dat de door B. en W.
voorgestelde verordening voor een deel ont
halsd is, wat spreker ook betreurt maar
er is toch iets overgebleven. Wij kunnen dan
toch optreden tegen de bijeenkomsten die het
allermeeste gevaar opleveren.
De voorzitter: B. en W. willen de zaak
nu eerst nog eens rustig bezien en advies
vragen aan de rechtsgeleerde commissie. Wat
moet verstaan worden onder bijeenkomsten
die brandgevaar opleveren? Het is zoo moeilijk
te omschrijven.
Verkoop van bloemen
op straat.
B. en W. stelden voor af te wijzen het ver
zoek van de afd. Haarlem van de Ned. Bloe-
menwinkeliersvereeniging om den straatver
koop van bloemen te beperken.
De heer Van Kessel (r.k.) meende, dat de
bloemenwinkeliers wel reden hebben tot kla
gen. Zij hebben oneerlijke concurrentie van
de bloemenventers die op Zondag mogen ver-
koopen, terwijl zij zelf hun winkel gesloten
moeten houden. Is bij een volgende verpach
ting van standplaatsen niet vast te leggen,
dat ook de bloemenventers met een vaste
standplaats moeten voldoen aan de ver
plichte winkelsluiting op Zondag?.
De heer Van Tetering (r.k.) her
innerde aan de toezegging van B. en W.
verleden jaar gedaan dat het aantal stand
plaatsen niet uitgebreid zal worden.
De heer Roodenberg (C.H.) wethouder,
zei. dat B. en W. volhouden, dat de klachten
van de bloemenwinkeliers overdreven zijn. Op
Zondag mogen bloemenventers staan op
hoogstens 25 meter van een ziekeninrichting.
De bloemenverkoop op straat is dus op Zon
dag wel beperkt. Aan den heer Van Tete
ring zei spreker toe, dat het aantal stand
plaatsen niet zal worden uitgebreid.
Het voorstel van B. en W. werd daarop aan
genomen.
Precario.
B. en W. stelden voor niet in te gaan op
het verzoek van de Vereenigde huiseigenaren
om de rechten voor aansluiten op het ge
meenteriool te verlagen (alleen het aantal
aansluitingen aan het riool te berekenen en
niet het aantal aangesloten woningen daar
op) omdat dit in strijd zou zijn met de nieu
we verordening.
De heer klein Schiphorst (r.k.)
zei dat indertijd de bepaling gemaakt is zon
der dat de raad begrepen heeft wat de ge
volgen waren. Waarom moet iemand die een
boven- en benedenhuis bewoont nu dubbel
betalen en een houder van een groot hotel
maar eens?
De heer Roodenburg (C.H.), wet
houder. mocht aannemen, dat de raad in
dertijd welbewust het besluit genomen heeft.
Spreker erkent de bezwaren. Maar dan moet
de verordening gewijzigd worden. Er is kans
dat de precario-verordening binnenkort toch
gewijzigd moet worden in verband met het
wetsontwerp op de vermindering der vaste
lasten. Laat men dan ook deze zaak behande
len.
De heer Klein Schiphorst: het is de
vraag of een boven- en een benedenhuis twee
woningen zijn. Spreker wil dit wel eens uit
gemaakt zien door de juristen in den raad.
De heer Van der Wall (C.H.) zei, dat
een bovenwoning voor de wet een afzonder
lijke woning is.
De heer Roodenburg zei dat als men
meent dat de verordening zooals die thans
luidt, niet goed wordt uitgevoerd, men in be
roep kan gaan bij den raad van beroep.
Verder kan men bij een wijziging van de
verordening de zaak nog eens onder oogen
zien.
Aantal vergunningen.
Door B. en W. werd voorgesteld een nieu
we regeling vast te stellen voor het bepalen
van het maximum-aantal vergunningen voor
den verkoop van sterken drank in het klein.
De heer Bouman (Welvaartspartij) zei.
dat het aantal inwoners niet altijd een goede
maatstaf is. Spreker demonstreerde dit. met
enkele voorbeelden en noemde daarbij ook
Oss, hetgeen een luid gelach uitlokte. Mis
bruik van sterken drank moet tegengegaan
worden, vooral in dezen tijd. Maar er zal nog
wel eens een andere tijd komen naar wij
hopen. Nu is er een vergunning op de 500 in
woners, B. en W. willen er van maken 1 op
de 1000, spreker wilde nu voorstellen 1 op de
7000 (gelach). Neen, Ik bedoel zoo vervolg
de spreker éen op de 750.
De heer Noordhoff (S.D.A.P.) vroeg of
'n aantal van 129 vergunningen voor Haarlem
^PREElOVOORDELljKj
-.'.maar v
AMSTERDAM ROTTERDAM - UTRECHT
(Adv. Ingez. Med.)
aan den lagen kant genoemd kan worden.
B. en W. zeggen, dat men rekenen moet met
de omstandigheid dat er in Haarlem veel ver
keer is. Maar het is spreker bekend, dat er
veel kroegen zijn die niets met het vreem
delingenverkeer te maken hebben. Men komt
daar alleen om te drinken. Spreker zou wil
len voorstellen om de schaal die nu bestaat
nog wat op te voeren en te brengen op 1 op de
1250. De inwoners kunnen hun geld wel voor
beter doeleinden gebruiken dan alcohol. B.
en W. hebben geschreven dat er 163 verloven
A zijn, maar het Centraal Drankweercomité
heeft het cijfer 63 genoemd. Is er in het voor
stel van B. en W. een drukfout? Spreker zei
voor verloven A dezelfde maatstaf te willen
aanleggen als voor vergunningen.
De heer Wester veld (S.D.A.P.) heeft
het eerste optreden van den heer Bouman
met spanning verwacht. Hij zou nu het Ge
meentebelang behartigen. Maar het bleek,
dat de heer Bouman alleen het belang van
de vergunninghouders op het ook had. Is dat
dus het Gemeentebelang? (Protesten), Laat
ik dan zeggen zoo vervolgde spreker dat
de heer Bouman het slecht getroffen heeft bij
zijn eerste optreden.
Er zijn te Haarlem veel te veel vergun
ningen. Er behoeven er immers alleen maar
aan de hoofdstraten te zijn. De stille kroegen,
waar gedronken wordt achter gesloten gor
dijnen, moeten zooveel mogelijk verdwijnen.
Spreker stelde voor één vergunning te verlee-
nen op elke 2000 inwoners.
De Voorzitter zei. dat er nu te Haar
lem 151 vergunningen zijn. Er is hier thans
een uitsterfsysbeem. De Kroon wil niet, dat
het aantal vergunningen sterk wordt uitge
breid. maar is er ook op tegen, dat het aan
tal sterk beperkt wordt, want dan wordt groo-
ter clandestien gebruik gevreesd.De heer Bou
man wil het aantal van 151 op 175 brengen.
De Kroon zal het nooit goed vinden, dat er
24 vergunningen bijkomen. Daarom willen B.
en W. 1 op de 1000 inwoners, dan blijft het
aantal nog onder den: bestaanden toestand.
Spreker ontraadde aanneming van andere
voorstellen, want die worden toch niet dooi
de Kroon goedgekeurd.
De amendementen werden ingetrokken. Het
voorstel van B. en W. werd daarop aangeno
men
Bezwaarschriften
inzake belastingen.
De heer Wolff (R.K.) besprak eenige be
zwaarschriften over straatbelasting en pre
cario. Er zijn verschillende reclames afge
wezen, omdat de adressanten zich tot B. en
W. gericht hebben en niet tot den raad. B. en
W. moeten in zulke gevallen soepel hande
len.
De heer Reinalda (S.D.A.P.) was het
hiermede eens.
De heer Roodenburg (C.H.) wethou
der, zei, dat B. en W. al opdracht gegeven
hebben aan de 4de afdeeling. dat personen,
die een reclame verkeerd adresseeren, ge
waarschuwd moeten worden.
Benoemingen.
Benoemd werden tot lid der commissie van
toezicht op den Stadsschouwburg prof. dr. P.
H. van Moerkerken, tot tijdelijkeleeraren
can de avondschool voor Handelsonder
wijs de heeren A. J. Hekkelman
J. W. Schotman, J. L. Nanninga en J.
Kol.
WEGENFONDS NOORD-HOLLAND.
Ged. Staten bieden aan de Prov. Staten ter
vaststelling aan de rekening van het Wegen
fonds over 1934. Het eindcijfer der baten en
lasten bedraagt f 2.946.458,31; dat der kapi
taalsuitgaven f 5.663,180.52 en dat der balans
per 31 December 1934: f 12,266,361,24.
Tevens wordt ter vaststelling aangeboden
begrooting van dit fonds voor 1936. met
een eindcijfer aan baten en lasten van
f 3.650.000 en aan kapitaalsuitgaven van
f 5.780.000.
PRO VIN CLAAL WATERLEIDINGBEDRIJF.
Aan de Prov. Staten worden door Ged. Sta
ten ter vaststelling aangeboden de balans en
verlies- en winstrekening van het Provinciaal
Waterleidingbedrijf over 1934. De balans sluit
met een eindcijfer van f 26,714.807,88 en de
winst- en verliesrekening met een van
f 2,706.433,22. Tevens wordt ter vaststelling
aangeboden de begrooting van dit bedrijf
voor 1933 met een eindcijfer aan inkomsten
en uitgaven van f 2.624.550 en aan buitenge
wone entvangsten en uitgaven van f 145.000.
PRGVINCLAAL ELECTRICITEITSBEDRIJF.
Ged. Staten bieden aan de Prov. Staten ter
vaststelling aan de balans en de winst- en
verliesrekening van bovengenoemd bedrijf
over 1934. De balans heeft een eindcijfer van
f 58,155.281,34 en de winst- en vei'liesrekening
van f 8,045.132,47. Tevens wordt ter vaststel
ling aangeboden de begrooting van dit bedrijf
voor 1936. Het eindcijfer der lasten en baten
bedraagt f 7.882.500 en aan buitengewone in
komsten en uitgaven van f 3,375.000.
Opening der Indische
tentoonstelling.
De heer A. G. Boes over Indische kunst.
De Haarlemsche wethouder van onderwijs,
de heer A. G. Boes, heeft Woensdagmiddag in
het gebouw van de Kerkuil aan de Nieuwe
Gracht de tentoonstelling geopend van Indi
sche Kunstnij verheidsproducten, georgani
seerd door de Section hollandaise van 't Mai-
son des intellectuels.
Na een rede van de presidente der organi-
seerende vereeniging, mevrouw Marg. Cou
perus, die dank zegde aan allen die tot wel
slagen der tentoonstelling hadden bijgedra
gen en den wethouder, evenals mevrouw Röell
de echtgenoote van den commissaris der Ko
ningin in Noord-Holland, welkom heette, ze
de heer Boes dat een tentoonstelling als deze
ertoe kan bijdragen dat velen, die vreemd
staan tegenover de Indische kunstnijverheids-
producten wat meer belangstelling ervoor zul
len koesteren.
De onvoldoende waardeering, die deze Indi
sche producten in ons land hebben, was vol
gens den heer Boes vooral een gevolg van het
verschil in klimaat, sfeer en leefwijze tusschen
onzen Oost en Nederland.
Hij sprak er derhalve zijn waardeering over
uit dat langs dezen weg velen meer in de ge
legenheid zullen wezen dit verschil zoo gering
mogelijk te doen zijn, waarna hij den orga
nisatoren veel succes toewenschte.
Zooals wij gisteren reeds schreven heeft de
vereeniging Boeatan veel bijgedragen tot het
welslagen van de tentoonstelling. Des avonds
werd, zooals ook reeds eerder is gemeld, een
rijsttafel en een kunstavond gehouden, waar
aan de vereeniging Oost en West deelnam.
VRIJ-EVANGELISCHE CONFERENTIE.
Van Zondag af tot en met Woensdag a.s.
(29 Sept.2 Oct.) wordt te Haarlem een Vrij-
Evangelische Conferentie gehouden tot op
wekking en verdieping van het geestelijk
leven, uitgaande van de -Vereeniging tot
Stichting eener Vrije Evangelische Gemeente
te Haarlem.
De consulent, ds. P. van Vliet, predikant
der Evangelische Gemeente te Amsterdam,
hoopt Zondagavond 8 uur de conferentie te
openen.
Als sprekers hopen op te treden: Ds. J
Dallinga, em. predikant te 's Gravenhage;
Ds. C. J. Hoekendijk van Bussum; Ds. J. J.
van Petegem van Hilversum; Ds. I. J. Vasseur
van den Haag en Ds. P. van Vliet (alg. leider)
van Amsterdam.
Van Maandag tot en met Woensdag wordt
eiken middag te 3 uur samenkomst gehouden
in het gebouw der vereeniging aan de Park
laan 106. De avondsamenkomsten van Zon
dag en Woensdagavond eveneens aldaar. De
bijeenkomsten van Maandag en Dinsdagavond
hebben plaats aan de Parklaan 34 (Kerk
der Broedergemeente).
Het onderwerp der middagsamenkomsten
is: „Stervend Christendom" naar Openbaring
2 en 3, en dat der avondbijeenkomsten:
„Jezus Christus en de menschen!"
HOE DIT TE VERKRIJGEN!
Zend ons voor elke gratis Bad
handdoek 8 x 2 16 uitknipsels
van de grote Sunlight-dozen
(n.l. de blauwe kwartcirkel links
onderaan, welke op elke doos
2 x voorkomt en waarop staat:
Waarborg ƒ10.000) of 16 sluit
kleppen van de nieuwe 2 stuks
doos (n.l. die kleppen waarop
de aanduiding „'/z bon" niet
voorkomt).
Deze aanbieding Is
geldig tot 2 Nov
I.I VhKS 7.\ I I- MIJ. N.V YI..\.\ur>iM;r-N
(Adv. Ingez. Med.)
WILLEM ANDRéA 30 JAAR GRAVEUR
Het Septembernummer van „Goud en Zil
ver", orgaan gewijd aan de belangen van den
handel in gouden en zilveren werken, bevat
een artikel over onzen stadgenoot, den heer
W. F. Andréa, ter gelegenheid van het feit. dat
hij zich 30 jaren geleden vestigde als graveur.
Wij ontleenen daaraan het volgende: „An
dréa behoort tot de z.g.n. Haarlemsche School.
Zijn leermeesters waren voor teekenen Duco
Krop, voor boetseeren en modelleeren Louis
Oger en voor graveeren en stempelsnijden J.
Kuyper. Met genoegen mogen wij constatee-
ren dat Andréa in den loop der tijden zich in
een zéér grooten kring van opdrachtgevers
mag verheugen. Behalve het graveeren heeft
hij zich met succes toegelegd op den gietpen-
ning, waarvoor door hem vele ontwerpen wer
den gemaakt en met succes uitgevoerd. Sinds
1925 heeft hij aan zijn onderneming toege
voegd de zaak „Kunstnijverheidshuis Andréa"
die als het ware te beschouwen is als een
voortzetting van zijn beginstudües, uit zijn
Haarlemschen leertijd. Ook met deze zaak
heeft hij zich een vooraanstaande plaats ver
overd onder de goede kunstnijverheidszaken."
Ter gelegenheid van dit jubileum wordt in
J. Reek sprak over het
Tilburgsche textielconflict.
Vergadering van het solidariteitscomité te
Haarlem.
In het gebouw van den Nederlandschen Pro
testantenbond was Woensdagavond een bij
eenkomst belegd, waar een der stakingleiders
uit Tilburg een uiteenzetting zou geven over de
Tilburgsche textielstaking.
Aangezien de stakingsleiders niet waren ge
komen sprak de heer J. Reek, ex-voorzitter
van de „Eendracht" te Krommenie. „Wanneer
zij hedenavond niet meer komen", zeide spr.
„dan beteekent dit dat de staking hoogst
waarschijnlijk was opgeheven."
Spr. zeide voor de staking in Tilburg voor
een groot deel verantwoordelijk te zijn. De
staking is onverantwoordelijk genoemd, doch
spr. betoogde, dat alleen de nood de arbeiders
tct staking heeft gedreven, die van te voren
voorbereid was. Uitvoerig besprak hij het ver
loop van de actie onder de Tilburgsche arbei
ders, waardoor een vertrouwen in de leiders
werd gesteld. Toen in 1932 een loonsverlaging
werd aangekondigd ontstond oneenigheid tus
schen katholiek en modern georganiseerden.
Langzamerhand is nu echter overeenstemming
en samenwerking bereikt tusschen deze ar
beidersgroepen, waardoor, toen eenigen tijd
geleden de loonsverlaging kwam, de staking
een succes werd.
Vervolgens sprak de heer Reek over de kwes
tie van al dan niet verbreking van het collec
tieve contract door de arbeiders, het inhouden
van het loon door de fabrikanten en het voor
stel tot teekening van formulieren, waarbij de
arbeiders zich verplichten weer aan 't werk
te gaan, in wellk geval een deel van het inge
houden geld werd uitgekeerd. Het eenige ant
woord op dezen maatregel was de algemeene
staking, die, naar spr. zeide, solidair wordb
doorgevoerd door katholiek en modern ge
organiseerden.
Hierna behandelde spr. het plan van den ar
beid, waartegen hij zich kantte en hekelde
ook de houding van de besturen, die niet de
staking willen steunen door het openen van de
stakingskassen.
De heer Reek besloot met de verklaring dat
de regeering rekening zal moeten houden met
de radicalisatie van de arbeidersbeweging en
het uitspreken van den wensch, dat ook de
Haarlemsche arbeiders hun meest actieve
menschen den strijd zullen laten voorberei
den, waarbij organisatie een vereischte is.
OVER HET LEZEN VAN BOEKEN.
WAARIN LIGT DE WAARDE?
Er is wel beweerd, dat een bewijs voor de
inderdaad groote waarde van een boek hier
in ligt of men het eens of meermalen wenscht
te lezen. Een werkelijk goed boek wil men
voor de tweede maal lezen, zelfs nog liever
dan de eerste maal en bij elke herlezing vindt
men er nieuwe schoonheden in en grooter be-
teekenis. Met het laatste deel dezer opmerking
zal menigeen instemmen, maar ik betwijfel
ten zeerste of het verlangen naar een tweede
lezing als uiteindelijk en afdoend bewijs voor
de waarde van een boek mag worden be
schouwd. Er zijn boeken die men slechts ééns
kan lezen omdat men ze de eerste maal on
middellijk en algeheel in zich heeft opgeno
men of omdat ze pasten bij een bepaalde ge
moedsstemming dan wel in een zeker stadium
van geestelijke ontwikkeling, hetwelk nooit
terug zal komen. Natuurlijk is het waar, dat
die boeken, welke men meer dan eens leest,
den rijksten inhoud hebben, maar.... dan.
heeft men ze de eerste maal gewoonlijk ook
niet door en door in zich opgenomen. De eigen
schappen, welke een boek mogelijk maken als
een „constant companion", zijn niet'altijd
dezelfde als die, welke een boek „groot" ma
ken. De redenen, waarom men een boek niet
herleest; kunnen uiteraard zeer verschillend
zijn bij de zoo zeer uiteenloopende lezers. Bij
den een zal het de vrees zijn misschien voor
schade aan het beeld van'volmaakte schoon
heid. hetwelk de herinnering aan de eerste
lezing heeft achtergelaten. Bij een ander is de
reden van totaal anderen, ja zelfs banalen
aard: de gewone beslommeringen des levens
van eiken dag laten hem er geen tijd toe. Een.
derde heeft met groote inspanning den in
houd in zich opgenomen, maar durft zich een.
tweede maal niet aan dien arbeid wagen. Enz.
En dan komt er nog iets heel anders bij.
Ieder zal het wel eens zijn met de uitspraak
dat, welbeschouwd, elk boek op zich zelf niet
anders dan een dood ding is, een aantal be
drukte bladzijden, al of niet in een band. Per
saldo is het er mee als met een muzikale klank,
die in wezen niet anders is dan een serie
trillingen, welke door een wiskundige formule
kan worden voorgesteld. Deze trillingen rea-
geeren op het gehoor van den een heel anders
aan op dat van een medeluisteraar, wekken,
bij den een het gevoel van hoog kunstgenot,
terwijl de buurman misschien spreekt van
kattengemaauw. Zoo herinner ik mij een.
troepje kinderen, dat op een schoonen zomer
avond eens uitging om een nachtegaal van
nabij te hooren zingen. Het geluk was met ze
en ze kwamen verrukt thuis. Maar een kame
raadje, dat de uitingen van verrukking aan
hoorde, vroeg met kwalijk verholen ergernis:
„Zeg, ga jullie naar het gejank van zoo'n vogel
luisteren. Die heeft me al lang genoeg uit den
slaap gehouden". Zoo is het ook met boeken.
Slechts wanneer de ziel van een schrijver via
zijn boeken reageert in den zin, dien hij
wenscht of bedoelt, slechts dan worden die
simpele, doode gedrukte symbolen tot een
stuk leven. Daarom is een groot boek ook dat
hetwelk het zuiverst reageert op den meest
gecultiveerden geest; en hiervoor is een her
lezing niet essentieel.
Indien nu iemand den raad zou willen
geven: lees of koop niet anders dan die boe
ken, welke ge een tweeden keer of vaker zoudt
willen lezen, dan zal men goed doen, dien raad
niet op te volgen. Hoe weet men trouwens ook,
of men een boek nog eens wil lezen, alvorens
het aan een proef te hebben onderworpen!
En hoe zou de kunstenaar van onze dagen
kunnen leven, indien men die kooplust aldus
zou gaan beperken!
De conclusie, waartoe we m.i. kunnen ko
men, is, eenvoudig gezegd, de volgende:
Wie de kunst van lezen verstaat, hetzij door
een gelukkigen aanleg, een scherp verstand,
door veel oefening, door goede leiding vooraf
of door welke oorzaak dan ook, zal geen raad
van anderen noodig hebben en weet zelf wel
zijn keuze te doen bij de vraag, al of niet her
lezen. En zij, die niet zoo scherp onderschei
den kunnen, hetzij door gemis aan voldoende
basis of door minder oefening, laten die in de
eerste plaats hun gezond verstand gebruiken.
Is dat niet voldoende, laten zij zich dan wen
den tot iemand, dien ze in dezen meenen te
kunnen vertrouwen. En laten zij zich vooral
niet in verwarring laten brengen door allerlei
tegenstrijdige raadgevingen, hyper-sentimen-
teele zoowel als hyper-reëele, zooals men die
heden ten dage te kust en te keur kan krijgen.
Wil men ten slotte een proef, die doorslaand
is voor sommige boeken, b.v. kinderboeken, dan
vragen men eens naar het totaal aantal kee-
ren, dat ze werden herdrukt, naar hun ouder
dom dus. Boeken als „Alleen op de wereld",
histoire d'un petit homme", „Gulliver's
Reizen", „De kleine Lord", „Misunderstood",
zijn en blijven juweeltjes, voor oud en jong
Ien voor alle tijden. Het zuivere, echte ware is
van en voor aïle tijden en laat zich niet ver-
dringen door zooveel, dat met groote humbug
waarbij o.a. een gedenkpenning, die voor dit op de hedendaagsche markt wordt aangepre-
jubileum werd vervaardigd. zen. J. BASTIAANS.
