Hst
De mensch.
53e Jaargang No. 16035
Verschijnt dagelijks, behalve öp Zon- en Feestdagen
Woensdag 2 October 1935
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTENper week ƒ0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post 3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand 0.22, p. 3 mnd. f 0.65, franco p. post f 0.72y2.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ADVERTENTIëN 15 regels S 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en
aanbod 1—4 regels 0.60. elke regel meer ƒ0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid f 600.-, Overlijden 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog 400.-, Duim 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger 50.-, Arm- of Beenbreuk 30.—
Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400-, Verlies Duim ƒ75.-, Verlies Wijsvinger f 75.-, Verlies andere vinger ƒ30.-.
Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN.
HAARLEM, 2 October.
De Groote Denkers.
Morgen beginnen jdr. Euwe en dr. Aljechin
hun lange afstands-race in het Denken, zich
kristalliseerend, als ik het zoo noemen mag,
in minstens dertig partijen op het schaak
bord. Als na dertig partijen geen van bei
den het tot zes overwinningen gebracht
mocht hebben wordt er doorgespeeld tot een
van de twee daaraan toe is. De gestelde tijd
limiet is 45 zetten in 2V2 uur.
Hebben wij een kans?
U begrijpt natuurlijk dit „wij". Als u
kunstlievend lid van een zangvereeniging
bent. hetgeen gemeenlijk wil zeggen dat uw
eigen stem niet goed genoeg is om mee te
doen, spreekt u niettemin van „wij" als uw
vereeniging aan een concours meedoet. Als
u tot de aanhangers van een voetbalclub
behoort al bent u niet eens lid er van, en
dicht bij de zeventig gebruikt u de pluralis
majestatis nog veel meer en praat van
„onze vorm na de rust", „ons derde back
systeem" en soms met een verdrietig gezicht
van „onze schotloosheid in het strafschopge
bied". Er zijn nog veel meer voorbeelden te
geven. Dat van dr. Max Euwe is onbetwist
baar-nationaal. Hij is „onze kans tegen Al
jechin," De denkkracht van acht millioen
Nederlanders wordt vertegenwoordigd door
dezen brein-kunstenaar, die thans den titel
van wereldkampioen ambieert.
Tot de dingen waarin een klein land groot
kan zijn behoort zeer zeker het Denken. Ik
behoef maar te herinneren aan het kleine
Ou'ba, welks zoon Capablanca vele jaren
lang wereldkampioen was. In 1927 versloeg
de Rus dr. Aljechin hem, en sinds acht jaar
voert deze nu den wereldtitel. Tweemaal
heeft Bogoljubow getracht hem dien te ont
nemen, maar het is hem mislukt. En hoe!
Aljechin. versloeg hem met gemak. In alle
tournooien waaraan hij deelnam had de Rus
bovendien steeds succes. Hij is een vervaar
lijk kampioen.
Toch schijnt men in de internationale
schaakwereld van meening te zijn dat „wij"
een kans hebben. In het buitenland be
schouwt men Euwe als een veel gevaarlijker
uitdager dan Bogoljubow, die gekenmerkt
wordt als een combinatie-speler terwijl men
Euwe kenschetst als behoorend tot de school-
Capablanca, en bovenal sterk in het eind
spel. In een korte match, die Euwe in 1927
tegen Aljechin speelde, verloor hij met
slechts éen gewonnen partij verschil.
Natuurlijk heeft de wereldkampioen bij
zijn aankomst te Amsterdam verklaard, dat
hij vol vertrouwen is in zijn overwinning.
Misschien is dat werkelijk zoo, maar als het
tegendeel het geval was zou hij het toch
zeker niet zeggen. Een groot denker en een
groot match-speler zijnde, is de waarde der
suggestie (toegepast op anderen en op zich
zelf) hem natuurlijk volkomen bekend.
Voor het overige wordt hij terzijde gestaan
door zijn zwarte Siameesche kat, genaamd
„Schahmatt", die als mascotte dient en ge
durende alle partijen op een tafeltje naast
hem moet zitten. De Zwarte Kat is in de beste
kringen des bijgeloofs vermaard als geluks-
teeken, en bovendien meent dr. Aljechin dat
dit exemplaar hem inspireert en dat het over
een buitengewone intelligentie beschikt. Het
is maar goed dat dr. Euwe er geen hond als
mascotte op nahoudt, anders zou de naam
van de „Militiezaal" te Amsterdam, waarin de
meeste partijen gespeeld zullen worden, toe
passelijker voor dezen strijd kunnen worden
dan zij het thans is. Mijn mobilisatie-herinne
ringen geven mij tenminste geen aanleiding,
de begrippen „militie" en „milicien" te verbin
den aan uitingen van buitengewone denk
kracht. Het tegendeel is veeleer het geval.
Om die kat moeten we nu maar niet al te
veel lachen. Ten eerste is vrijwel iedereen op
zijn tijd wel eens bijgeloovig, al erkent hij
(of zij) het gemeenlijk niet. en ten tweede
verschaft het feit, dat de wereldkampioen in
derdaad in „Schahmatt" gelooft, de poes in
derdaad een zekere waarde, want in elk geval
sterkt haar aanwezigheid zijn zelfvertrouwen.
Ik hoop dat zij sportiever is dan katten ge
meenlijk zijn, en geen pogingen zal doen om
ar. Euwe in een verkeerden zet te biologee
ren, of zoo. Natuurlijk rust op ons Nederlan
ders, als zijnde „de thuisclub", de verplichting
ten nauwkeurigste voor haar gezondheid zorg
te dragen. Blijkt haar invloed al te overwe
gend, dan zou dr. Euwe zich tijdens de match
altijd nog van de een of andere Amsterdam-
sche dakhaas kunnen voorzien, om partijen op
gelijken voet te brengen. Het spijt mij eigen
lijk wel een beetje dat de wereldkampioen
Denken er zoo'n poes bij noodig heeft het
doet iets af aan zijn glorie maar in die klei
ne teleurstelling moeten wij ons maar schik
ken.
Moge de strijd aan de verwachtingen be-
Prinses Juliana beval inzameling
N.C.C. aan.
Laatste jaar het meest vruchtbaar?
Waarom een einde aan de taak van het
Crisis Comité is gekomen.
Dinsdagavond heeft Prinses Juliana in haar
radiorede voor het N.C.C. de belangen be
pleit van hen, die door de crisis zwaar zijn
getroffen. De Prinses sprak als volgt:
„Voor de laatste maal vraagt het Natio
naal Crisis Comité uw hulp om het den
winter door te helpen.
Met groote dankbaarheid gedenkt het zijn
ongetelde medewerkers, die ook weer in het
afgeloopen jaar, evenals in de vorige jaren van
zijn bestaan den arbeid van het comité hebben
verlicht.
Ik denk aan de veelal onvermoeide werk
kracht en volhardende geestdrift, die het heeft
mogen ondervinden, aan de vindingrijkheid,
aan den geldelijken steun of giften in natura,
kortom nan de gaven en offers, die het voor
zijn broodnoodig doel heeft ontvangen, uit ge
heel Nederland, maar ook uit onze overzeesche
gewesten en van Nederlanders in het buiten
land. In het bijzonder wil ik noemen hen, die
zoowel in het nationale als ook evenzeer in
de plaatselijke comité's als leden en staf hun
persoon voor dezen arbeid hebben ingezet;
voorts aan alle autoriteiten en ambtenaren, die
hem door hun hoogst aangename medewerking
hebben vergemakkelijkt, en verder aan hen, die
door het onafgebroken beschikbaarstellen van
geldelijken steun ook van een deel van hun
verdiensten zich tot onze geregelde mede
werkers hebben gemaakt!
Doch thans heeft het zijn tijd gehad, zooals
de voorzitter heeft duidelijk gemaakt, en in
het komende voorjaar zal door andere orga
nen, zij het ook op andere wijzen, worden
voorzien in het werk, dat tot nu toe door het
Crisiscomité verricht werd.
Maar tot dan toe bestaat het Crisiscomité
nog en het heeft n u zijn laatste winter
periode voor zich. Het hoopt van harte, land-
genooten, dat dit gezamenlijke werk van hulp
voor elkanders nooden een goed eir bevredigend
slot mag vinden door de wijze, waarop het in
staat wordt gesteld dezen winter op te treden.
Dus voor zoover ge geven kunt, laat het niet
na. 1-Iet Nationaal Crisis Comité moet tot den
laatsteiï werkdag alle krachten blijven inspan
nen om zijn taak zoo goed mogelijk ten einde
te brengen ,zoo, dat het laatste jaar ook het
beste en meest vruchtbare mag worden. Ik be-
veei de groote inzameling, die deze week in
het geheele land gehouden wordt, met nadruk
bij u aan.
Ik heb gezegd".
Tevoren heeft de vice-voorzitter van het
N. C. C. jhr. S. van Citters nog gesproken.,
die releveerde wat door het N. C. C. tijdens
zijn bestaan is verricht.
Waarom het N. C. C. meent aan het einde
van zijn taak te zijn gekomen, is in het kort
het volgende. Wij zijn ons werk begonnen op
een oogenblik, dat de crisis zich in zeer ver
scherpten vorm deed gevoelen en toen nog
slechts voorloopige maatregelen waren ge
troffen om de gevolgen daarvan eenigermate
op ie vangen.
Sedert zijn er door de regeering tal van
maatregelen genomen op het gebied van
landbouw, tuinbouw en veeteelt, bestrijding
van werkloosheid door werkverruiming, be
scherming van eigen markt, maatregelen tot
verbetering van het credietwezen. bestrijding
van werkloosheid en jeugdzorg. Deze maat
regelen hebben het aspect der zaken sedert
het optreden van het N. C. C. belangrijk ge
wijzigd.
Hel N. C. C. heeft nuttig werk gedaan. Het
zal dezen winter nog nuttiger werk doen.
Daarom: moge men in de komende dagen
door het geheele land in ruime mate vol
doen aan den oproep van heb N. C. C., waar-
ouder nu de inzameling plaats vindt:
allen.
Geeft
Geruchten over Japansche
missie naar Abessynië.
Tegenspraak van Japansche zijde.
SJANGHAI, 2 Oct. (Reuter). Hier loopt
het gerucht, dat een Japansche militaire mis
sie heimelijk naar Abessynië is gezonden.
De correspondent van Reuter heeft uit door
gaans goed ingelichte bron vernomen, dat op
30 Juli j-l. inderdaad zestien Japansche offi
cieren met het s.s. „Hakoesan Maroe" dat naar
Aden ging, van Sjanghai zijn vertrokken.
Zij stonden onder leiding van een lid van
den Japanschen generalen staf.
Naar verklaard wordt, bevond zich aan
boord van het schip een groote hoeveelheid
munitie. Door Japansche kringen te Sjanghai
antwoorden en zich- tot een ware apotheose en Tokio wordt het bericht echter ten stellig-
van het Denken verheffen! R. P. ste tegengesproken.
De verkeerslichten bij het
Verwulf t.
Politie waarschuwt overtreders niet meer.
De politie heeft nu precies twee maanden
lang de wielrijders en bestuurders van voer
tuigen, die niét op het roode licht nabij het
Verwulft letten, gewaarschuwd. Thans is ae
politie van meening. dat het publiek met het
nieuwe verkeerssysteem voldoende vertrouwd
is geraakt. Zij zal nu tegen de overtreders
proces-verbaal op maken. Zoo zijn reeds Dins
dag vier wielrijders en twee autobestuur
ders bekeurd.
Men zij dus voor de laatste maal gewaar
schuwd 1
Waarschuwing aan de wiel
rijders.
A.s. Maandag wit achter-spatbord en
roode reflector.
De Commissaris van Politie verzoekt ons nog
eens mede te deelen. dat met ingang van
Maandag 7 October de rijwielen, behalve van
een rood achterlicht of roeden reflector, voor
zien moeten zijn van een achterspatbord waar
van een gedeelte over een lengte van 3o c.M.
(gemeten van het ondereind af) geheel helder
wit gekleurd is, dus over de geheele breedte.
Men kan ook volstaan mét een helder witte
bedekking. Dit dient ook voor overdag.
Is het rijwiel voorzien van een reflector, dan
moet die bevestigd zijn op het witgemaakte
gedeelte van het spatbord, niet hooger dan 60
c.M." van het wegdek.
Het roode licht mag overal zitten, bijvoor
beeld op den bagagedrager of onder het zadel,
als het maar zichtbaar is.
De driewielers
Van de driewielige personenrijwielen moe
ten beide achterwielen op de zooeven genoem
de wijze witgemaakt en van een rooden reflec
tor voorzien zijn.
Een transportrijwiel op meer dan twee wie
len moet gedurende den daarvoor aangegeven
tijd. dus als het donker is. voorzien zijn van
twee lantaarns, die voorwaarts een helder wit
licht uitstralen; .die lantaarns moeten ge
plaatst zijn aan de uiterste linker- en rechter
zijde van den bak of wat daarvoor in de plaats
zit. Bovendien moet aan de uiterste linkerzijde
aan den achterkant van den bak een lantaarn
bevestigd zijn. die achterwaarts een rood licht
uitstraalt. Verder moeten alle wielen van de
transportfiets voorzien zijn van een spatbord
dat ook over een lengte van 30 c.M. wit ge
maakt is.
Bakfietsen niet meer in verboden
richting
Met ingang van Maandag 7 October is het
ook niet meer geoorloofd, een bakfiets in ver
boden richting voort te bewegen.
Andere voertuigen
Andere voertuigen dan mtorrijtuigen of rij
wielen, zooals handwagens, moeten met in
gang van 7 October voorzien zijn van twee
lantaarns, die voorwaarts een helder wit licht
uitstralen en die geplaatst zijn vooraan aan
de uiterste linker- en rechterzijde van den
wagen, of aan de uiterste linker- of rechter
zijde van de lading, wanneer die buiten den
wagen uitsteekt. Die twee lantaarns moeten
op gelijke hoogte zijn aangebracht. Die wa
gens moeten aan de linker achterzijde van
een rood achterlicht voorzien zijn, of wanneer
de lading buiten den wagen uitsteekt, aan de
uiterste linkerzijde van de lading.
Voor die wagens is dus het voeren van een
reflector niet meer geoorloofd.
De race-fietsers
De race-fietsers rijden in den regel op een
rijwiel, dat niet van een achterspatbord voor
zien is. Dit mag met ingang van a.s. Maandag
ook niet meer, tenminste niet meer op den
openbaren weg. Willen zij toch over de wegen
rijden, dan moeten ze zoolang een bordpapie
ren of ander achterspatbord aanbrengen, dat
voldoet aan de hiervoren genoemde bepa
lingen.
(De clou van de tentoonstelling
De Mensch, die op 4 October te
Amsterdam wordt geopend, is een
mensch van glaswaarin alle or
ganen in xoerking te zien zijn.)
Mensch, ken uzelf, is 't oude woord,
Zoo dikwijls en zoo lang gehoord,
Maar dat de meesten ook negeeren;
Wie gaarne naar een ander ziet,
Kent meestentijds zichzelve niet
En wil ook op dat punt niet leeren.
Toch zou het juist in dezen tijd,
Met al zijn nood en al zijn nijd.
Zoo wenschelijk voor velen wezen.
Wanneer 't- niet slechts een droombeeld was,
Dat men zoo helder ais in glas
In eigen binnenste kon lezen.
Met de tentoonstelling De Mensch,
Lijkt de vervulling van dien wensch,
Opeens wel zeer nabij gekomen;
Daar komt een mensch van glas te staan,
Waarin het werk van elk orgaan
Precies kan worden waargenomen.
Helaas, 't nieuwsgierige publiek
Heeft er slechts nieuws van hét fysiek.
Van 't menschlijk lichaam, te verwachten;
Ook hier wordt hem niets nieuws onthuld,
Van hoe de functie wordt vervuld
Van 's menschen geest en zijn gedachten.
Al is liij dan van glas misschien,
De mensch is hier niet te doorzien,
En zelfs na die tweeduizend jaren,
Zoekt cl' enkeling Diogenes,
Nog altijd zonder veel succes
Den waren mensch met een lantaren.
De tweede Statendam.
Nog geen definitieve beslissing.
De aangelegenheid van den bouw van eén
tweeden Statendam in Nederland is aan de
orde geweest in den Dinsdag gehouden minis
terraad. Het resultaat der besprekingen is nog
niet van zoodanigen aard, dat thans reeds iets
definitiefs kan worden medegedeeld.
De loterij voor de t. b.
bestrijding.
Trekking geschiedt door Vrouwe Fortuna.
Donderdagavond heeft de trekking plaats
van de loten der loterij ten bate van de Ver
eeniging 'tot bestrijding der tuberculose al
hier. in het Gem. Concertgebouw.
Niemand minder dan de geluksgodin For
tuna in hoogst eigen persoon zal de loten uit
de bus halen. Maar te voren zal zij de ver
zegelde trommels van het Consultatiebureau
aan de Geel. Oudegracht halen en per zege
wagen een godin doet het niet minder
naar het Concertgebouw brengen. De Post-
harmonie zal hierbij haar muzikale medewer
king verleenen.
De stoet vertrekt om ongeveer 6 uur van de
Ged. Oudegracht en neemt de volgende route:
Ged. Oudegracht. Gierstraat. Plein, Tempe
liersstraat, van Edenstraat, Wilhelminastraat.
Raaksbrug, Zijlsingel, Zijlweg, Pieter Kies-
straat, Kinderhuissingel, Verspronckweg. Sant
poorterstraat, Santpoorterplein, Engelszstraat.
Kleverlaan. Schotenveg, Kennemerstraat.
Frans Halsstraat, Frans Halsplein, Kennemer-
plein. Kruisweg, Kruisstraat. Barteljorisstraat,
Groote Markt, Begijnestraat, Concertgebouw.
Gaarne wekken wij op, heden en morgen
nog loten te koopen opdat ook de „laatste
lootjes" aan den man komen. Tot 8 uur Don
derdagavond zijn nog loten verkrijgbaar. Tij
dens den optocht zullen ook loten verkocht
worden door postbestellers, cjie zich welwillend
hiervoor beschikbaar hebben gesteld.
Londen heeft weer een nieuwen burgemeester. Met het gebruikelijke ceremonieel
is Sir Percy Vincent (rechts op den voorgrond) dezer dagen in dit ambt
geïnstalleerd. Naast hem zijn voorganger Sir Stephen Killick.
Pessimisme te Londen over het Italiaansch-
Abessynische conflict.
pag. 4
Hel; Amerikaansche standpunt bij de toepas
sing van sancties.
pag. 4
Italiaansche duikbooten zouden pogingen doen
om munitietransport voor Abessynië te on
derscheppen.
pag. 4
Prinses Juliana heeft Dinsdagavond voor het
Nationaal Crisis Comité gesproken.
pag. 1
De Tweede Kamer heeft de motie-v. d. Tem
pel verworpen.
pag. 3
Er is in Ned. Indië vraag naar scheepsruimte
pag. 3
Een Nederlandsch reserveofficier is in Duitsch
land gearresteerd.
pag. 3
Een gedeelte van de bemanning van de „Rot
terdam" heeft het schip verlaten.
pag. 3
Het provinciaal Electriciteitsbedrijf in een
nieuwe omgeving.
pag. 8
Op de punt van de Vliehors is weer een storm-
slachtoffer aangespoeld.
pag. 8
Laatste berichten.
pag. 7
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: De Groote Denkers.
pag. 1
Sir Herbert Samuel: De komende verkiezingen
i» Engeland.
pag. 4
Mr. E. Elias: Haagsche wind cn Haagsche
menschen.
pag. 3
J. II. de Bois over Jubilea in de kunstwereld;
Herman Ileuff in het Frans Halsmuseum.
pag. 11
J. II. de Bois: Haarlem's kunstschatten.
pag. 3
J. B. Schuil over Voorloopige Invrijheidsstel-
liiig.
pag. 11
Bekende Haarlemmers: de heer W. L. A. War
nier.
pag. 3
Damrubriek.
pag. 9
Schaakrubriek.
pag. 9
Italianen op Abessynisch
gebied.
Abessynische regeering
bevestigt het bericht.
Echter nog geen aanval.
ADDIS ABBEBA, 2 October (Reu
ter). De regeering van Abessynië be
vestigt het bericht, dat Italiaansche
troepen zijn binnengerukt op Abes
synisch gebied ten Westen van den
berg Moussali. Een aanval heeft ech
ter nog niet plaats gehad. De grens
is in dit gebied niet nauwkeurig vast
gesteld.
Vijftien meter hooge
heistelling viel om.
Haarlemsch arbeider ernstig gewond.
ZAANDAM. 2 October. Hier ter
stede is hedenmorgen op een bouw
werk aan den Burcht, door het bre
ken van een der staaldraad-tuien
een vijftien meter hooge heistelling
omgevallen, terwijl in den top een
arbeider, de 55-jarige G. Jonkhorst
uit Haarlem, bezig was de staaldra
den te bevestigen.
Jonkhorst is bij zijn val met het hoofd te
recht gekomen op een betonnen paal. met
het gevolg, dat hij zoodanig 'werd verwond,
dat ernstig voor zijn leven wordt gevreesd.
Het slachtoffer is overgebracht naar het
Gemeente-Ziekenhuis te Zaandam.
De tui was over den weg. de Prins Hen
drikkade, gespannen, waarbij een klein rood
vlaggetje als waarschuwingsteeken diende.
Naar het schijnt is dit niet opgemerkt door
den bestuurder van een verhuisauto, die on
der de staaldraad is doorgereden en zoo
oorzaak is geworden van het breken daar
van.
De politie doet onderzoek in hoeverre hier
van schuld sprake is.
Definitieve surséance voor
den Kon. Holl. Lloyd.
Voor den tijd van anderhalf jaar.
AMSTERDAM, 2 October (A.N.P.) Dc
derde kamer der rechtbank verleende heden
definitieve surséance van betaling aan den
Koninklijken Hollandschen Lloyd voor den
tijd van anderhalf jaar. Tot bewindvoerders
benoemde de rechtbank mrs. M. van Reg-
teren Altena, en P. den Tex.
