De spanning in Abessynië.
Schaakduel.
Elke cent
is er één.
R- P*
Adoea gebombardeerd.
Hé Bshmd$k$èe
53e Jaargang No. 16036
VerscKijnt 3agelijlcs, HeHalve op Zon- ën Feestdagen
Don3er3ag 3 October 1935
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN: per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.72J4.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230.
ADVERTENTIëN 1—5 regels 1.75, elke regel meer f 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag es
aanbod 1—4 regels 0.60. elke regel meer ƒ0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid 600.-, Overlijden 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Duim ƒ250.-, Wijsvinger 150 -, Elke andere vinger 50.-, Arm- of Beenbreuk 30.—
Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400 -, Verlies Duim 75.-. Verlies Wijsvinger ƒ75.-, Verlies andere vinger ƒ30.-.
Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN.
HAARLEM, 3 October.
Italië valt aan.
Gisteren hebben Italiaansche troepen uit
Erythrea de Abessinische grens overschreden.
De keizer van Abessinië heeft dit gemeld; van
Italiaansche zijde is het niet ontkend. Giste
ren is ook de „algemeene fascistische mobili
satie" in Italië afgekondigd en heeft het op
perhoofd Mussolini zijn kudden toegebruld.
Vanmorgen heeft de Negus den Volkenbond
medegedeeld dat de Italianen Adoea hebben
gebombardeerd (45 K.M. binnen de grens) en
dat talrijke slachtoffers zijn gevallen. En
blijkbaar bij wijze van toelichting heeft de
Italiaansche regeering zich tot den Volken
bond gewend met de mededeeling „dat zij, ge
zien de algemeene mobilisatie van de Abessi
nische troepen, gedwongen is geweest den be
velhebber in Oost-Afrika opdracht te geven
alle maatregelen te nemen tot zelfverdediging
tegen een mogelijken aanval. Deze maatrege
len kunnen de bezetting van zekere strategi
sche punten inhouden".
Later bericht van den keizer van Abessinië
aan Genève: Ook Adigrat, ten N.O. van Adoea,
is gebombardeerd.
Italië heeft dus den aanval op Abessinië ge
opend.
Italië is lid van den Volkenbond, ondertee
kenaar van het Volkenbondspact en boven
dien van het Briand-Kellogg-Pact,
Nu ja.
Het zal thans moeten blijken wat de Vol
kenbond doet. Een lange reeks staten heeft
zich vóór toepassing van sancties tegen den
aanvaller uitgesproken. Tot economische
sancties moet de Assemblee besluiten. Het zal
raadzaam zijn dat dit besluit zeer snel ge
nomen wordt.
De Italiaansche beschaving, gepersonifieerd
in Mussolini, heeft dus heden haar intrede in
Abessinië gedaan. Zooals u weet zijn de Abes-
siniërs nog een zeer onbeschaafd volk, en vol
gens den Duce rechtvaardigt dit zijn ingrij
pen met de welbekende beschavingsmiddelen
der modorne Europeesche cultuur, als daar
zijn: bommen, gifgassen, bacillenculturen.
De overlevende negers zullen daar wel zeer
sterk door beschaafd worden. Zij zullen eruit
leeren dat men niet met ouderwetsche gewe
ren bewapend moet zijn. Want dan is men de
zwakste en verliest men den oorlog. Wat is be
schaving? De sterkste zijn en den oorlog dus
winnen. Het is heel eenvoudig.
Deze dag is een ware tromf voor alle aan
hangers van het recht van den sterkste in de
geheele wereld. Laten zij ervan genieten. Het
is ook een heerlijke dag voor de energieke
„ziejenouwellers", die zich zouden schamen
tot eenige verbetering in de bestaande toe
standen mee te werken. Want de buren zouden
om hen lachen. Zij genieten dus vandaag mee.
Nu, ik niet. En ik voel niet de geringste af
gunst op hen. Integendeel.
In het snorkende betoog, gisteren door het
Italiaansche opperhoofd van zijn balcon los
gelaten, heeft hij de volgende treffende woor
den geuit over zijn eigen volk: „Tegen dit
volk. waaraan de menschheid haar grootste
prestaties te danken heeft, tegen dit volk van
dichters, kunstenaars, geleerden en zeevaar
ders, durft men over sancties te spreken.
Daarom: voorwaarts, marsch!"
Ja. Hoe is het mogelijk dat men tegen dit
volk het Volkenbondspact durft aan te voeren,
dat Italië zelf mede onderteekend heeft! Hoe
is het mogelijk dat -men een supermensch als
Mussolini durft te praten over sancties, die
Italië zelf onderteekend heeft. Een super
mensch behoeft zich toch zeker niet aan hand-
teekenmgen en ratificaties te storen!
Derhalve rukt het volk van dichters, kun
stenaars. geleerden en zeevaarders op, gehoor
gevend aan het dichterlijke, kunstzinnige, ge
leerde en ook typisch-nautische commando:
„Voorwaarts marsch!" Doen deze beide woor
den u niet aan als het hoogtepunt van Kunst,
Wetenschap en Zeevaart? Neen? Dan bewijst
dat alleen dat gij en ik niet op hetzelfde be
schavingspeil verkeeren als Mussolini.
Terwijl ik dit schrijf komen nieuwe berich
ten binnen. Het blijkt dat Adoea en Adigrat
door Italiaansche eskaders bommenwerpers
uit de lucht zijn gebombardeerd. Mag'ik daar
voor even de aandacht vragen van diegenen
in ons land, die zoo vaak beweerd hebben dat
de luchtvloten alleen gebruikt zouden worden
om „militaire doelen" te bombardeeren? Nu.
we zien het nu! Op den eersten dag van den
eerstvolgenden oorlog wordt er een zielig in-
landsch stadje van drieduizend inwoners
(Adoea) mee gebombardeerd.
Mag ik er ook even aan herinneren het
is een beetje pijnlijk dat met instemming
van het hoogbeschaafde Italië deze luchtbom
bardementen van bevolkingscentra zijn afge
zworen? Nu ja.... nietwaar?
Er zijn vele slachtoffers gevallen en talrijke
huizen vernield. Denkt u maar even door.
Er zijn dus vrouwen, kinderen, zieken ver-
(De wereldkampioen schaken Dr.
Aljechin heeft als mascotte een
Siameeschen kater meegenomen.)
De machtige strijd der pionnen,
Op 't acht maai acht vierkante bord,
De machtige strijd is begonnen
In 's werelds diepzinnigste sport.
Daar zitten de schaakcorypheeën,
Een zwijgend publiek om hen heen,
Elk denkt wel genoeg voor hun tweeën
Maar elk denkt voor zich toch alleen.
Zij zitten te wegen en wikken,
Hoe d' ander ten val kan gebracht,
Hem in een probleem te verstrikken,
Dat uitgaat zelfs boven zijn kracht.
Den een wacht in 't eind de victorie,
De ander komt niet aan zijn trek,
Den een wacht de roem en de glorie,
Den ander een waarlijkéchec.
Die Aljechin heeft een mascotte,
Een voorsprong, dien Euwe weer mist,
Maar ik geloof niet, dat tenslotte
Zoo'n ding ooit een match heeft beslist.
Ik hoop dat de sterkste zal winnen,
In 't grootste duel van het brein,
Maar 'k hoop daarbij stiekum van binnen,
Dat dit dan Max Euwe mag zijn.
Ten aanzien van Aljechin's kater
('t Blijft tusschen u, lezer en mij)
Misschien krijgt de eigenaar later,
Figuurlijk er nog wel een bij.
P. GASUS.
breit met KAAN's wol
het bespaart U er vele!!!
GEN. CRONJESTRAAT 129, TELEFOON 11385
(Adv. Ingez. Med.)
moord. Ziehier de moderne practijk van het
„bewaken van de grenzen ter bescherming
van huis en haard".
Ziehier de werkelijkheid. En dat is gebeurd
zonder voorafgaande oorlogsverklaring, nadat
de Abessiniërs daarmee een voorbeeld van
zelfbeheersching en dus werkelij ke be
schaving gevend hun troepen tot 30 K.M.
achter de grenzen hadden teruggetrokken, en
zonder Abessinische algemeene mobilisatie.
Want die is pas vanmorgen om elf uur afge
kondigd. De Italianen mobiliseerden allang.
Wat Mussolini's „zelfverdedigings"-tele-
gram van hedenmorgen betreft ik laat het
niet vertrouwen aan uw beoordeeling over.
De inkt is teveel waard om zooiets met
schriftelijke argumenten te gaan bestrijden.
Dit alles is de schuld van éen man.
De moord op het Waterloo-
plein.
Dader door het Amsterdamsclie Gerechtshof
tot levenslang veroordeeld.
AMSTERDAM. 3 Oct. (A.N.P.ï Het
gerechtshof heeft vandaag arrest ge
wezen in de strafzaak tegen den pak
huisknecht E. P., die op 27 Augustus
1934 in een bananenpakhuis op het
Waterlooplein de achtjarige S. Beugel
tas heeft vermoord na het plegen van
een zedenmisdrijf. Het hof veroordeel
de den man evenals de rechtbank,
hoewel op andere gronden, tot levens
lange gevangenisstraf.
Mussolini's rede een uitdaging
WASHINGTON, 3 Oct. (A.N.P.l In diplo
matieke kringen alhier werd gisteravond ver
klaard. dat Mussolini alle bruggen achter zich
had afgebroken en dat zijn rede tot het Ita
liaansche volk in feite Groot-Brittannië en
Frankrijk uitdaagde Volkenbonds-sancties te
gen hem in werking te stellen.
Dieseltrein vermorzelt een
melkauto bij Nootdorp.
NOOTDORP. 3 October (A.N.P.) Hedenmor
gen te omstreeks acht uur is op den onbe-
waakten overweg in den Achterweg alhier
een vreeselijk ongeluk gebeurd. Op dat tijd
stip passeerde de 25-jarige E. met zijn melk
auto den overweg. De auto werd gegrepen dooi
den op dat moment voorbij komenden Diesel-
trein in de richting Den Haag en ongeveer
150 meter meegesleurd. De auto met melkbus
sen werd totaal vernield. De bestuurder, als
mede een naast hem zittend jongetje, de 12-
jarige A. van D. werden vermorzeld.
De eerste wagen van den Dieseltrein ont
spoorde. De politie was direct aanwezig. On
der leiding van den burgemeester werd het
terrein afgezet. Een aantal ruiten van den
Dieseltrein is gebroken, terwijl de trein aan de
voorzijde zwaar werd gehavend. Een zieken
auto, die direct ter plaats? was, vervoegde
de lijken naar het ziekenhuis aan den Zuid-
wal te Den Haag.
Gewapende mannen in massa naar de grenzen.
Wat spionnen gezien hebben.
q
Door Walter Collins, Speciale A. N. P.-correspondent.
F&.rpawscw -SOMALI LA LID
ONZEkTQE GCEMS
KlOGADISCHOE
ADDIS ABEBA, October 1935
Massa's gewapende mannen aan de grenzen
tusschen Abessynië en de Italiaansche Oost-
Afrikaansche koloniën wijzen erop, dat de
oorlogsbalans op het punt staat door te slaan.
Deze oorlog zal niet alleen een strijd zijn
tusschen zwart en blank, tusschen Afrika en
Europa; hij zal worden uitgevochten door een
leger, dat te velde trekt volgens Middeleeuw-
sche methoden tegen een leger, uitgerust met
de modernste vernietigingsmiddelen van on
zen tijd.
Spionnen brengen vreemde verhalen over
wat zij gezien hebben in Eritrea. Zij vertellen
van de geordende gelederen der machtige
blanke indringers en van de verbazingwek
kende werktuigen, waarmee deze hopen te
vechten. Zij hebben duizenden motorrijders
gezien en honderden tanks, en de „lange neu
zen" van ontelbare kanonnen.
En in de lucht hebben zij de rondcirkelen
de formaties waargenomen van blinkende
vliegtuigen.
Honderden Abessijnen worden als spionnen
gebruikt. Velen zijn door de Italianen ge
vangen genomen. Inderdaad is langs de grens
tusschen Abessynië en Italiaansch Somaliland
een epidemische spionnenmanie uitgebroken.
Van de Italianen wordt eveneens verklaard,
dat zij Somali's naar Abessynië zenden als
verspieders. Zij komen onder allerlei vermom
mingen, als handelaars, sheiks en zelfs als
vrouwen Gemiddeld worden per week twee of
drie verdachten gefusilleerd.
Hunkerend naar den strijd.
Inmiddels worden de Abessijnsche troepen
geconcentreerd voor de verwachte campagne.
Uniformen zijn schaarsch. De „particuliere"
legers van de plaatselijke opperhoofden zijn
zooals gebruikelijk gekleed in loshangende
witte gewaden. De geweren worden gewoonlijk
los in de hand gedragen door mannen, die zich
inplaats van te marcheeren. in groepen van
tien of meer voortbewegen. Speren en zwaar
den worden echter nog steeds beschouwd als
uitmuntende wa.pens voor dappere mannen.
Tegen de 250.000 geoefende Italiaansche
troepen, die naar men zegt aan de grenzen
van Eritrea en Italiaansch Somaliland ge
concentreerd zijn, kan Abessynië ongeveer een
millioen strijders mobiliseeren, die verlangen
naar het gevecht en vertrouwen in een her
haling van de overwinning van Adoea in
1896.
De keizer. Haile Selassie, heeft opnieuw zijn
bevel aan al zijn commandanten herhaald, dat
in geen geval de Abessijnen tot den aanval
mogen overgaan. Hij heeft zelfs gelast, dat in
dien de Italianen aanvallen, de Abessijnsche
troepen terug moeten trekken, totdat bekend
is welke definitieve politiek tenslotte de mo-.
gendheden. vertegenwoordigd in den Volken
bond. zullen volgen. Doch ondanks het zeer
groote prestige van den keizer is het de vraag
of hij in staat zal zijn zijn soldaten tegen te
houden op het oogenblik, dat de Italianen tot
agressieve maatregelen overgaan.
Het is een feit. dat de meeste iongere stam
hoofden. zoowel in het Noorden als in het
Zuiden, het moe zijn te wachten tot zij wor
den aangevallen en zich veel liever zelf op de
Italianen zouden werpen zonder langer uit
stel.
Antieke bewapening
Zonder artillerie, zonder tanks, zonder vlieg
tuigen, kan men niet zeggen, dat de strijd
macht van den Negus voldoende is uitgerust
voor een krachtproef tegen de formidabele
wapens van een modern leger. Slechts onge
veer de. helft van de Abessijnsche troepen is
gewapend met geweren, waarop men kan ver
trouwen. dat mén er mee kan vuren. En daar
zijn dan nog behoorlijk oude exemplaren
bij. Men ziet nog geweren van het oude type
Lee-Metford en Lee-Enfield, die eens gebruikt
werden in het Britsche leger; Lebels, die de
Fransche poilus in liet begin van den wereld
oorlog gebruikten; oude type Duitsche Mau
sers en andere geweren van 30 jaar lier.
Al deze geweren zijn echter voorzien van
magazijnen en kunnen, mits goed gehanteerd,
even effectieve uitwerking hebben als hun
moderne opvolgers. Tot op het oogenblik kon
den alleen de soldaten van de keizerlijke lijf
wacht van den Negus, ongeveer 5000 man, van
de modernste geweren voorzien worden.
Ernstiger is dan ook het acute gebrek aan
munitie. Aangezien Abessynië geen arsenalen
heeft, kan het zijn schaarsche voorraden
slechts aanvullen door invoer uit het buiten
land, doch daar stuitte het tot nog toe op
het embargo, dat verscheidene mogendheden
hadden afgekondigd, doch dat thans hier en
daar schijnt te zijn opgeheven.
Nog korten tijd geleden, toen ik met een
Abessijnsch generaal over dit onderwerp
sprak, zei hij tegen mij: „Het is een kwestie
van leven of dood voor ons, dat dit embargo
wordt opgeheven".
En in het vervolg van dit gesprek zei hij
eenvoudig: „Wij zijn niet rijk genoeg om ar
tillerie te koopen, doch we kunnen geld ge
noeg bijeen brengen voor geweren en munitie.
Wij zouden een kwart millioen geweren en
tientallen milüoenen patronen kunnen bestel
len, indien men ons daartoe de gelegenheid
gaf".
WALTER COLLINS
(Nadruk verboden)
Talrijke dooden zouden
gevallen zijn.
De algemeene mobilisatie in Abessynië
afgekondigd.
GENéVE, 3 October (Havas). De
Negus heeft den Volkenbond mede
gedeeld. dat de Italianen Adoea heb
ben gebombardeerd, waarbij talrijke
slachtoffers zijn gevallen.
Reuter meldt nader uit Addis Abeba,
dat ook Adigrat ten noorden van
Adoea is gebombardeerd.
In de provincie Ogaden wordt op
het oogenblik slag geleverd.
Het gerucht, dat Adoea gevallen
zou zijn. wordt tegengesproken.
Te Dassai zijn de troepen van den
kroonprins geconcentreerd.
Hedenmorgen heeft de Negus de
algemeene mobilisatie afgekondigd.
De afkondiging van de Abessynische
mobilisatie geschiedde hedenmorgen
om elf uur op het voorplein van het
keizerlijk paleis in aanwezigheid van
3000 man troepen en onder het dreu
nen van de oorlogstrommels. De hof-
ceremoniemeester proclameerde de
mobilisatie.
Naar nader uit Addis Abeba gemeld
wordt hebben de aanvallen van de
Italiaansche bogus enwerpers
De Italianen hebben Adoea en andere plaatsen
gebombardeerd.
pag. 1
Gisteren liceft in Italië dc civiele mobilisatie
plaats gehad. Mussolini kondigde aan. dat
Italië zijn koloniale plannen zal doorzetten.
pag. 4
Von Papen zou een vijfjarig non-agressiepact
aan Oostenrijk hebben aangeboden.
pag. 4
Samenzweerders in Bulgarije wilden heden
hun plannen volvoeren.
pag. 2
Op den Vliehors is nog een lijk aangespoeld.
pag. 3
Vooistcl van Ged. Staten inzake de salaris
regeling van het provinciaal personeel.
pag. 3
Ernstig woord van de beroemdste psychiaters
aan de Staatslieden.
pag. 3
Aangekondigde wetsontwerpen voor belasting-
verhooging ingediend.
pag. 3
Voor Haarlem's kantonrechter.
pag. 7
De openingsplechtigheid van de match Euv. e-
Aljechin.
pag. 9
Laatste berichten.
pag. 6
artikelen, enz.
R. P.: Italië valt aan.
pag. 1
Walter Collins over De spanning in Abessynië.
pag. 1
Van onzen Parijschen correspondent: Symp
tomen van onrust in Frankrijk.
pag. 4
Een hondenleven: Het verkeersvraagstuk.
pag. 3
Willy van der Tak: De beweging van Tachtig
in de Nederlandsehe Letterkunde.
pag. 13
J. B. Schuil: Tonevo.
pag. 7
Langs de straat: Late zomer in Londen's Hyde
Park.
pag. 3
Voor de Vrouw.
pag. 10
Bekende Haarlemmers: dc heer C. B. M.
Segaar.
pag. 3
Sport in 't kort.
pag. 9
Adoea vele dooden geëischt. Talrijke
huizen werden vernield.
Ras Seijoen heeft dit telegrafisch
aan den Volkenbond medegedeeld
en den Volkenbond om hulp ver
zocht. Volgens de laatste berichten
wordt ook in het district Agame
slag geleverd.
Morgen aanvallen op
alle fronten?
Men venvacht, dat de Italiaansche
gezant te Addis Abeba vandaag naar
Dzjibouti zal vertrekken.
Men neemt aan, dat morgen op
alle fronten door de Italiaansche
troepen zal worden aangevallen en
dat op Addis Abeba een aanval uit
de lucht zal plaats hebben.
De Italiaansche minister van pers
en propaganda heeft vanmorgen aan
de Italiaansche pers medegedeeld,
dat het commando der troepen in
Eritrea opdracht heeft gekregen
handelen. Dientengevolge zijn
troepen over de grens gerukt.
Volgens een Reuterbericht
Rome ontkent men aldaar in offi-
cieele kringen, dat de vijandelijk
heden begonnen zijn. Daarentegen
wordt uit Genève gemeld, dat staats
secretaris Suvich aan den Volken
bond een schrijven heeft gezonden,
waarin de gebeurtenissen worden be
vestigd.
tot
de
uit
„Maatregelen uit zelf
verdediging".
Ook Italië wendt zich tot den Volkenbond.
GENèVE, 3 October. De Italiaan
sche regeering heeft zich tot den
Volkenbond gewend met de mede
deeling, dat zij gezien de algemeene
mobilisatie van de Abessynische troe
pen gedwongen is geweest den bevel
hebber in Oost-Afrika opdracht te
geven alle maatregelen te nemen tot
zelfverdediging tegen een mogelijken
aanval. Deze maatregelen kunnen om
vatten de bezetting van zekere strate
gische punten.
Dc commissie van dertien komt
hedenmiddag bijeen.
JOSEPHINE BAKER WIL DE NEGERS
VOOR ITAT.Ïë WINNEN!
De bckti.-e nt-ö-"..JtLep^ine Ba
ker, die getrouwd is met een Italiaansch edel
man, graaf Pepito de Albertine, heeft blij
ken? een A. N. P. bericht uit Parijs meege
deeld, dat zij een beroep zal doen op alle ne
gers om Italië te steunen tegen Abessynië.
