Fokker cntiseert luchtvaartondernemingen.
DE REMBRANDT-TENTOONSTELLINC TE AMSTERDAM BRACHT AAN
ENTREE'S RUIM EEN HALVE TON OP.
WEERMACHT WORDT
VERSTERKT.
GEEN COLPORTACE-
VERBOD.
ZATERDAG 2 NOVEMBER 1935
HAARLEM'S DAGBUAD
Deze D.S.T. is eenige duizenden ponden
zwaarder dan de D.C. 2 en het is de vraag of
de reeds over-ontwikkelde motoren 800 a
900 P.K. is reeds een maximum, dat niet meer
volkomen betrouwbaar is niet overbelast
zullen worden, wat vooral gevaarlijk kan zijn
in den start, als men hun volle capaciteit noo-
dig heeft en weigering van een der motoren
noodlottig is. Hier doet men wel degelijk een
concessie aan de veiligheid, en als de Ameri
can Airlines het toestel voor slaapnachtvluch-
ten in gebruik gaan stellen op de Zuidelijke
route, is dat misschien nog eenigszins verant
woord omdat men hier op elke 20 mijl een
goed verlicht noodlandingsterrein heeft
Voor den Indië-dienst echter, waar men
over weinig en op groote trajecten over geen
enkel noodlandingsterrein beschikt, komt
de D.S.T. volgens Fokker in het geheel niet
in aanmerking.
Mogelijkheden voor de Nederlandsche
vliegtuig-industrie
In luchtvaartkringen gaan thans weer
stemmen op, die juist met het oog op de vei-l
ligheid invoering van het 4-motorige type be-
pleiten, doch de moeilijkheid hierbij vormen
de duurdere aanschaffingskosten. Douglas is
thans bezig met het ontwerpen van een 4-
motorig toestel, doch zonder overdrijving mag
gezegd worden, dat Nederland, waar Fokker
reeds drie jaar geleden zijn 4-motorige toe
stellen lanceerde, op dit gebied een grooten1
voorsprong heeft. In de afgeloopen 10 jaar
heeft de Nederlandsche Vliegtuigenfabriek
voor 25 millioen gulden aan vliegtuigen naar
het buitenland verkocht, zoodat er voor Ne
derland op het gebied van den export groote
mogelijkheden bestaan. Ook is de Nederland
sche industrie thans volkomen in staat, geheel
metalen vliegtuigen te bouwen, indien ze
slechts gelegenheid krijgt, in serie te bouwen,
want metaalbouw is duurder dan gemengde
bouw en slechts rendabel, als men in serie kan
bouwen en de garantie heeft van een vasten
afzet en stabiliteit van de door de afnemers
gewenschte types. Dit was de reden, dat Fok
ker tot nog toe, hoewel hij de licentie heeft,
niet zelf in Europa de geheel metalen Douglas
vliegtuigen kon bouwen.
Omtrent de plannen der regeering om tot.
„Mijne Heeren, ik zal over eenige jaren gemakkelijk kunnen betalen uit de
entree-gelden mijner tentoonstellingen"
Regeering en N. S. B.
In het verslag over het Regeeringsbeleid
deelt de regeering mede, dat de publicaties
van de N. S. B. haar voortdurende aandacht
heeft. Afgezien van de vraag, of een verbod van
bepaalde organen voor het oogenblik ge-
wenscht zou zijn, laat de Grondwet zulks niet
toe. Intusschen zullen maatregelen worden
getroffen, opdat tegen de strafbare uitlatin
gen in de pers strenger dan tot dusver worde
opgetreden. Gelijk reeds enkele malen is ge
bleken, wordt hierbij zoo noodig ook tot inbe
slagneming van de persen overgegaan.
Er is naar het oordeel der regeering geen
reden het verbod voor ambtenaren om lid te
zijn van de N. S. B. op te heffen.
Van een zeer welwillende houding van jus
titie en politie jegens de N. S. B. is, wordt
verder gezegd, geen sprake. Van herhaaldelijk
plaatshebbende overtredingen, welke ooglui
kend zouden worden toegestaan, is der Regee
ring dan ook niets bekend.
Ten aanzien van de door den Gouv.-Gen.
aan ir. Mussert verleende audiënties wordt
door de regeering opgemerkt, dat, al zal zij
volkomen toegeven, dat zij ook verantwoorde
lijk is voor het algemeen regeeringsbeleid in
Ned.-Indië, toch bezwaarlijk kan worden staan
de gehouden, dat die verantwoordelijkheid
medebrengt, dat aan den Gouverneur-Gene
raal voorschriften zouden worden gegeven met
betrekking tot het verleenen van audiënties
aan particuliere personen.
Een algemeen verbod van colportage schijnt,
afgezien van de vraag of het niet in strijd zou
komen met het bestaande artikel 7 van de
Grondwet, onwenschelijk met het oog op de
daai-uit voortvloeiende aanmerkelijke beper
king van de vrijheid van meeningsuiting in
het bijzonder tegenover andersdenkenden.
Een uniforme Rijksregeling van de colpor
tage zal minder dan de bestaande plaatselijke
verordeningen met de onderling zeer afwij-
1 kende plaatselijke toestanden rekening kun
nen houden. Zoodanige regeling moet daarom,
indien eenigszins mogelijk, vermeden worden.
Een vaste lijn ontbreekt.
Men beginne geen prestige-race.
Mogelijkheden voor onze
vlieg iaigindustrie.
A. Fokker.
De Nederlandsche vliegtuigbouwer
Anthony Fokker,, die Donderdag tege
lijk met den directeur der K. L. M.,
den heer A. Plesman, uit de Vereenigde
Staten in ons land terugkeerde, heeft
in een persconferentie zijn opvattin
gen uiteengezet over de ontwikkeling
van het luchtverkeer en den vliegtuig
bouw, die nauw met elkaar samen
hangen, en over de karakteristieke
verschillen tusschen de luchtvaart in
Europa en in de Vereenigde Staten.
De uiteenzettingen van den heer
Fokker droegen af en toe een uitge
sproken polemisch karakter en hielden
op sommige punten critiek in op de
gestes der luchtvaartmaatschappijen
in het algemeen, waarbij in enkele
gevallen duidelijk bleek, dat deze cri
tiek ook de Nederlandsche lucht
vaartmaatschappij betrof.
In het kort kwamen de bezwaren
van den heer Fokker hierop neer, dat
de wedstrijd tusschen de luchtvaart
maatschappijen onderling leidde tot 'n
overdreven opvoeren van de luxe, het
comfort en de snelheid ten koste van
een economische bedrijfsvoering en van
de veiligheid, terwijl verder het ont
breken van een vaste lijn in de ont
wikkeling van het luchtverkeer een
belemmering vormde voor een econo
mische en doeltreffende ontwikkeling
van de vliegtuig-industrie.
een eigen vliegtuig-industrie over te gaan,
^eventueel door concentratie van de bestaan
de bedrijven, bleek Fokker op de hoogte, doch
kon hij op het oogenblik geen nadere mede-
deelingen doen. Op zichzelf achtte hij een
heilzame werking van een dergelijke samen
werking mogelijk, en achtte hij het bewezen,
dat wanneer in de toekomst een vaste lijn zou
worden gevolgd bij de ontwikkeling van de
vliegtuigindustrie, tezamen met de afnemers,
n.l. het leger, de marine, het Indische leger
en de burgerluchtvaart, in Nederland de basis
kon worden gelegd voor een bloeiend bedrijf
met een groote export-mogelijkheid
In Nederland geen vaste lijn?
Ongelukkigerwijze volgde men vol
gens den heer Fokker op het oogenblik
in de Nederlandsche en in de Neder-
landsch-Indische luchtvaart, noch bij
Defensie, noch bij de K.L.M., een vaste
lijn. Indien Defensie groote en vaste
opdrachten zou geven en de civiele
luchtvaart niet voortdurend nieuwe
eischen zou stellen en nieuwe types zou
eischen, zou de Nederlandsche in
dustrie rustig de goed gebleken types
verder kunnen ontwikkelen en in serie
kunnen wei-ken.
Volgens Fokker zijn de Pan-American Air
ways de eenige onderneming met een vaste,
lijn, die 5 jaar geleden reeds wist wat zij thans
wil en thans reeds weet, waar zij over 5 jaar
zal zijn. Zonder overhaasting en zonder dat
men zich laat opjagen door concurrenten be
reidt men rustig alles voor. „Zij is", aldus de
heer Fokker, „een voorbeeld voor het beleid
onzer K.L.M. voor de Holland-Indiëlijn en voor
de toekomstige ontwikkeling van de K. N. I.
L. M.".
Vol lof sprak de heer Fokker over de pio
niers van de Indië-lijn: Plesman, Van dei-
Hoop, Generaal Snijders, die met voldoening
op hun werk kunnen terugzien. Ten aanzien
van de toekomst was Fokker echter minder
gerust en verklaarde hij:
„Het is thans de taak der regeering,
die met een bedrag van 10 millioen
gulden subsidie dit werk heeft moge
lij gemaakt, de K.L.M. een vaste lijn
voor de ontwikkeling van den Indië-
dienst voor te schrijven. Zij moet voor
komen, dat de K.L.M. zich begeeft in
een gevaarlijke prestige-race met
Engeland, die alleen maar met steeds
grootere subsidies kan worden gevoerd
en moet leiden tot den waanzin, dien
men kan aanschouwen in de scheep
vaart over den Atlantischen Oceaan,
tusschen de .Bremen", „Rex", „Nor-
mandië" en binnenkort de .Queen
Mary", een leege-drijvende-paleizen-
parade, waaraan alleen de practische
Amerikanen niet meedoen".
Onbeïnvloed door wat de Imperial Airways
doen, stelle men zich tevreden met een mini
mum subsidie en extra mail-porto een zoo ren
dabel en veilig mogelijk luchtverkeer te
scheppen, binnen het bereik van een zoo groot
mogelijk aantal passagiers en zonder over
bodige „super-luxe" of super-snelheid.
Dit is zoowel in het belang van een goede
luchtverbinding met ons koloniaal bezit als
voor de defensie daarvan. Zoowel materiaal
als personeel moeten in tijd van nood aan de
hoogste eischen voldoen. Een subsidie, hierop
gebaseerd, zal geen te groot offer blijken te
zijn. De Amerikaansche regeering heeft dat
begrepen en is dan ook waarschijnlijk niet
geheel vreemd aan den aanleg der vliegtuig
stations voor de Pan-American Airways in de
Zuidzee. Japan begrijpt het ook, en Nederland
mag voor de veiligheid van Indië in dit op
zicht niet achterblijven.
Moord?
In een perceel in de Marnixstraat te Rotter
dam is een bewoner dood gevonden in een
plas bloed. Men weet nog niet of hier misdrijf
in het spel is.
HAAGSCHE STUCADOORS VOEREN
40-URIGE WERKWEEK IN.
De Haagsche stucadoors, patroons en werk
nemers, hebben een collectief arbeidscontract
afgesloten, waarvan de voornaamste punten
zijn bekorting van den werktijd tot 40 uren
over zes werkdagen, toepassing van het rou
leersysteem en beperking van de jongens
exploitatie (één leerling op iedere 4 volslagen
arbeiders). Het tarief loon zal als basis voor
het loon gelden. De directie van de Gemeente
lijke Arbeidsbeurs heeft t. o. v. de toepassing
van het rouleersysteem medewerking toe
gezegd.
Nog meer persen verzegeld.
Vrijdag is toch een nummer van „Volk en
Vaderland" verschenen, zij het in kleiner om
vang dan gewoonlijk. In tal van plaatsen is
de verspreiding van het blad verboden. Be
halve in Utrecht schijnen ook te Amsterdam
en IJmuiden persen, waarop kringbladen wer
den gedrukt, te zijn verzegeld.
Nieuwe weg Amsterdam
Schiphol opengesteld.
Met eenige plechtigheid is Vrijdagochtend
het eerste gedeelte van de nieuwe snelver-
keersverbinding AmsterdamDen Haag het
thans gereed gekomen deel van Amsterdam
tot aan den Spaarnwouderweg nabij Schip
hol ,in gebruik genomen en voor het verkeer
opengesteld. Hoewel het in de bedoeling lag
deze gebeurtenis zonder eenig officieel cere
monieel te doen geschieden had het Initiatief
Comité Amsterdam gemeend deze gebeurte
nis, die toch èn voor de gemeente Amster
dam èn voor de luchthaven van de hoofd
stad van zoo groote beteekenis is, niet on
gemerkt voorbij te mogen laten gaan.
De genoodigden arriveerden te half twaalf
in auto's bij het beginpunt van den nieuwen
weg, alwaar de hoofdingenieur-directeur van
Waterstaat, Ir. Geelinck, met een korte rede
den weg voor het verkeer opende, nadat hij
op vele voorbereidingen, die aan het bouwen
van een dergelijken snelweg voorafgaan, had
gewezen. Hij verzocht daarop Ir. Wisselingh,
onder wiens leiding de werkzaamheden aan
den weg staan, den weg als eerste in ge
bruik te nemen hetgeen geschiedde door met
de auto de linten, die den weg afsloten, stuk
te rijden. Een aardig moment was, dat juist
voor dat de auto-stoet met genoodigden ar
riveerde, de Koningin, komende van de
Chrysantententoonstelling te Aalsmeer, het
kruispunt passeerde.
Daarop werd gezamenlijk naar Schiphol
gereden, zoodat de genoodigden als eersten
konden ondervinden welk een groote voor
uitgang de nieuwe weg voor de verbinding
AmsterdamSchiphol is.
Nadat een rondrit over het emplacement
van het vliegterrein was gemaakt vereenig-
den de aanwezigen zich in de nieuwe groote
restaurantzaal van de K.L.M.
Onder de aanwezigen merkten wij op Bur-
meester Slob van Haarlemmermeer en Ir.
Nobel bedrijfsingenieur van de Afdeeling
Handelsinrichtingen der gemeente Amster
dam.
door PIET VAN DER HEM
1656: Rembrandt te Amsterdam
wegens schulden failliet verklaard
I
Een halve eeuw geleden
Uit Haarlem's Dagblad van 1885.
2 November:
Nu het Volapük zeer in de mode is, is
het niet onbelangrijk om in herinnering
.te brengen dat, een paar honderd jaar
'geleden, in Duitschland evenzeer een
wereldtaal is uitgevonden, waaraan een
geleerde den weidschen naam „Cosmo-
pangloesein" gaf.
Er werd een dictionnaire van die taal
vervaardigd en een man die haar ver
stond, zette er eenige dichtstukken van
Klopstock en een keukenboek in over.
Deze vertalingen zijn alles wat van die
wereldtaal overbleef, waarvan niemand
meer iets begrijpt. De boeken worden
natuurlijk als curiosa bewaard.
Achterstand bij het mate
riaal wordt ingehaald.
In de Memorie van Antwoord op het
voorloopig verslag betreffende de
rijksbegrooting deelt de regeering
mede, dat zij ten aanzien van onze
weermacht den achterstand op het ge
bied van het materiaal in versneld
tempo wil inhalen.
GEEN RICHTING AANGEVEN KAN HET
LEVEN KOSTEN,
Vrijdagmorgen is nabij het kerkhof te
Venlo de wielrijder G. Martens door een auto
aangereden. De man werd tegen den grond
geslingerd en vrijwel op slag gedood. De
besturder van de auto heeft geen schuld
aangezien het slachtoffer bij het oversteken
van den weg geen teeken heeft gegeven.
MOTORIJDER BOTST TEGEN EEN
BOOM.
Levensgevaarlijk gewond.
Vrijdagavond omstreeks 8 uur reed de
motorrijder Adr. Heeren, wonende Versiliën-
bosch te Heerlerheide met zijn motor tegen
een boom. Met een dubbele schedelfractuur
werd de man opgenomen en naar het zieken
huis te Sittard vervoerd. Zijn toestand is
levensgevaarlijk.
De diepere oorzaak van de ontwikkeling van
de Amerikaansche luchtvaart en niet alleen
van deze, in een verkeerde richting, lag vol
gens den heer Fokker echter niet alleen in de
concurrentie deze ontbreekt immers in
Europa ten deele maar bij de leidingen der
maatschappijen, die in handen zijn van jeug
dige luchtvaartpioniers en enthousiasten,
wier ondernemingsgeest en enthousiasme
deze ontwikkeling heeft mogelijk gemaakt.
Maar de luchtvaart is thans in het stadium
gekomen, dat men zich moet concentreeren
op -den verkoop van haar product, en dait is
„transportation", en daarvoor heeft men, even
als voor elk fabrieksproduct, ervaren en des
kundige zakenlieden noodig. De leidende
personen in de luchtverkeer-industrie moeten
hun wedloop naar snelheid, luxe en expansie
staken en zich realiseeren, dat de vliegtuigen
en de bedrijfskosten alleen goedkooper kunnen
worden als men ze in series kan fabriceeren
en een zekere stabiliteit in het bedrijf na
streeft. Men is het er nog lang niet over eens,
wat hiervoor het geschikte materiaal is, en
zoo komt men, om maar grootere snelheden
te bereiken, tot concessies aan de veiligheid.
Op de vraag, of de Douglas D.C. 2, thans
ook veelvuldig in Europa in gebruik, reeds als
een concessie aan de veiligheid moest worden
beschouwd antwoordde Fokker, dat deze ma-
machine aan zeer hooge eischen voldeed. In
principe echter kon men het vervangen van
het 3-motorige naar het 2-motorig-e toestel
als een zoodanige concessie beschouwen, even
als de grootere start- en landingssnelheid. Dit
alles geldt echter in nog veel sterker mate voor
de vergrooting van de Douglas D.C. 2, het
nieuwe type D.S.T., waarin ruimte zal zijn voor
16 slaapplaatsen.
WEGENS BEROOVING VEROORDEELD.
De Amsterdamsche Rechtbank veroordeelde
een man en een vrouw resp. wegens diefstal
en heling, gepleegd in een perceel aan den
Zwanenburgwal te Amsterdam, tot vier jaar
gevangenisstraf met aftrek van vijf maanden
'voorarrest en drie jaar gevangenisstraf met
aftrek van zes maanden voorarrest. In het
perceel zouden verschillende beroovingen heb_
ben plaats gehad. De vonnissen luidden con
form den eisch van den Officier van Justitie,
die echter niet de preventieve hechtenis in
mindering wilde zien gebracht.
TEEKENINGEN VAN OUDE MEESTERS.
Verzameling mr. Chr. P. van Ecglien
in het Museum Fodor. De bur
gemeester opent de tentoonstelling.
Een tentoonstelling van teekeningen door
oude meesters, behoorende tot mr. Chr. P. van
Eeghen's verzameling, welke in haar geheel tot
dusverre alleen in den besloten kring van
familie en vrienden haar bewonderaars had,
vult thans de zalen van het Museum Fodor
aan de Keizersgracht te Amsterdam.
