De nood der veenkoloniën.
Werkgevers in bouw
bedrijf hebben klachten
Erdal
er maar d door z'n glans!
DONDERDAG 7 NOVEMBER 1935
H A' A R t E M'S DAGBCAD
3
Over de toepassing der
We rkvers chaffing.
Druk bezocht Congres in Den Haag.
Woensdag-mddclag is in den Dierentuin te
's Gravenhage een groote vergadering gehou
den van de landelijke samenwerkende vereen i-
gingen van werkgevers in het bouwbedrijf,
ter behandeling van het. onderwerp: „Werk
verschaffing, werkverruiming en eigen be
heer". De belangstelling hiervoor was zoo
groot, dat een tweede zaal moest wo> den bii
gehuurd.
De voorzitter, ir. W. M. T. Thyssen, uit Am
sterdam wees er in zijn openingsrede op. dat
in het jaar 1933 door de Ned. Heide Maat
schappij in werkverschaffing 22 miliinen gul
den verloond, in 1934 was het gezamenlijk
loonbedrag van circa 2400 leden van ''en Ned.
Aannemersbond f 28 millioen, in 1935 is voor
datzelfde aantal op basis van de gegevens van
het eerste halfjaar het bedrag te stellen op f 23
millioen.
De werkverschaffing speelt dus wel een be
langrijke rol: eigenlijk gaat de gehee'e werk
verschaffing ten koste van het bouwbedrijf In
vergelijking met normale jaren is de omzet
voor .de aannemers teruggeloopen tot gemid
deld 35 pet. blijkens een in 1933 gehouden
enquête, sindsdien is de toestand nog veel
slechter geworden.
Over het geheele land behoorden in Augustus
J.l. ongeveer 60.000 van de 360.000 werkloozen
tot het bouwbedrijf.
De voorzitter verdedigde verder het aanne
mersbedrijf tegen de critiek, als zou dit niet
geschikt zijn voor de uitvoering van werken
in werkverschaffing. De hulp van het Werk
fonds is voor het bouwbedrijf ten eenenmale
onvoldoende. Niettegenstaande de vorige mi
nister van Sociale Zaken voorstander was van
het inschakelen van het bouwbedrijf is daar
van in de practijk bitter weinig terecht ge
komen. Daarom heeft men zich gewend tot
den ministerraad.
De voorzitter van den R.K. Bond van Bouw-
patroons noemde het een teeken van abnorma-
len tijd, dat nu nog gepleit moet worden om
normaal werk uit te voeren.
Het bouwbedrijf krijgt waarlijk wel zijn deel
van de algemeene malaise en er is dus weinig
reden om aan dat bedrijf nog het hem toe
komende werk te onttrekken ten bate van an
deren, zoo zeide spr.
Officieel wordt wel ontkend, dat dit gebeurt,
maar de practijk is daarmede in strijd. Er
werden boerderijen in werkverschaffing ge
bouwd waarvan later op het departement werd
erkend, dat dit maar niet meer moest ge
beuren. Maar thans bouwt men zelfs woningen
in werkverschaffing. Verder zijn of worden in
vrijwel alle deelen des lands belangrijke weg-,
straat-, kanaal-, dijk-, rioleeringswerken e. d.
met rijkssubsidie in werkverschaffing uitge
voerd, terwijl in groeienden omvang aanleg
van begraafplaatsen en waterleidingen, bouw
van bad- en zweminrichtingen, bouwrijp ma
ken van gronden, enz. tot werkverschaffings
objecten worden bestemd.
Spr. vraagt verader: telt onze werkloosheid
dan niet mee? Wat geeft het nu of men hon
derd arbeiders in de werkverschaffing aanzet
en 100 bouwvakarbeiders werkloos laat?
De overheid snijdt zich met deze politiek in
eigen vleesch. De werken in werkverschaffing
uitgevoerd, worden veel duurder. Niet altijd
voor de gemeenten, die subsdie van het rijk
kri,jgen, maar wel voor gemeenten en rijk te
zamen, dus voor de geheele gemeenschap.
Normale uitvoering is goedkooper en niet
duurder. Het geeft dus meer producten voor
hetzelfde beschikbaar gestelde bedrag. Het le
vert daardoor als het gebruik van hulp
materiaal gelijk is evenveel manweken. Het
laat het toch al zoo zwaar getroffen bouw
bedrijf nog zooveel mogelijk intact. Het be
perkt het aantal werklooze patroons Het be
strijdt de werkloosheid daar, waar dit het
meest noodig is, n.l. onder de bouwvakarbei
ders, die het op een na grootste werkloos
heidspercentage hebben.
De voorzitter van den Chr. bond, de heer J.
Swarts, meende, dat de meeste van zijn be-
drijfsgenooten er thans slechter aan toe zijn
dan in de vóór oorlogsche jaren. Spr. schatte
het aantal werklooze bouwvakpatroons op 30
pet., deze zijn zonder steun of subsidies, en
dus geheel op zichzelf aangewezen. De gemid
delde werkloosheid in de geheele in
dustrie bedraagt ca. 32 pet., met inbegrip van
het bouwbedrijf en zonder dit ca. 25 pet.,
waaruit men kan zien hoeveel meer werkloos
heid daar heerscht vergeleken bij de andere
bedrijven,
Laatste spr. was de heer B. van Eesteren,
tweede voorzitter van den Ned. Aannemers-
patroonsbond over: „De uitschakeling van
den aannemer door eigen beheer en werk
verschaffing".
Het standpunt der regeer in g is niet onge
wijzigd gebleven. Vroeger achtte men het uit
voeren van werken in werkverschaffing niet
gewenscht, thans blijkt uit een door den mi
nister van Sociale Zaken gepubliceerd persbe
richt, dat geen bezwaar meer bestaat tegen
inschakeling van den aannemer.
Het resultaat is echter nog poover; te wei
nig werk uitgevoerd door de aannemers.
De minister wil inschakeling, maar acht
het niet wenschelijk, maatregelen daartoe te
treffen. Dit standpunt is onbegrijpelijk.
Spr. concludeerde voorts, dat wel degelijk
een groot aantal werken door aannemers be
hoorden te worden gemaakt. De vernoudings-
cïjfers zijn als 1 tot 20 ten nadeele .van het
bouwbedrijf.
Dat de aannemer voor het uitvoeren van
werk in werkverschaffing niet geschikt zou
zijn, beewistte spreker met groote beslistheid.
Deze stelling is niet meer vol te houden.
Steun wordt niet gevraagd. Wel werk. De
plaats, welke het bouwbedrijf in het maat
schappelijk leven heeft verworven, wil het be
houden.
De voorzitter sprak een slotwoord waar
na met algemeene stemmen een motie werd
aangenomen, waarin cle 3000 bijeengekomen
werkgevers uit het bouwbedrijf bij de regee
ring met kracht aandringen op het onverwijld,
liefst in overleg met de organisaties, nemen
van maatregelen, opdat een einde wordt ge
maakt aan de uitschakeling van de particu
liere werkgevers door het uitvoeren van tal-
looze werken in eigen beheer of werkverschaf
fing.
DE HEER H. SMIDT VAN GELDER LID VAN
DEN NIJVERHEIDSRAAD.
Als opvolger van ir. A. H. Ingen Housz
heeft de Ned. "Mij. voor Nijverheid en Han
del tot lid van den Nijverheidsraad aangewe
zen den heer H, Smidt van Gelder, directeur
van de N. V. Papierfabrieken Van Gelder zo
nen te Amsterdam, die vroeger reeds deel
van den raad heeft uitgemaakt. De heer Smidt
van Gelder zal den heer Ingen Housz tevens
vervangen als lid van de electriciteitscommis- I
sie en de industrie-problemencommissie uit
den Nijverheidsraad.
V
SPHOENCRÈM,
C,
route, doos Wit* Extru groote doos 15<1$.
(Adv. Ingez. Med.)
Bezuinigingen bij de spoor
wegen duren voort.
Ontslag op 60-,jarigen leeftijd.
De Directie der Nederlandsche Spoorwegen
heeft besloten, in verband met overcompleet
van personeel bij den Dinst van Vervoer en
Handelszaken het personeel van dien Dienst
met ingang van den eersten van de maand,
volgende op die waarin betrokkenen den 60-
iarigen leeftijd heeft bereikt, te ontslaan on
der toekenning van wachtgeld of van ver
vroegd ouderdomspensioen en wei te beginnen
met ingang van 1 Februari 1936 en voorloopig
tot 1 Juli 1936.
MR. L. LIUTAERT PEERBOLTE GAAT HEEN.
Bij Konirilelijk besluit is met ingang van 1
Januari 1936, aan mr. L. Lietaert Peerbolte,
op ziin verzoek, eervol ontslag verleend als
directeur-generaal,chef der afdeeling Volks
gezondheid. van het Departement van So
ciale Zaken, met dankbetuiging voor de vele
belangrijke en gewichtige diensten, door hem
aan den Lande bewezen.
Aftreden van mr.flr. A. van Doorninck,
Naar het Alg. Hbld. verneemt heeft mr. dr.
A. van Doorninck, Thesaurier-generaal van
financiën tegen 1 Januari 1936 ontslag ge
vraagd, De reden hiervoor zou zijn gelegen in
diepgaande verschillen van opvatting tus-
schen mr. Van Doorninck en andere vooraan
staande figuren ben aanzien van allerlei pro
blemen betreffende het financieel beleid in
den ruimsten zin van het woord.
PROEFPROCESSEN IN VERBAND MET DE
UITVERKOOPSWET.
Door de Groningsche politie zijn drie pro
cessen verbaal opgemaakt in verband met de
nieuwe, op 15 October in werking getreden
wet, houdende regeling betreffende het uit-
verkoopen en opruimen in het winkelbedrijf.
Hiervan zullen proefprocessen het gevolg zijn.
De processen verbaal zijn opgemaakt wegens
overtreding van art. 2 lid 2 der wet, waar
staat, dat het verboden is om in het winkel
bedrijf een verkoop op zoodanige wijze aan te
kondigen, dat daardoor de indruk wordt ge
wekt van een tijdelijke voordeelige aanbieding
in verband met, bijzondere omstandigheden,
welke zich ten aanzien van een winkelnering
kunnen voordoen.
NACHTELIJKE JACHT OP EEN INBREKER.
AMSTERDAM, 6 Nov. (A- N. P.).
In den afgeloopen nacht betrapte de con
cierge van het kantoor van de handelsver-
eeniging V. van der Reis een inbreker. Na een
hevige worsteling wist de inbreker te vluchten,
doch later is hij op straat door agenten aan
gehouden en ingesloten in het bureau War
moesstraat'. De vrouw van den concierge
werd tegen half twee wakker en waarschuw
de haar man. In de keuken trof men den in
breker aan, die zich trachtte te verschuilen.
De concierge greep hem echter, met het ge
volg, dat een hevige worsteling ontstond. De
vrouw van den concierge opende de buiten
deur en riep om hulp. De inbreker rukte zicb
los en vluchtte. Niemand durfde den inbreker
te grijpen. Hij werd echter gevolgd en later in
den nacht door twee agenten gearresteerd,
waarbij hij zich verzette. Een controleur van
de Nederlandsche Bewakingsmaatschappij
verleende hulp. De inbreker was in 't bezit van
gummi-handschoenen en inbrekerswerktui
gen. De man is reeds eerder met de politie in
aanraking gekomen.
Wanneer een wereldtentoon
stelling in ons land?
In 1939 of 1941?
Zooals men weet bestaan er plannen om ook
In ons land een wereldtentoonstelling te or-
ganiseeren en wel te Amsterdam. Aanvankelijk
bestond het voornemen deze in te richten op
terreinen, welke naast het Stadion gelegen
zijn. Van dit voornemen is men nu volgens het
Volk blijkbaar terug gekomen en thans schijnt
men meer te gevoelen voor terreinen, welke
bij den Amstel gelegen zijn. Ten aanzien van
het jaar. waarin de expositie zal worden ge
houden staat volgens het blad ook nog niets
vast. Aanvankelijk lag het in de bedoeling de
tentoonstelling in 1939 te houden, doch thans
wordt overwogen te wachten tot 1941.
GRAAF DE MARCHANT ET d'ANSEMBOURG.
Naar het Limb. Dagblad verneemt stelt
graaf de Marchant et d'Ansembourg, die, zoo
als men weet, dit. jaar moet aftreden als lid
en voorzitter der Kamer van Koophandel en
Fabrieken voor de Zuid-Limburgsche Mijn
streek zich niet meer voor een herbenoe
ming als lid voor de afdeeling grootbedrijf
beschikbaar.
Zooals men zich zal herinneren, nam in de
laatstgehouden zitting der Kamer de meer
derheid scherp stelling tegen den graaf als
voorzitter in verband met het beruchte N. S.
B-pamflet tegen dr. Poels.
Zijn besluit baseerde hij op het motief:
drukke werkzaamheden als lid der Eerste
Kamer.
NOVEMBERAANBIEDINGEN GEOORLOOFD.
Na.ar aanleiding van de berichten, dat een
proefproces zal worden uitgelokt over de vraag
of de aankondging van een Novemberaanbie-
ding in de confectiebranche al of niet geoor
loofd is op grond van de nieuwe wet op de uit-
verkoopen, verneemt het A. N. P. van be
voegde zijde, dat het houden eener November-
aanbieding onder dezen naam of andere na
men, als Novemberreclame, Novemberprijzen.
sedert jaar en dag tot de vaste tradities in ge
noemde branche behoort.
Op grond van dit feit en mede op grond hier
van, dat deze Novemberaanbiedingen niet van
doen hebben met'bijzondere omstandigheden,
welke zich ten aanzien van een winkelnering
kunnen voordoen, doch uit een normale ont
wikkeling van de branches van aan mode on
derhevige artikelen voortvloeien, zijn de win
kels van het geoorloofde van het houden eener
Novemberaanbieding en dergelijke volkomen
overtuigd. Deze opvatting is getoetst aan het
oordeel van verschillende juristen. Het geoor
loofd gebruik van Novemberaanbiedingen
staat naar hun oordeel vast.
Pakjesdieven werken per auto.
In de hoofdstad.
Sinds korten tijd wordt de hoofdstad on
veilig gemaakt door pakjesdieven, die voor
dit strafbare handwerk gebruik maken van
een auto. Zij gaan met groote handigheid te
werk en weten, naar gebleken is. onder het
voorbijrijden van een onbeheerd staand
voertuig goederen te kapen om dan snel te
verdwijnen. Het vermoeden bestaat, dat, een
georganiseerde bende aan den gang is, welke
voor haar practijken waarschijnlijk over
meer dan één auto beschikt.
Het laten spelen van
socialistische liederen.
Tijdens het plan-Congres.
Regeering acht het ongewenscht.
Op de vragen van het Tweede Kamerlid,
den heer Coops, betreffende het laten spelen
van socialistische liederen van het carillon
van den Domtoren en het oprichten van een
versierde zuil tijdens het plan-congres van
de S.D.A.P. en N.V.V. heeft de minister van
Bmnenlandsche Zaken geantwoord:
Terstond nadat de minister uit de dag
bladen had vernomen, dat op Zaterdag 26
October j.l. door het carillon van den Dom
toren te Utrecht socialistische strijdliederen
waren ten gehoore gebracht, heeft hij zich
roet den burgemeester in verbinding gesteld.
Hem is toen medegedeeld, dat bij de carillon-
bespeling, welke des Zaterdags plaats vindt,
rekening is gehouden met geuite wenschen.
om. in verband met het bijzonder karakter
va.i het congres enkele liederen in het pro
gramma op te nemen, welke bij het geven van
toestemming niet als strijdliederen werden
beschouwd. Tevens werd medegedeeld, dat
ook vroeger in een bijzonder geval tegen het
ten gehoore brengen van soortgelijke liederen
geen bezwa.ar was gemaakt.
De minister is van oordeel, dat het doen
spelen van gemeentewege van de liederen ter
gelegenheid van het congres hoogst onge
wenscht is geweest. Ernstig moet het gebeur
de worden betreurd. Met voldoening heeft de
minister dan ook vernomen, dat het ge
meentebestuur van Utrecht dit aanstonds
heeft ingezien en besloten heeft muziek,
waaraan een politieke strekking kan worden
toegekend, voortaan van het carillon te we
ien
Het toestemming geven tot het oprichten
van een zuil had, naar de meening van den
minister, ook achterwege moeten glijven.
Gezien de houding, door het gemeentebe
stuur voor de toekomst ten aanzien van de
bespeling van het carillon bepaald, is de
minister overtuigd, dat ook het vergunning
geven tot oprichting van versieringen, als
hier bedoeld, die aanstoot moeten geven, tot
het verleden zal behooren.
MINISTER SLINGENBERG TE GROESBEEK.
NIJMEGEN, 6 November (A. N. P.' De
minister van sociale zaken, mr. Slingenberg,
bracht heden in gezelschap van den hoofd
inspecteur der werkverschaffing, den heer
Meyer de Vries, een bezoek aan de Heilige
Landstichting te Nijmegen, in verband met
mogelijke uitvoering van werkverschaffings
plannen in de gemeente Groesbeek. De mi
nister werd ontvangen door den vicaris van
de stichting A. Suys en den burgemeester van
Groesbeek, jhr. Van den Poll. De grondwerken
werden in oogenschouw genomen en bespro
ken werd het aanleggen van een verbindings
weg langs de landstichting. Na eon bezoek
te hebben gebracht aan de landsstichting, ver
trok de minister naar Rumpen, waar hij heden
middag een R.K en een Christ, werkkamp
voor jeugdige werkloozen zal openen.
INCASSOBUREAU INCASSEERDE VOOR
ZICHZELF.
Bij de politie te Groningen heeft zich ge-
meid de 31-jarige B. A.. houder van het plaat
selijk incassobureau „Succes", die in het laat
ste jaar een bedrag van pl.m. f 2000 heeft ver
duisterd. Het incassobureau ging den laatsten
tijd slecht, waardoor A. niet meer aan zijn
verplichtingen kon voldoen. Hij ging er toe
over om gelden, die hij te incasseeren kreeg,
voor eigen rekening te gebruiken. Wetende,
dat zijn arrestatie elk oogenblik kon gebeu
ren, meldde hij zich bij de politie aan. De
man is in verzekerde bewaring gesteld.
Het recept: gebruikt aardappelmeel
Hoogezand, Sappemeer, Zuidbroek.... dat's
zoo één van die rijtjes die we in de zalige da
gen van de jongenskiel, op poene van idem
zooveel strafregels, uit het hoofd moesten lee-
ren. 't Werd een dreuntje zonder bebeekenis.
Zei je Hoogezand, dan zei je ook Sappemeer:
die hoorden net zoo bij mekaar.
Maar we hadden geen begrip van het leven
en werken, van de rijke historie, 't Waren
veen koloniën.
Daar werden arme menschen heengesluurd.
berooide stakkers, als de familie op een kiekje
in den platenatlas, die je met armoedige ge
zichten aanstaarde; met daarnaast een ander
kiekje van hetzelfde gezin eenige jaren later,
in het triomfantelijk bezit van een koe, een
schaap en een geit.
Zooiets als „vóór en na het gebruik".
Verder wist je nog een en ander over stroo-
karton en aardappelmeel, maar dat interes
seerde je, als jongen weinig.
Is het gewaagd te veronderstellen, dat de
meeste lezers van dit artikel er niet veel meer
van weten? Ze hebben waarschijnlijk gelezen,
dat de aardappelmeelindustrie een zware dob
ber heeft om zich te handhaven. Maar dit is,
helaas, in dezen tijd van wanspoed, vrij nor
maal. Doch hebben zij eenig idee welke be
langen hiermee gemoeid zijn?
Toen we onlangs in Veendam waren, voer
de nieuwsgierigheid ons naar het bureau van
de Aardappelmeelcentrale, het stafkwartier
dat in opdracht van de Regeering, op dit ge
bied een hardiiekkigen strijd voert tegen
den machtigen vijand die „Crisis" heet; een
vijand die in luttele jaren dreigde te vernie
len, wat met taaie volharding in den loop dei-
eeuwen was opgebouwd.
Een half uur laten echter snelden we dooi
en voorbij de veen koloniën, vol belangstel
ling luisterend naar een vlot-geïmproviseerde
causerie, die in breede trekken de ontwikke
ling schetste van de oorspronkelijk zoo deso
late veengebieden.
Dat begon in de middeleeuwen, toen de
Groninger „Stadjers" hun turfjes staken bui
ten de stadswallen, om op een voordeelige
manier hun schoorsteen rookende te houden.
Ze moesten telkens een stapje verder gaan.
tot het op 't laatst geen doen meer was om
zelf de turf te halen. Toen was er natuurlijk
voor een armen drommel een duitje aan te
verdienen en zoo kwamen er speciale turf-
boeren, die zich weldra op het afgegraven land
vestigden en daar wat rogge en aardappelen
verbouwden. Al te best waren die aardappe
len niet, maar als de oogst op de klei wat
schraal uitviel, konden ze hun veenpiepers in
de stad nog weieens kwijt. Het zou echter nog
een paar eeuwen duren, voor die aardappel-
bouw van belang werd. Voorloopig ging het
nog om de turf.
De manier waarop die veengraverij ^erd ge
organiseerd, dwingt respect af.
De bedoeling was te vertellen van ons be
zoek aan een der aardappelmeelfabrieken,
waar een zwarte rookpluim uit een hoogen
schoorsteen verkondigde dat. alle crisisellende
ten spijt, er nog gewerkt werd.
Dat was ook te zien op de wijde akkers, waar
heele huisgezinnen aan het aardappelrooien
waren. De losse arbeiders, die het grootste
deel van het jaar op de werkverschaffing zijn
aangewezen, krijgen in den oogsttijd kans om
wat te verdienen. De boeren maken voor het
rooien contract met een zgn. opsteker, die vijf
of zes rooiers meest vrouwen in dienst
heeft, die hij in stukloon doet werken. Voor
dag en dauw trekken heele gezinnen, de zui
gelingen in kinderwagens incluis, naar de ak
kers. Windschermen van zeildoek of aardap
pelloof geven eenige beschutting aan de klein
sten die nog niet mee kunnen werken.
Van het veld gaan de aardappelen per schuit
naar de fabriek, om tot aardappelmeel te wor
den verwerkt.
Zoo'n fabriek is een niet te ontwarren chaos
van buizen, gooten, ketels en bakken, waarin
je een ervaren gids noodig hebt om niet ho
peloos de kluts kwijt te raken en waarin alles
druipt van het water.
Nog voor ze de fabriek binnenkomen zijn
de aardappels al voorgeweekt en stevig gewas-
schen. Dan gaan ze naar de weegmachine, die
automatisch noteert hoeveel er binnen komt,
bij 400 a 420 K.G. tegelijk. Vervolgens worden
ze weer gewasschen. Dat is noodzakelijk, om
dat het naderhand uiterst moyilijk zou zijn
het zand van het meel te scheiden. Als dit is
geschied worden de patatten geraspt en dan
verlies je ze uit het oog. Maar je leidsman
wijst je op een stroom koffie met room, die
aan je voeten vloeit: de gemalen aardappelen.
Tweemaal uitspoelen, en de zgn. meelmelk
die nu overblijft bevat alleen nog maar de
fijnste vezeldeelljes. Deze worden ook weer
verwijderd in roteerende trommels, bespannen
met Zwitsersche zijde, en wat nu verkregen is
mag practisch zuiver meel met water genoemd
worden. Hieruit wordt door bezinking of op
andere wijze het meel gewonnen.
Maar nog is aan de opperste eischen der
hygiëne niet voldaan. Zoogenaamde sidcler-
zeeven, die voortdurend in beweging blijven,
maken het meel schooner. Het meel is dan
wit. zoo wit, dat het fijnste stofje erop te zien
zou komen. Tenslotte wordt het meel gedroogd
en dan nog gebuild, om het zachte, zuivere
poeder te verkrijgen dat in de keuken ge
bruikt wordt.
Dag en nacht wordt tijdens de campagne in
één fabriek per uur 7000 K.G. geproduceerd.
En waar blijft al dat meel?
De aardappelmeelfabrieken zijn voorname
lijk op export aangewezen, en het is, tengevol
ge van de hooge invoerrechten die de meeste
landen eischen, en door de zware concurren
tie van landen als Rusland en Polen, met hun
uiterst goedkoope arbeidskrachten, een zv.aar
probleem, de eens zoo bloeiende industrie op
gang te houden.
Nu is dat een belang waar, volgens raming,
minstens 100.000 menschen rechtstreeks bij
betrokken zijn.
Op 't oogenblik zijn 29.000 H.A. bebouwd met
fabrieksaardappelen.
Het werkloon per H.A. is pl.m. 100.Dat
wordt 2.9 millioen.
Van die 29.000 H.A. is de gemiddelde oogst,
zoowat ll.OOO.OüO H.L.
Werkloon 1.6O0.000
In totaal dus 4r2 millioén aan loonen.
Hiervan leven ongeveer 5500 gezinnen. Dan
zijn er nog 14 00D landbouwers, voor wie de
verbouw van fabrieksaardappelen de voor
naamste bron van inkomen is. Tezamen is
dat 19.500 gezinnen.
Reken 5 leden per gezin, wat in deze stre
ken niet te hoog getaxeerd is, dan komen we
al in de buurt van 100.000. Voeg daarbij nog de
600 schippersgezinnen, die in den herfst erbij
betrokken zijn, dan kunnen we de neringdoen
den, de ambachtslieden en zooveel anderen,
die bij deze landbouwindustrie indirect betrok
ken zijn, gevoegelijk buiten beschouwing la
ten, om het getal van lOO.oOO te bereiken.
Wat het vervoer van V/-> millioen balen voor
de zwaargetroffen binnenvaart beteekent, het
behoeft geen betoog.
En dan is er nog het afval, de pulp, die
als veevoeder meest naar Holland gaat, zeker
ook nog 1000 scheepsladingen.
De welvaart van een deel onzer natie, dat
door zijn energie en durf van groot belang is
voor onze volkskracht, hangt ten nauwste
samen met de aardappelmeelindustrie.
De fabrieken zijn vrijwel alle coöperatie/,
zoodat de landbouwende bevolking staat en
valt met deze industrie in eigen beheer. Bo
vendien eischt de structuur van den bodem,
welke slechts beperkte mogelijkheden biedt,
wisselbouw, waarbij om de twee jaar aardap
pelen worden verbouwd. Door de noodzake
lijke beperking van de uitpoot komt deze in
't gedrang. Verdere inkrimping der industrie
zou voor de veenkoloniën een ramp beduiden,
die ze in groote moeilijkheden zou brengen.
In regeeringskringen is dit reeds begrepen,
doch deze overtuiging dient vooral ingang te
vinden bij het Nederlandsch publiek.
Een toenemend verbruik van dit uitnemend
product van vaderlandschen bodem, het aard
appelmeel, is een landsbelang, dat waard is
met de meeste kracht te worden bevorderd.
Een halve eeuw geleden
Uit Haarlem's Dagblad van 1885.
7 November:
De behandeling der Gemeentebegroo-
ting voor 1886 is in de Raadszitting van
gisteren ten einde gebracht.
Zij is vastgesteld op 975.303.55'.in
ontvangst en uitgaaf. De opcenten op
het personeel worden van 40 tot 60 ver
hoogd. een aangename verrassing!
In het verloop der beschouwingen om
trent de begrooting maakte de heer
Dyserinck de opmerking dat men de
Waag niet meer moest verven.
De heer Heshuijzen stelde voor de groene
verf van de deuren van het Raadhuis te
verwijderen en daarvoor 50.— op de
begrooting te brengen. Dit werd aan
genomen.
De aanzienlijke post 30.000 voor het
onderhoud van straten en pleinen gaf
aanleiding tot een uitgebreide gedach
ten wisseling.
De Voorz. verklaarde dezen post uit
de uitbreiding der gemeente.
De heer Krelage stelde voor dezen post
met 5000.- te verminderen. Hij gelooft,
dat, als men een paar straten minder
vernieuwt, de belastingschuldigen min
der zullen klagen dan over de verhoo
ging der belasting.
Deze motie werd na eenige discussie
aangenomen.
De vergrooting der schutterij maakte
een verhooging van de daarvoor uitge
trokken gelden noodzakelijk. Deze post
werd op 7000.- gebracht.
Dienstbode heeft al te goed
gediend.
Zij stal 4000—
Door de politie te Amersfoort is in arrest
gesteld een 22-jarige dienstbode, die in den
loop va.n dit jaar bij de familie A. v. R. te
Amersfoort, bij wie zij in dienstbetrekking was,
verschillende bedragen had verduisterd, tot
een bedrag van pl.m. f 4000. Zij heeft een vol
ledige bekentenis afgelegd.
PRINSES JULIANA BIJ DE CHRIST.
VROUWEN EN MEISJES VEREENIGINGEN.
Een belangrijk gedeelte van de ledenverga
dering der „Federatie van Christelijke vereeni-
gingen van en voor "vrouwen en meisjes", wel
ke vergadering Woensdag Is begonnen in het
gebouw der A. M. V. J. te Amsterdam is bij
gewoond door Prinses Juliana, Bescherm
vrouwe der Federatie
Te kwart voor vier kwam de Koninklijke
auto slechts door weinigen opgemerkt
voor het gebouw aan. Aan den ingang werd
de hooge bezoekster ontvangen door de pre
sidente der Federatie, mevrouw Van Reigers
berg Versluys. geboren baronesse Schimmel-
penninck van der Ove. alsmede door de alge
meene secretaresse, mejuffrouw Mary W. Bar-
ger. Na korten tijd in een nevenvertrek te heb
ben vertoefd, betrad de Prinses, begeleid door
beide dames en de hofdame, de vergaderzaal,
waar de talrijke daar aanwezige vrouwen en
meisjes zich allen van haar plaatsen verhie
ven totdat de Prinses in den voor haar bestem
den zetel tegenover de bestuurstafel had
plaatsgenomen.
Mevrouw van Reigersberg Versluys. die de
vergadering, welke eenigen tijd geschorst was
geweest, heropende, heette de Prinses met een
kort woord hartelijk welkom, waarna zij de
voorzitster van den Wereldbond van Christen
Jonge Vrouwen- en Meisjesvereendgingen,
Jonkvrouwe C. M. van Asch van Wijk, gelegen
heid gaf tot de aanwezigen te spreken over:
„De plaats van de vrouw in dezen tijd".
Des avonds woonde de Prinses de opvoering
van „Elckerlije" en de vertooning van de film
over het Centraal Instituut voor Christelijk
Socialen Arbeid bij.
Geen hulp geboden aan eigen
kind.
Toen dat in het water lag.
De rechtbank te Leeuwarden behandelde
Woensdag de zaak van den 33-jarigen arbeider
A K. te Almenum, die door den kantonrech
ter was veroordeeld tot een maand hechtenis,
omdat hij geen hulp had geboden aan zijn
dochtertje toen dat in een vaart was ge
vallen en in levensgevaar verkeerde. Het kind
verdronk.
Uit het getuigenverhoor bleek, dat de vader
werd. gewaarschuwd, dat zijn kind in het wa
ter was gevallen. Hij kwam bij de vaart en
zag het kind 2 M. uit den wal voor zich langs
drijven. Er stond ter plaatse 1,80 M. a 1.90 M.
water.
President: ..Wat deed of zei hij?"
Eien der getuigen: „Hij zei niets en liep
iets harder dan gewoonlijk weg. Een andere
man is toen in het water gesprongen, toen het
kind reeds in de diepte was verdwenen. Hij
dook naar het kind. doch vond het niet. Toen
de vader terugkeerde was het kind al ver
dronken".
De officier eischte bevestiging van het von
nis van den kantonrechter, ij
Locomobiel uit laadboom
neergestort.
Gedeeltelijk door bodem van motorboot
gcslagé-v
Woensdagavond is aan de Ruyterkade te
Amsterdam een zware locomobiel," welke van
de vrachtboot „Hunze I" van de Hunze-Maat-
schappij alhier moest worden overgeladen in
de motorboot DelftZaandam VII van de fir
ma Boelhouwer te Delft, door het breken van
den laadboom, waarin het gevaarte hing, met
een zwaren slag, die tot ver in den omtrek
hoorbaar was, in het ruim van de motorboot
neergestort. De locomobiel sloeg gedeeltelijk
door den bodem, zoodat de boot begon te zin
ken. Met hulp van een boot der firma Rutten.
en van een der booten van de havenpolitie
kon worden voorkomen, dat de DelftZaan
dam geheel zonk. Het gehavende schip rt ""ar
de Amsterdamsche Droogdok Maatsc1"- ge
sleept en in een der dokken opgenomen.
Morgen zal de locomobiel met behulp van
een bok worden gelicht. Als door een wonder
hebben zich bij dit, ongeval geen persoonlijke
ongevallen voorgedaan.
