C.J.GUDE
Smit en Van Rijsbergers
Exclusief™ niet duur
Ook
nu weer remise.
V K IJ D A" 'G 29 N V E M B E E
1935
H A A E E F. M'S D A G B E A D
8
EUWEALJECHIN.
yier en twintigste partij duurde
duurde 33 zetten.
In de Sociëteit Eensgezindheid te Delft is
Donderdagavond de 24ste partij tusschen
Euwe en Aljechin onder groofce belangstelling
gespeeld. De spelers zaten met hun secondan
ten in een aparte zaal, welke door een groote
glazen deur van die voor de bezoekers was ge
scheiden.
Om half zeven werd de partij begonnen,
welke het volgende verloop had.
Wit Dr. M. Euwe. Zwart Dr. A. Aljechin.
Holiandsche partij.
1. d2d4 e7e6
2. c2c4 f7—f5
Het was te verwachten, dat de wereldkam
pioen deze verdediging eens kiezen zou, zoo
als hij dit ook had gedaan tegen denzelfden
tegenstander in de vorige match.
3. g2g3
Dit wordt als het beste antwoord beschouwd.
3. Lf8b4
4. Lel—d2
Minder gced is Pc3, waarna Zwart op c3
tuilt en Wit een dubbelpion bezorgt.
4. Lb4e7
Gewoonlijk wordt Lxd2 -f gespeeld, doch
ook wel eens De7. De tekstzet is afkomstig uit
een partij Kmoch—Judewytsch (Leningrad
1934).
5. Lflg2 Pg8—f6
6. Pblc2 O—O
7. Pf6e4
Zwart moet in deze opening iets onderne
men. Bij een passieve houding komt Wit ge
makkelijk in het voordeel. Nu is ook duidelijk,
waarom Zwart eerst Lb4 en daarna pas Le7
speelde. Stond de witte Looper op cl, dan zou
Pe4 kunnen volgen en dan Pf3d2.
7. Pgl—f3
Ook Ph3 wordt vaak gespeeld met het doel
de Looperdiagonaal vrij te houden en het
paard naar f4 verder te ontwikkelen.
8. O—O
Op Pc3xe4 zou het andere paard goede vel
den hebben.
8. Le7—f6
Bereidt den bevrijdingszet e6e5 voor.
9. Pc3xe4 f5xe4
De dubbelpion is niet nadeelig. Zwart kan
later deze situatie door e6—e5 oplossen.
10. Pf3—el Lf7xd4
Een andere mogelijkheid voor Zwart was
d7—d5 te spelen, maar dan volgt e2—e3 en
later f2—f3 en Wit staat overwegend beter.
11. Lg2xe4
Schijnbaar verliest Wit een pion, maar als
Zwart b2 neemt, dan volgt Le4xh7 ~r gevolgd
door Dc2 t en Dxb2.
11. Ld4xb2
Zwart geeft er de voorkeur aan om den b-
pion te nemen en den h. pion af te staan. Wit
verkrijgt weliswaar een verzwakten Dame
vleugel, maar hij is beter ontwikkeld en kan
tegen de verzwakte Koningsstelling een aan
val ondernemen.
12. Le4xh7 Kg8xh7
13. Ddlc2 Kh7—g8
14. Dc2xb2 Pb8c6
15. Pel—f3
Euwe gooit hier al zijn troepen op den Ko
ningsvleugel. Op Lc3 zou Dg5 gevolgd zijn.
15. d7—d6
Nu kan op Lc3 volgen e6e5
16. c4—c5
Dit pionoffer dient om de Looperdiagonaal
van Wit vrij te maken. Op d6d5 kan na Lc3
geen e5 meer geschieden en op e6e5 volgt
e5xd6 en het pionnencomplex van Zwart is
zwak en kan op den duur tot materieel verlies
leiden.
16. d6xc5
17. Ld2c3 Dd8e7
Op Tf8f7 zou h2—h4 volgen, gevolgd door
Pg5-
18. Tal—dl
Wit verkiest den positioneelen weg.
18. b7—b6
Lc8—d7 ging niet, omdat dan zou volgen
IiXg7, Dxg7; Dxg7 Kxg7; en Tdlxd7
19. Db2c2
Dreigt Dg6 met daarna Pg5.
19. Lc8—b7
Nu kan nog Dg6 met Dame naar het veld f7
beantwoord worden.
20. Dc2g6 De7—f7
21. Dg6—g5
Algemeen werd hier verwacht Dg6g4,
waarop Zwart zou hebben laten volgen Ta8—
(18. In deze situatie zou gevaarlijk spel voor
beiden zeer goed mogelijk zijn geweest.
Ta8d8
h2—h4
Na Pe5 is De7 voldoende. Aanval en verde
diging wegen tegen elkaar op. Wit wil zijn
aanval met h.4—h5—h6 doorzetten, maar
Zwart houdt het paard op f3 vast, aangezien
pion f2 zwak is. De aanval van Wit loop^ lang
zamerhand dood.
22. Td8xdl
23. Tflxdl Pc6d4!
24. Lc3xd4
24.
c5xd4
Lxf3 levert niets voor Zwart op.
25. Tdlxd4
Euwe bood hier remise aan, welk voorstel
Aljechin met recht niet aanvaardde. Zwart is
schitterend uit den aanval gekomen en be
hoeft niets meer te vreezen. Zijn stelling ver
dient de voorkeur.
25. Lb7xf3
26. Td4—f4
Beter dan onmiddellijk e2xf3. Zwart zou dan
eenvoudig met de Dame nemen en een pion
finnen.
26. Df7—h5
27. Tf4xf8 K°8xf8
28. Dg5—f4 Dh5—f7
29. Df4xf3 Df7xf3
Wit kon aan ruil van de Dames niet meer
ontkomen. Het pionneneindspel staat voor
bem verre van gunstig.
30. e2xf3
30. e6e5
Belet f3—f4
31. Lgl—fl b6—b5
32. Kfle2 c7c5
33. Ke2e3 Remise gegeven.
Wat Zwart ook speelt, nu zou f3—f4 volgen
en Wit heeft dan 3 pionnen op den Konings-
vieugel tegen Zwart 1. terwijl het bij den
Damevleugel juist omgekeerd is. Wit's Koning
staat bovendien in het midden
Nabeschouwing.
Het hart van eiken Nederlander klopte sterk,
toen Euwe vanavond een aanvang maakte met
de 24ste partij. Men had hoop, dat hij, nu met
Wit spelende, zijn reeks overwinningen met
deze kleur zou voortzetten. Men vreesde tege
lijkertijd. dat hij te veel zou riskeeren. Trouw
biijven'd aan zijn d4-opening bereikte hij in
een Holiandsche verdediging een goed spel.
Pe wereldkampioen probeerde het met een
(Adv. Ingez. Med.)
zelden gebruikte variant en kwam eenigszins
in een gedrongen positie te staan. Onze land
genoot kreeg, toen hij een pion offerde aanval
en men dacht reeds dat deze zou doorslaan.
Tegen de schitterende verdediging van zijn
tegenstander kon hij echter niet veel bereiken.
Aljechin gaf zijn pion terug en kreeg een be
tere stelling. Om niet opnieuw een pion te ver
liezen moest Euwe Dame en Toren ruilen en
in een eindspel van pionnen over gaan, dat
er niet zeer hoopvol voor hem uitzag. Men
dacht reeds, dat Euwe spoedig verliezen zou
en men verbaasde zich, toen enkele zetten
later Aljechin remise aanbood. De wereld
kampioen zag in, dat zijn tegenstander ook 3
pionnen tegen 1 op den Koningsvleugel kreeg,
hetgeen Aljechin op den Damevleugel bereikt
had. Het was een zeer opwindende partij ge
weest met wisselende kansen.
Gevestigd
sedert 1920
UITZENDING VAN
DSINERS
CUISINIER - IQRDENSSTR. 74
TELEFOON 13132 HAARLEM
(Adv. Ingez. Med.)
KIJK UIT II—H. S. G. II
Dinsdagavond had te Velsen bovenge
noemde wedstrijd plaats met als resultaat
een overwinning voor de Haarlemmers. De
volledige uitslag luidt:
Kijk Uit II H.S.G. II
J. A. StalsH. D. v. d. Ouw 10
J. PoldermanM. Rumpff 01
D. WoldringhD. Wielenga 1/2—1/2
J. A. A. FalkA. D. v. Steenis 1/21/2
J. de Vries—A. Stevenhage 01
G. SchuurmanJ. Leibbrandt 01
D. J. v. Rijswijk—J. Sondorp 1/21/2
D. LeeuwerikH. J. Junge 1/21/2
H. OderkerkJoh. v. Teunenbroek 1/21/2
P. T. JansenW. Saeys 01
Totaal 3 1/2—6 1/2
DAMMEN.
DAMCLUB HAARLEM.
De uitslagen van de Woensdagavond j.l. ge
speelde partijen voor de wedstrijden om het
kampioenschap 1935'36 van de Damclub
Haarlem, luidden:
Hoofdklasse: P. MollemaW. van Daalen
11, F. A. BerkemeierH. A. van Abs 11,
W. Stroo—G. P. Heek 2—0, J. Lycklama—C.
Dikkeboom 2—0, H. W. ZitmanW. Stroo 11.
Tweede klasse: J. PI. BurghoutTh. Nunnink
2—0, G. P. RoetJ. Hartel 2—0. F. Mollema
R. Groos 11, A. Russ—J. P. Exel Sr. 20.
DAMCLUB „HET NOORDEN"
In de Damclub „Het Noorden" werden de
volgende partijen gespeeld voor de wedstrij
den om de clubkampioenschappen 1935/36:
Klasse I. J. Kroon wint van J. Dienske Jr.;
H. Dienske remise met H. M. Jansen Sr.; A.
Smit Jr.—J. M. Jansen afgebroken; W. R.
Hooghwinkel remise met H. C. Bosman; J.
Kroon remise met H. C. Bosman.
Klasse B: H. Besamusea wint van W. Hey-
selaar; M. v. d. Mee wint van F. v. d. Fange:
H. Boetel wint van F. A. Rovers; J. van Kleef
wint van D de Groot; J. Smit wint van Rein-
hardt; A. Olvers wint van Meijers; A. Blom
wint van A. Lazet.
Een dam-artist te Haarlem
Op Maandagavond 9 December a.s. zal, zoo
als we reeds eerder meldden, voor de Haar-
lemsche Damclub in „De Korenbeurs" een
damspel-artist optreden die het volgende pro
gramma zal afwerken: 1. Propaganda en toe
lichtingsrede; 2 Resumé beschouwing; 3 Cau
serie over de wondere damspelwereld in het
klein. 4 Het spelen van vijf blinddamspelpar-
tijen, waarbij gelijktijdig een partij biljart
wordt gespeeld tegen de sterkst aanwezige dam
en biljartspelers; 5. Damspelséance partij per
rijwiel. 6 Kunstbiljartspeldémonstratie, o.a,
het nieuwe modebiljartspel „Adlideux spel",
waarbij gelijktijdig een blinddamspelpartij
wordt gespeeld; 7 Een korte demonstratie over
„Ultra moderne damspelproblematiek". 8
Massa simultaanseance. 9 Enkele attracties,
taxatie-wedstrijd enz.; 10 Miniatuur damspel
expositie, damspelcuriositeiten enz.
Bij het lezen van dit programma zal men
onwillekeurig de schouders ophalen en on-
geloorig het hoofd schudden. Immers alleen
al het spelen van vijf blindpartijen tegelijk
en dan nog bovendien gelijktijdig een partij
biljart tegen een sterken biljartspeler zou een
prestatie zijn die tot nu toe nog door niemand
werd geleverd.
Het bestuur der Haarlemsche Damclub heeft
echter gemeend den Haarlemschen damspelers
deze primeur niet te mogen onthouden.
Deze damspel-artist heeft dergelijke avon
den althans met een dergelijk uitgebreid
programma nog nimmer gegeven en be
schouwt den in Haarlem te geven avond uit
sluitend als een reclame voor zijn prestaties.
VOETBAL.
POLITIE HAARLEM—BLOEIYIENDAAL
(1—0).
Woensdagmiddag had bovengenoemde ont
moeting plaats onder leiding van scheids
rechter H. H. Luijken.
In de eerste helft werd er keurig voetbal
te zien gegeven, doch de rust kwam met 0—0.
Spoedig na rust kreeg de Haarlemsche
midvoor Van der Meij den bal keurig toege
speeld. Met een keihard schot bezorgde hij
aan de Haarlemmers de leiding. Hiermee
kwam het .einde.
SCHOTEN—S. V. C.
Zondag speelt Schoten op haar terrein aan
den Vergierdeweg tegen het Haagsche S. V. C.
Het Schoten-elftal is als volgt:
Boeser,
Schotman, v. Putten,
Steenbergen, Rootlieb, Hetem,
Oorthuis, Maas, v. Roon, Kedde, Cop.
Werkloozencompetitie.
Het programma voor 3, 4 en 5 December
luidt:
3 December:
TerreinScheidsr.
Z.W.V. II—V.V.C. II Zandvoort R. C. Kremer.
V.V.T. I—V.V.B. II Haarlem H. J. Boeree.
V.V.M.Gazelle II Vergierdew. A. P. v. Gent
Rood Wit II—Metaal a V.S.V. F. J. Wempe.
4 December:
V.V.C. IIV.V.S. Transport Grasman.
5 December:
Rood ZwartV.V.B. 1 Stormvogels
M. J. v. Toonenburg.
Gazelle IRood Wit I Vergierdew. De Wit.
V.V.T. IIZ.W.V. I Transport De Koning.
Metaal B—V.V.B. H.F.C.
De stand luidt als volgt;
gesp.
gew. gel. verl. pnt. v.t.
gem.
Rood Wit H
6
5
0
1
10
27—14
1.66
V.V.T. I
7
4
3
0
11
33—12
1.57
Rood Wit I
8
5
2
1
12
29—17
1.50
Rood Zwart
4
3
0
1
6
22—10
1.50
Metaal
6
3
2
1
8
25—21
1.33
V.V.M.
6
4
2
0
8
21—18
1.33
V.V.B. I
7
3
1
3
7
26—18
1.00
Gazelle I
7
3
1
3
7
27—23
1.00
Z.W.V. II
2
1
0,
1
2
7— 7
1.00
v.v.c. n
7
2
2
3
6
10—28
0.87
V.V.C. I
8
2
2
4
6
18—26
0.75
V.V.S.
6
1
2
3
4
16—18
0.66
V.V.B. II
8
2
1
5
5
20—34
0.62
V.V.T. II
7
1
1
5
3
19—28
0.42
Gazelle II
8
1
1
6
3
9—46
0.37
Z.W.V. I
1
0
0
1
0
3— 4
0.00
Maatkleermakerij
(Voortzetting Fa. Theod. G. van Dusseldorp)
Kleeding waar
over men spreekt.
Zijlstraat 87 - Tel. 16963
(Adv. Ingez. Med.)
ZATERDAG-MIDDAG
COMPETITIE
In de eerste afdeeling vielen geen verras
sende uitslagen te noteeren. Zooals wij wel
verwacht hadden, moest Tweede Jeugd zich in
den wedstrijd tegen Z'.S.V. met een gelijk spel
tevreden stellen (11). De club-ontmoetin
gen V.V.IJ IV.V.IJ. 2 en Kennemerland I—
kneemerland 2 werden door de eerste elftal
len gewonnen, hetgeen weinig verwondering
wekt.
In de tweede afdeeling heeft JOHEZ het
klaar gespeeld, aan V.E.W. de eerste nederlaag
toe te brengen. De achterhoede van V.E.W.
zag geen kans, de productieve voorhoede van
de thuisclub in bedwang te houden en werd
niet minder dan vijfmaal gepasseerd. V.J.B.,
dat van Kennemerland 4 won, heeft nu in af
deeling B de leiding veroverd, op den voet ge
volgd door Kennemerland 3. Het spant in deze
afdeeling geducht, want behalve laatstge
noemde twee elftallen hebben ook V.E.W.,
Johez en Ulysses nog een behoorlijke kans op
de bovenste plaats.
In de laatste afdeeling blijft V.V.R.A. onge
naakbaar. V.J.B. 2 verloor op eigen terrein
met 11—0 van de ambtenaren.
Voor morgen is een klein programma sa
mengesteld, dat er als volgt uitziet:
Afdeeling A:
TelefoniaKennemerland 2.
Afdeeling B:
Kennemerland 4Ulysses.
S.I.Z.O. 2—Johez.
V.J.B.—V.V.B.
Afdeeling C:
V.V.R.A.Z.S.V. 2.
Kennemerland 6V.E.W. 2.
V.E.W. 3Kennemerland 5.
De wedstrijd tusschen Telefonia en Kenne
merland 2 is van belang voor de onderste
plaats. Beide elftallen zijn dit seizoen niet op
dreef. Tot dusver wist Telefonia slechts vier
punten te bemachtigen, terwijl Kennemerland
2 het nóg slechter dééd en het maar tot twee
punten heeft weten te brengen. Wint de thuis
club, hetgeen we het meest waarschijnlijk
achten, dan heeft zij een flinken voorsprong
op de hekkensluiters. Is dit echter niet het ge
val en legt Kennemerland 2 op beide punten
beslag, dan staat Telefonia onderaan, omdat
de bezoekers dan een gelijk aantal punten
hebben en twee wedstrijden minder gespeeld.
In de B afdeeling wordt de ontmoeting
V.J.B.V.V.B. gespeeld. De thuisclub, die op
9 November den uitwedstrijd tegen haar
plaatsgenoote met 3—2 won, moet beslist win
nen om de bovenste plaats te behouden. Ulys
ses, zoowel als Johez spelen uitwedstrijden,
doch veel moeilijkheden' zullen de resp. tegen
standers hun wei niet bezorgen V.V.RA.. dat
Z.S.V. op bezoek krijgt, zal haar tiende over
winning in successie wel kunnen boeken.
IJSHOCKEY.
„ST. MORITZ" NAAR AMSTERDAM.
Het bezoek van de IJshockeyclub ..St. Mo
ritz" is voor Amsterdam een belangrijke ge
beurtenis. Deze toch is de oudst bekende club
op dit gebied in Zwitserland.
St. Moritz is jarenlang kampioen van
Zwitserland geweest, totdat Davos haar de
zen titel ontnam, doordat verschillende der
St, Moritz-spelers overgingen naar Davos.
Het zou inderdaad met St. Moritz gedaan
zijn geweest, indien ze niet in Mezzi An-
dreossi een man hadden gehad, die voor de
ijshockeysport in Zwitserland de basis legde.
Hij werkte rusteloos door en leidde diverse
spelers op, zoodat hij na vijf jaar harden
arbeid er in kan slagen een team samen te
stellen, dat overal met eere kan spelen.
A.s. Zaterdagavond staat voor de eerste
maal in dit seizoen een zuiver Hollandsch
team tegen een sterken tegenstander; de
heeren van het Olympisch Comité krijgen
een goede gelegenheid, te beslissen of een
Holiandsche ploeg in aanmerking zal komen
om de vaderlandsche kleuren bij de Olympi
sche Spelen te verdedigen.
Zondagmiddag staat de steden wedstrijd
AmsterdamSt Moritz op het programma
van de „Blue Six" tegen het eveneens met
drie Canadeezen versterkte Zwitsersche team
LETTEREN EN KUNST
HET TOONEEL
ALBERDINCK THIJM.
WELKOM VREEMDELING.
„Welkom Vreemdeling!"het is, dank
zij Royaards. een slagzin geworden, dien
men overal in de Kamers, in Gemeentera
den en op vergaderingen kan hooren, zelfs
van lieden, die nooit den schouwburg plegen
te bezoeken. Dit is wel het beste bewijs, hoe
groot het succes van de opvoering van dit
blijspel indertijd is geweest.
De heeren Steph. van Cuyk en Gerard
Nielen hebben het thans voor het dilettan-
ten-tooneel van Holland bewerkt en gisteren
gaf de R.-K. Rederijkerskamer Alberdingk
Thijm er in den Jansschouwburg de pre
mière van. Toen wij Welkom Vreemdeling na
zooveel jaren terug zagen, konden wij nau
welijks begrijpen, dat dit goedmoedige blij
spel met zijn vele hokus-pokus indertijd
zoo'n enormen bijval heeft gehad, maar ja,
als wij dan weer in gedachten Royaards in
de rol van Isidor Soloman terug zagen en
die bekende zinnetjes hoorden, zooals: „Nou
ja, zoo heelemaal mesjogge zijn we ook nog
niet!" of „Alleen de neus is 'n beetje an
ders!" dan wisten wij ook dadelijk waaraan
dit phenomenale succes te danken was. Isidor
Sólomon is wel een van de beste rollen van
Royaards geweest, een rol, die al zijn liefde
had en hij volkomen uitspeelde.
Het was voor Alberdingk Thijm een geluk,
dat, deze -hoofdpersoon ook gisteren heel aar
dig! gespeeld werd, want het stuk staat en
valt met Isidor Solomon. Joop Kruijvef -had
indertijd in De Lijfrente reeds bewezen, dat
hij zoo'n Joodsche figuur tot leven wist te
brengen en hij heeft ook aan dezen braven
Isidor, die de goedheid zelve is, relief en ka
rakter weten te geven. Hij typeerde het ras-
eigene van Isidor fiin en dikwijls zelfs gees
tig, hij was werkelijk in heel zijn doen en
laten een Jood en maakte van dezen Solo
mon een sympathieke figuur. Hij stond van
alle spelers gisteren ver boven aan en aan
hem was dan ook het succes van den avond
te danken. Door zijn Joodsch spreken was hij
echter niet altijd goed te verstaan en de
pointes van zijn tekst zooals „Zoo heele
maal mesjogge zijn wij ook nog niet!"
kwamen niet altijd tot hun recht. Maar als
ik dan weer denk aan de manier, waarop hij
zei: „Als ze 't dan nog niet weten, weet ik
't ook niet!" en hoe hij met den zilveren be
ker manoeuvreerde, dan mag ik wel zeggen,
dat hij voor een amateur het er bijzonder
verdienstelijk heeft afgebracht en dat be-
teekent voor deze moeilijke rol geen gering
compliment.
Isidor Solomon droeg de opvoering en dat
was wel noodig, want er mankeerde overi
gens nog al wat aan. Alberdingk Thijm was
dit keer minder gelukkis-, dan wij anders van
deze vereeniging gewoon zijn. Het spijt mij
dit te moeten schrijven, omdat men zooveel
werk had gemaakt van de technische hokus
pokus in dit stuk. Zoo verdient de heer Arie
van Dijk een extra pluim voor de maquette
van de moderne Amerlkaansohe stad, die hij
speciaal voor dit blijspel gebouwd had. Dat
was in orde! Men had hem als belooning
daarvoor als souffleur dezen avond met
rust moeten laten, maar helaas deed
men dat niet! Arie van Dijk moet benauwde
oogenblikken in het souffleurshokje hebben
doorgebracht.
De rolkennis liet heel veel te wenschen
over en dat wreekte zich nu en dan voor
al in het eerste en tweede bedrijf, dat heel
slepend gespeeld werd erg. En het leek
ook, of de regisseur dit keer moeite had ge
had met de groepeeringen. Daar mankeerde
ook nog al eens wat aan. De heer Moerkerk
heeft zijn menschen wat te veel aan hen zelf
overgelaten. Hierdoor kwam het, dat er bij
voorbeeld in I in het geheel geen sfeer zat en
als Isidor er niet was geweest, dan zou het
zeker mis zijn gegaan. Maar ^elukkig was hij
er en redde hij Welkom Vreemdeling, al kre
gen wij dan ook maar één goed uitgespeelde
rol in het stuk te zien.
Een bepaald standje verdient dit keer de
kapper. De heer André Steenman had het
zich wel heel erg gemakkelijk gemaakt. Be
halve Isidor speelde ieder met zijn eigen
„kop". Hierdoor kwam het, dat bijvoorbeeld
papa Tyler er nog jonger uitzag dan zijn
zoon. Dat had toch met wat moeite niet zoo
behoeven te zijn.
Het was gisteren, of men het alles aan
Isidor overliet en ik zou dan ook niet weten,
wien ik behalve hem nog een compli
ment zou kunnen maken voor spel of ty
peering.
Maar laten wij blij zijn, dat Joop Kruyver
meespeelde. Hij gold voor 10 anderen en
heeft er voor gezorgd, dat er heel wat ge
lachen is en de voorstelling toch nog succes
had.
Voor den aanvang van Welkom Vreemde
ling deelde een der heeren van het bestuur
mede, dat Alberdingk Thijm haar 45-jarig
bestaan o.a. hoopte te herd"^'""- met een
opvoering van een nog niet te Haarlem ge
speelde comedie van Kees Meckel, den schrij
ver van De Nar, een mededeehre. die met
applaus ontvangen werd.
1. B. SOHUIL.
Tweede lezing van
Dr. D. M. Dijt.
Geldwezen, prijs- en levensniveau, inter
nationale handelsproblemen.
Donderdagavond hield dr. M. D. Dijt in
restaurant Brinkmann zijn tweede lezing
van de serie voordrachten over economische
vraagstukken van West-Europa.
Dr. Dijt begon met een behandeling van
het geldwezen gedurende de laatste eeuw.
Hij noemde ter verklaring van liet verschijn
sel, dat met de ontwikkeling van het pro
ductiestelsel in Europa er in de conjunctuur
in de laatste eeuw een tendens tot steeds
sterker uitslagen is gekomen, verschillende
oorzaken. In de eerste plaats vertoont de
vraag naar verschillende goederen bij het
stijgen van de welvaart van de groote massa
der bevolking de neiging hoe langer hoe on
elastischer te worden. Dat wil zeggen, dat bij
een hoog levenspeil de lagere prijs minder
toename van het verbruik tengevolge heeft
dan bij een lager levenspeil.
In de tweede plaats, zoo legde spr. uit, is
er een steeds toenemende differentiatie van
kapitaal en arbeid, waardoor er moeilijkhe
den ontstaan voor een steeds grooter per
centage van ondernemers door een lager
prijsniveau. Hoe hooger ontwikkeld dus het
productiestelsel is, hoe gevoeliger het wordt
voor conjunctuuruitslagen. Bovendien wor
den deze uitslagen grooter.
Hiermee staat de ontwikkeling van het
geldstelsel in nauw verband. Dr. Dijt behan
delde vervolgens de bijzondere positie, die
het geld heeft ingenomen. Dit goed is door
haast alle landen als waardemeter aanvaard.
Deze waardemeter is echter zelf ook onder
hevig aan waardeveranderingen, door de
meer of minder vlugge uitbreiding van de
productie der grondstoffen, die als waarde
meter worden gebruikt. In dit geval is dat
het goud. Spr. behandelde als toelichting
hiervan de wisselingen in het prijsniveau in
de laatste eeuwen. De ontdekking van Ame
rika deed den aanvoer van edele metalen
stijgen. Hierdoor steeg ook het prijspeil. Van
1825 bot 1850 ging de goederenvoortbrenging
sneller dan de goudproductie, waardoor de
prijzen daalden. Dat gaf een grooter goede-
renvraag, de goudproductie ging weer vlug
ger en er kwamen hoogere prijzen. Tot on
geveer 1883 atagneerde de goudproductie om'
na intreden van lagere prijzen weer te stij
gen. De hooge prijzen van 1914 tot 1918 de
den de goudvoortbrenging afnemen, die nu,
in deze crisis weer toeneemt.
Hierna wijdde spr. de aandacht aan het'
verband tusschen geld en crediet. Sneller
dan het z.g.n. nationale vermogen nam het
volume van het crediet toe, des te meer waar
tegenwoordig percentsgewijze steeds meer
ondernemingen met crediet worden gefinan
cierd. Dit verzwakt den weerstand van het
productieapparaat tegen de conjunctuur
schommelingen.
De buitenlandsche handel omgeslagen per
hoofd der bevolking is eveneens steeds ge
groeid, totdat hij in de huidige crisis is af
genomen. Dit staat, naar spr. uiteenzette, in
de eerste plaats in verband met de politieke
belemmeringen. Maar ook met de kwestie
der internationale schulden.
Er zijn crediteurenstaten én debiteuren-
staten ontstaan. De eerste hebben meer vor
deringen op dan schulden aan het buiten
land. Voor de laatste geldt het omgekeerde.
Met goederen worden rente en aflossing be
taald, zoodat een crediteurenstaat een pas
sieve en een debiteurenstaat een actieve
handelsbalans heeft. Dr. Dijt legde «uit, dat
bij de tegenwoordige structuur bij daling van
het prijspeil de internationale betalingen -
noodzakelijkerwijs in gedrang moeten ko
men.
Tenslotte sprak hij over het vraagstuk van
aanpassing van den eigen levensstandaard
ten opzichte van die van andere volken met
een lager levenspeil. Bij daling van de prijzen
doet het verschijnsel zich voor, dat weinig
ontwikkelde landen veel minder van de cri
sis te lijden hebben dan meer ontwikkelde, i
Tijdens een crisis is Japan Europa de baas,
in de hoogconjunctuur andersom.
Nu moet men, zei spr., niet denken dat het
Westen tot het levenspeil van het Oosten
moet dalen. Dat hangt af van de ontwikke
ling van landbouw, handel en industrie. In.
een hoogontwikkeld land is ook een hooger
levenspeil mogelijk en zelfs wenschelijk. Een.
lager niveau zou in de Westersche landen
een te sterke productie veroorzaken, waarop
zeker verval zou volgen.
Aan het einde van deze voordracht be
stond er gelegenheid tot het stellen van
vragen.
Dassen-Handschoenen-
Shawls-Overhemden
Coindefeu-Kamerjassen
GR.H0UT5TR hoer ÖR MARliT HAARLEH
(Adv. Ingez. Med.)
Wardenier stal nog een auto.
ASSEN, 28 Nov. (A.N.P.) Het blijkt thans,
dat Wai'öenier ook te Assen aan het werk is
geweest. Hij heeft daar een auto gehuurd en
niet teruggebracht. Zaterdag 19 October j.l.
vervoegde zich bij de garage van den heer B.
te Assen een persoon van ongeveer 22-jarigen
leeftijd om een auto te huren. De heer B. was
bereid aan dit verzoek te voldoen en om half
zes kwam de jongeman den wagen halen. Hij
deelde mede de auto spoedig te zullen terug
brengen. Toen de auto den Donderdag d.a.v.
nog niet was teruggebracht deed de heer B.
aangifte bij de politie. Deze stelde een onder
zoek in, doch de auto bleef weg. Dinsdagavond
j.l. werd de politie te Assen echter door de
marechaussée uit Zwolle opgebeld. Deze deelde
mede, dat te Blesse, gemeente Weststelling
werf, in een garage een auto stond, waarvan
men vermoedde, dat deze afkomstig was van
den diefstal van auto's, waarvan Wardenier
werd verdacht. De heer B. is daarop met de
politie naar Zwolle gegaan en heeft daar in
het politiebureau Wardenier herkend als de
persoon, die de auto had gehuiu'd. Het bleek,
dat Wardenier per fiets naar Assen was geko
men. De fiets heeft hij tegen een boom gezet,
waarna hij naar de garage van den heer B.
ging om met den gehuurden wagen weg te
rijden. Het nummerbord werd door hem ver
anderd en vervolgens verkocht hij den wagen
te B^sse, waar deze door de politie werd op
gespoord. W. zal heden te Zwolle ter beschik
king van de justitie worden gesteld.
