Httd
DE BILT
Uetikfa tUiUhticU
)a, fHet/touw
H.V.
ECHTE WALES-ANTHRACIET
WOENSDAG 11 DECEMBER 193S
HASRÏE M'S D A" 'GBEAD
EERSTE KAMER.
Commies-griffier Eerste Kamer
benoemd.
Mr. J. v. Andel.
Weken achtereen hebben de harten van
wel twintig of meer jongelui met Mr.'s en in
vele gevallen ook adels-titel wat sneller ge
klopt, en zijn er door even zoovele jongelie
den keurige pandjesjassen gedragen, toen zij
naar het ambt van commies-griffier der Eer
ste Kamer kwamen dingen.
Maar vanavond kan er slechts één de ge
lukkige. de uitverkorene wezen. Onmiddelfijk
behaalde bij eerste stemming Mr. J. v Andel
de volstrekte meerderheid. Een bekwaam
ambtenaar van de afdeeling onderwijs bij de
gemeente 's-Gravenhage, is hij voorts van
politieke kleur anti-revolutionnair. Vermoe
delijk kreeg hij behalve de stemmen zijner
eigen geestverwanten, terstond ook die van
de katholieken, welke een tweetal maanden
geleden aller stemmen op een geestverwant
van hen voor 't griffierschap zagen uitbren
gen.
Vrachtschip gestrand voor
Hoek van Holland.
Na eenige uren vlotgesleept.
Dinsdagavond omstreeks zeven uur is een
klein Nederlandsch motorvrachtschip, dat
den Nieuwen Waterweg wilde binnenvallen,
tengevolge van den Noord-Ooster storm en
de hooge zee uit den koers geraakt en bezui
den de Zuiderpier op de banken geslagen,
Hierbij geraakte het roer defect, zoodat de ka
pitein het raadzaam achtte voor anker te
gaan en noodseinen te geven.
Zoowel de sleepboot ..Blankenberg" van
L. Smit Co. als de reddingboot „Presi
dent Wiersma" van de Zuid'nollandsche Mij.
tot Redding van Schipbreukelingen, voeren
daarop uit.
Zij troffen het vrachtschip op den lagen
wal. De ankers hadden het in het slechte weer
gelukkig gehouden. De kapitein van het vast
zittende schip verzocht den schipper van de
reddingboot in de nabijheid te blijven voor
eventueele hulpverleening, want, gezien de
ervaring met andere strandingen op deze
plaats, was het de groote vraag of de sleep
boot hot schip zou kunnen los trekken. De
„Blankenberg" slaagde echter voortreffelijk
in zijn zware taak en om half negen sleepte
hij het schip veilig binnen de Pieren van den
Waterwag.
Het onfortuinlijke schip is de „Eban"
thuisbehoorend te Groningen, metend bruto
288 ton, waarmee kapitein Hylkema met een
lading rubber op weg was van Stettin naar
Rotterdam.
Behalve de reddingboot en de „Blanken
berg" is ook de sleepboot „Afrika" van L.
Smit Co. ter assistentie uitgevaren naar de
„Eban" waarvan behalve het roer ook de mo
tor onklaar was geraakt.
De bemanning die ongedeerd is gebleven
heeft eenige benauwde uren doorgebracht.
Steekpartij in dronkenschap.
Amsterdammer met een mes in den buik
gestoken.
Op de eerste etage'van de O.Z. Voorburgwal
25 is het heftig toegegaan tusschen de bewo
ners, een man en een vrouw, en eenige bezoe
kers. Allen verkeerden onder den invloed van
sterken drank. Hierdoor ontstond een ruzie,
welke niet lang daarna in een hevige vecht
partij overging, waarbij ook een deel van het
meubilair het ontgelden moest.
Plotseling greep een der bezoekers een mes
en bracht daarmede den bewoner een diepe
steekwonde in den buik toe. Hevig bloedend
zakte de man ineen. Hij werd naar het Bin
nengasthuis vervoerd en kon nog niet door de
politie van het bureau Warmoesstraat, welke
twee van de bezoekers aangehouden en in ar
rest gesteld heeft, worden gehoord. Als dit
verhoor kan plaats hebben, hoopt de politie
dat de dader van de steekpartij aangewezen
zal kunnen worden.
a 2.25
WITTOP KONING - HAARLEM
HARMENJANSWEG 67A. TELEFOON 18100
(Adv. Ingez. Med.)
AGENDA
Heden:
WOENSDAG 11 DECEMBER.
Stadsschouwburg. Fritz Hirsch Operette „Ein
Walzertraum" 8 uur.
Oscar Smit's Bank N.V. Mogelijkheid tot in
schrijving leening Provincie Noord-Holland.
94 uur.
Schouwburg Jansweg: Cabaretrevue „De
Lach". Optreden van Sealtiel, koning der zak
kenrollers. 8.15 uur.
Luxor Sound Theater: „De uitgeworpene".
2.30 uur en verder doorloopende voorstelling
van zeven uur tot half twaalf.
Frans Hals Theater: „Suikerfreule" voor de
derde week geprolongeerd. 2.30, 7 en 9,15 uur.
Palace: Shirley Temple in „Hartedief". Op
het tooneel: Anny Myra, Musical Wonder
Star. 2.30 7 en 9.15 uur.
Rembrandt Theater: „Episode" geprolon
geerd. Op het tooneel: 3 Old Maids, Harmony
Song. 2.30, 7 en 9.15 uur.
Bloem endaal. Midden Duin en Daal-
scheweg 4: land. 1. verg. N.V. Landbouw Mij.
„Westerwolde", 8 uur.
DONDERDAG 12 DECEMBER.
Schouwburg Jansweg: Cabaretrevue „De
Lach". Optreden van Sealtiel, koning der zak
kenrollers. 8.15 uur.
Gebouw „De Nijverheid": Bijeenkomst Ned.
Vereeniging van Spiritisten „Harmonia". 8.15
uur.
Gebouw Protestantenbond: „De zeven won
deren van Zuid-Afrika" (filmwerk). 8 uur.
Gebouw „Het Blauwe Kruis": Rede Ds. P.
van Oossanen, 8 uur.
Ged. Oude Gracht 65: Aandeelhoudersver
gadering N.V. De Haarlemsche Hypotheek
bank. Half drie.
Bioscoopvoorstellingen des middags en des
avonds
Teyler's Museum, Spaarne 16. Geopend op
werkdagen van 11—3 uur, behalve 's Maan
dags. Toegang vrij.
Benneb roek: Vergadering van den ge
meenteraad. 8 uur.
Zandzuiger lek geslagen te
Scheveningen.
Gezonken in de buitenhaven.
Voor den ingang van de buitenhaven te
Scheveningen is een zandzuiger gezonken,
die toebehoorde aan een Haarlemsche firma
De zuiger is juist gezonken in de vaargeul
van de ondiepe buitenhaven De scheepvaart
is stopgezet. De opvarenden, zes man, konden
met een vlet en de reddingboot aan wal ge
bracht worden.
Bij het ophalen van een zuigbuis is de
draad gebreken. Door het aanbrengen van
een reservedraad trachtte men de zaak te
herstellen, terwijl de pijp dieper zonk.
Men was daarop gedwongen te trachten
weg te komen. De zee was roerig geworden
en telkens sloeg het schip tegen de buis aan.
Daarop sloeg de zandzuiger lek en het ach
terste gedeelte zonk. De voorsteven en de
pijp bleven boven water.
Doordat de zandzuiger dwars in den vaar
geul ligt. is er geen sprake van, dat er sche
pen kunnen uit- of invaren.
Twee Ossenaren voor den
rechter te Roermond.
Eindelijk waren er bewijzen tegen hen.
Voor de rechtbank te Roermond stonden
twee leden van de Ossche bende terecht, die
evenals vele anderen tegen de lamp waren
geloopen door de bekentenissen van A den
Brok.
De eerste was een 50-jarige rijwielhande
laar uit Gemert. In den nacht van 27 op 28
Maart 1934 was hij met eenige Ossche mis
dadigers. waaronder Dikke Toon de Soep,
Den Brok en den „Klits" naar de boerderij
van Van der Ven getrokken. Terwijl verdach
te buiten de wacht hield, gapten de overige
lieden 1500 gulden. Van dit bedrag kreeg
verdachte f 100 als belooning. Bovendien
heeft hij een bedrag van f 1000. dat van de
zen diefstal afkomstig was in bewaring ge
nomen.
Verdachte bekende het hem ten laste ge
legde.
De Officier van Justitie Mr. Rieter eischte
drie jaar gevangenisstraf.
De verdediger Mr. Paul Tripels pleitte cle
mentie.
De tweede verdachte was een 33-jarige
metselaar eveneens uit Gemert. Met dezelf
de troep Ossenaren was hij in begin Maart
1935 gaan inbreken in de woning van den
landbouwer J. Verhagen te Schijndel. Ver
dachte had hier f 10 gestolen. Ook hij be
kende het hem tenlaste gelegde. Hij is even
eens de dupe van de talrijke bekentenissen
van den Brok. Reeds jarenlang heeft de
Roermondsche justitie op dezen verdachte,
evenals trouwens op Manders, geloerd, maar
ondanks sterke aanwijzingen was er nooit
voldoende bewijs bijeen te krijgen.
De eisch tegen verdachte luidde eveneens
drie jaar gevangenisstraf. Ook in deze zaak
pleitte mr. Tripels clementie
De rechtbank zal op 24 December uitspraak
doen.
Allemaal vacantie!
Omdat de school is afgebrand.
In den nacht is te Appelscha-Beneden de
openbare Lagere School, die zeven lokalen be
vatte, tot den grond toé afgebrand.
Om half twee werd de hoofdonderwijzer der
school; wiens woning tegen de school is aan
gebouwd wakker door het geluid van brekende
ruiten. Toen hij naar buiten keek, zag hij dat
het schoolgebouw reeds in lichterlaaie stond.
De brandweer van Oosterwolde en Appelscha
werden gealarmeerd, maar konden tegen den
vuurgloed niets uitrichten. Zij konden slechts
voorkomen, dat het vuur oversloeg naar een
boerderij, die zich in de buurt van de school
bevindt en waar de wind juist naar toe
waaide.
Ook de woning van den hoofdonderwijzer
bleef gespaard. De inboedel werd echter ge
heel een prooi der vlammen.
De oorzaak van den brand is onbekend. Wel
staat het vast, dat de brand ontstaan is in
een lokaal, waarin gisteravond een landbouw-
cursus gegeven werd.
Verzekering dekt de schade.
FIETSER DOOR AUTO GEDOOD
Toen Dinsdagavond omstreeks 5 uur de 47-
jarige J. Roeters, wonende te Dorkwerd, per
fiets terugkeerde van de werkverschaffing te
Hoogkerk, werd hij bij 'fc oversteken van den
Frieschen Straatweg aangereden door een
auto, welke uit de richting Groningen kwam
en bestuurd werd door iemand uit Buitenpost.
De heer Roeters werd in een sloot geslingerd
en was op slag dood.
Het ongeval is gebeurd ter hoogte van café
Van der Zwaag, waar 't uitzicht zeer slecht is.
Weer twee ongelukken van
ernstigen aard.
Een doode en een ZAvaar gewonde.
Op het Valeriusplein.
Op het Valeriusplein is een ongeluk gebeurd,
waarbij een 42-jarige vrouw is gedood.
De vrouw, de weduwe HornRoos, wonende
in de Frederikstraat, reed op haar fiets in de
richting van het Lyceum, toen zij blijkbaar te
iaat opmerkte, dat een montagewagen van de
tram naderde. Toen de vrouw midden op den
rijweg gekomen de auto zag, wilde zij weer
terug. Zij weifelde. De bestuurder van de auto
probeerde nog door krachtig remmen een on
geluk te vermijden, doch het was reeds te laat.
De vrouw werd gegrepen en kwam onder den
wagen terecht. Een der wielen ging haar over
het lichaam. In zorgwekkenden toestand werd
het slachtoffer naar het Tesselschadezieken-
huis gebracht, waar zij 's nachts is overleden.
In de Kinkerstraat.
Twee fietsers zijn Dinsdagavond ongeveer
kwart over zes in de Kinkerstraat hoek Nas-
saukade komen te vallen, doordat het voorwiel
van het eene rijwiel in de step van het andere
haakte. De wielrijder, die de aanrijding ver
oorzaakte, kwam terecht onder den baanschui-
ver van een tramwagen van lijn 17. Om hem
te bevrijden moest de wagen worden opgevij
zeld. Met een bekken fractuur is het slacht
offer naar het O.L. Vrouwegasthuis vervoerd.
De andere wielrijder werd niet gekwetst. De
brandweer, die mede voor dit ongeval was
uitgerukt, behoefde geen dienst te doen.
JOHNSON OLIEBRANDERS
(Adv. Ingez. Med.)
Nu het kouder is, heb ik voor U
een tweede kwaliteit Wales,
afm. 20/30 2.50. Groot hitte-
vermogen, zeer zuinige ver
branding. Neemt U hiermede
proef. U stookte nog nimmer zoo
prettig en zuinig.
OVERVEEN,
Telef. 23517 en Telef. 22557.
(Adv. Ingez. Med.)
meldt:
Hoogste barometerstand 786.8 mM. te
Sarna.
Laagste barometerstand 757.9 m.M. te
Jan Mayen.
en voorspelt:
Krachtigen tot matigen Oostelijken wind.
Afnemende bewolking. Weinig of geen neer
slag. Temperatuur om het vriespunt des
nachts. Overdag kouder.
Uit het Buitenland
Kouder en des nachts lichte vorst.
De hooge drukking nam gisteren nog toe,
maar neemt nu een weinig af op de Britsche
Eil. en meer in N.-Scandinavië waar een deel
van de depressie verscheen die gisteren over
Finland lag. In verband met de belangrijke
hooge drukking in Siberië zal deze depressie
vermoedelijk de hooge drukking niet uit het
Oostzeegebied verdrijven. Ofschoon de depres
sie in het Zuidwesten afneemt, waaien nog
krachtige tot stormachtige Oostelijke 'winden
van Letland tot in het Kanaal en de koude
luchtmassa uit Rusland begint zich aan de
Oostgrens van Duitschland te vertoonen. In
Noord-Scandinavië nam de vorst af, in het
Westen viel dooi in. In Zuid-Scandinavië hield
de strange vorst aan en in Finland nam de
vorst toe, terwijl ook Zuid-Frankrijk, Zwitser
land, Ierland en Schotland nog lichte vorst
melden. Ierland heeft fraai onbewolkt weer.
In de eerste dagen is daling van tempera
tuur met lichte-vorst in den nacht -te wach
ten.
Barometer
Stand van heden 769 m.M.
Vorige stand 768 m.M.
Neiging: Vooruit.
Opgave van:
CAREL VAN HUIZEN, Opticien
Kleine Houtstraat 13, Telefoon 14112
Thermometer
11 December:
Hoogste gisteren
Laagste heden nacht
Hoogste heden tot 12 uur
40 F.
35 F.
40 F.
W. KUIPERS Zn., Opticiens
ZIJLSTRAAT 97 HAARLEM.
Leveranciers van ALLE ZIEKENFONDSEN.
(Adv. Ingez. Med.)
BURGERLIJKE STAND
HAARLEM, 11 December.
Ondertrouwd 11 December:
W. C. Jongh en J. Hopman; J. M. Willemsen
en A. Sigal; C. Face en J. K. Langkamp; C.
Knegtmans en A. W. van Hartskamp; J. J.
Cornelissen en Z. Visser.
Getrouwd 11 December: H. J. van Bakkum
en M. J. Derks; M. A. van der Linden en G.
Kruithof; I. J. Jongsma en R. Franke; C. K.
Hello en E. Poelman; D. A. van Weert en A.
Wij nan ds.
Bevallen 8 December: H. J. SanbergTel-
man, d.; 10 December A. WagenaarRade
maker, d.
VEREENIGING VAN EIGENBOUWERS.
Naar wij vernemen is in de besloten zit
ting van de vergadering van onderaanne
mers enzDinsdagavond in de Nijverheid ge
houden. (zie het verslag elders in dit num
mer) het besluit genomen tot oprichting van
een vereeniging van eigenbouwers.
Een voorloopig bestuur werd gekozen.
470e STAATSLOTERIJ
(Niet officieel)
2de klasse, 3de lijst
Trekking van Woensdag 11 December 1935
Hooge Prijzen
100_ 4417 10469 17286
Prijzen van 30
117 550 651 1108 2192 2612 2740 2980
3444 3558 3727 4216 4276 4493 458S 4668
4685 4930 6096 6408 6478 6979 7056 76C6
7767 8350 8507 8825 8959 9339 9612 9761
9818 10051 10922 11030 11245 11287 11372 11670
11683 11955 12080 12282 12429 12476 12515 12674
12686 12705 12719.12838 13104 13244 13268 1331C
13492 13534 14296 15029 15337 15368 15592 157li
15765 15876 16045 16338 16393 16416 16621 1713b
17236 17335 17562 17931 18285 18346 18390 1854
18617 18720 18830 18889 18971 19012 19454 1985:
20010 20046 20263 20382 20552 20728 20766 2085&
20870
Verbeteringen: 2e klasse, 2e lijst: 4352 m. z.
4355; 16459 m. z. 16409.
De werkloozen.
Over de wachtweken na een werkperiode.
Men schrijft ons van de zijde der Haar
lemsche vakbeweging:
Den laatsten tijd is er bij den Gemeente
lijken Dienst der Werkloosheidsbestrijding
en bij den Dienst van Maatschappelijk Hulp
betoon een wijziging te constateeren in de
berekening van den wachttijd indien de
werkloosheid zich. na een korte periode van
werk, herhaalt. Voorheen moest dan de
werklooze als hij langer dan 6 weken ge
werkt had één wachtweek doormaken, hij
ontving dus op het einde der tweede week
weer steun. Later werd de regeling scherper
en werd al reeds bij een kortere werkperiode
dan zes weken een wachtweek vastgesteld,
of bij één of enkele weken werkenn één of
meer wachtdagen.
Voor de niet ingewijden in de steun
regeling zij hier medegedeeld, dat wachtweek
of wachtdagen beteekent de "eriode waarover
geen enkele ondersteuning wordt gegeven.
Sinds korten tijd is ook in deze regeling
weer een verscherping toegepast, waarover
onder de werkloozen nogal eenige ontstem
ming is ontstaan. Het komt nu meermalen
voor, dat een werklooze bij herhaalde aan
melding vier of zes wachtweken moet door
maken. Dit acht men niet juist. Somtijds
heeft de betrokken arbeider een langen tijd
van werkloosheid doorgemaakt, in welk tijd
perk veelal schulden ontstaan bij leveran
ciers. enz. Dit laatste mag men niet juist
achten, als men nagaat, dat er met een zeer
laag bedrag aan ondersteuning moet worden
rondgekomen, dan is. het allicht te begrij
pen. Indien er dan op een gegeven moment
werk wordt verkregen, dan beteekent dit dat
eerst alles in het werk wordt gesteld om de
schulden af te betalen en daarna gaat men
over tot het allernoodzakelijkste te koopen.
omdat ook in de linnenkast groote gapingen
zijn ontstaan. Dit zelfde geldt ook voor het
schoeisel enz.
Er blijft dus in de werkperiode, aannemen
de dat deze 8 a 10 weken duurt, niets over
om op zijde te leggen, terwijl dit toch moet
geschieden om de wachtperiode door te
kunnen maken van een week, maar als men
dan wachtperiode gaat vaststellen van vier
en zes weken, zoodat de werklooze pas na
5 of 7 weken steun ontvangt, dan wordt als
gevolg van de werkperiode de armoede mis
schien verergerd. Bovendien wordt door een
dergelijken maatregel de wil om te gaan wer
ken niet bevorderd.
Wij hebben ons gewend tot den directeur
van den Gem. Dienst der Werkloosheidsbe
strijding om nadere inlichtingen. Zij vond
daartoe evenwel geen aanleiding, daar hij
meent dat klagers zich allereerst tot zijn
dienst moeten wenden, opdat ieder geval op
zich zelf bekeken kan worden.
CHR. HISTORISCHE UNIE.
Dinsdagavond 10 December hield de afdee
ling Haarlem (centrum) van de Christelijk
Historische Unie een propaganda-ledenver-
gadering in het Wijkgebouw, Ged. Oude
Gracht.
De dames mevr. A. AlphenaarBoxs, mevr.
Nelie de BockVerdel en de heer O. van de
Klashorst verleenden hun belanglooze mede
werking, door een schitterende uitvoering
van twee belangrijke muzieknummers voor
viool, cello en piano, n.l. het tweede trio van
Beethoven en de „Novelette" van Niels Gade.
De voorzitter, wethouder W. Roodenburg, gaf
in zijn openingswoord een terugziende be
schouwing over de Raadsverkiezingen en wat
daarmee in verband staat. De heer Johs. Vis
ser sprak over: „Wat is goede propaganda?"
De voorzitter vertolkte daarna een geluk-
wensch, die de Haarlemsche afdeelingen aan
den heer Visser en diens echtgenoote wilden
brengen, met het 12>/2-jarig Raadslidmaat
schap van den heer Visser. De voorzitter ver
heugde zich er over, dat hij dezen gelukwensch
vergezeld kon doen gaan van een fraai ge
schenk, een divan- en tafelkleed. De heer
Visser dankte mede namens zijn vrouw voor
dit op hoogen prijs gestelde bewijs van waar
deering.
Men bleef daarna nog eenigen tijd gezellig
bijeen, tot met den zang van de Wilhelmuscou
pletten 1 en 6, de goedgeslaagde vergadering
werd gesloten
AANRANDERS TE MAL ANG GEARRESTEERD
MALANG, 10 Dec. (Aneta). De politie te
Malang arresteerde gisteravond na berooving
van een Europeesche dame een drietal vluch
tende Inlanders. Men vermoedt dat hiermede
de schuldigen van talrijke aanrandingen en
beroovingen, in den laatsten tijd te Malang
gepleegd, zijn gearresteerd.
NED. NATUURHISTORISCHE
VEREENIGING.
De leden der afd. Haarlem en omstreken
van de Ned. Natuurhistorische Vereeniging
wordt Vrijdag 13 December a.s. een lezing
avond met lichtbeelden aangeboden.
Eerst wordt een serie lantaarnplaatjes ver
toond van mooie planten, opgenomen door
den heer G. van de Polder, toegelicht door
den heer G. A. van Schaik. Daarna geeft Dr.
J. F. Steenhuis een inleiding tot een bezoek
aan Teyler-Museum, in het komende voor
jaar door de afdeeling te brengen. Tenslotte
doet de heer C. Sipkes plantkundige mede-
deelingen.
AUTOBOTSING BIJ DE PIETER KIESBRUG
Dinsdagavond negen uur had nabij de Pie-
têr Kiesbrug een botsing plaats tusschen twee
auto's doordat de chauffeur van één dei-
auto's. met vrij groote snelheid rijdende,
geen voorrang verleende aan het verkeer van
rechts. De auto's werden aan de voorzijde zóó
ernstig beschadigd, dat ze moesten worden
weggesleept. De chauffeur T.tegen wien proces
verbaal werd opgemaakt, klaagde over duize
ligheid en zijn passagier, de 26-jarige heer
B. te Haarlem kreeg een wond boven het rech
teroog, die door een lid van den Ongevallen-
dienst verbonden werd.
GEVONDEN DIEREN EN VOORWERPEN.
Handschoenen en ceinturen Politiebureau
Smedestraat; Actetasch met schoolboeken,
Poiitiebur. Smedestraat; Das, Heistek. Wester
gracht 85; Handbeschermer, Heesemans.
Pladellastraat 38; kist, inh. kool, v. d. Weide
Donkere Spaarne 46; Kam, Poiitiebur. Sme
destraat; Polis van Vesta. Veneman, Nassau-
laan 44; portemonnaie, pol. bur., Smedestraat,
Rijwiel plaatje, Freanzel, Laurierstraat 49,
idem, Martens, Reitzstraat 9; idem, Sanderse,
Busken Huetstraat 7; Regenpijpen, Vos, M.
van Heemskerkstraat 2 rood; idem, Pater,
Kloosterstraat 105; Hondenriem met penning,
Inneke, Fr. Halsstraat 46; Tasch, Winbibst,
Ruiterweg 15; dekzeil, Name, Stalpaert, v. d.
WlêTënstraat 36.
Een halve eeuw geleden
Uit Haarlem's Dagblad van 1885.
11 December
Uit de Tweede Kamer der Staten-
Generaal.
De heer Corver Hooft verdedigde het
verbod van vélocipède-rijden in ge
meenten, maar wenschte gelijkheid van
bevoegdheid voor gemeentebesturen.
De Minister Heemskerk beloofde bin
nen zijn ressort een onderzoek te doen
•raar het afkoopen van vervolging met
fooien en wenscht, als voorstander van
gemeentelijke zelfstandigheid, de rege
ling van collecten en vélocipède-rijden
aan de gemeenten over te laten.
UIT DE PERS.
„De Beul", de N. S. B. en het
anti-semitisme.
In het Algemeen Handelsblad
(lib.) en De Telegraaf (neutr.) lezen
wij commentaar op de dezer dagen door Ds.
van Duyl uitgesproken rede ter gelegenheid
van de protestvergadering tegen het tooneel-
stuk De Beul, welke vergadering door de N. S.
B. te Amsterdam was belegd.
Volgens de verslagen constateerde Ds.
van Duyl, „tot zijn vreugde toen hij het
stuk bijwoonde, dat de vrouw die op het
tooneel zulk een afgrijselijk obscene dans
uitvoerde, een niet-arische was. Dit was
een fout in de regie, want deze vrouw
moest een blonde Germaansche zijn.
Blijkbaar en gelukkig is er geen arische
vrouw te vinden geweest, die zich voor
dezen schandelijken dans wilde leenen".
(Stormachtig applaus).
Het Alg. Handelsblad merkt
daarover het volgende op:
„Wat het niet-arische van een danseres in
een stuk te maken heeft met een protest tegen
het stuk zelf op grond van godslasterlijke en
communistische invloeden welke de protestee-
rende vergadering daarin ziet, zal niet ieder
duidelijk zijn. Tenzij men natuurlijk moet
aannemen, dat de beide sprekers de door het
stuk gewekte vex-ontwaardiging, behalve voor
een partijpolitiek doel (Strijdt mee in de N.
S. B.riep het pamflet dat tot bezoek aan de
vergadering opwekte), ook voor antisemitische
propaganda wilden gebruiken. Weliswaar is
het anti-semitisme geen programmapunt en
geen beginselpunt dezer beweging. Maar
gaandeweg komen sommige harer volgelingen
ook in dit opzicht in het vaarwater van de
voortrekkers uit het oosten. De leerling maakt
blijkbaar vorderingen. Nog een wijle, en Ju
lius Streicher, die in zijn „Stürmer" tot dus
ver zijn hooge goedkeuring aan ir. Musserfc
en wat hij diens „Judenschwindel" noemt
heeft onthouden, zal wellicht hoop kunnen
gaan koesteren".
De Telegraaf betreurt dat dergelijke
woorden in Amsterdam een langdurig applaus
kunnen uitlokken.
Het blad gaat dan verdfer:
„De Beul" is geen Joodsch stuk. De schrij
ver is een Zweed en de tooneeldirecteur, die
het ter kwader ure te Amsterdam op de plan
ken bracht, is evenmin een Jood. Wij hebben
hier te doen met een product der communis-
tisch-socialistische beschaving. Indien de heer
Van Duyl dit hadde geconstateerd, dan zou
hij de politieke belangen, die hij dient, op vol
doende wijze hebben behartigd. Dat deed hij
niet, maar hij haalde er op zeer gewrongexa
wijze het anti-semitisme bij en wat het ergste
is, het publiek verklaarde zich met hem soli
dair.
De dansen, die de heer Van Duyl heeft ge
laakt, hebben inderdaad met werkelijke dans
kunst weinig te maken. Zij waren eer een ca-
ricatuur, dan een goede uitbeelding van de
lichtzinnigheid, die zij moesten voorstellen.
De dansscène was het eenige tooneel waarop
de hand van de Overheid drukte en dat bin
nen zekere perken werd gehouden. Zij was
zelfs van een weldadig provincialisme. Wat
heeft het er in vredesnaam mee te maken of
de danseres zwart of blond was? De heer Van
Duyl weet zoo goed als wij, dat het zuiver van
toevallige omstandigheden afhing, wie dezen
dans zou uitvoeren. Het is verwerpelijke de
magogie indien hij het doet voorkomen, dat
alleen een Jodin dezen dans wilde dansen. Op
die manier kan men, evenals dat in Duitsch
land is gebeurd, de Joden aansprakelijk stel
len voor alles wat er in deze wereld slecht is.
Hebben onze nationaal-socialisten dan niets
uit het Duitsche voorbeeld geleerd; hebben zij
niet gelezen dat Hitier de dwaze anti-Semi
tische maatregelen, die hij neemt, verdedigt
met een beroep op de anti-semitische gezind
heid der bevolking, een gezindheid, die hij zelf
heeft aangekweekt en die zijn aanhangers nóg
verder aankweeken?
De N.S.B. verklaart een partij te zijn, die
aanknoopt aan onze tradities. Welnu, laat ds.
Van Duyl dan nalezen hoe sterk de geest der
oude Amsterdamsche regenten doortrokken
was met humanitaire beginselen. Het anti
semitisme, dat zich niet afvraagt of een per
soon goed of slecht is, maar dat hem veroor
deelt uitsluitend omdat hij tot een bepaald
ras behoort, is een terugval in de barbaarsch-
heid. Het is het instinct van den oermensch,
die iederèn vreemdeling vermoordde. Indien
er Iets in het tegenwoordige Duitschland is,
dat wij niet mogen overnemen, dan is het:
het anti-semitisme, dat ons als natie zou óe-
classeeren. Nog afgezien van den vloed van
ellende, die het over een onnoemelijk aantal
onschuldigen heeft gebracht. Indien ds. Van
Duyl gelooft aan een rechtvaardigheid in dit
ondermaansche, dan zal hij aflaten van de
misdadige lichtzinnigheden, waaraan hij zich
Zaterdagavond heeft schuldig gemaakt, en
die in een rechtvaardig wereldbestel zich te
gen hem moeten keeren".
