40.- KLEERMAKERIJ J. VAN DAM LEVERT «COSTUUMSN.MAAT VRAAGT STALEN! TEL. 12236 Bevrijding. flet tfo6okQtsilt$&& boe Jaargang mo. 10116 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Vrijdag 10 Januari 1936 HAARLEM S DAGBLAD Directie: F. \Y. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM. ABONNEMENTENper week 0.25, per maand f 1.10, per 3 maanden f 3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad: per week 0.05, p. maand f 0.22, p. 3 mnd. f 0.65. franco p. post 0.7254 UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V. Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12 Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600 Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810 Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230. Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM. AD VERTEN TlëN 1—5 regels f 1.75, elke regel meer f 0.35. Reclames ƒ0.60 per regel. Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en aanbod 1—4 regels 0.60. elke regel meer 0.15. Onze Groentjes zie hoofd rubriek. Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid f 600.-, Overlijden 600.- Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Duim ƒ250.-, Wijsvinger 150.-, Elke andere vinger 50.-, Arm-of Beenbreuk 30.— Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: - Levenslange ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400 -, Verlies Duim f 75.-. Verlies Wijsvinger ƒ75.-, Verlies andere vinger ƒ30.-. Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden. DiT NUMMER BESTAAT UIT ZESTIEN BLADZIJDEN. HAARLEM, 10 Januari. De Gemeentebegrooting. Terwijl de Haarlemsche Raad middenin de behandeling van de gemeentebegrooting ver keert, komt vandaag de tijding van het over lijden van wethouder mr. J. Gerritsz, wiens levensloop en arbeid wij in een afzonderlijk artikel op deze pagina herdenken. Sinds Augustus 1928 was hij wethouder van Open bare Werken. Ook in die taak heeft deze harde werker veel verdienstelijken arbeid geleverd. De Raad zal hem in eerbied herdenken. Een langdurige, sloopende ziekte heeft hem reeds op 60-jarigen leeftijd aan de zijnen ontrukt. Tijdens dit langdurig lijden rees er telkens weer hoop dat zijn krachtige vitaliteit over de ziekte zou zegevieren. Het heeft niet zoo mo gen zijn. De gemeente Haarlem is hem dank baarheid verschuldigd voor zijn jarenlangen onvermoeiden arbeid in haar belang. In de derde begrootingszitting werd gisteren de „eerste ronde" der algemeene beschou wingen voltooid en kon ook de wethouder van Financiën, de heer Roodenburg, zijn geheele rede nog houden. De eerste ronde telde zeven tien sprekers, hetgeen veel meer is dan het aantal fracties. De noodzaak daarvan zien wij nog steeds niet in. Bij de algemeene beschouwingen zou men toch zeer wel met redevoeringen van de fractieleiders, aangevuld hoogstens met een paar experts op financiëel gebied, kunnen volstaan. Deze numerieke over drijving is m.i. een organisatie-gebrek. Er komt bij dat zooveel sprekers uitweiden over onder werpen, die totaal buiten de bevoegdheid van een gemeenteraad liggen, en dit meenen te kunnen rechtvaardigen door een verband xnet de gemeentepolitiek aan te toonen. Een zwak argument. Verband tusschen een wereld crisis en de vraagstukken der wereld politiek en een locale crisis en de vraagstukken van het gemeentebeleid is natuurlijk altijd te vinden. Maar daar om moet men de eerstgenoemde nog niet in een gemeenteraad gaan bespreken! Een ge meenteraad behoort zich logisch te bepalen tot de zaken waarin hij competent is tot het nemen van besluiten, evenals bijvoorbeeld een rechtscollege weigert aangelegenheden te oe- handelen, die buiten zijn competentie liggsn. De rest is tijdverknoeien. Wij hebben de Sta- ten-Generaal om 's Lands zaken te behan delen. De gemeenteraden zijn daartoe onbe voegd; zij moeten er dus ook niet over rede neeren. In natuurlijk nog sterker mate geldt dit voor de politiek van andere landen en voor wereldvraagstukken, die resp. in andere par lementen en in Genève besproken dienen te worden. De wethouder van Financiën heeft den Raad bedankt eenerzij ds voor den toon waarin de critiek op zijn beleid was gevoerd, anderzijds voor de blijken van waardeering die het col lege (en hem) zijn geworden. Veel zakelijke critiek kreeg de wethouder in deze derde zitting niet te slikken, omdat er zooveel tijd werd besteed aan politieke tegen stellingen, speciaal door de R.K. Staatspartij aan het adres van den vertegenwoordiger van haar dissidente groep: de Katholieke Demo craten, en tengevolge van de bovenvermelde uitweidingen op nationaal en internationaal gebied. Mr. van Dam (V.D.) sloot zich in het alge meen bij het beleid van het college aan en hield een pleidooi voor betere ordening op middenstandsterrein. Als de enquête op dit gebied te lang duurt zal hij voorstellen vestiging van nieuwe winkels te verbieden be houdens in gevallen van speciale vergunning- door B. en W. Hij steunde den heer Visser in zijn aandrang tot verbod van voorstellingen die de openbare moraal aantasten. De heer v. d. Wall (C.H.) bracht eveneens hulde aan B. en W., maar waarschuwde als be lasting-expert tegen een opdrijving der opcen ten op de Personeele belasting zooals sommige leden die meenen te kunnen voorstellen. Men kan die hoogere opcenten zeer waarschijnlijk niet in hoogere opbrengst omzetten. Deze ver tegenwoordiger van den Fiscus sprak zich na drukkelijk tegen hooger belastingheffing uit. De heer Westerveld (S.DA.P.) verklaarde dat ook zijn partij een sluitende begrooting wil maar keerde zich tegen het trekken van te hooge winsten uit de bedrijven, waarbij hij aandrong op toepassing van alle middelen tot verhooging van het gasdebiet. Hij critiseerde voorts de rentepolitiek bij het Grondbedrijf en meende daarin steun te zullen vinden bij den tegenwoordigen wethouder. De heer Kuiper (R.K.) uitte respect voor het Plan van den Arbeid van de S. D. A. P. en raakte politiek slaags met den heer Van Enge len (over de eenheid der Katholieken), de heer Klein (R.K.) stemde in met een door den heer Westerveld gedaan voorstel tot afschaffing van meterhuur voor muntgasverbruikers, de heer Van Tetering (R.K.) hield een krachtig 78 GED. OUDE GRACHT 78- MET 2 PANTALONS VANAF Het huis voor solide kleeding naar Maat Onze Stoffen, Coupe en Afwerking staan onder volte garantie!! Mr. J. Gerritsz. t (Adv. Ingez. Med.j (De internationale voetballer Smit, die Zondag j.l. een verwonding opliep, gaat volgens de laatste be richten wel met het Nederlandsch elftal naar Parijs voor den wed strijd tegen Frankrijk.) Een zucht van verlichting vaart over de velden. Na 't lezen van 't vreugdevol laatste bericht, Het Neerlandsch gemoed tusschen Dollart en Schelde, Is van zijn beklemmendste lasten verlicht. De angst is verdwenen, het leed is geleden, Er is weer een eind aan het schrijnend verdriet, Dat wijkt voor d' uitbundige vreugd van het heden, Het hart klopt weer blijde vol hoop in 't verschiet. Wel is niet de crisis der wereld bedwongen, Wel is nog de welvaart niet wedergekeerd. Ei- wordt weer gelachen, er wordt weer gezongen, De toekomst wordt weder met moed getrotseerd. Wel zwaar was de schok, die wij moesten verdragen, Maar 't volk heeft zich weder vol weerstand betoond, En nu, na de angst van verscheidene dagen, Nu wordt het daarvoor naar verdienste beloond. Al moge de wind door de boomtoppen gieren, Al welft zich het uitspansel somber en grijs. Wij weten de vreugd in ons harte te vieren: De voetballer Smit gaat toch mee naar Parijs. P. GASUS. betoog voor verhooging van de aantrek kelijkheden van de stad Haarlem. De wethouder van Financiën, de heer Roo denburg, zette in een zeer zakelijk betoog, met statistische voorbeelden gesteund, uiteen dat de gemeente aan zeer beperkte financiëele mogelijkheden is gebonden en dat extra op centen op het Personeel „er niet uit zouden komen" in den vorm van een vermeerderde belastingopbrengst omdat de huren dalende zijn. Kenmerkend voor den toestand was zijn mededeeling dat er in deze stad van 130.000 inwoners thans 2754 woningen van 80o en hooger huurwaarde zijn, terwijl slechts 2694 aangeslagenen een hooger inkomen dan 4000 hebben. Het staat dus vast dat vele van die woningen in huur zullen moeten worden ver laagd. Een program samenstellen heeft voor B. en W. weinig zin, want het zou telkens gewijzigd moeten worden. Uitvoerig zette de-wethouder zijn zakelijke bezwaren tegen de voorgestelde verlagingen van bedrijfstarieven uiteen. Zie daarvoor ons verslag. Met 's heeren Westervelds bezwaren tegen de renteberekeningen van het Grondbedrijf stemde de wethouder in principe in, maar hij ziet op het moment geen practische mo gelijkheid tot verdere wijziging. 1937 zal financieel voor de gemeente nog slechter worden, zei de wethouder somber, want er zal dan weer f 60.000 minder uit de Fondsbelasting komen Als wij nu de meter- huur voor de gasmeters gingen afschaffen, zouden wij die toch in 1937 weer moeten in voeren. B. en W. zullen trachten in Den Haag te bewerken, dat de nieuwe door het Rijk ge vraagde korting van 5 pet. op de gemeente salarissen en -loonen niet of slechts gedeel telijk zal behoeven worden toegepast. Zij staan daarbij sterk met een sluitende begroo- ting met slechts 185 opcenten. Komen ze met 200 dan is er gevaar, dat de minister de volle korting van 5 pet. op de loonen en salarissen blijft eischen. Met dit treffende argument besloot de wethouder een zeer nuchter en zakelijk be toog, dat niet veel kans schijnt open te laten voor de uit den Raad ingediende voorstellen. R. P. Het Rijksarchief in Noord- Holland Bestaat 1 April a.s. 50 jaar. Op 1 April a.s. zal het 50 jaar geleden zijn, dat de toenmalige regeering gevolg gaf aan haar voornemen voor Noord-Holland een Rijks-archivaris aan te stellen. De heer C. J. Gonnet aanvaardde op 1 April 1886 deze functie. Met ingang vaar 1 October werd hij ook provinciaal archivaris. Hij was dus de eerste Rijksarchivaris voor deze provincie. 1 April a-s. zal het Rijksarchief dus 50 jaar oud zijn. Zooals bekend is het vele jaren in de Vleeschhal gevestigd geweest; nu is het sinds eenigen tijd overgebracht naar het vroegere Gouvernementsgebouw in de Jansstraat in gang Ceciliasteeg. Margarinedieven gesnapt. Groote hoeveelheden ontvreemd uit de opslagplaatsen van Unilever. DEN HAAG. 10 Januari (A.N.P.) In samenwerking met de Rotterdamsche politie heeft de Haagsche politie heden de vermoe delijke daders van de inbraak, gepleegd in de opslagplaatsen van de Unilever, in ver zekerde bewaring gesteld. Naar men zich zal herinneren werd dooi de daders 1745 K.G. margarine ontvreemd. Al spoedig volgde de Haagsche politie een spoor, dat naar Rotterdam leidde. Boven dien werd door de Rotterdamsche politie een hoeveelheid margarine in besldg genomen in een pakhuis in de Eleonorestraat, vermoede lijk afkomstig van diefstal. De hoeveelheid der in beslag genomen partij margarine was op 100 K.G. na gelijk aan de in Den Haag ontvreemde hoeveelheid. De politie te Rot terdam verrichtte drie arrestaties. De ar restanten zijn naar Den Haag vervoerd. Zij zullen heden aan een verhoor worden on derworpen. Aanzienlijke verliezen der Italianen bij Kerelle. Abessyniërs maken weer tanks buit. ADDIS ABEBA. 10 Jan. (Reuter). Bij de ge vechten tusschen de troepen van den gouver neur van Bali en de Italianen bij Kerelle, on geveer 80 km. ten Westen van Gorahai, heb ben de Abessyniërs, naar hier wordt mede gedeeld, zes tanks buitgemaakt benevens negen mitrailleurs met munitie. De Italianen moeten een officier en eenige honderden inlandsche soldaten hebben verloren. Maarschalk Badoglio zou verster king-vragen. De Daily Telegraph publiceert een bericht, volgens hetwelk te Parijs van geloofwaardige zijde is vernomen, dat de bevelhebber van de Italiaansche legermacht in Oost-Afrika, maar schalk Badoglio, een versterking van 80.000 man zou hebben verzocht. VIER JONGEMANNEN OP DEN ELECTRISCHEN STOEL. OSSINING (New York) 10 Januari (Reuter) Vier jongemannen in den leeftijd van 20 a 21 jaar, zijn gisteravond om 11 uur in de ge vangenis Sing-Sing geëlectrocuteerd, wegens moord op een politie-agent, welke een jaar geleden in een magazijn op de Fifth Avenue was gepleegd. Slachtoffers van de maans verduistering. Boot met negen menschen omgeslagen. Het woord is aan. BELGRADO, 10 Januari (A.N.P.) Een boot waarin negen menschen hadden plaats ge nomen om de maansverduistering weer te nemen, is om omgeslagen, doordat alle in zittenden naar één kant opdrongen. Acht menschen zijn verdronken. Op 60-jarigen leeftijd is in de Boer- haave-Kliniek te Amsterdam, waar hij een operatie had ondergaan en verder verpleegd werd, na een lijden van ongeveer eer. half jaar. hedenmorgen overleden Mr. J. Gerritsz, wethouder van Openbare Werken. Volkshuis vesting en Personeelszaken van Haarlem. Mr. Jan Gerritsz werd 28 Juni 1875 te Am sterdam geboren. Na het gymnasium in de hoofdstad afgeloopen te hebben, is hij eeni gen tijd te Delft in het uitgeversbedrijf werk zaam geweest. Later ging hij studeeren en be haalde de aeten M. O. Staathuishoudkunde en Staatsinrichting. Van 1 September 1910 t-ot en met 15 April 1915 was hij toen leeraar te Haarlem in deze vakken aan de H. B. S. met 3-j. cursus en de Hoogere Handelsschool (thans H. B. S. A). Ongeveer in denzelfden tijd was hij tevens leeraar bij het Middelbaar Onder wijs te Amsterdam. Langen tijd vervulde Mr. Gerritsz de functie van secretaris van de Kamer van Koophandel alhier en na zijn aftreden als leeraar werd hij secretaris van den Nederlandschen Werkloos- heidsraad, welke functie hem zeer lief was. Nog op lateren leeftijd vatte Mr Gerritsz de studie in de rechten op. Hij slaagde voor 't. candidaats-examen op 1 April 1925 en op bijna 52-jarigen leeftijd, 9 Juni 1927, voor het doc toraal examen in de rechtswetenschappen; een lofwaardige prestatie voor iemand, die reeds zoo lang in de practijk werkzaam was geweest en bovendien functies had, die veel van zijn tijd eischten. Tot déze functies behoorde ook het lidmaat schap van den Haarlemschen Raad. Sinds 31 October 1918 was hij n.l. lid van den Gemeen teraad alhier en op 27 Augustus 1928 werd hij gekozen tot wethouder, als opvolger van den heer M. A. Reinalda. Gedurende zijn lidmaat schap van den Raad was hij leider van de fractie der S. D. A. P. Mr. Gerritsz nam deel aan de oprichting van de werkloosheidsverzekering en de instelling van de Arbeidsbeurs te Haarlem. Bovendien hielp hij indertijd het bekende Verkeersrap- port opstellen. Ook voor de uitbreiding van Groot-Haarlem heeft de heer Gerritsz altijd veel belangstel ling gehad. Het denkbeeld, in het Noordelijk deel der gemeente een „Noorder-Hout" aan te leggen, was van hem afkomstig. In verband met de veranderde tijdsomstandigheden en den ongunstigen financieelen toestand der gemeente, moest hij dit plan in zijn vollen om vang opgeven en genoegen nemen met een compromis: den aanleg van een belangrijke groenstrook met sportvelden in de omgeving van de Jan Gijzenvaart. Als wethouder van volkshuisvesting heeft de heer Gerritsz ook zeer belangrijk werk ver richt. IJverig werkte hij aan de bevordering van den arbeiderswoningbouw en het daarmee gepaard gaan van opruiming van krotwonin gen. Natuurlijk heeft hij in de laatste jaren zijn idealen op dit gebied belangrijk lager moeten stellen in verband met den slechteren toestand der financiën. In dezen crisistijd heeft hij zich bovendien verdienstelijk ge maakt door leiding te geven aan de actie tot verlaging van de huren van middenstands- en arbeiderswoningen. Een deel van zijn wethouderszorgen werd ook besteed aan de bestrijding der werkloos heid. Daarbij kon hij profiteeren van zijn kennis op dit gebied verkregen als secretaris van den Werkloosheidsraad. De raad was over tuigd van zijn groote kennis op dit terrein, dat zoo rijk is aan moeilijkheden. Wat de prac tische toepassing betreft, streefde hij er steeds naar zooveel mogelijk te ijveren voor produc tieve werkverschaffing. Haarlem was de ge meente in ons land waar'de eerste spade voor het 60 millioenplan in den grond gestoken is, In den tijd dat Mr. Gerritsz als wethouder fungeerde, was hij ook belast met de behan deling van de personeelszaken. Als voorzitter van het Georganiseerd Overleg had hij de laatste jaren een moeilijke taak, omdat het gemeentebestuur genoodzaakt was te komen met voorstellen tot verlaging van de loonen en salarissen. Onder zijn voorzitterschap kreeg de personeelsformatie voor het gemeenteper- soneel zijn beslag, een zaak waaraan veel voor bereiding voorafging. Van de hand van Mr. Gerritsz verschenen verschillende belangrijke publicaties op het gebied der werkloosheidsbestrijding. Hij was ook redacteur van het orgaan van den Werk loosheidsraad. Ook op ander gebied publiceerde Mr. Ger ritsz eenige werken, o.a. het standaardwerk „Modern gemeentebeheer". Mr. Gerritsz was iemand met een groote arbeidscapaciteit, een harde en een noeste werker. De S. D. A. P. verliest in hem een ge waardeerd en een bekwaam lid. Ook een ijve rig lid, want in de beginperiode van de partij heeft de heer Gerritsz in het organisatiewerk een belangrijke plaats ingenomen. Op vele cursusvergaderingen stelde hij zich beschik baar om het zijne bij te dragen voor de ontwik keling van de arbeiders. Wij herinneren ons de periode dat hij bijna avond aan avond als spreker optrad. Ook de gemeente Haarlem heeft veel aan den.heer Gerritsz te danken. De teraardebestelling van liet stoffelijk over schot zal plaats hebben te Westerveld. waar schijnlijk Dinsdag a.s. De tijd moet nog nader bepaald worden. Heraclitus: Alles stroomt. Wending in de affaire- Hauptmann? Hauptmann zou de bank biljetten van den waren moordenaar gekocht hebben. Brief van den geheimzinnigen „Faulkner". NEW-YORK, 10 Januari (Reuter) De Gouverneur van New-Jersey, Hoff man, heeft een brief ontvangen van den geheimzinnigen persoon, ge naamd, J. J. Faulkner, met de be doeling Hauptmann te ontlasten. De gouverneur is voornemens den inhoud van den brief morgen te publiceeren. „Faulk ner" heeft een bedrag van 2980 dollar van het gemerkte losgeld bij een New-Yorksche bank gedeponeerd. Vóór de arrestatie van Haupt mann heeft de politie hem vergeefs gezocht. De „New York Daily News" publiceert den tekst van Faulkner's brief. Hij zegt door zijn geweten te zijn aangezet om den brief te schrijven. Hauptmann. zoo voegt hij eraan toe, is niet schuldig aan de misdaad, waarvan hij beticht wordt. Zijn eenige schuld is zijn geldzucht, die hem ertoe bracht zijn eigen geld eraan te wagen om zich te verrijken. Het biad legt dit aldus uit, dat Hauptmann van den waren schuldige de als losgeld ge geven bankbiljetten heeft gekocht, in de hoop, ze ongestraft te kunnen uitgeven. De schrij ver van den brief voegt eraan toe om per soonlijke redenen geen uitvoeriger inlichtin gen te kunnen verschaffen. Een schriftdeskundige te New-Work zou als zijn meening te kennen hebben gegeven, dat het schrift van den brief zelf als van de hand- teekening is teruggevonden op een admini stratiebiljet, toen sommige bankbiljetten van het losgeld bij de bank in New-York werden gedeponeerd. ER IS OOK WEL VOORUITGANG. Bijvoorbeeld in de advertenties van Vraag en Aanbod in Haarlem's Dagblad. 129 gemid deld per nummer in 1933, in 1934 reeds 134, in 1935 zelfs 139 gemiddeld. Een gezonde vooruitgang, als gevolg van De Abcssynicrs zouden den opmarsch naar Aksocm en Adoea voorbereiden. pag. 4 Gandhi's toestand is vooruitgaande. pag. 4 Donderdagavond is in de Gorinchemsehe ha ven een auto gestort; twee inzittenden zijn verdronken. pag 3 Tegen den ambtenaar, die op het Haarlem sche station groote verduisteringen pleeg de is 2Vz jaar gevangenisstraf geëischt. pag. 3 Het indexcijfer der groot handclsprijzen daalt. pag. 3 De spoorwegen overwegen verdere electri- ficaties. pag. 3 Te Hout-Blerik is een negenjarig meisje ont voerd; de dader is echter spoedig gegrepen. pag. 3 Op 60-jarigen leeftijd is in de Boerhaave Kli niek te Amsterdam overleden mr. J. Ger ritsz, wethouder van Haarlem. pag. 1 De zevende partij tusschen Vos en ltaichen- bach is remise geworden. pag. 7 De filmacteur John Gilbert is overleden. pag 16 Laatste Berichten pag. 13 ARTIKELEN, ENZ. R. P.: De gemeentebegrooting. pag. 1 Speciale correspondentie uit Dcssie: Italianen op den terugtocht. pag. 4 Van onzen Berlijnschen correspondent: Het Duitsche staatsburgerschap. pag. 4 Van onzen Londenschen correspondent: De vlootconfcrcntic vastgeloopen. pag. 2 Van onzen correspondent te Genève: De nieu we president van Zwitserland voor 1936. pag 15 J. H. de Bois over een expositie van prenten door Jacques Callot in Teyler's Museum. pag. 11 K. de Jong: Haarlemsch Kinder- en lïaar- Iemsch Meisjeskoor. pag 11 C. J. Groothoff: De strijd tegen de Fran- schen. pag. 7 Damrubriek. pag. 7 Sport in 't kort. pag. 8 Voor de Jeugd. pag. 9 en 10

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1936 | | pagina 1