Voortzetting begrootingsdebat.
Overwerkt?
jii.i.uj.iriiniiii.i.u.i
ZXTERDX'G 18 J A" NU A RI '1935
H'A'SRCEM'S t)A"'GBE'AD
S
Uit Haarlem's Gemeenteraad.
4 Belangrijke discussies over het woningvraagstuk.
Achterstand in het onderhoudswerk van straten, torens,
gebouwen, enz. Uitvoering van dit werk in werk
verschaffing. Bijzonderheden over den bouw van den
nieuwen vleugel van het Stadhuis. Schoolkinderen uit
de woonschepenhaven krijgen vrij vervoer op de pont.
(VERGADERING VAN VRIJDAG.)
Volksgezondheid
Bij de voortzetting van haar rede over bo
venstaand' onderwerp heeft mej.Broersma
(s.d.a.p.) nog gezegd:
Schoolvoeding is natuurlijk geen ideaal. De
kinderen behooren normaal in het gezin ge
voed te worden. Maar wij verkeeren nu een
maal in een abnormalen tijd. Er moet voor de
kinderen gezorgd worden. Er is bij verschil
lende ouders verzet tegen de Schoolvoeding.
Een moeder stuurt haar kinderen liever niet
naar Schoolvoeding. Misschien is de gezond
heidstoestand van vele moeders slecht, omdat
zij het eten uit eigen mond sparen om de kin
deren zelf thuis te geven wat noodig is.
Maar bij die ouders zal het verstand ook
moeten werken.
Veel zou verbeteren als de schoolvoeding
niet in afzonderlijke lokalen werd gegeven,
maar in de scholen. Dan gaat het karakter
van bedeeling er af. Natuurlijk zullen er be
zwaren tegen zijn, maar willen B. en W. niet
onderzoeken of „Kindervoeding" niet zóó te
reorganiseeren is, dat de schoolvoeding op
school gegeven wordt.
Het is juist wat de heer van Liemt gezegd
heeft: laten wij zorgen dat wij in de toekomst
niet voor een ontredderd geslacht komen te
staan.
Spreekster vond het jammer, dat de school
artsendienst afgeweken is van de oude me
thode om op geregelde tijden alle schoolkin
deren te inspecteeren. Kan de oude toestand
niet hersteld worden?
De heer Visser (C. H.) verheugde er zich
over dat er binnenkort eindelijk een goede
huisvesting voor den Geneeskundigen Dienst
zal komen. Spoed moet daarbij zooveel moge
lijk betracht worden.
Wat de gezondheidstoestand der bevolking
betreft maakt Nederland een goed figuur in
vergelijking bij het buitenland.
Hulde aan onze huismoeders die de kunst ver
staan het eten smakelijk te bereiden. Zij ste
ken daarbij gunstig af bij de vrouwen in
Duitschland en vooral bij de Russen (gelach).
Voeding in de gezinnen is normaal, maar
ook buiten de gezinnen kunnen de kinderen
goed eten krijgen.
Spreker verdedigde het voorstel door hem
ingediend om in de zweminrichting aan de
Kleverlaan weer een goede en hygiënische af
scheiding te maken tusschen het heeren- en
damesbassin.
Waarom zijn B. en W. tot die wijziging over
gegaan zonder den raad daarin te kennen?
Zij konden toch vermoeden dat er in den raad
principieele bezwaren zouden bestaan.
B. en W. hebben gezegd, dat de vroeger be
staande afscheiding onhygiënisch was. Welnu
laten B. en W. dan voor een hygiënische af
scheiding zorgen.
De geheele quaestie heeft met sport en spor
tiviteit niets te maken.
(Bovenstaande is reeds in een deel onzer
vorige oplage opgenomen.)
Particuliere inrichtingen kunnen, zoo zij dat
willen, desnoods gemengde baden toestaan,
maar in de gemeentelijke inrichtingen moet
men daartegenover een goed voorbeeld geven.
Desnoods moet de gemeentelijke inrichting
dün maar verlies opleveren. De Stadsschouw
burg levert ook verlies op. Protestantsche
ouders denken op dit gebied hetzelfde als R.K.
ouders. Een drijvende balk is geen afschei
ding. Het college van B. en W. had moeten
zorgen, dat er geen protesten uit den Raad en
de burgerij komen. De schoolkinderen zijn ook
bijna gemengd aan het zwemmen.. Spreker
acht het voorstel-Klein om het salaris van
twee geneeskundigen van den Geneeskundi
gen Dienst te verhoogen onjuist. Men moet in
dezen tijd geen salarissen verhoogen.
De heer Noordhoff tS.D.A.P.) besprak
de tandheelkundige verzorging van de kin
deren op de kleuterscholen. Het melkgebit
wordt vaak zoo verwaarloosd, dat het niet
meer in orde te brengen is. Er mag op dit ge
bied van een volksziekte gesproken worden.
De ziekenfondsen geven veel geld uit voor
de tandverzorging van ouderen. Maar zou het
niet beter zijn met de kleuters te beginnen.
Dat kon ook wel eens voordeeliger zijn. B. en
W. hebben evenwel in hun memorie van ant
woord zonder meer gezegd: ,.de tandverzorging
is eenmaal bij den Schoolartsendienst afge
schaft". Zoo kunnen B. en W. er zich echter
niet afmaken. Laten B. en W. het vraagstuk
nog eens bekijken.
Op velerlei gebied bestaan te Haarlem com
missies en comité's, maar op het gebied van de
bevordering van de volksgezondheid bestaat
niets. De sociaal-hygiënische vereenigingen
moeten tot concentratie komen. In die con
centratie zal ook een lid van het college van
B. en W. opgenomen moeten worden om lei
ding te geven.
Laten B. en W. deze quaestie eens overwegen.
Vooral in dezen crisistijd is veel te doen op
dit gebied.
Met deze ordening behoeft niets stuk ge
maakt te worden, maar dit behoeft niet als
er een soort gezondheidsraad voor Haar
lem wordt gevormd.
De heer Bart els (S.D.A.P.) vond het te
betreuren, dat in den raad van Haarlem (de
vijfde stad des lands) gesproken moet wor
den over een onderwerp zooals nu door den
lieer Visser ier sprake is gebracht. De klan
ken die gehoord werden zijn niet nieuw. Er
wordt in het algemeen daarbij nogal over
dreven. Het gaat hier niet om gemengde ba
den. rnaar over een hooge of lage afschei
ding.
Heeft de tegenwoordige toestand tot
excessen geleid? Wij moeten oppassen niet
te wiilen optreden als zedenmeesters. Vraag
stukken als deze lost men niet op met af
scheidingen, in tegendeel men maakt de
r.ioeiiijkheden erger Het zedelijk en moreele
peil der Haarlemmers zal door het behoud
van den bestaanden toestand niet in ge
vaar worden gebracht.
Alleen in de zweminrichting aan de Hout
vaart kan gratis gezwommen worden. Kunnen
de 33 uren voor gratis zwemmen niet over de
twee inrichtingen verdeeld worden. Dan kun
nen de menschen uit Haarlem-Noord naar de
Kleverlaan gaan.
De heer Klein (r.k.) vond de S.D.A.P. niet
verdraagzaam, omdat zij zich keert tegen de
rechtsche groepen die principieele bezwaren
hebben tegen den bestaanden toestand in de
zweminrichting aan de Kleverlaan.
Spreker verdedigde zijn voorstel aan twee
geneeskundigen van den Geneeskundigen
Dienst een salarisverhooging te geven. Hier
is een onrecht goed te maken. Het best is
evenwel dit voorstel eerst naar het Overleg
te zenden.
Na het onderzoek van den Geneeskundigen
Dienst naar den voedingstoestand der kinde
ren te Haarlem kan gezegd worden dat er niet
gebleken is dat er hier ondervoeding be
staat. Maar het onderzoek kan niet anders dan
oppervlakkig zijn. Men moet het onderzoek
voortzetten, want eerst een latere controle
kan materiaal voor vergelijking leveren.
Intusschen brengt spreker hulde aan den Ge
neeskundigen Dienst voor het uitstekende
werk bij deze enquête geleverd.
De heer Noordewier (communist)
hechtte niet veel aan de resultaten van het
onderzoek. De methode van onderzoek is nie
goed geweest. Hoe zou het anders mogelijk
zijn, dat liet onderzoek heeft uitgewezen, dat
de voedingstoestand van kinderen van ge
steunde ouders het best was.
De Schoolvoeding wordt in te weinig loka
len verstrekt. De afstanden zijn te ver boven
dien moet het stempel van het minderwaar
dige van de schoolvoeding af.
De heer Visser weet niets van de voe
dingstoestand in Rusland. De inlichtingen zijn
uit verkeerde bron. De heer Visser en zijn partij
genooten sleepen den heer George Overstegen
door het land om hem in de kerken te laten
verteleln hoe de toestand in Rusland is.
(Geroep: waar is dat?)
Hij blijft voorloopig nog ver van huis, in
Friesland en Drente spreekt hij. Wie zal even
wel waarde hechten aan de woorden van zoo
iemand?
Als de heer Visser onzedelijkheden wil zoe
ken, dan moet hij niet naar 'n zweminrichting
gaan. Daar is van onzedelijkheid geen sprake.
Spreker komt uit een Protestantsch dorp, daar
werd aan de openbaren weg geheel naakt ge
zwommen. Zoo zal het daar nog wel zijn. Er
wordt evenwel geen onzedelijkheid in gezien
De heer Van der Veldt (r.k.) vreesde
dat de gezondheidstoestand in onze stad niet
best is. Er is nood er heerscht groote nood in
Haarlem. B. en W. meoten daarnaar een on
derzoek instellen. De Hollandsche vrouw kan
het eten wel goed klaarmaken, maar in vele
gezinnen van werkloozen moeten de vaders
en kinderen de keuken uit als moeder kookt,
want zij mogen niet zien dat zij de waterkraan
open zet. omdat er te weinig vet of boter is.
Mevrouw Schel te ma (V.B.) wilde het
voorstel Klein steunen als daarin ook begrepen
wordt het salaris van mevrouw Hazevoet.
De heer Klein (r.k.): Wij hebben geen be
zwaar.
De heer Castricum (r.k.) was het met
den heer v. d. Veldt eens voor zoover het zijn
standje aan den heer Visser betreft. Gezinnen
met 5 of 6 kinderen kunnen van den steun niet
leven. Er wordt armoede geleden.
Spreker was tegen het voorstel Klein om de
salarissen van de geneeskundigen te verhoo
gen. De raad heeft dit onlangs reeds afge
wezen.
Wat de zweminrichting aan de Kleverlaan
aangaat.pleitte spreker, voor het aanbrengen
van een goede afscheiding. Waaróm h^eft men
van links bezwaren daartegen?'
De heer de Braai (A.R.) verdedigde ook
het voorstel inzake de afscheiding in de zwem
inrichting.
Spreker vreest dat er veel moeilijkheden
zullen rijzen als men iets wil doen voor orde
ning op het gebied der sociaal-hygiënische
vereenigingen, omdat de vereenigingen zelf
standig willen blijven. Maar men behoeft de
moeilijkheden niet uit den weg te gaan.
De heer Weustink (r.k.) steunde ook het
voorstel Visser over de zweminrichting.
De voorzitter zei dat het moeilijk is na
te gaan hoe de gezondheid der bevolking over
10 jaar zal zijn. Wel weten wij dat wij nu doen
wat wij kunnen, laten wij hopen dat het over
10 jaar met de gezondheidstoestand zal mee
vallen.
Blijkbaar zijn er nog vele ouders die er tegen
opzien hun kinderen naar Schoolvoeding te
zenden. De overheid kan daaraan evenwel
niet veel doen.
Overwogen zal moeten worden of het in de
toekomst voor de gemeente noodig is hog meer
te doen voor de bevordering van den gezond
heidstoestand der kinderen.
De schoolartsendienst kan thans niet alle
kinderen op de scholen controleeren. Aan de
onderwijzers moet gevraagd worden de kin
deren voor onderzoek aan te wijzen. Als in de
toekomst de financiën beter worden kunnen er
weer meer schoolartsen aangesteld worden.
De voorzitter vindt het jammer dat in het
voorstel Klein de directeur van den Genees
kundigen Dienst is uitgesloten.
De kinderen van ziekenfondsleden kunnen
voor hun tanden ook naar de artsen gaan. Nu
weer de schoolartsendienst in te stellen gaat
niet.
De heer Noord ho'f fals men wacht tot
de tanden der kinderen ziek zijn is het te
laat. Er ihoet geregeld controle zijn.
De voorzitter: dat is juist, controle is
er nu niet. Wij kunnen overwegen of de
schoolartsen iets op dit gebied kunnen doen
met hulp van een jeugdig tandarts.
Concentratie op het gebied van de sociaal-
hygiënische vereenigingen zouden B. en W.
gaarne bevorderen, maar ook het college
vreest moeilijkheden.
B. en W. zullen pogen zoo mogelijk de gele
genheid voor schoolvoeding nog te verbeteren.
De heer Boes (V.D.i, wethouderzal over
wegen of aan de Kleverlaan nog uren zijn te
vinden voor kosteloos zwemmen.
Als de onderwijzers bereid zijn kosteloos
mede te werken voor schoolvoeding op scholen
willen B. en W. een proef op verschillende
scholen nemen waar 'n lokaal vrij is. Over
de Schoolvoeding zelf is spreker zeer goed te
vreden. De kinderen happen graag in dit voed
sel. het smaakt. De kleinen die het gebruiken
zullen wel geen nadeel van de crisis hebben
voor zoover het de voeding betreft.
Als spreker de heer Visser hoort spreken
zooals nu over de zweminrichting, dan spijt
het hem haast, dat hij hem als onderwijzer
lezen en schrijven heeft geleerd (gelach). De
oude toestand in de zweminrichting was on
hygiënisch omdat de doorgang met kleedka
mertjes tusschen de beide bassins niet aan de
eischen voldeed. Toen deze verbouwing plaats
had is een balk als afscheiding der bassins
gemaakt. De bezoekers der beide baden kunnen
elkaar zien als ze elkaar willen zien. Maar wat
is er dan nog te zien? Een vrouw die druipen
de uit het water komt, heeft juist het mooie
vrouwelijke tijdelijk verloren.
Zouden de personen die op een absolute af
scheiding prijs stellen zich niet het offer kun
nen getroosten om naar de Houtvaart te gaan?
Voor R.K. kinderen zal gezocht worden
naar uren waarop zij afzonderlijk kunnen'
zwemmen.
Als wij de afscheiding weer -zouden moeten
aanbrengen (al is het dan maar een zeil) dan
zullen daarmee nog veel kosten gepaard gaan.
Door de afscheiding zou bovendien het heer
lijke vrije ruime weer uit de inrichting ver
dwijnen.
De heer Roodenburg (C.H.), wethouder,
zei dat de quaestie der afscheiding in de
zweminrichting aan de Kleverlaan in de com
missie voor de Lichamelijke Opvoeding be
sproken is. De afgevaardigden der Protestant
sche vereenigingen hebben toen geen bezwa
ren gemaakt. Als de R.K. bezwaren hebben
moeten zij desnoods naar de Houtvaart gaan.
De bezwaren inzake de R.K. schoolkinderen
zullen ondervangen worden.
Na deze toelichtingen verklaarde de heer
B ij v oe t (r.k.) dat hij geen reden meer vindt
om voor het voorstel Visser te stemmen.
De heer Van Te te ring (r.k.): ik denk
er ook zoo over.
De heer Peper (communist) vond de ge
legenheid voor kosteloos zwemmen te klein.
Dan moeten de uren voor betaald zwemmen
maar verminderd worden.
De heer Boes (V.D.), wethouder: 33 uren
voor kosteloos zwemmen achten B. en W. ge
noeg.
Bij de replieken vroeg de heer Noord
hoff (s.d.a.p) of B. en W. alsnog willen toe
zeggen. dat zij een onderzoek willen instellen
naar den gezondheidstoestand in de gezinnen
van gesteunden.
Mej. Broersma (s.d.a.p.) vroeg of uit het
antwoord van den voorzitter kan worden af
geleid, dat B. en W. een onderzoek willen in
stellen naar de kosten van een uitbreiding der
Schoolvoeding.
De voorzitter knikt toestemmend.
De heer Visser (C.H.) zei, dat aan de
Kleverlaan ook Protestantsche kinderen moe
ten zwemmen.
De voorzitter: wij zullen ons beraden
over het beste systeem voor een onderzoek
naar de gezondheidstoestand in de gezinnen
der werkloozen.
Het voorstel Visser om in de zweminrich
ting aan de Kleverlaan weer een afscheiding
aan te brengen werd verworpen met 28 tegen
10 stemmen.. Voor Klein, v. d. Veldt, Visser,
Wolff, Kuiper, Klein Schiphorst, Castricum,
v. Kessel, de Braai en v. Engelen.
Het voorstel Klein inzake de verhooging dei-
salarissen van geneeskundigen bij den Ge-
neskundigen Dienst namen B. en W. voor
voor hun tanden ook naar de artse ngaan. Nu
voorstel -klein de directeur van den Genees- j
Blijkbaar zijn nog vele ouedrs die er tegen
praeadvies.
V olkshuisvesting.
De heer Meyers (s.d.a.p.) zei, dat er te
Haarlem gebrek is aan goedkoope woningen,
daarentegen 'n overschot van middenstands
woningen.
Dit laatste kan elk in Haarlem constateeren.
Het aantal leegstaande woningen te Haar
lem is zeker 4 pet. wat veel te hoog is. Een
kapitaal van 2 a 3 millioen staat hier rente
loos. Dat geldt had op betere wijze besteed
kunnen worden. Zooals het te Haarlem is is
het overal elders.
Iemand die politieagent geweest is, werd
eigenbouwer. Hij en vele andere hebben veel
middenstandswoningen gebouwd. Moesten
daarmee doorgaan, omdat zij anders weer
zonder werk kwamen. Nu is de strop geko
men, de bouw is vastgeloopen. Tallooze bou
wers zijn al failliet gegaan. Het gevolg is nu
dat het werkloozencijfer van de bouwvak
arbeiders tot 67 pet. is gestegen.
Moet de gemeente niet regelend optreden?
Er dient een beperking te komen in het aan
tal middenstandswpningn. anders wordt de
toestand nog onhoudbaarder.
Aan dit werken in negatieven zin zijn even
wel zeer veel moeilijkheden verbonden. De
rijkswetgever zal eerst de gemeenten grooter
bevoegdheden moeten geven tot aanvulling
van de bouwverordening.
Daartegenover moeten er goedkoope wonin
gen voor rekening der overheid gebouwd wor
den. Daaraan is behoefte. Bovendien kan men
dan iets doen ter bestrijding van de werkloos
heid onder de bouwvakarbeiders. Er zijn nog
veel krotwoningen die gesloopt moeten worden.
Zijn B. en W. bereid om te trachten bij het
rijk daarvoor geld los te krijgen?
B. en W. hebben ongetwijfeld al veel ge
daan voor huurverlaging te Haarlem. Maar
is er nog niet meer te doen? Ook wat be
treft de vele middenstandswoningen met
overheidssteun gebouwd.
Ook is behoefte aan huizen voor ouden van
dagen.
De heer Peper (communist) betoogde
ook. dat er een groot tekort is aan goed
koope woningen. Er zijn de laatste jaren wel
veel dure huizen gebouwd, maar daaraan
hebben de arbeiders en werkloozen niets.
Blijkbaar hebben B. en W ook nog geen de
finitieve bouwplannen, zij zeggen alleen
heel vaag dat er plannen in voorbereiding
zijn.
B. en W. hebben niet genoeg gedaan voor
huurverlaging, vooral wat de arbeiderswo
ningen betreft.
Er zijn zelfs .complexen arbeiderswoningen
die winst afwerpen.
Bij gebleken onmacht treden B. en W.
strenger op tegen de huurders van arbeiders
woningen dan bij middenstandswoningen.
Er moet meer toegevendheid betracht wor
den.
De heer Visser (C.-H.) vond de toege
paste huurverlaging niet voldoende. De hu
ren moeten nog meer naar beneden opdat de
huizen van de vereenigingen en stichtingen
bewoond worden en blijven. Op het Rozen-
hagenplein zijn van de 24 woningen nog
slechts 2 bewoond. Dit komt omdat de parti
culiere huizen in de buitenwijken mooier en
goedkooper zijn.
Als wij nu nog meer arbeiderswoningen
bouwen verergeren wij nog het kwaad.
De vraag is: hoe krijgen wij de goede wo
ningen die leeg staan weer bewoond?
De heer Klein Schiphorst (r.-k.)
herinnerde aan zijn jaren geleden gedaan
voorstel om Openbare Werken en Bouw- en
Woningtoezicht tot één dienst te vereenigen
Nu heeft hij dit weer in de afdeelïngen "be
pleit. maar B. en W. hebben het afgewezen.
Toch blijft hij er op aandringen. Vereeniging
zo ueen groote financieele besparing kunnen
geven.
Spreker heeft al jaren geleden gewaar
schuwd voor de dreigende overproductie van
woningen. Het zou verkeerd zijn de oplossing
te vinden in den bouw van goedkoope arbei
derswoningen. Voor 3 of 4 gulden huur is
geen behoorlijke arbeiderswoning te bouwen.
Anders moet f 1000 of f 1500 per woning door
de overheid bijbetaald worden. Rationeeler
is op de thans bestaande woningcomplexen
af te schrijven, de strop der hoogconjunctuur
te nemen en de huizen goedkooper verhuren,
Laat de regeering de knoop doorhakken, er
zit toch op den duur niets anders op.
Laten wij om de bouwvakarbeiders te hel
pen dan liever scholen of andere openbare
gebouwen zetten.
Spreker wil niet opnieuw spreken over de
huizen van Tuinwijk-Zuid. Afbreken doet
men ze toch niet maar verhuren ook niet.
Laat men er eenie afbreken ondat er blok
ken van 3 of 4 huizen komen, dan wordt het
complex aanlokkelijker.
DE AVONDVERGADERING.
De heer Rein al da (s.d.a.p.), wethouder,
begon met te zeggen, dat B. en W. tevreden
kunnen zijn over de opmerkingen in den raad
bij dit hoofdstuk gemaakt. Zoowel wat het
heden als het verleden betreft.
Wat de quaestie der vereeniging van Open
bare Werken betreft zal spreker de beant
woording uitstellen tot hoofdstuk 6. daar an
dere sprekers daarover ook nog willen spreken.
Het vraagstuk der volkshuisvesting is meer
een vraagstuk van huren dan van bouwen. Er
moet een scherpe scheiding gemaakt worden
tusschen arbeiders- en middenstandswonin-
gen. Dit zijn twee heterogene bestanddeelen.
In 1934 en 1935 zijn B. en W. in staat geweest
de huren der arbeiderswoningen belangrijk te
verlagen. De woningen met overheidssteun ge
bouwd zijn van begin 1934 tot eind 1935 ruim
f 100.000 in huur gedaald. Toch zijn vele huren
nog te hoog. Maar alles wat verder zou gebeu
ren. zou alleen door de gemeente gedragen
moeten worden en dat gaat niet. Dan zouden
daarvoor de belastingen verhoogd moeten wor
den. B. en W. zullen evenwel bij de regeerin<_
aandringen op andere maatregelen om de
huur-quaestie beter te regelen.
Wat de middenstandswoningen betreft wordt
een belangrijk tekort op de begrooting gevon
den.
Er is in den na-oorlogschen tijd te veel ge
bouwd. Ook de huren zijn te hoog. Een groot
aantal is onverhuurd. waardoor deze com
plexen een bouwvallig aanzien krijgen.
B. en W. hebben reeds overwogen ingrij
pende maatregelen te nemen. De commissie
van openbare werken wil radicale middelen
en de huren belangrijk verlagen. Ook is het
voornemen geuit om de huizen te verfraaien
en veel huizen van den blijkbaar gewenschten
erker te voorzien.
Als een gezin eenige jaren in een huis woont
komt er bij de vrouw veelal de zucht om naar
een ander huis te trekken. En er zijn vele
zwakke huisvaders die aan die zucht gevolg
geven. Velen hebben zich een blok aan het
been gekocht door een woning in huurkoop te
nemen, terwijl zij toch in een behoorlijk huis
van een vereeniging woonden.
Er zijn door particuliere bouwers veel te veel
middenstandswoningen gebouwd. Vermoedelijk
is 200 millioen gulden onnoodig verbouwd. Het
is weggeworpen geld.
De gemeente is evenwel maar betrekkelijk
in staat zoo'n stelselloozen bouw tegen te gaan.
Zij helpt mee om bouw te beletten door geen
uitbreidingsplannen vast te stellen. De rijks
wetgever zal maatregelen moeten nemen. De
bebouwing van Haarlem strekt zich te veel in
de lengte uit. Die oneconomische bouw is duur
voor de gemeente wat openbare werken, ge
meentebedrijven en politie betreft. Misschien
zal het noodig zijn onze uitbreidingsplannen
te wijzigen om die lintbebouwing tegen te
gaan.
Het is de vraag of B. en W. niet moeten
overwegen verderen bouw tegen te gaan. want
door het nog meer bouwen van huizen komen
er nog meer gemeentelijke middenstands-
woningen leeg.
Zijn er woningen te veel?
Het is nog niet zeker omdat het zeker is,
dat veel huizen dubbel bewoond worden. Dat
is een euvel van sociaal en moreel nadeel. B.
en W. stellen thans een onderzoek in naar de
dubbelbewoning. Overwogen zal worden
daarvoor een nieuwe woningtelling te hou
den.
Persoonlijk meent spreker dat er groote
behoefte is aan arbeiderswoningen die een
huur zullen hebben van ZVz gulden. Een par
ticuliere bouwer' kan daarvoor niet bouwen,
maar rijk en gemeente kunnen elk f 0.50 per
week op éen 'woning toeleggen. Dan zou dub
belbewoning kunnen wórden tegengegaan.
Bovendien zijn dan krotwoningen op té rui
men.
Er staan te Haarlem veel huizen leeg, te
veel. Het percentage is 4.484 pet., terwijl 3
pet. voldoende wordt geacht.
Van de huizen van f 300 of meer huur
stonden er 1122 leeg of 5.380 pet.
Van huizen beneden f 300 stonden 479
leeg of in verhouding veel minder.
In verband met de huren-quaestie is de
bouw van goedkoope arbeiderswoningen be
slist noodig.
Ook is behoefte aan woningen voor ouden
van dagen.
De te bouwen woningen moeten niet van
een kleiner type zijn. Wij mogen niet bou
wen beneden het economisch-noodzakelijke.
Het nageslacht zou met een ongewenschte
erfenis zitten.
De gemeente heeft in het afgeloopen jaar
gebouwd omdat het noodig was. particuliere
bouwexploitanten hebben evenwel te veel
gebouwd.
De heer Klein Schiphorst wil nu in eens de
strop nemen die de gemeente heeft tenge
volge van den woningbouw. Maar is dat uit
te voeren? Hij heeft reeds erkend, dat hij
overtuigd geworden is, dat het financieel on
mogelijk is om zijn oude denkbeeld uit te
voeren om Tuinwijk-Zuid af te breken. Bij
het nemen van de strop blijft de last van
rente en aflossing voor de gemeente onver
anderd
B. en W. zullen er naar streven de wonin
gen in de toekomst zoo goed mogelijk te la
ten onderhouden, want goed onderhoud be
vordert verhuur.
Huurschuld zonder een zeer aannemelijk
excuus zal zeer streng worden, bestreden.
Iemand die zijn huur niet betaalt benadeelt
de gemeenschap. De huurschulden die
spreker bij zijn optreden als wethouder ge
vonden heeft zijn veel te hoog. Er zullen maat
regelen genomen worden om daarvan af te
komen.
Krotten die om opniiming vragen zullen
afgebroken worden als er nieuwe goedkoope
huizen gebouwd worden.
De heer Klein Schiphorst (r.-k.) zei
dat hij het in hoofdzaak eens is met den
wethouder. Alleen zien wij het anders. Er
moeten goedkoopere woningen komen, maar
door verlaging van huren van de bestaande
huizen. Als de gemeente reeds eerder daar
toe was overgegaan waren er niet zooveel
huizen door particulieren gebouwd. Dan zou
de dubbelbewoning ook tegengegaan zijn.
Als wij nu goedkoope huizen bouwen is er
kans. dat de menschen daaruit trekken als
de opleving komt en de toestand verbetert.
Het rijk moet meewerken om de huren te
verlagen.
De heer Meyers (S.D.A.P.) drong aan op
overleg met de omliggende gemeenten als
er maatregelen overwogen worden om een
einde te maken aan het stelsellooze bouwen
van woningen-
De heer Peper (communist) zei dat de
huurverlaging van de arbeiderswoningen op
f 1,339,000 slechts f 100.000 is of ongeveer 7
pet. Er zijn zelfs complexen die nog minder
dan 3 pet. zijn verlaagd. Bij de midden
standswoningen is de huurverlaging in ver
houding veel grooter, namelijk bijna 30 pet.
In arbeidersgezinnen is in een week vaak de
vraag: „wat zullen we doen. huur betalen of
eten?". De wethouder moet de menschen
die huurschuld hebben, niet al te streng
aanpakken.
De heer Visser (C.H.): de huren van de
bestaande huizen moeten verlaagd worden,
het bouwen van nieuwe huizen brengt geen
oplossing.
Als men bouwen wil moeten het huizen
MIJNHARDT'S
ZENUW-TABLETTEN
Koke, 40 en 75 cl
(Aav. lngezMfd.)
voor twee gezinnen zijn, die zijn beter dan
eengezinswoningen die door twee gezinnen
bewoond worden.
De beer Re in al da (S.D.A.P.), wethou
der, zei, dat de particuliere verhuurders
ook zorgen, dat zij de huishuren binnen krij
gen (geroep: er moet heel wat worden kwijt
gescholden). De gemeente zal rekening hou
den met ziekte en bijzondere, gevallen. Het
is nu zoo dat menschen met een lagen
steun wel huur betalen en menschen met
een hooger steun niet. Natuurlijk zal bij ver
volging soepelheid betracht worden.
Bij de huurverlaging is de economische
waarde van de huizen beoordeeld. Daardoor
zijn sommige huizen zeer veel verlaagd, ter
wijl er ook zijn die wat verhoogd werden.
De gemeente betaalt uit eigen middelen
reeds f 90.000 per jaar voor het nemen der
strop der huurverlagingen.
Het belangrijkste gedeelte van ae hooge
huren-quaestie zit bij de particuliere
eigenaars De gemeente heeft slechts een
klein gedeelte van de huizen in bezit.
Van de 479 arbeiderswoningen die leeg
stonden zijn er 45 van de gemeente van de
1122 middenstandswoningen 137.
Er moet ordening in het bouwbedrijf ko
men in het belang van de gemeenschap.
De heer B ij v o e t (R.K.) spreekt u na
mens bet college?
De heer Reinalda: Neen, maar deze
zaken zullen in het college besproken wor
den.
Openbare Werken.
De heer Noordewier (communist)'
klaagde over de slechte bestrating in onze
stad. Er moet meer aan het herstel gedaan
worden. Spreker vreest dat het er heen ge
stuurd wordt dat later het herstel in werk
verschaffing zal worden uitgevoerd.
Spreker diende de volgende motie in:
„De Raad,
van meening dat de overtocht tegen beta
ling vcor de woonschepenhaven-bewoners,
vooral voor gezinnen met schoolgaande
kinderen, een ondragelijke last vormt;
noodigt B. en W. uit een regeling te tref
fen waarbij aan schoolgaande kinderen in
bovengenoemde haven, vrije overtocht ge
waarborgd wordt."
Er moet per kind 10 cent voor het over
zetten betaald worden. Een gezin is er met
7 kinderen, dat is 70 cent per week.
Feitelijk moesten alle woonschipbewoners
vrijen overtocht hebben.
Het is ook gewenscht bij de haven een te
lefoon te plaatsen, o.a. voor het waarschu
wen van een dokter.
Er wordt niets gedaan om de vervuiling
van de haven tegen te gaan. Kan het vuil-
opschepbootje van de gemeente er niet eens
in de week komen?
De heer Visser (C..H.) vreesde, dat het
plan. voor' den bouw van een nieuwen vleügel
van het stadhuis weer op de lange baan is
gëschqvén.' Als het plan alsnog doorgaat krij
gen dan ook Haarlcmsche architecten een
kans?
Wat de heer Noordewier over de bestrating
gezegd heeft is juist. Onlangs zijn stratenma
kers ontslagen omdat er geen geld meer was.
De gevolgen voor onze straten zijn funest.
Openbare Werken wil een compressor koo-
pen, een machine om te gebruiken bij het
bestratingswerk. Spreker stelde voor die ma
chine (die 5000 zou kosten) niet te koopen,
maar het werk door menschen te laten ver
richten. Wij hebben het altijd zonder die ma
chine gedaan.
De heer Klein klaagde ook over de straten.
Ook de N.Z.H.T.M. moet de straten langs de
rails voldoende onderhouden.
Is het mogelijk de erfpachtsrechten te ver
lagen van gronden waarop huizen gebouwd
zijn. De vaste lasten moeten naar beneden.
De heer Meijers (S.DA.P.) brengt hulde
aan den dienst voor den Hout en de Plant
soenen die met betrekkelijk weinig menschen
alles zoo goed in orde houdt.
De Haarlemsche straten zijn niet zoo slecht ver
geleken bij andere gemeenten. Er zal in 1936
nog 6000 meer voor het onderhoud uitge
geven worden dan in 1934.
Samenkoppelen van Openbare Werken en
Bouw- en Woningtoezich is niet gewenscht.
Hun karakter is geheel verschillend.
Is het juist dat Sociale Zaken tonnen be
schikbaar heeft voor onderhoudswerken?
Haarlem moet dat niet accepteeren, want dan
zou het werk in werkverschaffing uitgevoerd
moeten worden.
Het havengeld voor doorvarende schepen
moet verlaagd worden, Het doorvaren van
schepen mag niet door hoog havengeld belet
worden ter wille van het verkeer te land. Een
druk scheepvaartverkeer bevordert de vestiging
van industrie. Haarlem is een der gemeenten
die het hoogste doorvaartarief hebben. Dit
jaar wil spreker nog geen voorstel doen, maar
B. en W. moeten ernstig aandacht aan deze
zaak wijden.
Spreker wacht al een paar jaar op ant
woord op zijn motie over de erfpachtsgronden.
Als het vaste lasten-ontwerp in de Kamers
afgehandeld is mogen B. enW. eindelijk wel
eens met een antwoord komen.
De heer Van Kessel (R.K.) bracht ook
hulde aan den Hout en de Plantsoenen.
Door de grossiers is gevraagd om verlaging
van de merktgelden van de groentemarkt. Het
publiek moet die in laatste instantie betalen.
Ook in dit opzicht moeten de vaste lasten
verlaagd worden. In vergelijking met andere
steden zijn de marktgelden hier hoog.
Twee kraamzetters op de Zaterdagavond en
Maandagmarkt zijn ontevreden, zij meenen
dat zij bij twee andere collega's door den
marktmeester worden achteruitgezet. Willen
B. en W. onderzoeken of hun bevoorrechting
plaats heeft? Op de Botermarkt zijn elke week
veel kramen onbezet, terwijl alle kramen
op de Ged. Oude Gracht bij de Raaks meer
dan vol zijn, hoewel de belangen van 't ver
keer het juist andersom wenschelijk maken.
De heer Kuiper (R.K.) steunde het betoog
van den heer Noordewier wat de woonschepen
haven betreft. De gemeente moet zorgen voor
vrijen overtocht voor de schoolkinderen.
De heer Van T e t e r i n g (R.K.) was het
eens met hetgeen de heer Meyers gezegd
heeft over het scheepvaartverkeer. Hoe meer
verkeer er is (ook te water) hoe beter het is.
De auto's moeten dan maar even voor de
brug wachten.
(Het vervolg van het raadsverslag vindt men
op. pag. 2.)
