Achterstand moet worden
ingehaald.
Tandheelkundig
Instituut
GEHEEL GEBIT
Verkeers-verbeteringen
in Heemstede.
Brandwonden
DINSDAG 215 JANUARI 1936
HAARLEM'S DAGBLAD
Regeering over het defensiefonds.
Voogdijkinderen mishandeld.
Het Megensche geval voor den
politierechter.
Eskadron pantserwagens wordt opgericht
De regeering zegt in haar memorie
van antwoord aan de Tweede Kamer
ever het wetsontwerp tot het instel
len van een defensiefonds, zich te
verwonderen over de meening van
verscheidene Tweede-Kamerleden,
die zich niet konden vereenigen met
het oordeel der regeering, dat de ge
wijzigde internationale omstandig
heden aanleiding geven de matericele
uitrusting van het in 1922 aanvaarde
legerstelsel met meer spoed te vol
tooien.
Welke verwachtingen ook mogen worden ge
koesterd omtrent den invloed van den Volken
bond in komende tijden, voor het heden is
naar het oordeel der regeering wel overtui
gend gebleken, dat minder dan in de vooraf
gaande jaren mag worden vertrouwd op
*poedige hulp van andere Volkenfoondsleden.
De noodzakelijkheid, dat elk land in staat
moet zijn met eigen kracht den eersten aan
val te kunnen afweren, is bij het huidige
conflict ItaliëAbessinië scherp in het licht
gekomen.
In dit verband meent de regeering er de
aandacht op te moeten vestigen, dat dit be
ginsel op eigen kracht een eersten aanval
te kunnen afweren, te waken, dat Neder-
landsche hulpbronnen niet zonder slag of
stoot in handen van den vijand vallen en dat
ons grondgebied niet openligt voor den op-
marsch der vijandelijke strijdkrachten
steeds een onderdeel heeft gevormd van de
doelstelling der Nederlandsche weermacht. De
thans aanhangige voorstellen hebben dus
geenszins een nieuwe strekking; zij beoogen
slechts te voorzien in den achterstand op
materieel gebied.
Daarbij merkt de regeering nog op. dat zij
nimmer en niets zal nalaten om de Volken
bondsorganisatie te steunen, doch daarmede
is geenszins in strijd het treffen van maat
regelen om te bevorderen, dat de weermacht
in voorkomend geval haar taak zal kunnen
vervullen. Het ontgaat der regeering dan ook
hoe deze voorstellen onze internationale po
sitie zouden kunnen verzwakken. Veeleer is
er aanleiding het tegenovergestelde aanne
melijk te achten.
De regeering meent er de aandacht op te
moeten vestigen, dat de Volkenbondsverplich
tingen niet alleen omvatten het in voorko
mend geval medewerken aan het nemen
van sancties, maar evenzeer 't opvangen van
den eersten stoot..
Geen geldverspilling.
Met kracht meent de regeering te moeten
opkomen tegen de bewering, dat in elk geval
de gelden voor de beoogde materieelverster-
king nutteloos zullen zijn.
De vraag, of de defensiebegrooting
in de naaste toekomst zal moeten
worden verhoogd, is thans niet voor
beantwoording vatbaar. Dit zal af-
hangen van allerlei omstandigheden,
die thans niet zijn te voorzien. Uiter-
f aard zal de regeering alles doen wat
mogelijk is om iedere niet absoluait
onvermijdelijke verhooging van uit-
f* gaven tegen te gaan.
De vraag, of ten behoeve van het fonds
niet een bijzondere leening zou kunnen wor
den aangegaan tegen verlaagde rente, zooals
bijv. in Engeland is geschiedt beantwoordt de
regeering ontkennend.
Een eventueele bekostiging van den mate-
rieel-aanmaak uit het Werkfonds geeft geen
voordeelen, omdat ook bij deze wijze van fi
nancieren de kapitaaldienst moet worden be
last; bovendien zal een belangrijk gedeelte
van het materieel uit het buitenland moeten
worden betrokken en is het noodzakelijk, dat
het materieel in korten tijd beschikbaar
komt.
Op 1 April 1936 wordt een eskadron pant
serwagens, deel uitmakende van de lichte bri
gade, opgericht. Uitbreiding met een tweede
eenheid dezer moderne gevechtsmiddelen ligt
in het voornemen. Van oprichting van
vechtwagen-eenheden (z.g. tanks) moet om
de hooge aanschaffingskosten voorshands
worden afgezien.
Op grond van de overweging, dat 's lands
belang vereischt, dat de bouw van kazematten
nabij de overgangen van de groote rivieren en
op andere daarvoor in aanmerking komende
punten binnen korten tijd zal zijn uitgevoerd,
is met enkele werkzaamheden van voorberei
denden aard reeds een aanvang gemaakt.
Voor een bedrag van 1.200.000 voor chemi
sche en physische strijdmiddelen zullen uit
sluitend gasmaskers en andere middelen tot
bescherming tegen strijdgassen worden aan
geschaft. Het ligt niet in het voornemen,
hiervoor offensieve strijdmiddelen te doen
leveren.
Hierbij moet aan chemische strijdmiddelen
de beperkte beteekenis worden toegekend van
middelen, dienende tot bescherming tegen
stoffen, welke in den oorlog als strijdgas kun
nen worden aangewend, terwijl onder physi
sche strijdmiddelen moeten worden verstaan
toestellen voor gebruik in het leger, in welke
de specifiek natuurkundige wetenschap toe
passing vindt, zooals luistertoestellen voor het
opsporen van vliegtuigen, apparaten om langs
electrischen weg bepaalde gegevens over te
brengen e.d.
Het ligt in het voornemen, jacht- en ver
kenningsvliegtuigen aan te schaffen.
Bommenwerpers, al dienen deze niet voor
het ondernemen van vijandelijkheden onzer
zijds, zijn niettemin voor de verdediging des
lands onmisbaar.
Dat de regeering met deze voorstellen niet
tegelijk een aanvrage heeft ingediend voor de
materieelvoorziening van de geheele zee
macht, is het gevolg van de omstandigheid,
dat de minister van Defensie a.i. zich eerst
een oordeel wenscht te vormen over de ge
volgen op personeelgebied, welke het op peil
brengen van de zeemacht voor de verdediging
van Nederlandsch-Indië zal hebben.
Aan plannen van de regeering ten aanzien
van de instelling van een defensiefonds voor
de Indische weermacht kon nog geen vaste
vorm worden gegeven. Deze zal zooals ge
zegd: afhankelijk zijn van de beslissing om
trent de personeels- en materieel-organisatie
van de vloot, zoomede aangaande de verdee
ling van de vlootkosten over de rijks- en In
dische begrooting, waaromtrent het overleg
met de Indische regeering nog niet is be
ëindigd.
I
Maandagmiddag behandelde de politierech
ter te Den Bosch de zaak van de mishandeling
van voogdijkinderen te Megen.
De 31-jarige mejuffrouw M. W„ zonder be
roep, te Megen, was gedagvaard terzake „dat
zij in de eerste helft van December 1935 te
Megen opzettelijk herhaaldelijk Anna Hollaar
en Everdina F. Hollaar, gewelddadig met een
stok en een ander, hard voorwerp en met de
hand heeft geslagen en eenmaal Everdina
Hollaar met haar handjes tegen de brandende
kachel heeft aangedrukt, alle welke handelin
gen die kinderen veel pijn deden."
De politierechter Mr. Schroder voegde de
verdachte, eert kleine tengere en vinnige vrouw,
toe: „Zoo langzamerhand is het wel tot U
doorgedrongen, dat er dingen zijn geschied,
die het daglicht niet verdragen".
In zijn requisitoir zeide Mr. van den Burg
het te betreuren, dat de eerste kinderen, die
vroeger mishandeld waren, niet tegenover den
ambtenaar hadden gesproken. Deze vrouw
moet geen kinderen onder haar hoede hebben.
Zij wilde ze zelf alleen houden om wille van
den broode en haar behandeling was aller-
schandaligst.
Spr. eischte het maximum, dat de politie
rechter kan opleggen: zes maanden gevange
nisstraf.
De politierechter, onmiddellijk uitspraak
doende, achtte bewezen dat verdachte Ever
dina Hollaar met de handjes tegen een bran
dende kachel had gehouden en veroordeelde
haar wegens mishandeling conform den eisch
van het Openbaar Ministerie tot zes maanden
gevangenisstraf.
Vrouw tot zes maanden gevangenisstraf
veroordeeld.
Waarom nog geen defensie
minister benoemd is.
In afwachting van beslissingen o.a. inzake
de Indische verdediging.
In de Memorie van Antwoord op
het Voorloopig Verslag der Eerste
Kamer over de algemeene beschou
wing over de rijksbegrooting voor
1936 zegt de regeering dat het feit,
dat nog steeds geen nieuwe minister
van Defensie is benoemd, zijn ver
klaring vindt in de omstandigheid dat
een aantal vraagstukken welker op
lossing in onderzoek is, beter eerst
tot een definitieve beslissing worden
gebracht. Waar tot deze vraagstukken
mede dat der Nederlandsch-Indische
maritieme defensie behoort, waarbij
ook het departement van Koloniën
nauw betrokken is, biedt het zekere
voordeelen, dat de leider van laatst
gemeld departement tevens met de
interimaire leiding van het departe
ment van Defensie is belast.
Wit achterspatbord.
Ook overdag verplicht.
Maandag heeft de Hóoge Raad be
slist, dat het voeren van een wit ach
ter-spatbord op een rijwiel ook over
dag verplicht is.
AMBTSAANVAARDING
PROF. DR. S. L. BRUG.
Maandagmiddag heeft prof. dr. S. L. Brug
zijn ambt als bijzonder hoogleeraar in de
Tropische Hygiëne aan de Gem. Universiteit te
Amsterdam aanvaard met het uitspreken van
een rede over het onderwerp: „Tropische ziek
ten, die niet in Nederlandsch-Indië voorko
men".
De spelling der ambtenaren.
Ten aanzien van de spelling-Marchant zegt
de regeering in de Memorie van Antwoord
aan de Eerste Kamer op het Voorloopig Ver
slag over de rijksbegrooting 1936. dat, zoo
lang de regeering nog niet de nieuwe spel
ling voor haar ambtelijke stukken heeft aan
vaard. de in dienst tredende ambtenaren de
oude spelling zullen moeten gebruiken. In
verband daarmede heeft de ministerraad
den datum, waarop bij examens voor de
rijksdiensten de vereenvoudigde schrijfwijze
in acht genomen zal worden, nl. 1 Januari
1936, vervangen door 1 Januari 1937.
Een vrijgezellenbelasting?
De regeering deelt in de Memorie van Ant
woord aan de Eerste Kamer op het voorloo
pig verslag over de rijksbegrooting 1936 mede,
dat de belasting van Nederlanders in den
vreemde, voor zoover de Successiebelasting
betreft, thans bij de regeering in onderzoek
is. evenals de heffing van een Vrijgezellen
belasting
Handel met Polen.
Blijkens St. Crt. No. 18 is de ministerieele
verklaring van geen bezwaar verleend op
de statuten van de Financiering-Handel
maatschappij NederlandPolen.
Het doel der vennootschap is het bevorde
ren van den uitvoer uit Nederland en'koloniën
naar Polen en van den invoer uit Polen naar
Nederland en koloniën, de behartiging van
Nederlandsche belangen in Polen en van
Poolsche belangen in Nederland, het verrich
ten zoo voor eigen rekening als voor die van
anderen van handelstransactiën tusschen de
genoemde landen, het verwerven van con
cessies ter exploitatie van verschillende be
drijven in Polen, zoo voor zichzelf als voor
derden, en voorts alle handelszaken, van wel
ken aard ook.
Het maatschapnelijk kapitaal bedraagt
f 250.000. verdeeld in 500 aandeelen van
f 500. Van het kapitaal zijn bij de oprichting
100 aandeelen geplaatst. Alle geplaatste aan
deelen zijn volgestort.
Bevredigender Indische J
pensioenregeling.
R. Blomberg.
Commissie geïnstalleerd.
Bereikte besparing moet behouden blijven.
Minister dr. H. Colijn heeft Maandagmid
dag ten departemente van Koloniën een
commissie geïnstalleerd, welke onder voor
zitterschap van het Tweede-Kamerlid dr. A.
A. L. Rutgers een meer bevredigende rege
ling van de korting op de Indische pensioe
nen zal voorbereiden.
De minister verklaarde in zijn rede tot de
commissie, dat hierbij gedacht wordt aan
een meer bevredigende regeling in dien zin,
dat daarbij, voor zoover dat practisch ten
uitvoer en financieel verantwoord kan wor
den geacht, de tegenstellingen worden ge
ëgaliseerd. welke de op verschillende tijd
stippen toegekende pensioenen, alsook de
pensioenen van sommige categorieën, lands
dienaren onderling te zien geven. Bestonden
deze tegenstellingen reeds voor de invoering
van de korting, zoo kan toch niet worden
ontkend, aldus dr. Colijn. dat die korting,
de ongelijkheden in sommige opzichten heeft
geaccentueerd en daarmede het geheele
vraagstuk van de normalisatie der Indische
pensioenen in een scherper licht heeft ge
steld.
De regeering kan de door de bestaande
korting verkregen besparing op de pensioens
uitgaven vooralsnog onmogelijk prijsgeven.
Zij dient er op bedacht te wezen, dat die
uitgaven, wanneer niet spoedig een gunstige
keer in den financieelen toestand komt. be
zwaarlijk op het huidige peil te handhaven
zullen zijn.
Vandaar de eisch. dat de met de korting
bereikte besparing ten minste behouden moet
blijven. Mocht een regeling ontworpen kun
nen worden welke een grootere besparing
dan de huidige in het vooruitzicht stelt, dan
zal dit de regeering niet anders dan welkom
kunnen zijn.
RIJKSSTRAATWEG 16
HAARLEM-N. TELEF. 1 6 7 2 6
mr-anoT i "*5 - met garantie, pijn-
vanar J JO' 1oos trekken inbegr.
BESLIST PIJNLOOZE BEHANDELING.
Spreekuren alle werkdagen
van 9—12 en B-4 uur. Zater. 9—12 uur.
Avondspreekuren
Dinsd., Woensd. en Donderd. v. 79 u.
(Adv. Ingez. MecL
Verschillende plannen in
voorbereiding.
Ook do Leidsche Vaart vraagt aandacht,
Een medewerker schrijft ons
In den loop van dit voorjaar zullen in
Heemstede enkele belangrijke verkeersver-
beteringen tot stand gebracht worden. Het
zeer gevaarlijke punt waar de Rijnstraat, de
eenige uitmonding van de rivierenwijk, op
den Heerenweg uitkomt en waar het vorige
jaar nog een doodelijk ongeluk heeft plaats
gevonden, kan daarbij in de eerste plaats ge
noemd worden. De twee huisjes, die het uit
zicht totaal belemmeren en daarom korten
tijd geleden door de gemeente zijn aangekocht,
zullen spoedig worden afgebroken. Het rijk
heeft de noodige medewerking toegezegd, om
terzelfder tijd den toestand van den Heeren
weg ter plaatse te verbeteren. Bovendien is de
natriumverlichting thans doorgetrokken tot
zeshonderd meter ten zuiden van dit kruis
punt. Alles bij elkaar kan verwacht worden
dat dit een inderdaad afdoende verbetering
zal brengen.
De dienst van Openbare Werken schenkt
tevens aandacht aan een verbetering van het
kruispunt Zandvoorter Allee—Zandvoortsche
laan. Op dit punt, dat gelegen is in de route
Haarlem—Zandvoort, is vooral in de zomer
maanden het verkeer met auto's en rijwielen
geweldig druk. De rijweg, die dan door de
voetgangers temidden van dit drukke verkeer
moet worden overgestoken, is verscheidene
tientallen meters breed. Nagegaan wordt nu
hoe een of meer vluchtheuvels kunnen wor
den aangelegd, die zonder het rijverkeer te
belemmeren, het oversteken voor de voet
gangers minder gevaarlijk zullen maken. Het
zou zeker toe te juichen zijn, indien in aan
sluiting aan deze verbetering ook het gedeelte
Zandvoortschelaan, tusschen de Allee en de
Leidschevaart. onderhanden genomen kon
worden. Het drukke verkeer uit de Allée, nog
vermeerderd met dat van de Zandvoortsche
laan zelf, moet zich door dit nauwe straat
gedeelte wringen, waar niet alleen een fiets
pad, maar zelfs een trottoir ontbreekt. Van
gemeentewege zal deze noodzakelijke verbete
ring niet tot stand gebracht kunnen worden
zonder medewerking van den betrokken
eigenaar van het aanliggende perceel, maar
het moet toch mogelijk geacht worden, ook
zonder tijdroovende onteigeningsprocedures,
tot een bevredigende oplossing te geraken.
In hetzelfde gedeelte der gemeente blijft
ook de Leidschevaart de aandacht vragen
Enkele jaren geleden is deze vrij drukke toe
gangsweg tot de gemeente verbeterd, voor zoo
veel dat toen mogelijk was. Het wegdek is
vlakker gemaakt en ook wat verbreed, maar
voldoende kan de toestand daar nog allerminst
genotmd worden. Een werkelijk goede oplos
sing was destijds niet mogelijk, omdat dan
tegelijk het aangrenzende deel van de Leid
schevaart, dat op Haarlemsch grondgebied
ligt, onderhanden genomen moest worden.
Hiertoe was Haarlem echter op dat moment
nog niet bereid. Nu zal evenwel binnen afzien-
baren tijd het. Haarlemsche gedeelte van den
weg langs de Leidschevaart verbreed worden.
Daarbij zou door samenwerking van beide ge
meenten tevens een verdere oplossing ge
vonden kunnen worden voor het Heemsteed-
sche gedeelte van dezen weg.
Wordt 1 Februari als schoolhoofd
gepensionneerd.
Een halve eeuw geleden
Uit Haarlem's Dagblad van 1886.
HAARLEM Dinsdag.
De heer R. Blomberg, een van de bekend
ste hoofdonderwijzers hier ter stede, gaat met
1 Februari met pensioen den dienst verlaten.
De heer Blomberg is in 1871 te Zwartsluis
geboren. Hij ontving daar zijn eerste opleiding,
die later te Steenwijk voltooid werd. 15 Febru
ari 1891 trad hij te Lonneker als onderwij zei-
voor de klas. Zoo dus zijn ontslag 14 dagen
later gevallen was, zou hij 15 Februari zijn 45-
jarig jubilé als onderwijzer hebben kunnen
vieren. In Lonneker verdiende hij indertijd
als onderwijzer400.
In 1893 verhuisde de heer Blomberg naar
Wijk aan Zee, maar ook daar bleef hij niet
lang. Haarlem trok. In 1894 werd hij aange
steld tot onderwijzer aan school F in het Am-
sterdamsche kwartier. Die school is in den
loop der jaren herhaaldelijk herdoopt, het
werd na school F. de 4e tusschenschool en
daarna school 8 en 13.
In 1922 werd de heer Blomberg tot hoofd
van school 30 in de Bakkerstraat benoemd.
Later werd hij overgeplaatst naar school 7
op het Leidscheplein.
Wat is zoo vroegen wij den heer Blom
berg uw indruk van het tegenwoordige on
derwijs.
Zijn antwoord was: Ons onderwijs gaat hoe
langer hoe meer achteruit, de resultaten wor
den minder. Daarvoor zijn verschillende oor
zaken aan te geven, waaronder er ook zijn die
buiten het onderwijs liggen. Vroeger had het
kind niets anders dan de school. Tegenwoordig
heeft hij allerlei clubs voor voetbal, wandel
sport, enz. Dan nog de speeltuin en dat
vooral niet te vergeten de radio thuis. Een
groot deel van de interesse van het kind wordt
door velerlei dingen in beslaggenomen en op
slot van de zaak komt ook nog de school.
Dan heeft ook de crisis een ongunstigen in
vloed op het leeren uitgeoefend. De kinderen
hooren thuis en overal elders spreken over de
slechte maatschappelijke verhoudingen, over
weinig vooruitzichten voor de jeugd, enz. Is
het te verwonderen, dat er daardoor ook een
depressie komt bij het opgroeiende geslacht?
Dan lijdt het onderwijs ook door de min
der goede voeding van vele kinderen. Slechts
ongeveer 20% van de kinderen maakt gebruik
van de schoolvoeding. Als het voedsel op de
scholen gegeven zou worden zouden er ongetwij
feld veel meer zijn die er zich voor aanmelden,
want het aantal kinderen die het noodig heeft
is veel grooter dan 20%. ïk ben overtuigd
dat als het eten op de scholen uitgereikt zou
worden, de onderwijzers kosteloos daaraan
hun medewerking zullen geven, want hier
geldt het niet alleen een belang voor het
kind, maar ook voor het onderwijs.
Het is mij opgevallen dat ik thans in de
zesde klasse hetzelfde werk laat maken als
vroeger in de vijfde klasse. En nu zijn de resul
taten van dat werk minder dan vroeger. De
oude schoolschriften zijn daar om dit te be
wijzen.
Tenslotte nog iets over de schoenen die
van gemeentewege aan kinderen die het noo
dig hebben gegeven worden. Eens in het half
jaar krijgen de kinderen een paar schoenen,
maar het is voor zeer velen een toer om daar
mede een half jaar te doen. De schoenen
worden zóó opgesleten, dat het vaak is, dat
de kinderen bij slecht weer niet op school
kunnen komen omdat de zolen totaal door
zijn. Waarom opent de gemeente niet de ge
legenheid om de schoenen te laten maken?
Dan behoeven elke 6 maanden geen nieuwe
schoenen te worden gegeven. Het zou dus fi
nancieel nog voordeeliger komen en het
schoolverzuim zou verminderen. En minder
schoolverzuim.,., betere resultaten van het
onderwijs.
Pu rol er op
Purogeneest
wat MUnhardt maakt is goed
(Adv. Ingez. Med.)
BEGRAFENIS JOH. STAMPERIUS.
Na een rouwdienst, welke geleid werd door
ds. Siebörger, werd Maandagmiddag op de
begraafplaats van de Evangelische Broeder
gemeente te Zeist het stoffelijk overschot van
den overleden paedagoog Joh. Stamperius
ter aarde besteld. De belangstelling was zeer
groot. Een schat van bloemeia bedekte de kist.
DOOR ELECTRISCHEN STROOM
GEDOOD.
Maandagavond omstreeks 5 uur had in
perceel Hazebroekstraat 47 te Amsterdam
een tragisch ongeval plaats, waar bij de
17-jarige jongen W. M. werd gedood.
De jongen was bezig met het aansluiten
van een lichtpunt aan het electrische net.
Hij had verzuimd den stroom i»it te schakelen
en op een gegeven oogenblik kwam hij in
aanraking met draden, waarop de volle
spanning stond. M. sloeg onmiddellijk be
wusteloos tegen den grond.
De Geneeskundige Dienst, welke terstond
werd gewaarschuwd, is langen tijd. doch
helaas te vergeefs, bezig geweest met het op
wekken van de levensgeesten. De jongeman
bleek reeds te zijn overleden.
28 Januari:
De Commissie voor de straatverlich
ting te Ter Apel heeft, na een paar
jaartjes gewikt en gewogen te hebben
wat met de nog aanwezige gelden uit te
voeren, thans besloten icderen contri
buant zooveel mogelijk zijn bijdrage
terug te geven, een besluit waarmede
Ter Apel voorgoed in de duisternis is
teruggezonken. Verlichte 19de eeuw!
Menschachtige apen.
Lezing van den heer A. F. J. Portielje.
HAARLEM Dinsdag.
Het departement. Haarlem van de maat
schappij „Tot Nut van 't Algemeen'" had gis
teravond den heer A. F. J. Portielje uitgenoo-
digd om te komen spreken over het onder
werp „Menschachtige Apen".
De voorzitter mr. Juüus Hoog leidde den
spreker met eenige woorden ir
De heer Portielje zeide dat de studie van
de menschachtige apen, dus de orang-oetan,
de chimpansee en de gorilla, zoo belangwek
kend is omdat men uit de gedragingen van
deze dieren de meest primaire roerselen van
de menschenziel kan leeren kennen. Want de
apen staan zoo dicht bij de menschen hoe
wel zij niet onze voorouders zijn dat een
vergelijkende psychologische studie zeer zeker
de moeite ten volle loont.
Bij de dieren, waar men immers niet mee
kan spreken, moet men om hun innerlijke
aandriften te doorgronden, uitsluitend afgaan
op de onbewuste uitingen. Dit brengt groote
moeilijkheden mee. maar aan den anderen
kant kunnen de dieren geen bepaalde hou
ding veinzen.
Bij elk levend wezen nu volgt iedere aan
drift den weg van een bepaalden aanleg. Want
tusschen aandrift en aanleg bestaat groot
verschil. Daar komt nog bij dat er een oeroud
organisme in ons bestaat, dat alles onbewust
regelt, namelijk het sympathisch zenuwstel
sel en daarmee in verband de interne secretie.
Aanleg en aandrift tezamen noemen wij
een instinct. De verschillende aandriften stre
ven onbewust een doel na. Wordt nu het stre
ven naar dat doel verhinderd, dan gaan de
instincten zich aanpas-sen. Men spreekt dan
van intelligentie. Bij de menschachtige apen
kan men reeds een zekere mate van intelli
gentie waarnemen.
Nog steeds bestaat er onder de menschen
een groote mate van wanbegrip, waar het de
dieren in hun gedragingen betreft. Velen
kunnen niet goed waarnemen, wat zij voor
hun oogen krijgen. Dat moet in de eerste
plaats geleerd worden. Het verstandelijk den
ken komt dan wel achterna Men moet niet
denken, wat zou ik doen, als ik dit of dat dier
was, maar wat doet dat dier, omdat het juist
dat dier is.
De heer Portielje toonde door lichtbeelden
aan, dat er bij veel oppervlakkige gelijkenis,
toch groote verschillen bestaan in de anato
mie van mensch en mensch-aap. Vooral in
de structuur van den schedel zijn die ver
schillen duidelijk merkbaar. Ook de handen
loopen zëer uiteen. Bij den mensch is de
hand een fijn tastorgaan, bij den aap geens
zins, daar vervullen de lippen die rol.
Maar niet alleen lichamelijk zijn er punten
van verschil. De aap heeft een zeer geringe
verstandelijke ontwikkeling. In geestelijk op
zicht staat de volwassen aap gelijk met een
zeer jong kind. En evenmin als er bij zoo'n
zuigeling eenige valschheid kan bestaan, zoo
is geen enkel dier ooit „valschWel kan een
dier gevaarlijk zijn, in woede of angst, maar
ook kan het een onbegrensd vertrouwen
schenken aan wien hij kent.
Spr. vertoonde interessante foto's van
orang-oetans, later ook van chlmpansée's en
gorilla's met welke dieren belangwekkende in
telligentietests genomen werden. Allerduide
lijkst bleek dat bij de dieren het streven uit
sluitend is gericht op een driftsdoel: het
verricht nooit een handeling terwille van een
willens en wetens bepaald, abstract doel. Al
leen als de prikkel van een voedseldrift of
iets dergelijks aanwezig is, zal het dier zich
moeite geven.
Aan het slot van zijn voordracht gaf spr.
nogmaals met nadruk te kennen, dat men de
dieren slechts werkelijk en duurzaam kan
liefhebben, wanneer men een goed gefun
deerde kennis van hen bezit, verkregen door
een rustige waarneming.
Mr. Hoog dankte spr. voor zijn boeiende
causerie, waardoor hij ongetwijfeld op zijn
hoorders een deel van zijn groote liefde voor
de natuur heeft overgebracht.
De heer Portielje noodigde tenslotte allen
uit tot een bezoek aan zijn domein. Art is te
Amsterdam. Het auditorium ontving deze in
vitatie met een spontaan applaus, wat. voor
den heer Portielje het beste bewijs zal zijn ge
weest. dat hij bij zijn toehoorders interesse
voor de dierenwereld heeft opgewekt.
J. FONTEIN t.
Op den leeftijd van 72 jaar is overleden de
heer J. Fontein te Aerdenhout.
De overledene was van 1892 tot 1921 lid der
firma Guépin en Van der Vlugfc alhier. Hij
was een der oprichters van den Prov. Bond
van Effectenhandelaren. Ook is de heer Fon
tein vele jaren diaken geweest bij de Doops
gezinde Gemeente alhier.
De teraardebestelling zal plaats vinden
Woensdag 29 Januari, te 1 uur. op de Alg. Be
graafplaats te Heemstede.
De Lichthoeve te Santpoort.
De bazar, die de vorige week ten bate van
„De Lichthoeve" in het gebouw van den
Haarl. Kegelbond gehouden is. heeft zeer be
vredigende resultaten gehad. Niettegenstaande
het betrekkelijk geringe bezoek mocht men
over het algemeen een heel mooie ontvangst
boeken, waarvoor de zusters en de administra
teur zeer dankbaar zijn.
- De datum waarop het bruidspaar gtrouwd
is, was 19 November. Een dame uit Haarlem
heeft dezen datum geraden en de poppen
reeds in ontvangst genomen. De trekking van
de poppenverloting heeft nog niet plaats ge
had: vermoedelijk geschiedt dit in den loop
dezer week.
Omtrent den jubileumdag op 12 Februari
a.s. kan worden medegedeeld, dat de receptie
niet in café Bohm te Santpoort, maar op de
Lichthoeve gehouden zal worden van 3—5 uur.
Op den laatsten bazar-avond heeft de heer
Joh. M. Schmidt nog medegedeeld, dat eenige
dames en heeren voornemens zijn. op dien dag
des middags aan de kinderen en 's avonds aan
de zusters eenige prettige uren te bezorgen.
