Bei$. AuiUti&üei
,4e Spmtuestad"
Carnaval.
ANTURACIETen brecucokcs
53e Jaargang No. 16153
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Donderdag 20 Februari 1936
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN: per week 0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.7254.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
ADVERTENTIëN 1—5 regels f 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regeL Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag ea
aanbod 1—4 regels 0.60. elke regel meer ƒ0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid 600.-, Overlijden 600.-, Verlie6 van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Duim ƒ250.-, Wijsvinger 150.-, Elke andere vinger 50.-, Arm-of Beenbreuk 30.-=
Mem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog 400.-, Verlies Duim f 75.-, Verlies Wijsvinger f 75.-, Verlies andere vinger ƒ30.-.
Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN.
HAARLEM, 20 Februari.
Een Groot Onderwijsbelang.
Het Gemeentelijk Lyceum is eenigen tijd
geleden „teruggebracht" tot de eenzijdige
richting van H.B.S b, en dat heeft de school
geen goed gedaan. Natuurlijk niet. De mo
lens bestemd tot herziening, verbetering,
modern is eering van het Nederlandsche M. O.
malen uiterst langzaam. Met groote inspan
ning hebben zij indertijd het Lyceum gepro
duceerd. Onder gemeentelijk beheer werd
het in Haarlem ontwikkeld door een man
van buitengewone gaven -en karaktereigen
schappen, den zoozeer betreurden Van Mou-
rik Broekman, die het nog heeft moeten be
leven dat men zijn werk weer afbrak. Sinds
dien heeft zijn school de gevolgen ondervon
den in een sterk dalende jaarlij ksche aan
melding van nieuwe leerlingen. Sindsdien
hebben ook de vele ouders, die vertrouwen
in deze school stellen, in haar traditie en
haar sfeer, in haar leiding en haar leeraren-
corps, het betreurd dat maar weer éen rich
ting voor hun kinderen daarin is openge
steld.
Thans wordt een poging gedaan om al
thans de litterair-economische afdeeling op
deze school in eere te herstellen. Wij meenen
dat dit een gemeentebelang en een onder
wijsbelang van den eersten rang is, wij mee
nen dat de bewuste school gehandhaafd
moet blijven als een der beste en voornaam
ste van ons district, en wij hopen en ver
wachten dat van B. en W. het voorstel zal
uitgaan om de litterair-economische afdee
ling daarom opnieuw in te stellen.
Het frnancieele bezwaar mag ten deze den
doorslag niet geven. De kosten van weder-
instelling der afdeeling bedragen slechts en
kele duizenden guldens per jaar. Het* nadeel
dat Haarlem als gemeente zou lijden door
met deze „afgebroken formatie" te blijven
doorsukkelen zou grooter zijn. Laat men wel
bedenken dat velen die zich hier komen
vestigen, en ook Hollanders in Indië die hun
kinderen hierheen zenden, dat steeds ge
daan hebben op grond van de goede duali
teiten van ons onderwijs. Dat goede gehalte
en die reputatie' hebben een leelijken knak
gekregen door de afschaffing van het Ge
meentelijk Lyceum, met name van de litte
rair-economische afdeeling, die in haar kort
bestaan vele goed-opgeleide, maatschappe
lijk uitstekend-bruikbare jonge menschen
had afgeleverd.
De school heeft een ander zeer groot ver
lies geleden. Dat was het heengaan van haar
directeur Van Mourik Broekman die, door
een zwakke gezondheid tot aftreden genoopt,
kort daarna stierf. In Dr W. van den Berg,
die hem opvolgde, blijkt zij een uitstekend
leider te hebben zooals reeds al
gemeen erkend wordt. Dr. van den Berg,
voordien conrector van het gymnasium,
heeft in zijn nieuwe school een sfeer en een
taak gevonden die hij met enthousiasme
heeft aanvaard. Hij en de school hebben
elkaar gevonden. Als hij thans, de Broek
man-traditie overnemend, met kracht aan
dringt op wederinstelling van de L. E.-
afdeeling en daarmee op herstel van die dif
ferentiatie in het onderwijs, die voor de
leerlingen van het M. O. zoo zegenrijk is
gebleken, verdient hij allen steun.
Het is een bekend feit dat de inspecteur
van het Middelbaar en Gymnasiaal Onder
wijs, dr. S. Elzinga, geen voorstander is van
de weder-instelling der L. E.-afdeeling aan
de H.B.S. b. Natuurlijk behoort hij tot de
instanties die ten deze het gemeentebestuur
van advies hebben gediend, en als dit ad
vies openbaar wordt gemaakt zal blijken dat
het afwijzend is.
Wij zijn van meening dat de inspecteur in
deze aangelgenheid een niet voldoende breed
standpunt inneemt en de belangen van het
Haarlemsche M. O. niet juist ziet. Wij zijn niet
de eenigen die er zoo over denken. Vele auto
riteiten, ook deskundigen op het gebied van
het onderwijs, deelen deze meening.
En tenslotte kan een advies van den inspec
teur toch niet a priori als identiek met
een voorstel van B. en W. en een besluit van
den gemeenteraad worden beschouwd. Aller
minst. Het gemeentebestuur vormt zijn eigen
oordeel en de Raad neemt zijn eigen beslissing.
Wij gelooven, dat onze wethouder van On
derwijs, de heer Boes, Haarlem en den Haar
lemmer een belangrijken dienst van blijven
de beteekenis zal bewijzen als hij den knoop
doorhakt en als leider tot verwezenlijking
van dit waarachtige onderwijsbelang optreedt.
Wij meenen dat zijn collega van Financiën, de
heer Roodenburg, geenszins behoort tot de
menschen die een directe kleine bezuiniging
willen vasthouden ten koste van een veel
grooter nadeel op den langen duur. Daarvoor
weet de wethouder uit zijn ervaring veel te
goed, wat zaken doen is. Het geldt hier een
Schreeuwen, brallen, lachen, zingen,
Duwen, dringen en gehos,
Uitgelaten dansen, springen,
Uit het dwangbuis even los.
In het narrepak verkleeden,
Op het hoofd een zottekap.
Uit den ernst des levens treden,
In 't bestaan van grol en grap.
Enkle uren uit de zorgen
'En de nooden van den tijd,
Zonder angsten voor den morgen,
Slechts de dwaasheid toegewijd.
Veilig zijn voor buurman's oogen
Met een masker voor 't gelaat,
In een maalstroom meegezogen,
Die geen tijd voor tobben laat.
Eventjes zich overgeven
Aan een carna-valschen schijn,
Even uit den strijd van 't leven,
Dwaas en onbekommerd zijn.
Aan het eind der schijnpret-entie
Wordt dit masker afgedaan,
En het masker der conventie
Vangt zijn functie weder aan.
beperkte uitgave, die haar rente in de toe
komst ruimschoots zal opbrengen.
Met volle overtuiging bevelen wij het her
stel van de litterair-economische afdeeling aan
de eerste H.B.S. b aan.
Feesten te Haarlem in 1937?
Het Frans Halsmuseum zal dan
75 jaar bestaan.
Nog meer jubilea.
Tijdens de behandeling der gemeentebe-
grooting voor 1936 is in den Haarlemschen
raad door den heer P. J. M. van Tetering
aangedrongen op het brengerr van meer ver
tier in onze stad. Van de tafel van B, en W.
werd steun voor dit denkbeeld toegezegd.
Eir is aanleiding te vinden om in 1937 groote
feesten te Haarlem te organiseeren.
Op velerlei gebied.
Allereerst denken wij aan het 75-jarigei be
staan van het Frans Halsmuseum. Dit ge
meentelijke museum werd 30 Juni 1862 in
eenige lokalen van het Stadhuis geopend. In
1913 werd het nieuwe museum aan het Groot
Heiligland (het vroegere weeshuis der Ned.
Herv. Gemeente) geopend. Amsterdam heeft
zijn Rembrandt-tentoonstelling gehad, den
Plaag zijn Maris-expositie. Het zou ongetwij
feld een aantrekkelijkheid voor onze stad zijn
als het Frans Halsmuseum het volgend jaar,
ter gelegenheid van dit jubilé, er in kon sla
gen een groote tentoonstelling van de werken
van onzen grooten Haarlemschen meester te
organiseeren. Ons museum heeft mooie Hal-
sen, maar die collectie is tijdelijk nog belang
rijk uit te breiden.
Wij vestigen reeds nu op dit feit de aan
dacht omdat aan zoo'n tentoonstelling een
lange tijd van voorbereiding moet vooraf
gaan.
Er zijn evenwel nog veel meer jubilea die
aangegrepen kunnen worden om in 1937 veel
bezoekers naar Plaarlem te trekken.
In het begin van dat jaar beginnen wij
met het 75-jarig bestaan van de Kweekschool
voor onderwijzers te Haarlem. Aanvankelijk
was deze gehuisvest in een huis aan de Kleine
Krocht, vervolgens werd een pand aan den
Koudenhorn betrokken. Thans heeft de school
in een mooi nieuw gebouw aan de Leidsche
vaart een waardig onderdak gekregen.
Als in 1937 alle nog levende onderwijzers
die aan deze school te Haarlem hun opleiding
kregen, eens naar Haarlem kwamen om fees
telijkheden bij te Wonen?
Twee Haarlemsche ziekenhuizen vieren in
1937 hun gouden feest, namelijk het Diaco-
nessenhuis (op 31 Augustus) en Johannes de
Deo (juiste datum is ons niet bekend).
Dit zou een aanleiding kunnen zijn om
aan die herdenkingen een tentoonstelling op
het gebied van het ziekenhuiswezen te orga
niseeren. Daaraan zouden dan ook congres
sen kunnen worden verbonden.
Ook is er een motief te vinden voor een
middenstandstentoonstelling. De Haarlem
sche Handelsvereeniging viert 10 Mei 1937
haar 45 jarig bestaan-en de R.K. Midden-
standsvereenigihg 15 April 1937 haar 30-jarig
feest.
Openlucht-tooneelfeesten zouden georgani
seerd kunnen worden door de Kon. letterlie
vende vereeniging ,,J. J. Cremer", die 2 April
1882 werd opgericht, dus 55 jaar bestaat en
door de tooneelvereeniging „Door inspanning
uitspanning" die op 28 Juni van dat jaar 65
jaar bestaat.
De Friesche vereeniging „Gijsbert Japicx"
zal 22 Dec. 1937 40 jaar bestaan. Een mooie
gelegenheid om ook de Friezen het volgend
jaar naar Haarlem te trekken
De sport behoeft ook niet vergeten te wor
den. De voetbalvereeniging „E. D. O." bestaat
1 Maart 1937 40 jaar.
MAARLEM TEL.10070 HEEMSTEDE TEL. 29280 g
(Adv. Ingez. Med.)
Relletjes bij colportage.
Politie trekt sabel en lost een schot.
Woensdagavond half elf is het bij. colportage
door N.S.B.'ers in de Tulpenstraat rumoerig
geweest. Mannen en vrouwen in die straat en
omgeving wonende, draaiden de lantarens uit,
drongen op en achtervolgden de N.S.B.'ers
schreeuwend en scheldend. Toen zij zich niet
wilden verwijderen, heeft de politie ze met ge
bruik maken van de sabel en de motorzijspan
verdreven. Toen zij later opnieuw opdrongen,
werden zij wederom door de politie verjaagd.
De menschen vluchtten in het Tulpenhofje,
waar ook de lantaarn uitgedraaid was. Uit
die poort werd met een stuk steen en een stuk
ijzer naar de politie geworpen, waardoor nie
mand getroffen werd. Een hoofdagent heeft
toen ter waarschuwing een schot in de lucht
gelost, waarna de rust hersteld werd. De col
porteurs hebben zich ook verwijderd.
Nachtelijk ongeluk te Putten.
PUTTEN, 20 Februari. (A. N. P.) He
denmorgen te omstreeks half vier werden de
bewoners van de Verlengde Dorpsstraat te
Putten opgeschrikt door een hevigen slag. Bij
onderzoek bleek, dat een vrachtauto, komende
uit Bmmen, beladen met 110 kisten eieren be
stemd voor Rotterdam, tegen een der langs
den weg staande boomen was gereden. In de
cabine, die geheel was ingedrukt, zaten drie
personen. De bestuurder-eigenaar, de heer
H. Sliers nit Bmmen, was er het ernstigst
aan toe. Den man werd de borstkas ingedrukt
terwijl hij ernstig aan het gelaat werd ge
wond. Hij is in het ziekenhuis Salem te Er-
melo opgenomen. Zijn toestand is levensge
vaarlijk. De chauffeur en een 23-jarig meis
je, eveneens uit Emmen, die ook in de cabine
zaten, werden door de voorruit geslingerd. De
chaufeur 'kreeg lichte verwondingen aan
handen en armen, terwijl het meisje niet
werd gewond. Hoe het ongeluk zich precies
heeft toegedragen, is niet bekend. Op het
oogenblik van de botsing zaten zoowel de
chauffeur als het meisje te slapen. Vermoed
wordt 'dat de bestuurder door een „tegenlig
ger" is verblind.
De actie bij de firma Carels.
Nog geen overeenstemming.
hrnü-
Prijs Limb. kwal.
Afm. 20|30 f 2,10 per H.L.
30|50 f 2,05 H.L.
12|20 f 1,80 H.L.
Voor Centrale Verwarming
Afm. 50|80 f 21.per ton
8| 15 f 15.per ton
BRECHCOKES
ANTHR ACIETHAN DEL
FR. VARKENMARKT 6-10
Spaarne bij viaduct. TEL. 1416 4
(Adv. Ingez. Med.)
Van de besturen van den Alg. Ned. Bond
van Arbeiders (sters) in het Bakkers-, Choco
lade- en Suikorbewerkingsbedrijf, den Ned.
R.K. Bond van brood-, koek-, banketbakkers
en cacao-, chocolade- en suikerbewerkers en
den Ned. Centr. Bond van Chr. arbeiders in de
voedings- en genotmiddelenbedrijven ontvin
gen wij het volgende communiqué:
Dinsdag kwam het personeel der N.V. Luxe
Bakkerij Qarels in vergadering bijeen ter be
spreking van de resultaten, die uit het, met de
directie gevoerde, overleg dienden voort te
vloeien.
De vertegenwoordigrs van de arbeidersorga
nisaties hebben niet kunnen mededeelen, dat
de besprekingen zijn geëindigd op een wijze,
zooals mocht worden verwacht, omdat op
ernstig verzet bij de directie van Carels' bak
kerijen is gestuit met betrekking tot
a. het behoorlijk regelen en toepassen van
voor het bakkerij-personeel geldende loonen;
b. de getalsverhouding van jeugdig tot vol
wassen personeel en
c. het éénmaal bezorgen op Zaterdag.
De voorstelling van zaken, die de bedrijfs
leider van Carels' bakkerij in de bladen heeft
gegeven, lokte heftig protest uit. Immers, er
zijn slechts enkele menschen, die het „hooge"
loon, door hem genoemd, ontvangen, waar
voor deze menschen dan ook een verantwoor
delijke functie hebben of door het maken van
meer uren dan toelaatbaar is worden schade-
os gesteld.
Het personeel ging er mede accoord, de ge-
wenschte regeling van de loonen, etc. nader
ter kennis van bedoelde directie te brengen
met de mededeeling, dat het personeel op de
toepassing daarvan, ingaande 2 Maart, zal
rekenen.
Wij brachten dit communiqué onder de aan
dacht der firma Carels. De bedrijfsleider al
hier, de heer G. J. Wanders, antwoordde het
volgende
Alhoewel iin de conferenties niet is bespro
ken het verhandelde aan de openbaarheid
prijs te geven, schuwen wij de openbaarheid
niet. Ten aanzien van:
Punt a: De loonen vermeld in het persbe
richt van 13 Februari j.l. betreffende arbei
ders in vasten en volledigen dienst worden in
bovenstaand artikel door de Arbeidersorgani
saties als juist erkend en het is zeer logisch,
dat arbeiders, die geen verantwoordelijk werk
hebben ook niet dezelfde loonen ontvangen
als zij die het wel hebben. Het meeningsver-
schil bestaat echter ten aanzien van enkele
jeugdige krachten, waarvoor de loonen naar de
leeftijdsgrens worden bepaald. Een halfwas,
die in militairen dienst geweest is, liep daarna
nog geruimen tijd werkloos en vernam dat in
defabriek een jeugdige kracht werd gevraagd;
hem werd medegedeeld, dat zijn leeftijd een
bezwaar zou zijn in verband met het loon, hij
verzocht echter om toch aangenomen te wor
den, daar hij geen ander werk kon vinden,
hetgeen gebeurde. Een andere jeugdige arbei
der kreeg direct f 2 loon méér dan hij bij z'n
vorigen patroon verdiende; is thans ruim 10
maanden in dienst en heeft inmiddels weer
loonsverhoogïng gekregen zonder daarom ge
vraagd te hebben.
Punt b: Het is in vakkringen overbekend,
dat door een surplus van werkkrachten het
rouleeringssysteem traineert, zoodat de vol
wassen arbeiders hun plaatsen behouden, die
dus niet door jeugdige personen bezet kunnen
worden. Verschillende oudere arbeiders zijn
reeds door de firma gepensionneerd om jeug
dige arbeiders een kans te geven.
Put c: Door de firma wordt een proef ge
nomen om op economische wijze zooals in de
conferenties breedvoerig is uiteengezet haar
clientèle op Zaterdagmiddag van versch brood
te voorzien.
Uit bovenstaand bericht zou de meening ge
concludeerd kunnen worden, dat in het bedrijf
de arbeidswet op schromelijke wijze zou wor
den overtreden, hetgeen absoluut het geval
niet is. Het personeel zelf kan getuigen, dat
de controle door de Arbeidsinspectie meer
malen geschiedt en de dienstroosters steeds
in orde worden bevonden. De besturen bedoe
len met meerdere uren slechts één geval,
waarin de betrokken arbeider huns inziens
te lang werkt. Dit betreft een broodbezorger
die tevens Zaterdags in de bakkerij werkt en
daarna voor eigen rekening een middag wijk
loopt om zoodoende z'n loon op te voeren.
De overwinning van de Italiaansche troepen bij het Amba Aradamgebergte ten
Zuiden van Makalle heeft in Italië tot groote demonstraties geleid. De betoogers
zongen strijdliederen en voerden borden mee met overwinningsleuzen en
caricaturen van den Negus.
Het woord is aart....
Minister de Craeff:
Wat ware het alternatief,
als Nederland uit den Vol
kenbond liep? Terugkeer
tiaar den t.oesta?id die voor
19Ï4 bestond? Dan zou men
dezelfde fout begaan als de
Bourbons, die na de restau
ratie toonden niets te heb
ben vergeten en niets te heb
ben geleerd. Neen, wij moe
ten het niet meer gaan zoe
ken in het Recht van de
Macht, maar in de Macht
van het Recht.
(Rede in de Eerste
Kamer op 19 Fe
bruari 1936.)
Woedt de strijd in Tembien
voort?
Abessyniërs zouden niet wijken.
ADDIS ABEBA, 20 Febr. (Reuter.)
Van niet-officiëele zijde wordt medegedeeld
dat een bloedig gevecht plaats heeft in Tem
bien tusschen de strijdkrachten van Ras
Kassa en Ras Seyoem en de Italianen. De
Abessyniërs werden door de zwarthemden
aangevallen, doch naar men zegt, weken de
Abessyniërs niet en leden zij ook geen ern
stige verliezen, hoewel de zware artillerie van
de° Italianen duizenden granaten op de
Abessynische stellingen afschoot. Het hevigst
is het gevecht aan de rivier Maiweri, die in
het Takazze-meer uitloopt.
DESSIE, 20 Febr. (Reuter.)
De inlandsche mecanicien, die door de Abes
synische regeering is gezonden om de motoren
van het Italiaansche vliegtuig, dat 17 dezer is
verongelukt, te onderzoeken, beweert dat hij
het lichaam van een vrouw in het toestel
heeft gevonden.
Haat tegen alle vreemdelingen
in Abessynië?
BRUSSEL, 20 Febr. (Reuter.)
De Indépendance Beige deelt mede, dat
luitenant-kolonel Reul, die aan het hoofd van
de Belgische missie van reserve-officieren naar
Abessynië vertrok, ernstig ziek is geworden.
Het blad voegt hier aan toe: Volgens zijn ver
klaringen aan zijn vrienden ontwikkelt zich
in Abessynië een haat tegen de vreemdelin
gen van welk land dan ook. De Abessynische
krijgers weigeren meer en meer onderscheid te
maken tusschen de Italianen en andere
Europeanen.
Azana heeft gisteren de nieuwe Spaansclie re
geering, voornamelijk bestaande uit Links-
Republikeinen, gevormd.
pag. 4
De besprekingen over de kabinetsformatie in
Griekenland leveren moeilijkheden op.
pag. 4
Frankrijk heeft buiten de vlootconferentie om
een démarche te Washington gedaan inzake
de slagschepen.
pag. 4
Minister de Graeff heeft in de Eerste Kamer
verklaard, dat Nederland geen vierkante
meter grond zal afstaan.
pag. 3
Prof. v. d. Bergh v. E.vsinga is tot gewoon
hoogleeraar benoemd aan de Amsterdam-
sche Universiteit.
pag. 3
De luchtlijn op Praag wordt naar Boedapest
doorgetrokken.
pag. 3
De Engelsche industrie is ontevreden over
den uitvoer naar ons land en wenscht clea
ring.
pag. 3
In 1937 zal het Frans Halsmuseum 75 jaar
bestaan.
pag. 1
Conclusies uit het rapport Limburg betref
fende de overbevolking onzer Universiteiten
pag. 2
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Een groot onderwijsbelang.
pag. 1
Franqois de Tessan: Frankrijk en Centraal
Europa.
pag. 4
Hoe ik groeide: Engagement.
pag. 3
Jhr. dr. J. C. Mollerus: Droeve cijfers van on
zen tuinbouwexport.
pag. 10
J. Bastiaans: De lach in het schoolleven.
pag. 9
J. B. Schuil over: „Zoekende Jeugd".
pag. 9
Langs dc straat: Waarom er op het Verwulft
verkeerslichten kwamen.
pag. 3
Voor de Vrouw.
pag. 12
Sport in 't kort.
pag, 11
Damrubriek.
pag. 11
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op pag. 7.
