In aantocht.
Uitslaande brand in de
Pieterstraat.
Het
53e Jaargang No. 16155
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Zaterdag 22 Februari 1936
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM-
ABONNEMENTEN per week 0.25, per maand 1.10, per 3 maanden
f 3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.7254.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkery: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarletn-Noord, Telefoon 12236.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ADVERTENTIëN 1—5 regels f 1.75, elke regel meer f 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regeL Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en
aanbod 1—4 regels /0.60. elke regel meer 0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid f 600.-, Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Duim ƒ250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger 50.-, Arm- of Beenbreuk f 30.—
Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400 -, Verlies Duim ƒ75.-, Verlies Wijsvinger f 75.-, Verlies andere vinger ƒ30.-.
Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZESTIEN BLADZIJDEN.
HAARLEM, 22 Februari.
Komende Dingen.
Zijn het inderdaad Komende Dingen, die
in H. G. Wells boek: „The shape of Things to
Come" worden voorspeld? Onze Londensche
correspondent schrijft ons:
„De beste krachten in Engeland in de
kunst van de film, het tooneel en de muziek
hebben hun beste kunnen gegeven aan de
lang met ongeduld verbeide films „Things
To Come", die thans in Londen haar open
bare loopbaan begint. H. G. Wells heeft het
verhaal verschaft. Alexander Korda de be
gaafde Hongaar die in Engeland zijn film-
vaderland heeft gevonden, heeft het in
filmbeeld gebracht. De begeleidende muziek
is geschreven door Arthur Bliss. En namen
die klinken als klokken op het Londensch
tooneel van den tijd, Ralph Richardson, Sir
Cedric Hardwicke, Raymond Massey, Mar-
garette Scott, zijn verbonden aan de helden
en heldinnen die zich doen gelden geduren
de de verwoesting van de bestaande wereld,
het poovere en primitieve interregnum van
een dictator en in de nieuwe wereld van
staal en glas en electriciteit, die geen ver
koudheden en slechte spijsverteringen meer
kent maar niettemin haar massa-verbijste-
ring, -ontevredenheid en opstand.
Het schouwspel van „Things To Come"
(het is voor alles een schouwspel) wordt ge
projecteerd op een scherm dat zoowat het
dubbele oppervlak heeft van het normale.
Het grootsche gebeuren verlangt het.
Een land wordt verwoest door de inval
lende luchtmacht van een vijandelijk land
dat niet formeel oorlog heeft verklaard. Wij
zien het gebeurenin de hoofdstad, „Every-
town", in den vooravond van Kerstmis. Het
schouwspel begint met tooneelen van Kerst-
winkelen op het centrale plein, een typisch
•groote stadsplein met warenhuizen en biosco
pen en het opwindend getwinkel van duizen
den electrische lampjes. Krantenbiljetten
vertellen van een dreigenden ooi-log. De radio
en de telephoon in een voors'tadshuis, waar
families voor Kerstmis bijeen zijn en de kin
deren zich vermaken met de ingewikkelde
mechanische speelgoederen van den tijd, la
ten weten dat de oorlog is begonnen. Mobi-
lisatietooneelen volgen, het verzamelen en
marcheeren van troepen, het voorbijschieten
van motorafdeelingen. Afweergeschut rijdt
in stelling naar het midden van het plein,
Het wordt alles ten deele realistisch ten
deele in impressionistische vlietende scha
duwbeelden voorgesteld. Het afweergeschut
is machteloos. De bevolking zoekt in drom
men, trappen afsnellend, bescherming in de
ondergrondsche spoorwegtunnels. Een mach
tige dreun gewaagt van de massa's vliegtui
gen die een bommenregen doen neervallen
op de rampzalige stad. De gebouwen storten
in puin dat dood end neervalt op de vluchte
lingen.
Het bombardement is weergegeven op een
wijze die ontzag en ontsteltenis slaat in de
harten der toeschouwers. Het is slechts het
begin van een verwoesting die tientallen ja
ren voortgaat. Gevechten in de lucht, met
gezichten van nabij op vliegers in hun toe
stellen manoeuvreerend voor tactisch voor-
deelige posities worden te zien gegeven. De
wereld staat in brand en de brand vernie
tigt alle moderne machines, methoden en
materialen voor oorlog of voor vrede. Wan
neer de oorlog luwt omdat er niets meer te
verwoesten is of omdat de verwoestingsmid
delen te primitief zijn geworden helpen
epidemieën aan mensehelijke verdelging voor
zoover nog niet voltooid.
Uit de puinhoopen van Everytown groeit
nieuwe leven.
Dit is het eerste deel van Wells' boek, en dus
ook van de film. In het tweede deel wordt op
de puinhoopen van het oude, uit een verwil
derde samenleving, een nieuwe wereld ge
schapen. Het zou te uitvoerig worden dit hier
alles uiteen te zetten.
De beteekenis van deze nieuwe geweldige
film is ongetwijfeld dat zij Wells' indrukwek
kend werk, dat zeker niet tot het groote pu
bliek is doorgedrongen, tot de massa zal
brengen. Dat eerste deel toont op meedoogen-
looze wijze de geweldige gevaren, die Europa
bezig is over zichzelf te brengen. Een groot
aantal menschen zal eruit leeren dat het niet
meer mogelijk is, sinds de fantastische ontwik
keling van het luchtvaartwapen, „den vijand
aan de grens tegen te houden". Men houdt
geen duizenden vliegtuigen aan een grens te
gen. Ook de Belgen, ook de Franschen met
hun zwaar Versterkte grenzen zullen dat niet
kunnen doen. En dat de aanval zonder vooraf
gaande oorlogsverklaring ingezet zou wor
dennu, twijfelt men daar nog aan? Dat
i s al vertoond, zij het dan buiten Europa.
Nu de tijd van de anti-oorlogsfilm, die de
afgrijselijkheid van den wereldoorlog 1914—
1918 toonde, voorbij is, krijgen we deze nieuwe
Nog enkle weken slechts geduld,
Dan zal het voorjaar komen,
Ons landje raakt alweer vervuld
Van zoete lentedroomen.
De kievit is gesignaleerd,
Als eerste lentebode,
De vrouw is zwaar geïntresseerd
In nieuwe voorjaarsmode.
De schaatsen worden ingevet
't Is nu toch afgeloopen,
Het raam wordt op een kier gezet,
Wij gaan weer planten koopen.
De winter hult zich in een mist
En werkt nog zwakjes tegen,
De vorst gaat weder in de kist,
Het kwik is weer gestegen.
Je voelt al haast het nieuwe groen
Aan 't kale hout van struiken,
Ja, 'k heb al even 't nieuw seizoen,
Dat nadert, kunnen ruiken.
Het komt, nog eventjes geduld,
Wat is per slot vier weken,
En 'k zou, van voorpret al vervuld,
De vlag uit willen steken.
Radio Distributie Haarlem.
„Laat U niet aan banden leggen,
Want waarom die ergernis
Van een zwak en krakend toestel,
Als er Distributie is."
(Adv. Ingez. Med.)
vorm van waarschuwing: de profetische
vorm. Wells geeft geen commentaren: hij
geeft het schouwspel zooals hij het ziet na
deren. Komt er geen inkeer tot gezond ver
stand,, dan zal hij zeker gelijk krijgen he
laas gelijk krijgen.
Dan zal al die bewapenings-verdwazing ont
aarden in de grootste misdaad, de grootste
zelfvernietiging die Europa ooit gekend heeft.
Europa dat zelf het luchtwapen heeft gescha
pen en ontwikkeld en er veel kwetsbaarder
voor is dan eenig ander deel der wereld. Wat
thans in Abessynië gebeurt heeft, in vergelij
king daarmee, niets te beteekenen. Abessynië
behoudens wat dorpen, enkele troepencon
centraties in het open veld en een serie am
bulances, onkwetsbaar voor het luchtwapen.
Europa met zijn tallooze steden, opeenhoopin-
gen van menschen met hun welvaartsbronnen,
is er letterlijk de aangewezen prooi voor.
U meent misschien dat „duizenden vliegtui
gen" van één land een overdreven begrip is?
Dan vergist gij u. In den vorigen oorlog, toen
de luchtvaart nog in zoo'n primitief stadium
verkeerde en de toestellen niet te vergelijken
waren bij de huidige Moord uit de Lucht-
machines, bouwde Fokker in een paar jaar
voor Duifechland al enkele duizenden toestel
len. Nu staan er in ieder groot land duizenden
gereed, honderdmaal gevaarlijker bewapend
dan de vorige maal, en de industrie staat klaar
om hun aantal te vertienvoudigen.
Als Wells dit voorspelt toont hij een vol
komen-werkelijk gevaar. Misschien zal zijn
waarschuwing nog bijtijds komen om inkeer
te helpen verwezenlijken. Men moet het maar
hopen.
R. P.
EEN OUD SPREEKWOORD:
Ik zou het wel weten, als ik het halen mocht,
in de Klompencentrale. Telefoon 11784.
(Adv. Ingez. Med.)
MIJNONGELUK IN POLEN EISCHT
VIER DOODEN.
Het A. N. P. verneemt uit Warschau: Lr de
steenkoolmijn Dorota nabij Sosnowiec heeft
zich in een ondergrondsche gaanderij een
instorting voorgedaan. Vier mijnwerkers wer
den gedood.
De aanrijding in de Jan van
Walréstraat.
Het 7-jarig jongetje overleden.
In ons nummer van Donderdag deelden we
mede, dat de vorige week Vrijdag op den
hoek Jan van WalréstraatHieronumus van
Alphenstraat het zevenjarig jongetje A. T.
Admiraal zoodanig door een wielrijder werd
aangereden dat het kind een schedelbasis-
fractuur kreeg.
In den nacht van Donderdag op Vrijdag
is het jongetje, zonder tot bewustzijn te zijn
teruggekeerd, in het St. Elisabeths Gasthuis
overleden.
De politie zet het onderzoek voort.
Door vier stralen uitbreiding
voorkomen.
Een auteurs-quaestie.
„Het Chineesche Landhuis".
Voor Zondagavond is in den schouwburg
Jansweg een volksvoorstelling aangekondigd
van „Het Chineesche Landhuis". Deze zou
gegeven worden door de Haarlemsche tooneel
vereeniging „Door Inspanning Uitspanning".
De directie van de N.V. Amsterdamsche
Tooneelvereeniging deelt ons heden mede, dat
zij het alleenrecht heeft voor de vertooning
van dit stuk in Nederland. Zij zal daarom
maatregelen nemen om deze opvoering niet te
doen plaats hebben.
Wij hebben ons gewend tot den heer Joh.
Kaart, directeur van den Jansweg-schouw-
burg. Deze deelde ons mede, dat D. I. U. dit
stuk al twee keer te Haarlem heeft opge
voerd. Hij kon zich pas hedenmiddag met het
bestuur in verbinding stellen om de quaestie
te bespreken.
De Amsterdamsche Tooneelvereeniging had
ook hem met haar bezwaren in kennis ge
steld.
RIJWIELON GELUKKEN.
Vrijdagmorgen moest de 38-jarige dame H.
in de Spaarnwouderstraat plotseling voor het
verkeer stoppen. Bij het afspringen van haar
fiets viel zij, waardoor haar linker onderbeen
brak. Door leden van den Ongevallendienst
werd zij verbonden, waarna zij per zieken
auto van de firma Mathot naar het Sint Eli
sabeths Gasthuis vervoerd werd.
Op den hoek van de Pijnboomstraat en
het Soendaplein werd de 70-jarige wielrijder
L. Vrijdagochtend door een anderen wiel
rijder aangereden. De heer L. viel en brak
zijn rechter knieschijf. Hij werd in de wo
ning van een geneesheer voorloopig verbon
den. waarna hij per taxi naar het Diacones-
senhuis vervoerd werd. Aan getuigen van
dit ongeluk en aan den anderen wielrijder
wordt verzocht, zich bij de politie aan te
melden voor het verstrekken van inlichtin
gen.
De Ramona te water gelaten.
Modern tankschip voor de Koninklijke
Shell.
ROTTERDAM, 22 Febr. (A. N. P.) Heden
werd van de scheepswerf van P. Smit Jr. te
Rotterdam voor rekening der Kon. Shellgroep
te water gelaten het 4000 tons stoomtank-
schip Ramona, bestemd voor de vaart in
Curacao. Dit, is de vierde tewaterlating, die
binnen een tijdsverloop van nog geen twee
maanden voor de Koninklijke Shell in ons
land plaats vindt. Het schip, dat in April a.s.
zal proefvaren, is ontworpen door de reederij
en volgens haar bestekken en plannen ge
bouwd. Het wordt met de modernste hulp
middelen uitgerust en voldoet aan alle eischen
van de scheepvaartinspectie en Lloyds register
Vrijdagavond is er een ernstige brand
geweest in de Pieterstraat, waarbij
slechts 't snelle en energieke ingrij
pen der brandweer erger heeft kun
nen voorkomen.
Het
woord is aan....
Augustus
Wat goed genoeg geschiedt
geschiedt snel genoeg.
Worden de Rijkskweekscholen
achtergesteld?
De heer K. ter Laan heeft aan den minister
van onderwijs, kunsten en wetenschappen de
volgende schriftelijke vragen gesteld
1. Heeft de minister aanleiding gevonden tot
het nemen van maatregelen naar aanleiding
i van de onderstaande opmerking in het jaar
verslag over 1934 van den inspecteur van de
onderwijzersopleiding?
„Hoewel ook deze inrichtingen (gemeente
lijke en bijzondere gesubsidieerde kweek
scholen) aan de noodzakelijke bezuinigingen
niet kunnen ontkomen, zijn ze nog ver van
het peil van aan verarming grenzende ver
sobering, dat Rijkskweekscholen hebben
bereikt."
2. Zoo ja, is de minister dan bereid zoo spoe
dig mogelijk voorstellen te doen tot het verlee-
nen van ruimere bijdragen, opdat den Rijks
kweekscholen de gelegenheid worde geboden
tot aanschaffing van leermiddelen en tot
betere verzorging van de schoolbibliotheken?
De brandweer in actie tijdens den brand in
de Pieterstraat.
Even na half negen werd brand gemeld in
het huis Pieterstraat 11, waar de firma Voet
een sigarenfabriek heeft verhuurd aan den
heer Meerman. Omwonenden zagen omstreeks
dezen tijd een rossig schijnsel door de ruiten
van dit huis en waarschuwden de brandweer,
die nagenoeg onmiddellijk ter plaatse was,
ook doordat de Pieterstraat op nog geen
honderd meter afstands is van de garage
der brandweerauto's.
De deur van het brandende huis was zoo
stevig gesloten dat deze met geweld moest
worden geopend, waarna de spuitgasten het
geheel met rook gevulde huis konden bin
nendringen. Ook een ruit moest het ontgel
den.
Spoedig stond de geheele omgeving in rook.
Dikke, zware en scherpe rookmassa's dreven
over de huizen in de richting van de Kruis
straat waar men duidelijk kon bemerken dat
in de nabijheid een flinke brand woedde,
Dit was ook inderdaad het geval. Lange
vlamtongen lekten hoog boven het dak uit
en er was zeer zeker sprake van een grooten
uitslaanden brand. Het eigenaardige van het
geval was dat zoowel op de bovenverdieping
als op den beganen grond een vuurhaard
was ontdekt, hetgeen aanvankelijk een moei
lijkheid opleverde om de oorzaak te kunnen
vaststellen.
De huurder van het huis was om half zeven
's avonds nog in het perceel geweest, doch
heeft toen niets verdachts ontdekt.
Later, toen de brand nagenoeg was afge
loopen, bleek dat de oorzaak gezocht moet
worden in de kachelpijp, die wellicht ver
stopt of vuil is geweest. Deze pijp loopt van
de benedenste verdieping, door een betrekke
lijk brandbare omgeving naar het dak.
Boven moet de brand zijn ontstaan en door
een koker zijn toen brandende stukken naar
beneden gekomen, waardoor ook op den be
ganen grond een begin van brand was ont
staan.
Dit laatste was spoedig gedoofd doch op
de bovenste verdieping woedde het vuur met
groote hevigheid. Vier stralen op de water
leiding waren noodig om den brand te be
perken, waarin de brandweer dan ook na
niet al te langen tijd slaagde.
Na ongeveer een half uur kon de staf in
rukken en toonde een verbrand en ten deele
gesloopt dak aan, dat deze week nog een
ernstige brand de Haarlemsche vrijwilligers
heeft bezig gehouden.
Vreugdebetoogingen met
ernstige gevolgen.
Gebouwen der Spaansche Katholieke partij
in brand gestoken.
Japansch-Mandsjoeiijsche troepen aan den oever van de Liaho. In deze streken
hebben den laatsten tijd geregeld grensincidenten plaats gehad.
MADRID, 22 Febr. A.N P.) Het bericht
van de aanneming der amnestieverordening
door de permanente commissie uit de Cortes
heeft in verscheidene plaatsen vreugde-be--
toogingen uitgelokt, die hier en daar tot in
cidenten aanleiding gaven. Zoo werden te
Boliulos del Candado in de provincie Huelva
de kantoorlokalen van de Accion Popular als
mede nationale vergaderingslokalen in brand
gestoken. Toen de politie de brandstichting
trachtte te verhinderen, werd zij met pistool-
vuur ontvangen. De beambten beantwoord
den het vuur, waardoor twee betoogers wer
den gedood en verscheidene anderen ernstig
gekwetst. De permanente commissie uit de
Cortes heeft den eersten minister Azana
machtiging verleend om, indien de omstan
digheden dit vereischen, den staat van oorlog
in het land af te kondigen.
Drukte aan de Spaansch-
Fransche grens.
PARIJS, 22 Febr. (A. N. P.).
Sinds eenige dagen heerscht een levendig
verkeer aan de grens tusschen Frankrijk en
Spanje. Talrijke Spaansche gezinnen hebben
hun vaderland verlaten en zijn naar Frank
rijk uitgeweken, terwijl aan den anderen kant
vele Spaansche communisten Franschen bo
dem verlaten en naar Spanje terugkeeren.
SNEEUWSTORMEN WOEDEN BOVEN
DENEMARKEN.
Uit Kopenhagen, 21 Februari
Drie dagen duren nu reeds de door den
sneeuwstorm veroorzaakte verkeersmoeilijk
heden. De toestand is echter nog verergerd
doordat vandaag nieuwe sneeuwstormen be
gonnen zijn te woeden. De trein uit Duitsch_
land, die vanmorgen om 6 uur in Kopenhagen
had moeten aankomen, maar die onderweg
was blijven steken, arriveerde pas vanmiddag
om 5 uur, d.w.z. met een vertraging van 11
uur, in Kopenhagen. Twee personentreinen,
met ongeveer 200 reizigers, zijn gisteren op
Seeland in den sneeuw vastgeloopen. De rei
zigers moesten den geheelen nacht en een deel
van vandaag in de treinen doorbrengen, tot
dat dezen er in slaagden de reis voort te zet
ten. Konenhagen heeft vandaag niet meer dan
de helft van de gebruikeliike hoeveelheid
melk en slechts een vijfde deel van de noodige
hoeveelheid vleesch ontvangen. (A. N. P.).
De Spaansche Cortes nam de amnestiewet aan
pag. 4
De Fransche Kamer keurde de maatregelen
tegen de Action Frangaise goed.
pag. 4
De oorlog in Oost-Afrika: de verdere op-
marsch der Italianen in het noorden.
pag. 4
Verschillende Tweede Kamerleden noemen
den toestand in Indië slecht.
pag. 3
De regeering heeft verklaard dat de plannen
inzake tunnelbouw te Velsen niet in het
ontwerp voor versnelden bruggenbouw zijn
opgenomen om dit ontwerp aantrekkelijk
te maken.
pag. 3
De crisis in Nederland in cijfers samen
gevat.
pag 2
Vrijdagavond heeft in de Pieterstraat te
Haarlem een uitslaande brand gewoed.
pag. 1
Ordeverstoorders bij de vertooning van „Hel-
denkermis" te Haarlem zijn uit de zaal
gezet.
pag. 5
Bij de wereldkampioenschappen voor dames
leidt Sonja Ilenie weer.
pag. 6
Bioscopen.
pag. 8
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Komende dingen.
pag. 1
Hoe ik groeide: Teleurstelling.
pag. 3
Van onzen Londenschen correspondent: Een
brok oud-Londen verdwijnt.
pag. 1
A. H. Loeff Bokma: Een tentoonstelling van
veel-zeggcnde doch stille getuigen.
pag. .3
Financieele Kroniek: Over de Amerikaansche
markt.
pag. 9
J. B. G.: De beteekenis van den Indischen
dans.
pag, 15
J. H. de Bois: De Maris-tentoonstelling te
Amsterdam.
pag. 15
J. B. Schuil: Indisch ballet.
pag. 15
Dr. W. G. N. van der Sleen: Benares
pag. 7
Ko Zweeres: Er zijn nog duinen in Kennemer-
land.
pag. 7
Jules Kammeijer: Blijft fit!
pag. 7
Vr. S.: Weder-opvoering van de eerste film-
vertooning in Londen.
pag. 8
Van onzen Londenschen correspondent: Het
mondorgel in de Queen's Hall.
pag. 8
Van een V. D. correspondent: Een Engelsche
spookhistorie.
pag. 5
Puzzlerubriek.
pag. 5
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op pag. 13.
