Het Oorlogsbabies. De Duitsche troepen in het Rijnland. 53e Jaargang No. 16168 Verschijnt dagelijks, hehalve op Zon- en Feestdagen. Maandag 9 Maart 1936 HAARLEM S DAGBLAD Directie: t. tV. rtEKEBOOM UITGAVE LOÜRENS COSTEK MAATSCHAPPIJ VOOR en ROBERT PEEREBOOM. COURANT-UITGAVEN EN AUGEMEENE DRUKKERIJ N.Y. Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM. ABONNEMENTEN: per week 0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden ƒ3.25, franco per post 3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad: per week ƒ0.05, p. maand ƒ0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.7254. Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkery: Zuider Buitenspaarne 12 Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600 Drukkerij10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810 Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230. AD VERTEN TiëN 15 regels 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames ƒ0.60 per regeL Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en aanbod 1—4 regels 0.60. elke regel meer ƒ0.15. Onze Groentjes zie hoofd rubriek. Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid 600.-, Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Duim ƒ2 Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Ver Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare vc 50.-, Wijsvinger 150.-, Elke andere vinger 50.-, Arm- of Beenbreuk f 30— lies Duim ƒ75.-, Verlies Wijsvinger ƒ75.-. Verlies andere vinger ƒ30.-. lorwaarden. DIT NUMMER BESTAAT UIT TWAALF BLADZIJDEN. HAARLEM, 9 Maart. Groote Gebeurtenissen. Hitiers rede heeft een geweldige sensatie in het met een nieuwen grooten oorlog be dreigde Europa gewekt. Hij heeft het Pact van Locarno opgezegd, de demilitarisatie van het Rijnland eveneens (en de daad bij het woord gevoegd door er zijn troepen te laten binnenrukken) maar anderzijds heeft hii zich bereid verklaard tot nieuwe overeenkom sten om den vrede in Europa te waarborgen. Die voorstellen behelzen in hoofdzaak een non-agressie-pact met België en Frankrijk, met Engeland en Italië als mede-garanten, met g0*'" militariseerde grens-zönes van Duitse: K België en Frankrijk. Duitsch- land is bereid ook Nederland in dit pact op te nemen, als de Nederlandsche regeering dat wenscht en de andere betrokken mo gendheden het ook wenschen. Verder stelt het een Europeesch „luchtpact" voor. met luchtvloten van gelijke sterkte van Duitsch- land, Engeland en Frankrijk. Onder zekere voorwaarden wil Hitier ook met Litauen, dat hij indertijd uitzonderde, een non-agressie pact sluiten. Op precies hetzelfde oogenblik heeft Mus solini aan den Volkenbond bericht, dat hij bereid is over den vrede met Abessynië te onderhandelen, en later bericht dat hij het offensief staakt. Maar dit is nu ineens een „tweede rangs-gebeurtenis" geworden. Hoofdzaak is het optreden van Duitschland. De Fransche premier Sarraut heeft in ant woord er op onmiddellijk het hooge paard beklommen. Frankrijk wijkt niet voor drei gementen, zegt hij. Het zal niet onderhande len als in strijd met plechtige verklaringen de Duitsche soldaat zich aan den Rijn pos teert. Plet wenscht handhaving van de waar borgen van Locarno. Sarraut heeft bovendien eenige militaire veiligheidsmaatregelen ge nomen, die evenwel niet zeer verstrekkend ziin, en vandaag beraadslagen de ondertee kenaars van het Pact van Locarno te Parijs. Morgen brengt Flandin de zaak in Genève voor den Volkenbond. Engeland .houdt zich erg bedaard en kijkt de kat'uit den boom. Amerika houdt zich afzijdig. In Italië schijnt men de situatie nogal behagelijk te vinden, hetgeen niet ver wonderlijk is, want in dezen toestand heeft Mussolini een betere kans op een voor hem dragelijken vrede. Wat moeten wij-in-Nederland nu van deze nieuwe situatie denken? Laten we ons maar niet teveel verdiepen in de vraag, wie er nu eigenlijk gelijk heeft. Daar schiet men toch niets mee op. Het is zeker dat de bepa lingen van het Pact van Locarno het sluiten van een Fransch-Russisch verdrag in juridi- schen zin niet uitsloten. Hitier beroept zich dan ook niet op schending van een verdrags artikel door Frankrijk. Hij zegt eenvoudig dat hij beide verdragen onvereenigbaar vindt en daarom stapt hij uit het Pact van Lo carno, en bezet hij bovendien het Rijnland. Dit is rechtens niet goed te praten. Maar ik herinner er aan dat de overwinnende onder teekenaars van het Verdrag van Versailles zich verplicht hadden te ontwapenen en het tegendeel hebben gedaan, nl. zich zwaarder bewapenen. Dat is rechtens evenmin goed te praten. En Italië heeft het Volkenbondspact en het Kellogg Pact geschonden, enzoovoorts enzoovoorts. Disputen over de vele verdrags-schendingen baten niets. Aangezien men internationaal onvoldoende georganiseerd is met Duitsch land, Amerika en Japan buiten den Volken bond om een internationaal recht te hand haven zijn alle verdragen waardeloos als zij niet op een grondslag van onderling vertrou wen en wil tot samenwerking berusten. Stuk voor stuk. worden ze tot „vodjes papier" gede gradeerd omdat er geen politie is die op hun naleving toeziet en den overtreder bij de kraag pakt, en geen rechter die hem veroor deelt. De Nederlandsche strafwet zou binnen een kwartier een vodje papier zijn als er geen politie en geen rechters waren om haar nale ving te waarborgen. Nu zegt Hitier de Duitsche verdrags-ver- plichtingen niet op zonder meer te doen. Hij stelt meteen een nieuw Locarno voor, dat kennelijk (gezien de opneming van „garan ten" in zijn plan) ook ten doel heeft dat als een der onderteekenaars een ander aanviel de overigen den aangevallene te hulp zouden snellen. Hij verklaart zich hetgeen uiterst belangrijk is onder deze voorwaarden be reid tot terugkeer van Duitschland in den Volkenbond. De uitnoodiging aan Nederland om aan een dergelijk verdrag deel te nemen, die overigens niet als voorwaarde voor de totstandkoming van het geheel gesteld wordt, zal Nederland m. i. niet aanvaarden. Dat ligt, althans in de beperkte formatie van onderteekenaars, door Hitier voorgesteld, niet op onzen weg. Wij ma ken deel uit van het veel grootere geheel dat Meer dan honderdduizend oorlogsbabiesin het eerste jaar van den wereldoorlog géboren, zijn in Frankrijk onder de wapens geroepen.) Babies uit de oorlogsjaren, Nu volwassen legerscharen, In den dienst van 't vaderland, Met het wapen in de hand. Weet u nog, hoe werd gezworen, In die dagen van weleer, Bij die babies, pas geboren. Nimmer, nimmer oorlog meer! Babies uit die bange dagen, Die hun vader nimmer zagen, Met de angst in het gemoed, Door de moeder opgevoed. Die hun vader toen verloren. In den strijd op 't veld van eer; Weet u nog, hoe werd gezworen Nimmer, nimmer oorlog meer! Babies uit die booze uren, Die nu zelve leeren vuren. Klaar gemaakt in vredestijd, Voor een mogelijken strijd. Zal het hun ook zijn beschoren, Weg te trekken uit hun huis, Spoedig, op hun beurt, verloren, Onder 'n simpel houten kruis? Babies uit de oorlogsjaren, Weder dreigen er gevaren, Weder ducht het menschdom thans Nieuwe wereldoorlogskans. Weder worde het gezworen: (Die gelofte eischt de eer, Na die eed van lang tevoren) Nimmer, nimmer oorlog meer! P. GASUS. RacHodislributie, Haarlem. 't Is' de radio-distributie, Die per dag voor zeven cent, Zestien uren lang genoegen. Daaglijks naar Uw woning zendt. (Adv. Ingez. Med.) de Volkenbond is ,en moeten ons niet in het gevaarlijke wespennest van een verdrag tus- schen groote mogendheden (plus België) gaan steken. Het voorstel-Hitler op zichzelf behoeft men, ondanks de bezetting van het Rijnland die ermee gepaard is gegaan, niet met pessimisme te bezien. Het gejuich van de Rijnlandsche bevolking en de emotie in Parijs zijn kleine incidenten zonder .verdere beteekenis. Laat men liever de zaak wat dieper beschouwen, en Sarraut's rede ook maar niet te schrikba rend opvatten. Over zeven weken zijn er ver kiezingen in Frankrijk, zal vermoedelijk de linkerzijde de overwinning behalen en zal de Centrum-man Sarraut wel moeten aftreden. Naar aanleiding daarvan hoop ik morgen in een artikel op de Fransche situatie terug te komen. Beziet men de zaak grondiger, dan blijkt uit de groote gebeurtenissen van 1.1. Zaterdag dat Hitier op vrede aandringt, al is het dan vol gens zijn voorstel maar voor 25 jaar, terwijl op hetzelfde oogenblik Mussolini de kans aan pakt om van zijn Abessynisch avontuur ver lost te raken, en zelfs zijn offensief staakt. Dat is veelbeteekenend. Er komt een nieuw streven naar werkelijke oplossingen in den Europeeschen heksenketel naar voren. Dat dringt meer dan ooit. Als Europa zijn een heid niet vindt, zal het aan zijn verdeeldheid ten gronde gaan. En niemand, ook de wapenindustrieën met hun uitgestrekte en uiterst kwestbare bedrij ven niet, durft den luchtoorlog aan. Niemand durft zijn hoofdstad aan een luchtbombarde ment blootstellen, dat niet kan worden weer staan. De luchtvaart, het grootste gevaar voor een volgenden oorlog, oneindig machtiger dan in 19141918, geeft tegelijk de beste kans op een Halt! Terug! aan den rand van den af grond. Sarraut kan nu wel protesteeren tegen Hit ler's optreden, maar het baat hem niets als de Engelschen er anders over denken. En daar lijkt het "al erg op. Men zal als gevolg van deze gebeurtenissen een eerlijke poging moeten doen om te Genève tot overeenstemming te komen, niet op de domme.en verouderde basis van benadeeling van den ander, maar op grond van gemeen schappelijke Europeesche belangen. Hitler's voorstel is daartoe niet afdoende oplossing, maar het is een belangrijk uitgangspunt. Men zal de richting van Europeesche eenheid uit moeten tenzij men den oorlog wil. Wie heeft den „moed" tot den oorlog?beter gezegd: wie is er gek genoeg voor? En de basis van de nieuwe eenheid móet FranschDuitsche samenwerking zijn. S. Indrukken van den intocht in Düsseldorf. (Speciale correspondentie). Wij rijden door het Rijnland. Steden en dorpen zijn overal in feestgewaad gehuld. De hoofdstraten zijn herschapen in een vlag- gen-allee. Op de hooge liftschachten der mijnen, op molens, fabrieksschoorsteenen, op alle mogelijke gebouwen wapperen de ha- kenkruisvlaggen. Op dezen zonnigen Zater dagmiddag biedt het Rijnland inderdaad een feestelijken aanblik. Maar toch: van een jubelstemming is niets te bemerken. De S.A. beleeft een grooten dag. Overal trekken de bruine troepen uit met hun hoempamuziek voorop. De bevol king heeft er ternauwernood belangstelling voor. In Wesel groepen wat menschen samen voor de kazerne, waarin reeds vroeger afdee- lingen van de z.g. grüne Polizei zijn gelegerd. Het muziekcorpsj e speelt op de groote bin nenplaats marschmuziek. De belangstellen den voor de poort informeeren of er al nieu we troepen zijn aangekomen. Dit blijkt niet het geval te zijn en men weet ook niet of de oude vestingstad, vermaard door de verove ring door Frederik Hendrik in onze vader- landsche geschiedenis, versterking van gar nizoen krijgt. De troepen worden echter in volle uitrusting gereed gehouden om elk oogenblik te kunnen uitrukken. We rijden verder. Overal vertoonen de plaatsen hetzelfde beeld. Vlaggen op tal van gebouwen; alleen de torens der kerken dra gen nergens het symbool van het „Derde Rijk". Van een feeststemming bespeuren we nergens iets. De menschen geven overal hun groote bewondering voor de daad van den „Führer" te kennen, maar „himmelhoch jauchzend" is nergens de toon. Vooral valt ons dat op in Düsseldorf, waar in den val lenden avond de geheele S. A. der stad met de vaandels en de muziek voorop naar het 'station trekt. Velen verwachten, dat de bruin hemden de nieuwe troepen zullen verwelko men. Honderden stroomen op het stations plein te zamen, waar de S. A. troepen zich in front voor het gebouw scharen, terwijl de marschmuziek weerklinkt. Is er een misverstand in het spel? De lei der vertelt ons, dat er 600 man troepen wor den verwacht, maar na eenigen tijd geeft hij order om rechtsomkeert te maken. De troe pen komen pas morgen, aldus wordt meege deeld. En, in korten tijd heeft het stations plein weer zijn gewone aanzien. In het café van de Löwenbrau trekt het S. A. muziek corps binnen om daar verder den geheelen avond te concerteeren. Het eenige. dat er op wijst, dat dit een bijzondere dag is, is de groote belangstelling, welke er bestaat voor de extra edities dei- bladen. Tegen half acht komen de „Sonder- ausgaben" uit, waarin een proclamatie tot de bevolking is gericht met de mededeeling, dat de troepen, beginnende Zondagmorgen om half tien. Düsseldorf zullen binnen mar- cheeren. De verwachting wordt uitgesproken, dat de bevolking de „bevrijders van het Rijn land" op waardige wijze zal ontvangen Maar verder blijkt Zaterdagavond in Düs seldorf weinig van de groote gebeurtenis. Het indrukwekkendste moment van dien dag was geweest, toen des middags, nadat Hitier zijn rede had uitgesproken, de klokken be gonnen te luiden. In het Noord-Oosten ver- B. B. C. BEHANG Apart, gezellig en goedkoop S00 soorten uit voorraad leverbaar EERSTE SCHOTENSCHE PAPIERHANDEL Gen. Cronjéstr. 135 Telefoon 11657 Vakkundig personeel (gratis afrsnden) (Adv. Ingez. Med.) H. M. BAKKER toonde zich toen een eskader vliegtuigen, dat boven deze metropool van het Rijnland cirkelde. Het was voor velen een symbool De gesprekken in de cafés zijn natuurlijk gewijd aan de daad van Hitler, die men bui tengewoon toejuicht. Het is duidelijk, dat Hit- Ier hiermede in het katholieke Rijnland nog belangrijk aan populariteit heeft gewonnen. Men beschouwde het langs den Rijn als iets onwaardigs, dat Duitschland over dit deel van zijn eigen Rijk niet het volle zeggenschap had. Thans waakt het leger weer over de rivier. „Lieb Vaterland kannst ruhig sein, Fest stelu und treu die Wacht, die Wacht am Rhein". Zoo is de meening van schier alle Rijnlanders. Aan een tafeltje zitten een paar veteranen uit den wereldoorlog, die ons vol trots vertel len van de daad van hun „Führer". Een van hen zegt ons, dat de wrevel, welke bij vele oud-strijders bestond over de moeilijkheden met de „Stahlhelm", thans met één slag ver geten zijn. Een duidelijk bewijs, dat Hitier door het opzeggen van het Locarno-pact vele duizenden voor zich gewonnen heeft. Natuurlijk zijn de vrouwen ook vol van Hitler's rede. Maar dicht bij ons in de buurt hooren we een gesprek van twee dames, die vreeselijk klagen over de boterschaarste. Uren moesten zij in de rij staan om een half pondje te bemachtigen. Een bewijs dat er nog wel zorgen in het „Dritte Reich" zijn De troepen trekken Düsseldorf binnen Zondagmorgen heerschte er reeds vroeg na bij het hoofdstation van Düsseldorf groote be drijvigheid. Hier zou de opmarsch der cavale risten en vliegers een aanvang nemen. Toen wij bij het station kwamen, stond links reeds een gedeelte van het cavalerie-regiment, dat vroeger ook in Düsseldorf lag, doch na den wereldoorlog in Hamm kwartier had, opge steld. De Düsseldorfers genoten kennelijk van het schouwspel, dat men zoo lang had moe ten missen. Het werd op het stationsplein drukker en drukker. Een keurige groep Hitlermeisjes kwam aan- gemarcheerd en stelde zich over een grooten afstand langs de trottoirs op. In de handen hielden de meisjes bouquetjes, waarmede straks den binnenrukkende militairen hulde zou worden gebracht. Plotselnig verscheen aan den stralenden hemel een luchtballon, die voor een oogenblik aller aandacht opeischte. Een oogenblik later was het een handige fo tograaf, die bezield met heilig beroepsvuur en gebaren, die een filmster hem nauwelijks zou kunnen verbeteren, de wachtende schare eeni gen tijd vermaakte. Eindelijk, het was inmiddels half elf ge worden, was het groote moment aangebroken. Het muziekcorps te paard zette een cavalerie- marsch in en daar zette de lange stoet van cavaleristen en vliegers zich in beweging. Voorop gingen twee auto's met de officieren van den staf, daarachter reed het muziekcorps waarop het regiment met tenslotte de vliegers volgden. In den stoet werden vele veldkeukens, stuk ken licht veldgeschut en caissons meegevoerd. Het was een fleurige stoet, die daar door de met duizenden belangstellenden omzoomde straten trok. Overal werden de militairen met luide toe juichingen en „Heil"-geroep ontvangen, ter wijl er druk met zakdoeken en hakenkruis vlaggetjes gewuifd werd. Het spreekt bijna vanzelf dat de straten, waardoor de stoet trok kwistig met hakenkruisdundoek versierd wa ren. De Hitlermeisjes weerden zich dapper en wierpen de militairen het eene ruikertje na het andere toe, die triomfantelijk aan het tuig van de paarden werden bevestigd! Aan het einde van den tocht door de stad vond bij het prachtige Ulanengedenkteeken aan den Rijn een parade plaats, welke werd afgenomen door generaal-majoor Kühne. Aan den voet van dit Ulanenmonument was ter gelegenheid van dezen historischen dag een groote krans gelegd, terwijl twee ulanen in hun fraaie oude parade-uniformen de wacht hielden. Onder het spelen van den eenen marsch na den anderen trokken de cavaleris ten langs hun commandant, die glimlachend zijn troepen, die zulk een uitstekenden indruk maakten, keurde. Veel indruk maakte het voorbij marcheeren van de vliegers, die den ouderwetschen stram- men parade-pas demonstreerden. Dit was het einde van den intocht van den nieuwen wacht aan den Rijn. Gedurende den tocht door de stad en de pa rade cirkelden voortdurend twee luchtesca- drilles, in fraaie formatie, boven de troepen. I Het woord is aan.... Cicero Er z{jn twee manieren om een geschil te regelen: door overleg of door geweld. De eerste methode behoort de menschelijke te zijn. De tweede is die x>an de beesten. Na het Duitsche besluit. Frankrijk teekent verzet aan. Volkenbondsraad Vrijdag bijeen. Als antwoord op het Duitsche be- besluit tot opzegging van het Lo- carnopact en de herbezetting van Rijnland door de Duitsche troepen heeft de Fransche ministcr-prcident Sarraut gisteravond een radiorede ge houden, waarin hij het optreden van Duitschland scherp veroordeelde en o-m. verklaarde, dat Frankrijk niet tot onderhandelen bereid is, zoolang de Duitsche troepen aan den Rijn oever liggen. De Volkenbondsraad is tegen Vrij dag 13 Maart bijeengeroepen. Morgen vergaderen te Parijs de vertegenwoordigers der Locarnolan- den. De Duitsche Rijksdag zal ontbon den worden. Op 29 Maart vinden nieuwe verkiezingen plaats. (Men zie pagina 4) De verbinding Haarlem-Noord* Bloemendaal. De tunnel voor voetgangers bij het station Bloemendaal. Met de Nederlandsche Spoorwegen is on derhandeld over het maken van een onder doorgang voor voetgangers onder het empla cement Bloemendaal van den spoorweg Haarlem—Uitgeest. Deze onderhandelingen hielden mede verband met het feit, dat de exploitant van bouwgronden ten Oosten van genoemden spoorweg, H. Smolenaars. te Bloemendaal, veel belang heeft bij de tot standkoming van een tunnel daar ter plaatse. Het resultaat van bedoelde onderhande lingen is geweest, dat de Nederlandsche Spoorwegen zich bereid hebben verklaard voor rekening van de gemeente een onder doorgang te maken. De totale kosten ziin geraamd op f 35.800. De aan de Nederlandsche Spoorwegen te be talen kosten zullen door de gemeente en H. Smolenaars, ieder voor de helft worden ge dragen. Dit voorstel wordt a.s. Woensdag in den Haarlemschen raad behandeld. Tennispark „Brederode" Zeer gunstig gelegen Modern comfort. Bespreekt thans Uw banen. Inlichtingen bij SPORTHUIS „HAARLEM" GROOTE HOUTSTRAAT 123 - TELEF. 12215 (Adv. Ingez. Med.) Adolf Hitler tijdens zijn rede in den Duitschen Rijksdag, waarin hij de opzegging van het Locarnoverdrag en de wederbezetting van de Rijnzöne door de Duitsche troepen bekend maakte. Achter den Führer de voorzitter van den Rijksdag, minister Goering. DE FRANSCHE MINISTER-PRESIDENT SAR RAUT HEEFT IN EEN GISTEREN GEHOU DEN RADIOREDE VERKLAARD, DAT FRANKRIJK GEEN GENOEGEN NEEMT MET HET JONGSTE DUITSCHE BESLUIT. pag. 4 DE VOLKENBONDSRAAD IS TEGEN VRIJ DAG A.S. BIJEENGEROEPEN. MORGEN VERGADEREN TE PARIJS DE VERTEGEN WOORDIGERS VAN DE LOCARNO-LAN- DEN. pag. 4 DE DUITSCHE RIJKSDAG ZAL ONTBONDEN WORDEN: NIEUWE VERKIEZINGEN OP 29 MAART. pag. 4 Volgens berichten uit Asmara zouden de Ita lianen iedere militaire activiteit in Abes synië opgeschort hebben. pag. 4 De voorstellen, welke Hitler Zaterdag heeft gedaan. pag. 10 De Nederlandsche pers over Hitler's rede. pae. 3 De Nieuwe Haarlemsche Kunstkring heeft groote plannen. pag. 3 ARTIKELEN. ENZ. R. P.: Groote gebeurtenissen. pag- 1 Speciale correspondentie: De Duitsche troe pen rukken het Rijnland binnen. pag. 1 Criticus over den wedstrijd E. D. O.Zee- burgia. pag. 6 De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge nomen op pag. 2.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1936 | | pagina 1