Veilig spoor. Kroon-Behangsels 53e Jaargang No. 16190 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen. Vrijdag 3 April 1936 HAARLEM S DAGBLAD Directie: P. VV. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM. ABONNEMENTEN: per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden ƒ3.25, franco per post 3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad: per week 0.05, p. maand 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.72^. UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V. Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12 Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600 Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810 Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230. Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM. ADVERTENTIëN 15 regels f 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames ƒ0.60 per regel. Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag eö aanbod l4 regels 0.60. elke regel meer 0.15. Onze Groentjes zié hoofd rubriek. Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid f 600.-, Overlijden 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog 400.-, Duim 250.-, Wijsvinger 150.-, Elke andere vinger 50.-, Arm- of Beenbreuk 30.— Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Verlies Duim f 75.-, Verlies Wijsvinger f 75.-, Verlies andere vinger ƒ30.-. Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden. DIT NUMMER BESTAAT UIT ZESTIEN BLADZIJDEN. HAARLEM, 3 April. De Geschiedenis. De Raad van den Volkenbond heeft de regeeringen uitgenoodigd vóór 1 Juli a.s. te berichten of zij een door den Raad opge- stelde verklaring willen onderteekenen, waar bij het onderwijs in de geschiedenis aan be paalde beginselen wordt gebonden. Doel is natuurlijk, een betere internationale ver standhouding te bevorderen. Ik vestig de aandacht op het artikel, dat onze correspon dent te Genève vandaag over deze belang rijke zaak geeft. Als u dat leest, wordt meteen uw aandacht weer eens gevestigd op het zeer uitgebreide werk dat de Volkenbond „op langen termijn" heeft ondernomen en dat van ver-strekkende beteeken.is moet zijn. Veel menschen weten daar niets van. Zij zien niet anders dan de voortdurende po gingen om de internationale politieke geva- ren-van-het-oogenblik óp te lossen, zij vin den het resultaat van die pogingen onvol doende omdat zij in den waan verkeeren dat in zeventien, jaar tijds wereldproblemen opgelost- hadden moeten worden, die door tientallen eeuwen heen gegroeid en steeds meer gecompliceerd zijn. Zij interesseeren zich niet voor de ontzaglijke hoeveelheid ar beid die op het gebied der z.g. intellectueele samenwerking "verricht.wordt, en weten er daarom eenvoudig niets van. Het is altijd makkelijker zich niet op de hoogte te stel en maar te veroordeelen. Ook zijn deze din gen niet sensationeel, en hun resultaten kun nen alleen op den langen duur groot zijn. Het zou ondankbaar werk zijn voor degenen die het verrichten, indien die menschen hun voldoening afmaten naar de mate van zijn succes die zij bij hun tijdgenooten behalen. Maar er zijn gelukkig nog stille, volhardende werkers genoeg wier devies is: „Men reek'ne d' uitslag niet, maar teil' het doel alleen". In de bewuste verklaring, door de Volken- bondsvergadering bekrachtigd, komen de vol gende hoofdpunten voor: bevordering van uitgebreider kennis omtrent de geschiedenis van andere landen acht geven op de elemen ten, die de onderlinge afhankelijkheid dei- volken in het licht stellen, tegengaan van het kweeken van vooroordeelen tegen andere volken, instelling van nationale commissies van deskundigen voor de herziening van ge schiedenisboeken, die het recht hebben el- kaars hulp in te roepen. Onze correspondent herinnert eraan dat vroeger reeds aan iedere nationale commissie voor intellectueele samenwerking het recht is toegekend bij andere nationale commissies aan te dringen op gewenschte verbeteringen in haar leerboeken over geschiedenis. Geen enkele commissie zou zich dus in een derge lijk geval over inmenging van het buiten land kunnen beklagen. Inderdaad zijn op deze wijze reeds verschillende verbeteringen in de geschiedenisboeken aangebracht. Is dit niet van groot belang? Natuurlijk is het dat! En nu kan men gemakkelijk sceptisch gaan doen over de jongste Verklaring- die Genève aan de regeeringen ter onderteekening heeft voorgelegd. Men kan zeggen: Duitsch- land is er niet bij. Japan is er niet bij. Som mige regeeringen zullen weigeren te onder teekenen. Andere zullen wel teekenen, maar de verbetering van het geschiedenisonderwijs blauw-blauw laten. Ja zeker. Maar dat zijn alleen maar de schaduwzijden. Waarom moeten zooveel men schen de lichtzijden eeuwig en altijd negee- ren? Het is onjuist en het is dom. Vele lan den zullen teekenen en de zaak wèl ter hand nemen. Dat is zeker, want door het werk dei- nationale commissies voor intellectueele sa menwerking zijn al verbeteringen in geschie denisboeken bereikt. Tengevolge van deze actie zal men er in verscheidene landen toe komen, het gansche geschiedenis-onderwijs eens critisch te bezien. Dit zal tot groote ver beteringen moeten leidenniet binnen een jaar, maar op den duur. „De waarheid is op weg, niets zal haar tegenhouden", zegt een Fransch spreekwoord. Nu, dit is een lange weg. die niet in een snel tempo kan afgèlegd wor den. Maar moet men het werk daarom na laten? Moet het daarom met schouderophalen en scepticisme bejegend worden? De tallooze onjuistheden en chauvinismen uit geschiedenisboeken alle uit te roeien is na tuurlijk niet mogelijk. Maar men kan zeer veel doen. Men kan er veel flagrante onwaarheden uit verwijderen, vooral voorkomen dat zij haat en wantrouwen tegen andere volken aan- kweeken, en men kan ze zeer belangrijk uit breiden cloor de aandacht te vestigen op de groote daden, door die andere volken vol bracht en op het belangrijke cultuurwerk, door de beste zonen dier andere vólken ver richt. Vanzelf zal men er toe moeten komen de historie niet uit te beelden als een reeks oor logen en rampen, zooals in zooveel gevallen (De statistiek wijst uit, dat de Nederlandsche spoorwegen in ruim 10 jaar tijd duizend millioen men schen vervoerden en dat er slechts zeven bij ongelukken om het leven kwamen Wat is er niet over de sporen gepra.at. Vooral in de laatste tien jaren, Het is een bedrijf, dat in 't strafboekje staat, Voor telkens weer nieuwe bezwaren; Van dit is niet goed en van dat is verkeerd, En men gaat niet mee met de tijden, Je krijgt soms den indruk dat niemand waardeert, Dat hier nog steeds spoortreinen rijden. Dan lees je zoó'n cijfer van duizend millioen, Dat men in tien jaar moest vervoeren, Je denkt; daar is toch nog zoowat voor te doen, Al wil het bedrijf niet goed boeren. Wat dat niet aan zorgen en werken vereischt, Aan deugdïijke organisatie. Dat ieder op tijd volgens 't spoorboekje reist, Dat is toch een heeie prestatie. De eene gaat weg en de andre komt aan, Om weer op zijn beurt te verdwijnen, Elk uur eiken dag is het komen en gaan Op al die verschillende lijnen. Van duizend millioen in een dikke tien jaar. Verloren er zeven het leven, Geen enkel verkeer is er zonder gevaar. De rest is behouden gebleven. Wel niemand die reist in ons land met den trein, Vreest niet ter bestemming te komen, Het feit, dat de aankomst behouden zai zijn. Wordt als vanzelfsprekend genomen. Men moppert en klaagt over spoorwegtransport, Daarom wou 'k er even op wijzen, Wat of er misschien dan ook weieens aan schort: Waarmee kun je veiliger reizen? P. GASUS. Een weelde voor het oog in Uw woning. Alléén Groote Houtitraat 179, Tel. 14269 (Adv. Ingez. Med.) nog steeds gebeurt. In Engeland bijvoorbeeld op de scholen wordt zóó weinig aandacht ge schonken aan de geschiedenis van andere volken, dat men daar wel een heel uitgebreide taak te volbrengen heeft. Maar ook in ons eigen land hapert er nog heel wat aan. Niet alleen van Volkenbondszijde wordt naar waarheid, onpartijdigheid en vollediger voorlichting in het onderwijs der geschiede nis gestreefd. Onze tijd kenmerkt zich ook in de litteratuur door een grooter streven naar juiste historische voorlichting dan ooit te voren bestaan heeft. Naast de werken der we tenschappelijke historici mag men die van vele romanschrijvers noemen, die in den vorm, ge woonlijk aangeduid als „vie romance", welis waar vaak hun fantasie wat te veel vrij spel laten maar in hun romantische herschepping door de bewondering of belangstelling voor den held of de heldin van hun roman be- heerscht worden, en niet door kinderachtig chauvinisme. Schrijvers als Zweig en Ludwig, vooral de eerste, hebben er als Duitschers ontzaglijk veel toe bijgedragen de historie van Frankrijk beter te doeon begrijpen. Een Franschman als André Maurois heeft in zijn boek over Disraeli een prachtig stuk Engel- sche historie gegeven van de tweede helft der vorige eeuw. De Engelschman Philip Guedalla heeft een uitstekend en voor dezen tijd typeerend boek geschreven over Napoleon III, onder den titel „The Second Empire". Zoo zouden er in alle ïanden, ook in ons land, reeksen belangrijke publicaties te noemen zijn over historische riguren van andere landen." Ik noem nog b.v. Robert Neumann's boek over een belangrijk Deensch tijdvak der 18e eeuw („Koning, Ko ningin en Dictator") dat de episode-Struensee behandelt, en Siegfried van Praag 's pas-ver schenen werk over La Pompadour. Belangrijk werk zou verricht kunnen wor den door Genève ais het in alle landen de studie der geschiedenis, uit onverdachte bronnen, voor de opleiding van journalisten zou kunnen bevorderen. Hoe men daarover in Geneefsche kringen denkt zal ik eens on derzoeken, en ik hoop er u mededeelingen over te kunnen doen. Inderdaad: op langen termijn, groeit een nieuwe internationale saaienwerking, al le vert deze tijd ook nog zooveel crises en ge varen op. Is het soms niet de moeite waard, aan een betere toekomst voor onze kinderen te werken? R. P. DE HINDENBURG PASSEERT DEN AEQUATOR BERLIJN, 3 April (A.N.P.) Volgens hier ontvangen berichten had het luchtschip Hin denburg gisteravond te 20 uur een afstand af gelegd van 376 zeemijlen. Vrijdagmorgen te gen 3 uur werd de evenachtslijn gepasseerd, waarbij de doop der nieuwelingen heeft plaats gehad. Vanmorgen iets over zessen vloog het luchtschip over het eiland Fernando Noronha. (Adv. Ingez. Med.) De sterrenhemel en onze aanleg. Een causerie over astrologie. Gedurende de dertig jaren, dat het Ne- derlandsch Astrologisch Genootschap thans bestaat, heeft het eigenlijk geen bestrijding ondervonden. Aldus ving de heerTh. J. J. Ram Donderdagavond zijn causerie over astrolo gie, die hij hield voor de afdeeiing Haarlem van genoemd genootschap, aan. Tegenstand ondervond men genoeg, in den zin van argüfnen ten-a-priori, van onge loof en afkeerigheid-zonder-onderzoek. Doch een werkelijke bestrijding kwam er nooit. Nimmer kwam een wetenschappelijke tegen stander beslagen op het ijs. Men hoorde nooit: Ik heb van de astrologie een studie gemaakt, ik heb die horoscopen getrokken volgens uw methoden en die uitkomsten ge kregen. Doch de feiten weerspreken deze met geheel andere uitkomsten. Indien wij op deze wijze waren bestreden, aldus de spreker dan zouden wij kunnen zeg gen. dat wij het hard te verduren hadden gehad. Nu ontmoeten wij slechts ongeloof en wantrouwen en het gerucht dat de astrologie een geslaagd soort bijgeloof is. Men moet, zeide de heer Ram. voorioopig in het midden laten of het verband tusschen de gebeurtenissen in het hemelruim en de menschelijke aanleg., zóó is, dat de eerste als oorzaak moeten worden beschouwd van de laatste. Deze kwestie is voorioopig niet van het dringendste belang. Waar het om gaat is dat er een verband zou bestaan tusschen deze twee groepen verschijnselen, onverschil lig of dit een verband van onder- of neven geschiktheid is. In den ruimsten zin kan men zeggen dat de astrologie is de werking van de „straling" in het algemeen. Deze „straling" is datgene wat „het eene" met „het andere" verbindt. Als men een cosmos aanneemt dan ligt het voor de hand dat ieder deeltje moet deelen in den toestand van het geheel. Indien men dit toepast voor het menschelijk leven wil dat dus zeggen: als men het tijdstip van de geboorte kent. kan men den toestand van de kosmos bepalen. Kent men deze. dan kan men daaruit afleiden den toestand, de aan leg van het individu. Als men hierin werkelijk zou slagen dan zou de waarde van de astrologie zeer groot zijn. Als voorbeeld noemde de heer Ram de geesteszieken. Zij die een aanleg in die rich ting bezitten kunnen veelal geholpen, en in ieder geval voor veel leed gespaard worden als men van den beginne af deze aanleg kent. Hierop ging de spreker in op de historie van de astrologie. Het hoogtepunt heeft ge legen in het oude Chaldea. Daar was zij in het hoogste aanzien, een aanzien dat wij zien tanen, tot in de 19de eeuw het woord „astroloog" gelijk stond met. „oplichter". Het meest waardeering vindt de astrologie bij haar grooten bestrijder uit de 19de eeuw Troels Lund. Hij ziet er in den ouden tijd in een volmaakt denksysteem dat iedereen be vredigde, totdatCopernicus kwam. Dit „totdat" is typeêrend volgens den spreker. Het maakt immers juist niet het minste verschil of een planeten-systeem om de aarde of om de zon heen draait! Hierop deelde de heer Ram nog een en ander mede over genomen proeven, waarna hij besloot met een uiteenzetting over de organisatie van het genootschap. Het talrijke publiek, dat het zaaltje in ho tel „de Leeuwerik" geheel vulde, dankte voor de causerie met een warm applaus. De Strandweg te Zandvoort. De winkels worden gesloopt. In de geheime zitting van den Zandvoort- schen gemeenteraad, die Donderdagavond laat gehouden werd, is in principe besloten, de winkels aan den Strandweg te sloopen. Baron Von der Heydt, die zooals men weet in de nabijheid woont en die gaarne een on gehinderd uitzicht op den Strandweg heeft, zal een vergoeding van f 10.000 betalen. De gemeente zal de winkels en tevens de stee- nen toilets sloopen. Dit zal zoo spoedig mo gelijk gebeuren, nog vóór het zomerseizoen. De afwerking van den Strandweg kan dan echter dit jaar niet meer gereed komen. Gereformeerde kerk te Haarlem. Bevestiging van den vierden predikant. Eenige weken geleden deelden wij reeds mede, dat bij de Gereformeerde Kerk te Haarlem (voor de wijk Haarlem-Noord) be roepen is Ds. C. Veenhof te Harkstede. Naar wi.i thans vernemen is het de bedoe ling. dat Ds: Veenhof in het begin van Juni bevestigd zal worden. Wie als bevestiger zal optreden is nog niet bepaald. De ontvangst der Duitsche voorstellen in Engeland. Onvoldoende als antwoord op het Locarno-memorandumwel basis voor verdere onderhandelingen. LONDEN, 2 April. (Van onzen correspondent). Niet zonder hoop. Verzoenend in toon. Dat o.a. zijn de opmerkingen, die men hier hoort, over de Duitsche voorstellen. Er komen ver klaringen over historische feiten in voor die men in Engeland in geen geval kan aanvaar den. Hitier schijnt verder zijn best te hebben gedaan de openbare meening in dit land guns tig voor zijn politiek te stemmen. Als een ant woord op de voorstellen der Locarno-landen schiet het Duitsch document tekort. Maar het rechtvaardigt zonder twijfel verdere pogingen om tot onderhandeling te komen over een Europeesche regeling. Men is hier verheugd over het feit, dat Hit- Ier tenslotte toch niet de eischen van een tus- schenperiode heeft veronachtzaamd. Die tus- schenperiode is een denkbeeld van de Locar- no-vier. Ze moest worden gebruikt om de rechtspositie te herstellen, die is vernietigd door Duitsehland's verloochening van het Locarno-Pacht. Het voorstel voor een gede militariseerde Rijnlandzóne onder politietoe zicht door internationale troepen was er aan verbonden. Frankrijk en België moesten nieuwe veiligheid ontvangen in de plaats van de vei ligheid, aie een gedemilitariseerde Rijnzóne had verschaft. De tusschenperiode moest die nen voor den overgangstijd waarin de nieuwe Europeesche positie moest worden geschapen die Locarno overbodig zou maken. De Duit schers vonden zulk een tusschenperiode over bodig. Maar Hitier heeft er in zijn tegenvoor stellen rekening mee gehouden. Dat is winst. Hij stelt voor zijn troepen in het Rijnland niet aan te vullen en ze ook niet dichter bij de Fransche en Belgische grenzen te brengen. Aan den anderen kant moet men zich ook van troepenbewegingen onthouden. Een internatio nale commissie kan er voor zorgen, dat men er zich aan houdt, In Engeland vindt men dit een nuttig voorstel. Hitler's bezwaren tegen de staf-besprekingen vindt men hier onrede lijk. Het is duidelijk te verstaan gegeven, dat deze staf-besprekingen in geen geval Enge- land's verplichtingen onder Locarno zullen uitbreiden. En waarom zou Duitschland er bezwaar in hebben indien het verklaart het geen het heeft gedaan dat het geen aan vallende bedoelingen heeft met zijn Rijnland- bezetting? Men is in Whitehall zeer teleur gesteld over de afwezigheid in de Duitsche voorstellen van elke toezegging in het Rijn land geen versterkingen te bouwen. Er is practisch geen tijd zulke versterkingen te bouwen maar een toezegging het niet te doen zou een tegemoetkomend gebaar zijn geweest dat de atmosfeer aanmerkelijk zou hebben kunnen verbeteren. Zoo Duitschland met zijn voorstel voor geen troepenbewegingen aan de genoemde grenzen en de internationale commissie aan het denk beeld van een tusschentijd tegemoet is geko men van den tusschentijd zelf blijft het wars. Het vindt, dat onderhandelingen voor den nieuwen toestand kunnen beginnen. Het vindt veel bijval voor deze opvatting in Engeland. De practische waarde van een tusschenpe riode is twijfelachtig, zelfs onder de omstan digheden hierboven gegeven die de Lo- carno-vier hebben voorgesteld. En men kan Duitschland trouwens niet dwingen er mee ac- coord te gaan. dat is te zeggen, indien men tot onderhandeling wil komen; en dat wil men in Engeland meer dan ooit. De Duitsche weigering het Fransch-Rus- sisch pact in Locarno-verband aan het oor deel van het Haagsche Hof te onderwerpen ziet men hier als de ernstigste belemmering op den weg naar onderhandelingen. Duitschland is contractueel gebonden dit voorstel der Locarno-landen te aanvaarden. Het heeft de Facultatieve clausule aanvaard. Moet het, vraagt men zich hier af, met die Clausule den zelfden weg gaan als met Lo carno? Die vraag moet worden beantwoord indien het Duitschland ernst is met zijn te rugkeer naar den Volkenbond. Voor zoo ver de Duitsche voorstellen een antwoord zijn op de Locarno-voorstellen zijn ze dus vrij hopeloos. Ze bevestigen de voldon genheid van het feit der Rijnlandbezetting, die voor geen verandering vatbaar is. A. K. VAN R. Israëlieten en de Emmabloem- collecte. Voor Israëlieten bloempjes verkrijgbaar op 6 April. De Administrateur der Haarl. Vereen, tot bestrijding der tb.c. schrijft ons: De Emmabloem-collecte is door een ver gissing. of liever gezegd een onwetendheid, vastgesteld op Woensdag 8 April, den datum, waarop dit jaar het Israëlietisch Paaschfeest valt. Van Israelietische zijde is bezwaar ge maakt tegen dezen datum, omdat het daar door voor geloovige Israëlieten onmogelijk is aan deze ook hun zoo sympathieke col lecte deel te nemen. Teneinde aan dit be zwaar tegemoet te komen, is in overleg met den Rabbijn besloten, voor Israëlieten reeds Maandag 6 April Emmabloempjes beschik baar te stellen aan het Consultatie-bureau, Ged. Oude Gracht 41. Door dezen maatregel is het. mogelijk dat ook Israëlieten hun of fer brengen aan den strijd tegen de tubercu lose en zich op den Bloemendag tooien met het Emmabloempje. het eereteeken van wel dadigheid en gemeenschapszin. Het woord is aan.... John Gunlher: De buïtenlandsche politiek van Spanje is heel eenvoudig. Zij is: achter de Pyreneeën te blijven. Dr. Haentjens 60 jaar. Zooals wij meldden bereikte Dr. A. H. Haentjens, de bekende predikant bij do Rem. Gemeente alhier, heden den 60-j.arigen leef tijd. Reeds hedenmorgen mocht. Dr. I-Iaentjens bij deze gelegenheid stapeLs brieven en tele grammen ontvangen. Ook kwamen velen den jubilaris gelukwenschen. Het 'aantal bloem stukken was groot. Hedenmiddag werden nog verschillende deputaties van organisaties verwacht. VEERTIGJARIG JUBILEUM Op 8 April a.s. hoopt de heer L. van Dijk, Soutmanstraat 37. den dag te herdenken, daarop hij vóór 40 jaar in dienst trad als stoffeerder-zadelmaker bij de firma Beynes, Kon. Ned. Fabr. van Spoorwegrijtuigen. De kroning van Edward VIII zal in Mei 1937 plaats vinden. pag, 4 De oorlog in Oost-Afrika. Moeilijke opmarsch in de bergen. pag, 4 Abessynië heeft zich opnieuw in een nota tot den Volkenbond gewend. pag, 4 De Britsehe ambulance heeft aan het noor delijke front in Abessynië honderden geval len van gasvergiftiging geconstateerd. pag, 4 De Locarnostaten zouden op 8 April te Pa rijs of Brussel bijeenkomen. pag, 4 Sir Josiah Stamp heeft in den Haag gespro ken over wereldproblemen in theorie en De mogelijkheid bestaat, dat de exploitatie van de Kon. Holl. Lloyd wordt voortgezet. pag. 3 Dr. J. C. Rullmann, bekend gereformeerd kerkhistoricus is overleden. pag. 3 De Haarlemsche kappers wenschen sanee ring van hun bedrijf. pag. 6 De Amsterdamsche Zesdaagsche is door het koppel Slaats-Charüer gewonnen. pag. 7 ARTIKELEN, ENZ. R. P.: De geschiedenis. pag. 1 Jhr. dr. B. de Jong van Beek en Donk: De Volkenbond en het onderwijs in de ge schiedenis. pag. 4 Van onzen Londenschen correspondent: De ontvangst der Duitsche voorstellen in En geland. pag. 1 C. Sipkes: De uitdroging van duinen. pag. 3 Ko Doncker: De avonturen van dr. Mol. pag. 3 K. de Jong: Joh. Steenman's orkest. Dag. 8 J. B. Schuil over Medca pag. 8 ,T. II. V. Finale in het R, A. I.-gebouw. pag. 7 Damrubrïek. pag. 7 De burgerlijke stand van Haarlem is opge nomen op pag. 11. pag. U

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1936 | | pagina 1