ut ^a£nurd/i}&
Het Werkfonds werkt stimuleerend.
Industriefinanciering geniet geen
onverdeelde instemming.
Palmolive!
DE OLIJFOLIE
Zwarte dag voor hel
snelverkeer.
Spaansche miniaturen.
DONDERDAG 7 MEI 1936
HAARL'H M'S DAGBEAD
3
Verschillende dingen manen echter tot
voor zich tigheid.
Uiteenzetting in een persconferentie.
In een drukbezochte persconferentie
hebben achtereenvolgens Ir. Hacke en
Ir. Bölger, die respectievelijk op dit
oogenblik nog de dagelijksche leiding
hebben t.o.v. de openbare werken en
de industrieele bemoeiingen van het
Werkfonds, uiteenzettingen ten beste
gegeven over opzet, methode en resul
taten aan hetgeen er ten dezen ge
schied.
Voor het Werkfonds, tot stand kwam, zoo
bracht Ir. Hacke in herinnering, opperde een
groep particulieren het denkbeeld om de
werkloosheid in Nederland te bestrijden met
behulp van f 60 millioen van de overheid, ter
wijl dan particulieren vermoedelijk ook nog
eens 60 millioen zouden opbrengen. Dank zij
dit totaal-bedrag van 120 millioen zou de
heele werkloosheidsplaag dra tot het verleden
kunnen behooren. Aldus de schoone voorstel
ling van zaken, die echter meer op fantasie
dan op werkelijkheidsbesef berustte.
Intusschen kwam een wet tot stand, waar
door 60 millioen beschikbaar werd gesteld voor
Openbare Rijkswerken, uitgevoerd in het be
lang van de werkverruiming, en voorschotten
of bijdragen in de kosten van tot dat doel door
anderen uit te voeren werken.
Een tweeledig doel stond hierbij op
den voorgrond: ten eerste ..directe
werkloosheidsbestrijding door het ter-
hand nemen van op zichzelf econo
mische nuttige werken, waartoe men
echter zonder het werkfonds niet (of
niet zoo gauw) zou komen, en voorts
financiering van industrieele projec
ten. Natuurlijk moet de beslissing over
de besteding van deze Rijksgelden in
handen der Regeering blijven. Vandaar
de uit 6 Ministers bestaande
ministerieele commissie, die van den
aanvang af over alle haar voorge
legde plannen beslist heeft.
In den loop van zijn opmerkingen liet de
heer Hacke vooral niet na duidelijk in het
licht te stellen, waarom de nogal eens scherpe
kritiek over een te langzaam en te weinig
helpen door het Werkfonds in belangrijke
mate ongegrond is. De stuurlui aan den wal,
die zulks doen, geven zich immers geen re
kenschap van de velerlei moeilijkheden, die
zich ten dezen voordoen.
Om nu maar eens even te blijven bij de
openbare werken. Voor zoover deze niet door
het Rijk werden uitgevoerd moest men toch
eerst onderzoeken of zij in het algemeen
schema van het Rijk passen. Wanneer b.v. een
gemeente met een plan voor een brug of een
weg voor den dag komt, dan dient toch voor
alles nagegaan of wellicht op het Rijkswegen
plan niet reeds iets van dien aard op betrek
kelijk korten afstand geprojecteerd is. Verder
moet vaststaan, dat men geen plannen gaat
uitvoeren, die zonder hulp van het Werkfonds
toch in uitvoering zouden komen en dan valt
ook te bedenken, dat in den regel de gemeen
ten niet met uitgewerkte plannen, doch met
zeer globale schema's voor den dag komen,
globaal ook wat de kostenbegrooting betreft.
Gedurende het vragen- en antwoordenspel
ter persconferentie, viel ontegenzeggelijk te
beluisteren, dat er wellicht van de zijde der
Regeering, speciaal wat de organisatie in de
toekomst betreft, en voorts wat het dienstbaar
maken van werkfondsgelden aan werkver-
schaffingsarbeid aangaat, een niet in alle op
zichten gelukkig beleid aan den dag wordt ge
legd. Maar de mannen, die tot nu toe aan het
hoofd van het Werkfonds staan, verdienen
geenszins het verwijt, dat zij niet vlug genoeg
opschieten. Wij althans kregen den indruk, dat
voor die krtiek geen deugdelijke gronden be
staan. En evenmin voor de opmerking, dat er
te weinig menschen dank zij het Werkfonds
aan den slag komen.
Om één arbeider gedurende één week op de
bouwplaats te werk te stellen, dient f 75 a f 30
te worden uitgegeven, waarvan dan f 25 aan
loon, de rest aan materialen, onteigening enz.
weggaat. Nu zit er in de materialen, voor zoo
ver deze van binnenlandschen oorsprong zijn,
ook loon, wat eveneens met het transport van
het materiaal het geval is, zoodat er alles te
zamen f 40 per week of f 2000 per jaar mee ge
moeid gaat om een arbeider te werk te stellen.
De volgende cijfers spreken o.i. boekdleelen: 't
heele bedrag van 60 millioen in één jaar ver
werkt aan openbare werken, zou beteekenen
30.000 arbeiders gedurende één jaar op bouw
plaats, in fabrieken enz. aan het werk. Zou
men alle werkloozen willen helpen (thans
pl.m. 400.000) dan ware daarvoor noodig niet
minder dan700 millioen gulden voor één
jaar en het volgende jaar zou het van het
zelfde laken een pak zijn.
Behalve de stimuleerende kracht moge ook
nog vermeld, dat het werkfonds bij de open
bare werken de arbeiders tot het normale
bedrijfsleven tracht terug te brengen. Daar
om worden alle werkfondswerken uitgevoerd
met aannemers en, behalve wat
de loonen betreft, onder normale arbeids
voorwaarden uitgevoerd.
Het werkfonds 1934 heeft, aldus de slot-
so mvan den heer Hacke, bijgedragen tot
werkverruiming, tot stimuleering van het be
drijfsleven, tot verhooging van Nederland's
economische weerkracht en heeft ook nog
nuttige diensten bewezen als schakel om te
komen tot normale bedrijfsverhoudingen.
Industrie-financiering'.
Ir. Bölger stipte eerst even aan, hoe met
het behulp dezer afdeeling van het werk
fonds de werkgelegenheid bij. de scheepswer
ven gestimuleerd wordt. Eenerzijds door, zij
het dan ook zeer beperkt gehouden prijs-
overbrugging, waardoor voorkomen kan wor
den, dat verschillende orders voor groote
schepen naar het buitenland gingen, aan den
anderen kant door het, tot een maximum
van 15 pet. van de bouwsom, verstrekken
van credieten als tweede hypotheek voor den
bouw van kustvaartuigen.
Wat nu de eigenlijk credieten aan de in
dustrie betreft, daarvan znn een 20-tal toe
gezegd, tot een bedrag van bijna 3 millioen
gulden. Zij hebben aan den eenen kant de
bedoeling, bestaande bedrijven door een re
organisatie voor ondergang te behoeden en
daardoor werkgelegenheid in het land t-e
houden, aan den anderen kant de gelegen
heid te openen met steun van het Werkfonds
nieuwe producten te fabriceeren.
Zoo hebben een aantal credieten er toe ge
leid dat aan bestaande bedrijven de gele
genheid werd gegeven nieuwe producten aan
de markt te brengen, waardoor niet alleen
de werkgelegenheid in het bestaande bedrijf
behouden kon blijven, doch ook nieuwe werk
gelegenheid kon worden geschapen,
Bij de genoemde cijfers moet worden op
gemerkt, dat dit toegezegde bedragen zijn.
Wat dus nog niet wil zeggen, dat deze be
dragen inderdaad zijn opgenomen of ver
bruikt. Het komt voor, dat alleen door het
feit, dat de betrokkene de toezegging van
een crediet uit het Werkfonds had, hij van
particuliere zijde voldoende geld kan aan
trekken en daardoor het Werkfonds-crediet
zelf niet noodig heeft. Andere bedrijven heb
ben nog slechts een gedeelte van het crediet
opgenomen en hopen de rest niet noodig te
hebben.
Hier werkt dus het Werkfonds-crediet sti
muleerend, zonder dat het bedrag of al
thans het totale bedrag gegeven behoeft te
worden.
En nu de voorwaarden der credietverlee-
ning door het Werkfonds. In het algemeen
is de rente 4V2 a 5 pet. en den eiseh eener
regelmatige aflossing van het crediet, meest
al in jaarlijksche of halfjaarlijksche termij
nen, in dien zin, dat met een betrekkelijk
kleine aflossing wordt begonnen en deze
telkens iets hooger wordt, zoodat het geheele
crediet in 5 a 10 jaar is afgelost.
Bij de crediet-verleening gaat men uit van
het beginsel, dat het Werkfonds-crediet niet
gebruikt mag worden, om schulden, die het
bedrijf niet uit eigen middelen kan betalen,
af te lossen.
In het algemeen is het Werkfonds-crediet
de sluitpost, welke nog noodig is om het be
drijf te financieren en die niet op andere
wijze te verkrijgen valt. De crediet-verlee
ning vindt slechts plaats, wanneer men vol'
doende rentabiliteit van het te financieren
project aannemelijk kan maken.
Voorts gaat men steeds na in hoeverre het
crediet tot werkverplaatsing in plaats van
werkverruiming aanleiding zou geven, omdat
het onjuist zou zijn een crediet te verlee-
nen, waarvan het gevolg is, dat de omzet
ten koste van bestaande Nederlandsche fa
brieken vergroot zou worden.
Het aantal teleurgestelden in het Werk
fonds is, doordat tal van factoren tot de af
wijzing van heel wat crediet-aanvragen
moesten leiden, heel wat grooter dan het
aantal ondernemingen, dat van deze Regee-
ringsbemoeiing profiteert.
Men bedenke echter wel, om een woord
van den Minister te gebruiken, dat het
Werkfonds geen St. Nicolaas is, die met pe
pernoten strooit en evenmin een kerkhof
voor op andere wijze mislukte financierin
gen.
Na deze uiteenzetting, die nog eens de be
vstiging inhield, dat de oud-vaderlandsche
degelijkheid, in den persoon van Jantje
Secuur er zorg voor draagt, dat men met
behulp van het Werkfonds o.i. terecht
het geld niet over den balk gooit, is er nog
heel wat gevraagd, ja zelfs tegen afwezige
bewindslieden gedebatteerd.
Voor hen, die aan de pers slechts inlich
tingen mochten geven, was het daardoor en
wellicht ook nog door andere factoren (slot
op den mond, dank zij ministerieele beve
len!) niet doenlijk op dit alles in te gaan.
Een Kamerlid, dat hier als pers-man aan
wezig was. onthaalde zijn gehoor op een
speech, die hij in 's landsvergaderzaa.1 had
moeten voordragen en dan zeker het aantal
zijner inderdaad heel knappe redevoeringen
weer met een vergroot zou hebben. Een vol
gend maal zou vermijding van deze manier
van „vragen" misschien niet overbodig zijn!
E. v. R.
TWEEDE KAMER
Voordracht voor Kamer-President opgemaakt.
Mr. Aalberse No. 1 op de
voordracht.
DEN HAAG Woensdag.
Eerst nominatie voor het voorzitterschap,
waarbij zich geen verrassing voordeed. Mr.
Aalberse (R.K.) werd onmiddellijk met 74 van
de 82 stemmen nummer een. De a.r. afgevaar
digde v. Dijk kwam wederom no. 2 te staan,
doch de sociaal-democraten gaven niét hem,
maar hun partijgenoot Vliegen hun stemmen,
waarna deze 3 werd: een aantal versnipperde
stemmen diende als demonstratie dat niet
alle afgevaardigden met deze keuze accoord
gingen. Vermoedelijk Vrijdag installatie van
den nieuwen President.
Het wetsontwerp waar
door we een maat
schappij tot financie
ring van Industrie
zullen krijgen, greep
Mr. Kor ten horst
(R.K.) aan, om zijn hart
te luchten over de zd.
nogal behoudenden
geest van dit Kabinet.
Op zichzelf ziet hij in
het aanhangige voor
stel een typisch symp
toom van het loslaten
van het beginsel der
staatsonthouding. Wat
nog geenszins gelijk staat met het betreden
van het pad, dat naar 't socialisme leidt, want
dit beteekent het brengen der productiemid
delen in handen van de gemeenschap en daar
van is in dit voorstel geen sprake.
Dit bewind maakt echter nog steeds den
indruk hartgrondig de maatregelen te ver
foeien, die zij zich genoodzaakt ziet, dank zij
de evolutie in de maatschappij, te nemen. Nog
altijd bestaat er een aanmerkelijk verschil tus-
schen wat de Regeering zegt te willen en wat
zij tenslotte doet. Terwijl de R.K. fractie met
haar idealen op 't gebied van de welvaarts-
politiek er van uitgaat, dat de individueele be
langen aan die der gemeenschap ondergeschikt
zijn, blijkt de welvaarts politiek der Regeering,
die den ouden Adam maar niet kan afleggen,
hiervan geenszins voldoende doordrongen te
zijn.Meer solidaristische welvaartspolitiek is
gewenscht.
Het aanhangige ontwerp schept eigenlijk ook
niets nieuws; het bepaalt zich tot controleeren
en regelen. Door een veel te bureaucratische!!
opzet verraadt het den angst der Regeering
om af te dalen van haar hoogen overheids-
zetel ten einde contact en samenwerking te
zoeken met de maatschappelijke krachten. Spr.
dringt er op aan, dat de Rijkscommissie voor
werkverruiming evenals het werkfonds een
plaats zal krijgen in den Raad van Advies en
voorts dat deze beide zooeven genoemde in
stellingen in een gebouw zullen worden onder
gebracht, maar niet in dat van het Departe
ment
Mr. Wendelaar (lib.) kan niet, gelijk de
vorige spreker over zich verkrijgen, zijn stem
aan het ontwerp toe te zeggen. Eer zal hij 't
tegendeel doen. Maai* beleefdheidshalve wilde
hij eerst nog even den Minister hooren, die
hem echter waarschijnlijk niet zou kunnen be-
keeren. Want princi
pieel is dit voorstel ver
keerd. In plaats van
zich geleidelijk terug
te trekken van het veel
te breede terrein zijner
bemoeiingen, begeeft
de staat zich met deze
zaak alweer verder met
haar bemoeiingen op
het gebied van het be
drijfsleven. Ook met de
door den R.K. woord
voerder bepleite actieve
handelspolitiek zouden
we volgens den voor
zitter der liberale par
tij steeds verder achterop komen. Hierna be
toogde de -revol. soc. Sneevliet, dat we
steeds meer van een rechtsstaat een politie
staat worden; wat deze maatschappij zal be
teekenen kan men afleiden uit de samenkop
peling aan het reeds in zoo slechten roep ge
raakte Werkfonds.
Dengenen, die van dit wetsontwerp ver
mindering van werkloosheid verwachten,
wenschte deze afgevaardigde een koude
douche te bereiden. De heer S m e e n k (a.-r.)
stipte aan, dat er nog wel groot verschil kan
bestaan t.a.v. de vraag hoe het gewenschte
doel, meerdere industrialisatie, op econo
misch te verantwoorden, tevens practische
wijze te bereiken. Principieel is het onbe
twistbaar, dat de overheid een belangrijke
taak te vervullen heeft ter bevordering van
de volkswelvaart: niemand kan zeggen, waar
precies de grenzen liggen voor de overheids
taak. In den eenen tijd zullen die elders lig
gen dan in den anderen tijd, terwijl ook wat
in andere landen gebeurt in dezen van in
vloed kan zijn. Van het ter tafel liggende
wetsvoorstel heeft deze afgevaardigde geen
groote verwachtingen, maar hij wil 't toch
ook niet bagatelliseeren en erkent, dat in de
gegeven omstandigheden de overheid met
betrekking tot industrie-financiering zeer
zeker een taak te vervullen heeft.
De heer L o v i n k (c.-h.) die het in hoofd
zaak met den heer Smeenk eens is, voelt
niets voor Mr. Westerman's denkbeeld om
a tort et a travers industrieën in het leven
te roepen. Voorzichtigheid is geboden. In de
commissie van toezicht moge de Minister
practische personen plaatsen. Hierna con
stateerde de heer Wijnkoop (commun.)
dat ook dit keer de berg een muis heeft ge
baard. Als de Regeering, wat zij zelf erkent,
het Nederlandsche volk naar een lager le
venspeil brengt, moet men niet aankomen
met de bewering dat een wetsontwerp als het
onderhavige in het belang der massa zal zijn.
Spr. haalt er op onbegrijpelijke wijze de
sancties bij en de voordracht van Mr. Aal
berse als nummer één voor het Kamerpresi
dentschap, waarin volgens hem de bedoeling-
opgesloten ligt de onrust in de binnenland-
sche politiek te doen toenemen. Wat overi
gens het wetsontwerp betreft, het zal ten
hoogste niet tot vermeerdering der werkloos
heid leiden, doch dat is vrijwel alles. Ten
slotte verkondigde de heer v. Voorst tot
Voorst (R.-K.) dat industrialisatie slechts
een lapmiddel is en dat het modderen blijft
zoolang we niet gedevalueerd hebben. Daar
op althans kwam zijn uiteenzetting neer,
waarna de heer v. d. Put (R.-K.) vrijwel
een zelfde geluid liet hooren. er verder voor
al nog op wijzende, dat regionale uitvoering
van dit w.o. aanbeveling zou verdienen.
De Minister, die begon met te verklaren,
dat hij zijn oorspronkelijke gedachte t.a.v.
een nationale industriebank niet ontrouw is
geworden, zal morgen het wetsvoorstel ver
dedigen.
E, v. R.
Nieuw collectief contract voor
de haringvisscherij.
Vloot vaart dus op 11 Mei uit.
De samenwerkende organisaties in het zee-
visscherij bedrijf hebben besloten voor 1936 een
nieuwe collectieve overeenkomst aan te gaan
voor de stoom- en de motor-schepen, welke
de drijfnet-haringvisscherij uitoefenen, als
mede voor de motorschepen beneden 200 P.K.,
welke de treilvisscherij uitoefenen, met de
Reedersvereeniging voor de Nederlandsche
haringvisscherij
Ten aanzien van de versch-haringvisscherij
en het jaagloon zijn enkele verbeteringen in de
loonregelingen aangebracht, terwijl de loon
regelingen voor de treilvisscherij voor motor
schepen beneden 200 P.K. onveranderd zijn
gebleven.
Hiermede staat dus thans vast, dat op 11
Mei het eerste vierde deel der vloot ongeveer
75 schepen ter drijfnet-haringvisscherij zal
uitvaren.
Sneevliet (B.8.PJ
DE „HINDENBURG" BOVEN ONS LAND,
Op weg naar Noord-Ameriica
Hedennacht te half een passeerde het lucht
schip „Hindenburg", op weg naar Noord-
Amerika, de Nederlandsche grens bij Roer
mond. Om vijf minuten voor een vloog het
luchtschip boven de stad Eindhoven Het
vloog op ongeveer 600 meter hoogte boven de
stad en over het vliegveld ..Welschap" waar
honderden het gevaarte nastaarden. Door den
helderen maannacht kon men duidelijk het
luchtschip waarnemen en zelfs opmerken, dat
de passagiers vanuit den gondel de toeschou
wers op den grond toewuifden.
De „Hindenburg" vervolgde zijn weg in
Noordwestelijke richting om over Tilburg langs
den spoorweg over Roosendaal naar Vlissingen
te vliegen.
flCet is de
olijfolie in
schoonhcidsolic wor
den bij de bereiding
van elk stuk Palmolive
zeepgebruikt, om char
me en schoonheid Ie
jeugd te behoudenI
verwerkt, jeugd en charme
geeft aan Uw teint.
Er is geen andere schoonheidsolie die met
olijfolie kan worden vergeleken. Olijfolie
„smelt" op lichaamstemperatuur, drinkt diep
in de poriën door en reinigt deze grondig,
zonder de huid te irriteeren.
Doktoren bevelen olijfolie aan voor het teere
huidje van pasgeboren kinderen, en 20.000
schoonheidsspecialisten dringen aan op de
toepassing van olijfolie, om frissche. stralen
de schoonheid te behouden. Daarom zeggen
zij U: „gebruik Palmolive zeep!"
Massage met het overvloedige schuim van
Palmolive zeep is een schoonheidsbehan
deling op zichzelf. Pas tweemaal daags deze
eenvoudige behandeling toe: al spoedig zult
U bemerken hoe groot de charme is van een
gezonde, goed onderhouden, zachte huid.
Masseer met het rijke Palmolive schuim niet
alleen Uw gezicht en hals. maar Uw ge
heele lichaam! Laat het schuim diep in Uw
poriën dringen, zoodat alle onreinheden wor
den verwijderd. Spoel daarna af: eerst met
warm, dan met koud water en droog de huid
zorgvuldig af, om springen te voorkomen.
Uw belooning? Nieuwe jeugd, het behoud
van Uw charmel
Hoe heerlijk is een dagelijksch
Palmolive voetbadhet houdt
Uw voeten in goede conditie.
PJede-ïwi
beicondekt de
PALMOLIVE
TEINT!
(Adv. Ingez. Med.)
Vele ongelukken gebeurd.
Drie dooden te betreuren.
Woensdag is voor het snelverkeer
een zeer slechte dag geweest. Er zijn
verscheidene ongelukken gebeurd,
waarbij tot nu drie mcnschenlevens te
betreuren zijn. De toestand van één
gewonde is zorgwekkend.
Woensdag heeft op het Zijd werk, onder de
gemeente Wervershoof, een ernstig auto
ongeval plaats gehad. Een personenauto af
komstig uit Harlingen en waarin behalve de
chauffeur nog vijf personen waren gezeten,
is vermoedelijk tengevolge van het springen
van een band, met groote snelheid tegen de
langs den weg staande boomen gereden. De
wagen werd tengevolge hiervan ernstig be
schadigd en de inzittenden allen min of meer
ernstig gewond. Vijf hunner werden naar het
St. Jansgast.huis te Hoorn overgebracht.
Meisje al spelende onder een
auto geraakt.
Het 3V2-jarig dochtertje van de familie
Molema te Zuidlarën is bij het oversteken van
den weg door een vrachtauto van de firma
Hogenberg aldaar overreden en op slag gedood,
Den chauffeur van den wagen treft geen
schuld, daar het kindje plotseling achter een
boom vandaan voor de wielen van de auto
sprong.
Plotseling den weg overgestoken.
Woensdagmiddag reden op den Rijksstraat
weg onder Nieuwerbrug vijf jongens per rij
wiel, uit de richting Bodegraven komend. Plot
seling stak de veertienjarige Henk Slingerland
den weg over om bij zijn huis aan te rijden.
Op hetzelfde oogenblik naderde een vracht
auto, waarvan de bestuurder nog signalen gaf
en scherp naar links uitweek teneinde een
aanrijding te voorkomen. De jongen werd
nochtans gegrepen en op den berm van den
weg gesmakt. Hij was op slag dood. De chauf
feur verklaarde, dat de jongen geen richting
zou hebben aangegeven, doch ooggetuigen
zeiden, dat dit wel het geval was.
Gevaarlijk spel.
Woensdagmiddag te ruim vier uur is het 13-
jarige zoontje van de familie van Berkom te
Oss, dat aan een vrachtauto was gaan hangen,
op dén hoek van de Kruisstraat en de Molen
straat, van den wagen gevallen. De jongen
werd bewusteloos opgenomen en in zorgwek-
kenden toestand naar het St. Anna Zieken
huis overgebracht. Men vreest voor het leven
van. den knaap.
Tragisch ongeval te Amsterdam.
Een tragisch ongeluk heeft Woensdagmiddag
plaats gehad op den Spaamdammerdijk nabij
den Hemweg te Amsterdam. Een jongen van
16 jaar was op een auto geklommen van de
firma Bruynzeel uit Zaandam. Toen de auto
aan het einde van den Hemweg was gekomen
en den Spaamdammerdijk opdraaide verlooi
de jongen in den bocht zijn evenwicht en viel
op straat. Op hetzelfde oogenblik kwam uit de
tegenovergestelde richting een auto, die hem
overreed. De jongen was op slag dood.
ROOFMOORDENAAR VAN HASSUM KRIJGT
20 JAAR.
DEN BOSCH. 6 Mei. De rechtbank deed
heden uitspraak in de strafzaak van den
roofmoord op den postkantoorhonder H. in
den nacht van 17 op 18 Mei 1935 in het Duit-
sc.he grensplaatsje Hassum.
De 30-jarige boekhouder uit Gennep, tegen
wien de officier van Justitie levenslange ge-
gevangenisstraf had geëischt, werd veroor
deeld tot twintig jaar gevangenisstraf.
Dorpsherberg.
ALIOAiNTE, Mei.
Onze dorpsherberg is een wereld op zich
zelf, waar alles, wat een beetje tijd en lust
in een praatje heeft, minstens ééns per dag
heengaat, om er een kleinigheid of ook niets
te gebruiken en er dan minstens eenige uren
Ixng te vertoeven en de schaar der echte
Spaansche volkstypen te vermeerderen, die
men daar steeds aantreffen en bestudeeren
kan. Daar hebt ge Manuela, de stoffenver-
koopster, een zigeunerachtig groot, mager
type met honderden kleine rimpels in het
bronskleurige gezicht, een wijden bonten,
met vele lappen verstelden rok en .tallooze
halsdoeken in verschillende kleuren over de
kale blouse geworpen. Zij heeft steeds iets
bijzonders aan te bieden, een goedkoope lap
zijde, waarvoor volgens haar overal het dub
bele gevraagd wordt, een paar witte schoen
tjes, of met de hand gemaakte kant en ter
wijl zij voor de kooplustige dorpsschoonen.
haar schatten uitspreidt, beweegt zij onop
houdelijk de blanke schaar, die met een dun
touw aan haar gordel hangt.
De wonderbaarlijkste verhalen houdt zij
hierbij over geheimzinnige natuurinvloeden
op het leven der menschen en schuw en
lichtgeloovig blikken de eenvoudige dorpsbe
woners haar aan. Gelukkig maar, dat buiten
de zon zoo stralend schijnt, de vogels zoo
vrooiijk tsjilpen en de sinaasappelbloesems
zoo'sterk geuren, dat alles van leven spreekt
en niets van donkere ziekten en dood. Het
liefst praat zij met de vrouw van den waard,
een waardige matrone, breed en zwaar, zoo
als een Spaansche vrouw op lateren leeftijd
steeds wordt, met nog altijd een lief, frisch
gezicht onder den zwarten hoofddoek uit, een
langzamen, statigen tred en iets van waar
digheid over zich wat aangenaam aandoet.
Bestaat er dan ook niet iets als een dorps-
adel? Sinds eeuwen is deze ruime dorpsher
berg met zijn blanke paardenruiven en drink-
troggen ervóór, zijn wijde stallingen en bin
nenplaats en zijn met sierlijke oude tegeltjes
versierde buffet in haar familie. Haar groot
moeder en overgrootmoeder zaten aan deze
deur zooals z-ij en zij hoopt, dat ook haar
dochter hier weer zal zitten. Deze. een
knappe verschijning, stralend van gezondheid
en zindelijkheid, verricht al die bezigheden,
welke een goede huisvrouw karakteriseeren,
is steeds opgeruimd en vriendelijk tegen de
vrouwelijke gasten, maar bescheiden en
terughoudend tegenover het mansvolk, waar
van zij tallooze complimenten ontvangt zon
der er op te antwoorden. Haast nooit neemt
ze plaats in de lange rij menschen, die op
stoelen met de leuning tegen den muur zit
ten rond te kijken of te rusten. Tafels kent
men op het Spaansche land heel weinig, een
enkel klein tafeltje dient voor de verschil
lende maaltijden en staat ergens in een ver
laten hoekje.
Waarover men praat? Wel meestal over het
weer, de vraag of het te koud of te warm
is, neemt een belangrijke plaats in. Dan wor
den de kranten te voorschijn gehaald en een
goede grootvader, die graag voorleest, maar
een beetje met de oogen sukkelt, leest wel
eens wat anders als wat er in werkelijkheid
staat. Maar dat doet er minder toe, want de
meestal drukkende warmte en de voortref
felijke wijn van den waard, hebben spoedig
het hunne ertoe gedaan, om deze goede
Spanjaarden in een zacht dommelige stem
ming: te brengen, die zelfs in vasten slaap
zou kunnen overgaan als niet de toeter van
een voorbijsnorrende auto ze wakker hield of
een nieuwaankomende gast. naar echt Spaan-
schen trant, ze stevig op de schouder klopte.
Weinig strijdlustig zijn deze eenvoudige men
schen; zij vragen te kunnen leven, rustig en
onbezorgd erheen en daar zij niet te hooge
eischen aan het leven stellen, worden hunne
wenscben gemakkelijk vervuld en zijn ze te
vreden en gelukkig.
C. B.
