De balans der verhuismaand.
ET DODGE-AGENTSCHAP
Zondag.
De Eerste H. B. S. B.
1
Hel Befakftiiltste
53e Jaargang No. 1621S
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Vrijdag 8 Mei 1936
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM,
ABONNEMENTEN: per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.72*4.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 32
Telefoon Nos«: Directie 13982 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ADVERTENTIëN 1—5 regels f 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en
aanbod 1—4 regels f 0.60. elke regel meer ƒ0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid f 600.-, Overlijden 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Duim ƒ250.-, Wijsvinger 150.-, Elke andere vinger 50.-, Arm-of Beenbreuk 30.—
Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog 400 -, Verlies Duim f 75.-, Verlies Wijsvinger ƒ75.-. Verlies andere vinger ƒ30.-.
Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZESTIEN BLADZIJDEN.
HAARLEM, 8 Mei.
Schakers.
Met eerbied heb ik, in de volle speelzaal
•van de Sociëteit Vereenigïng, de derde partij
van de schaakmatch Spielmann-van den
Bosch zitten aanschouwen. In onwetendheid
omtrent de techniek van het schaakspel
overtreft mij niemand, schoon velen mij
evenaren. Maar juist deze leeken-positie
bood, te midden der vele Wetenden in die
zaal, zoo ruimschoots gelegenheid tot objec
tieve bewondering. Hoorde het oor der jour
nalistieke verbeeldingskracht de hersenen
der beide Meesters niet zachtkens knarsen,
en scheen na iederen zet dit slechts ritse
lend geluid niet aan te zwellen .tot een uni
verseel geknars, als de hoofden van het Pu
bliek zich over de rijen schaakborden bogen
en in al die hersenkassen het streven naar
Begrip en Analyse culmineerde?
Het is schoon, een Denkende Menigte te
zien, en haar sfeer te beleven. Het is een
zeldzaam schouwspel, een zeldzame gewaar
wording. Deze vreemde en felbewogen tijd
heeft ons meer dan ooit achterdochtig ge
maakt omtrent massa-psychologie. En ten
allen tijde zijn wij, journalisten, door ons
beroep zoo veelvuldig genoopt tot het waar
nemen van menigten, zwartgallig geweest
ten aanzien van het collectief denkvermogen
der massa. Noch politieke vergaderingen,
noch sportgebeurtenissen.en er zijn
meer voorbeelden te noemen.... geven daar
een vroolijk beeld van. Veelal brengen zij den
journalist, aanwezig om een objectief verslag
van het gebeurde te geven en in die opvat
ting ingeleefd, tot de gedachte dat hij de
eenige is die nog rustig nadenkt en de partij
politiek, of de partij voetbal of tennis, in
koelen bloede ondergaat en verwerkt.
Plet schaakpubliek nevens het dampubliek,
is de eenige uitzondering. Het denkt oneindig
dieper dan de aanwezige leek-journalist,
wiens eerbied nog stijgt wanneer hem myste-
rieuse woorden worden toegefluisterd, wan
neer men hem bijvoorbeeld zegt dat een or
thodox dame-gambiet zich ontwikkelt, en
geheimzinnige varianten met .namen van
opper-denkers worden aangeduid. Deze Den
kende Menigte is schoon en verdient bewon
dering. Dat de jeugd er zich thans zoo sterk
in doet gelden opent perspectieven voor de
toekomst; liet journalistieke toekomstoog
speurt reeds een nieuw volk, dat onder alle
omstandigheden in massa zal kunnen na
denken, getraind als zijn hersens zullen zijn
in dienst der Schaakgodin. Haar dienaren
plegen de opvoedende 'waarde van Haar
Eeredienst hoog te verheffen. Meer dan ooit
geloof ik daarin.
Voor mij zat een gansche groep medici de
diagnose van eiken zet te stellen en het deed
mij deugd, want is het niet een bemoedigend
tafereel de hersenen van de geneeskunste-
naars, aan wie wij zoo vaak onze levens moe
ten toevertrouwen, in volle training te ont
waren? Temidden van hen zag ik den dok
ter, die nog kort geleden het doel van het
Nederlandsch voetbal-elftal zoo kranig be
waakte en onder de toejuiching van loeiende
menigten de kanjers er uit hield.
Temidden van deze stille menigte scheen hij
gelukkiger en opgewekter dan ik hem ooit in
het Stadion heb- zien kijken. Niet stompend
thans, niet trappend, niet klemvast grijpend,
niet tuimelend in volle lengte naar bedreigde
doelhoekenmaar. in tens denkend. Tegen
over den kinderarts de psychiater, nevens hen
de huisartsenwie beweert dat onze dok
toren eenzijdig zijn?
Ken ik er trouwens niet anderen die zich
wijden aan verschillende groote uitingen en
problemen van dat Leven, voor welks behoud
zij telkens weer op de bres staan?
Er was een zet die Van den' Bosch pas deed
nadat hij er drie kwartier over had nage
dacht. Met hem dacht het Publiek na. Stel
u dat eens voor. Laat het daar niet bij, en
probeer het na te doen. Denk eens drie kwar
tier geconcentreerd na over èén ding, éèn
vraag, één onderwerp! Van den Bosch kwam
er eenigermate door in tijdnood. Welnu, hoe-
velen onzer raken in tijdnood door te diep en
te lang nadenken?
U deze vraag ter geconcentreerde analyse
voorleggend, besluit ik met mijn hulde aan
het schaakspel, waarbij de menigte denkt,
en nimmer loeit, en eerbied voor den scheids
rechter heeft, en er naar streeft wat te
leeren
R. P.
Vliegtuigen in botsing.
Vier slachtoffers.
WARSCHAU, 8 Mei (Reuter) Tijdens mili
taire oefeningen te Poznan zijn drie vliegtui
gen in de lucht met elkaar in botsing geko
men. Twee ervan stortten neer, tengevolge
waarvan twee luitenants en twee sergeants
werden gedood. Het derde vliegtuig kon, of-
gclioon zwaar beschadigd, behouden landen.
Telefoon
Werkplaats en Garages 10570
Telefoon Showroom 17187
VOOR HAARLEM EN OMSTREKEN
opent morgen, des middags om half drie,
een Showroom aan den Zijlweg 26-28.
Directie: JAN R. DU RIEU
C. A. MEIJER
(Adv. Ingez. Med.)
Ciné Café Dreefzicht
Hedenavond nieuw filmprogramma.
-Zaterdagavond alleen voor besloten gezelschap
(Adv. Ingez. Med.)
Voor Haarlem, Heemstede en Bloemendaai.
April is al sinds lang de verhuismaand. Een
groot gedeelte der middenstands- en heeren
huizen worden ingaande 1 Mei verhuurd.
Ook vele arbeiders die een ander huis wen-
schen (of ook in veel gevallen moeten zoeken
doordat zij bij vermindering van inkomsten
een. onderdak met lagere huur dienen te
hebben) verhuizen als het kan, het liefst in
April, want dat valt dan samen met de
schoonmaak.
Geen wonder dus, dat de verhuizers het
dan druk hebben! Wij wezen er bovendien
reeds eenige weken geleden op, dat in deze
April-maand buitengewoon veel „getrokken"
is.
Dit was voor ons. aanleiding bij de be-
volkingbureaux der gemeente Haarlenï, Heem
stede en Bloemendaai te onderzoeken welke
invloed deze trek ditmaal gehad heeft op
het zielental,
Haarlem
De maand April ls voor Haarlem niet best
geweest. In deze maand is het inwoner-aantal
slechts gestegen met 76. Maar dit was bijna
uitsluitend een gevolg van het feit, dat er
meer geboorte- dan sterfgevallen voorkwa
men.
Het verschil tussehen vestiging en
vertrek was in April 1936 slechts 3. In de
zelfde maand van 1935 was dit 12. Ook
dat was dus al laag, maar nu is het nóg
lager.
Trouwens de aanwas der gemeente gaao
in 1936 in een langzaam tempo. In de eerste
4 maanden van 1936 bedraagt de vermeerde
ring slechts 389, terwijl dit over hetzelfde
tijdvak van 1935 481 was of 92 meer. Alleen
in Mei 1934 steeg het inwoner-aantal met 371
en in Mei 1933 met 388. Nu kan het nog zijn,
dat ook in den loop van Mei nog vele pas te
Haarlem gevestigden zich bij het Bevolkings
bureau komen opgeven (velen treuzelen im
mers met de aangifte) maar het is aan
twijfel onderhevig of Mei 1936 de betreffende
maanden van 1934 en 1935 zal benaderen.
Heemstede
Voor Heemstede zijn de cijfers over het
nu verstreken deel van 1936 veel gunstiger.
In de eerste 4 maanden van 1936 steeg
het inwoneraantal van 17570 tot 18154.
Een vermeerdering dus van 284.
Dit wil zeggen dat zich te Heemstede
in die 4 maanden 50 a 60 gezinnen meer
gevestigd hebben dan er vertrokken.
Er zijn sinds 31 December 1935 ongeveer
150 nieuwe gezinnen te Heemstede gekomen.
Dat wil dus zeggen dat er ook weer een
kleine honderd uit Heemstede naar elders
vertrokken zijn. Veel heen en weer trekken
dus, maar het overschot dat deze balans
voor Heemstede geeft is zeer gunstig.
Vooral in de maand April was het aantal
nieuw gevestigden zeer groot.
Het is nog mogelijk dat de statistiek over
eenige weken nog gunstiger wordt, want ook
niet "alle pas gevestigden te Heemstede loopen
onmiddellijk naar het Bevolkingsbureau.
Er bestaat te Heemstede geen statistiek
over de herkomst der gevestigden. Ons werd
evenwel verzekerd, dat wel op het Bevolkings
bureau do overtuiging bestaat, dat onder de
nieuw-gevestigden veel meer Amsterdam
mers dan Haarlemmers zijn. Maar ook dit
bedenkend, blijkt uit de cijfers wel, dat Heem
stede als wooncentrum voor Haarlem een
concurrent is.
In 1935 vestigden zich blijkens de Haarlem-
sche statistiek 447 Heemstedenaars te Haar
lem. terwijl 569 Haarlemmers naar Heem
stede vertrekken. In 1934 waren de cijfers 454
uit Heemstede gekomen en 504 naar Heemste
de vertrokken.
Wat de "nieuwe bewoners van Heemstede
betreft dus de 150 gezinnen die zich daar in
de eerste 4 maanden van 1936 gevestigd heb
ben werd ons medegedeeld, dat dit over
het algemeen draagkraohtigen zijn; er zijn
weinig arbeiders onder.
Deze snelle aanwas van bevolking te Heem
stede maakt dat het groote overschot aan
middenstandswoningen en heerenhuïzén dat
daar in het begin van dit "jaar- gevonden
werd belangrijk -verminderd is. Er is nog wel
een groot aantal perceelen dat te huur of te
koop staat, maar, mede in verband met het
feit, dat de bouwers den laatsten tijd wat
voorzichtiger geworden zijn met speculatie-
bouw is het te veel toch aanzienlijk geslon
ken. Als dat zoo blijft doorgaan zal het te
veel gauw „verwerkt" zijn. Dan kunnen de
bouwers weer met meer vertrouwen opnieuw
beginnen. Voor een forensengemeente is het
natuurlijk van behmg dat de adspirant-be-
wonders voldoende keus van woning hebben.
Bloemendaai
Te Bloemendaai vernamen wij dat in de
eerste maanden van dit jaar minder mutatie
onder de bevolking is voorgekomen dan an
dere jaren.
Dit staat natuurlijk in verband met het
feit, dat bijna alle beschikbare grond in die
gemeente is volgebouwd. Er staan als gevolg
daarvan minder perceelen te koop en te huur
dan in Heemstede.
In 1935 zijn er nog 515 Bloemendalers te
Haarlem komen wonen, terwijl 577 Haarlem
mers naar Bloemendaai vertrokken.
Over het verstreken deel van 1936 zijn wat
Bloemendaai betreft nog geen statistische ge
gevens bekend.
Wel is te zeggen dat in de week waarin eind
April en begin Mei viel slechts 12 gezinnen
zich te Bloemendaai gevestigd hebben.
APARTE DESSINS
maar mooi en toch niet duur
KROON-BEHANGSELS
Alléén Gr. Houtstr. 179 - Telet. 14296
(Adv. Ingez. Med.)
Revolutionnaire beweging
tegen Baldwin?
Verdeeldheid in het kabinet over de sancties.
LONDEN, 8 Mei (Reuter-A.N.P.) De diplo
matiek redacteur van de News Chronicle pu
bliceert een sensationeel artikel, waarin hij
verklaart, dat zich in de rijen van de conser
vatieve partij een krachtige revolutionnaire
beweging tegen Baldwin heeft gevormd die
den vorm zou hebben aangenomen van een
ware samenzwering, waarvan de bedoeling is,
de nationale regeering te vervangen door een
kabinet, dat uitsluitend samengesteld is uit
de leden van den rechtervleugel van de
Tory-partij. Samuel Hoare zou kanselier van
de schatkist en Neville Chamberlain eerste
minister worden. Baldwin en Eden zouden
geen deel van het kabinet uitmaken.
De News Chronicle voegt hieraan toe, dat
in 't kabinet grondige verdeeldheid heerscht
ten aanzien van de sancties: Eden en de
jonge conservatieve ministers blijven trouw
aan de politiek van sancties en collectieve
veiligheid, terwijl de nationaal-liberale mi
nisters en de „oude garde" der conservatie
ven geen buitengewoon groot enthousiasme
voor den Volkenbond aan den dag leggen.
Wie vraagt zich niet af in spanning:
Zal het Zondag zondag zijn?
Zullen wij eens echt genieten
Van den milden zonneschijn?
Ha, dan zullen wy gaan fietsen,
Of gaan wandlen op de hei,
Of gaan varen op de plassen,
Heerlijk buiten, heerlijk vrij.
's Ochtends vroeg al uit de veeren,
Een verrukkelijk idee,
Luchtig in de zomerkleeren
En de boterhammen mee.
Op een warmen, vrijen Zondag,
Willen w' allen, groot en klein,
In de volheid van het leven
Zorgeloos als kindren zijn.
Ja, als kindren van de moeder,
Die ons eens het leven bracht
En die altijd door haar zorgen
Onze zorgen heeft verzacht.
Die maar van den vroegen morgen
Tot heel dikwijls 's avonds laat,
Altijd gevend, steunend, troostend,
Met haar liefde vaardig staat.
Die, wanneer zij, hoog in jaren,
Deze taak beëindigd heeft,
Uit de verte met haar kindren,
Onveranderd medeleeft.
Zorg ervoor, dat deze Zondag
Haar tot zondag worden mag,
Ook al giet het pijpestelen,
Het is Zondag Moederdag.
Voor den nieuwen cursus zijn veel
leerlingen opgegeven.
Hoe staat het met de litterair
economische afdeeling.
Wij hebben er in September van het vo
rige jaar op gewezen, dat het aantal nieuwe
leerlingen aan de Eerste H.B.S. B (nadat het
Lyceum .was. opgeheven) bij vorige jaren ver
geleken zeer sterk was achteruitgegaan. Dit
was voor den directeur Dr. W. van den Berg
aanleiding om bij het college van B. en W.
aan te dringen op het weer heropenen van
de litterair-economische afdeeling aan zijn
school. De leeraren zonden een verzoek aan
den gemeenteraad met dezelfde strekking.
Wij hebben reeds medegedeeld, dat de
wethouder van onderwijs, de heer A. G. Boes,
over de vraag of het gewenscht is aan dit
verzoek gevolg te geven aan verschillende
onderwijs-instanties advies gevraagd heeft.
Deze adviezen zijn nu in rondlezing bij de
leden van de raadscommissie voor onderwijs
zaken. Binnenkort zal deze commissie ver
gaderen om ook haar advies op te stellen.
Eerst daarna komt de zaak in het college
van B. en W, welk college dan een praead-
vies aan den raad moet opmaken.
Thans is officieel de termijn van inschrij
ving van nieuwe leerlingen voor de middel
bare scholen gesloten. Tot op dit oogenblik
hebben zich aan de Eerste H.B.S. B 81 nieuwe
leerlingen aangemeld. Gewoonlijk druppelen
de aangiften na den officieelen aamneldtijd
nog wat na, zoodat wel aan te nemen is, dat
het totaal voor deze school op 90 komt.
Voor den cursus 19351936 was het
aantal aanmeldingen slechts 46. Voor
den cursus 19361937 kan op 90 ge
rekend worden, zoodat het, bij verle
den jaar vergeleken, bijna een ver
dubbeling beteekent.
Een verrassend resultaat, zoo zei de heer
Van den Berg ons. Na de sterke inzinking
van 19351936 is de aangifte nu in eens weer
normaal geworden. Maar daaruit mag toch
niet geconcludeerd worden, dat nu de quaes -
tie van de invoering van een litterair econo
mische afdeeling aan mijn school van de
baan is. Er is in de laatste maanden zeer
veel gesproken en geschreven over deze
quaestie, zoodat het niet onmogelijk is, dat
vele ouders hun kinderen voor mijn school
hebben aangegeven in de overtuiging dat de
litterair economische afdeeling er komt.
De mensclien hebben overigens niet steeds
een helder inzicht van zulke onderwijszaken.
Er kwamen, om een voorbeeld te noemen, nu
nog enkele ouders bij mij die in de stellige
overtuiging leefden, dat mijn school nog een
Lyceum was. Toen zij hoorden dat dit tot
het verleden behoorde, zijn zij hun kinderen
gaan aangeven bij het Christelijk Lyceum.
Het zal als de litteraire economische af
deeling er bij den nieuwen cursus niet komt
Het woord is aan
Hebbel
Niemand die schrijft of hij
schrijft zijn eigen leven, en
dat ioel dan het best, als hij
zich daar het minst van be-
toust is.
afgewacht moeten worden of alle ouders dei-
kinderen, die nu gekomen zijn hun aangifte
gestand doen.
Ik blijf het zoo besloot Dr. Van den
Berg noodzakelijk achten dat die afdee
ling aan onze school komt. hoewel ik het
natuurlijk zeer op prijs stel, dat zoovele
ouders, door hun aangifte, blijk gegeven heb
ben dat zij ook in den bestaanden vorm vol
ledig vertrouwen stellen in het door ons ge
geven onderwijs. Ik hecht veel beteekenis
aan den uitslag van de door ons gehouden
enquête onder de ouders van leerlingen die
zich bij groote meerderheid hebben uitge
sproken voor de invoering van de litterair
economische afdeeling.
Tot zoover Dr. Van den Berg.
Wij vernemen omtrent het door de Com
missie van toezicht op het Middelbaar On
derwijs uitgebrachte advies aan B. en W.,
dat daarin, gezegd wordt dat het van belang
zou zijn als vernomen werd hoe de ouders
van de leerlingen der Eerste H.B.S. B den
ken over de invoering van de litterair econo
mische afdeeling. I
Zooals men weet is aan dit verzoek inmid
dels voldaan door de door JDr. Van den Berg
gehouden enquête.
Zijn wij wel ingelicht dan moet het in de
bedoeling liggen deze enquête alsnog uit te
breiden tot de ouders van de nu aangegeven
leerlingen.
Landbouwer door een koe
meegesleurd.
Het slachtoffer aan de gevolgen overleden.
NEEDE, 8 Mei. Gisteren liep de 46-jarige
landbouwer Vruwink te Noordijk met een koe
over de Bergstraat, toen plotseling de koe op
hol sloeg. V, had het touw, waaraan de koe
vastzat, met een lus om zijn arm geslagen met
het gevolg, dat hij door de koe werd meege
sleurd en tweehonderd meter verder tegen
een paal werd geslagen. Hierdoor raakte het
touw los. Vruwink was daarlijk aan het hoofd
gewond en werd in bewusteloozen toestand bij
een der omwonenden binnengedragen. Dr.
Funke, die de eerste hulp verleende achtte
overbrenging naar het ziekenhuis te Enschedé
noodzakelijk. Vruwink is in den afgeloopen
nacht aan zijn verwondingen overleden.
DE VLUCHT VAN DEN NEGUS. Een „radiofoto" uit Djiboeti per motorboot
wordt de negus met familie en gevolg naar het Engelsche- oorlogsschip
„Enterprise" overgebracht.
Badoglio begint met de regeling van den ci-
vielen toestand van Abessynië.
pag. 4
De Kleine Entente maakt front tegen het
revisionisme.
pag. 4
De Britsche aviatrice Amy Mollison verbeter
de het record Londen-Kaapstad.
pag. 4
De Tweede Kamer heeft het wetsontwerp tot
industrie-financiering aangenomen.
pag. 3
Het stoomschip „Alphar" is na een botsing
in het Kanaal gezonken.
pag. 3
Volgens den heer Ch. J. I. M. Weiter zou een
economisch herstel in Indië, de depressie in
ons land doen eindigen.
pag. 3
Ei- zal weer gehakt in blik voor werkloozen
beschikbaar worden gesteld.
pag. 3
De Paleis-raadhuis-kwestie nadert haar ein
de; de regeering heeft een wetsontwerp in
gediend.
pag. 3
De derde schaakpartij Van den Bosch-Spiel-
mann is in remise geëindigd.
pag. 6
De balans van de verhuismaand voor Haar
lem, Heemstede en Bloemendaai.
pag. 1
Schuld en Boete in Cinema Palace.
pag. 13
Mooie resultaten bij de verkeersexamens te
Haarlem.
pag. 14
ARTIKELENENZ.
R. P.: Schakers.
pag. 1
Van onzen Londenschen correspondent: Hol
land Building.
pag, 4
J. II. V.: Schaakiniprcssie.
pag. 6
Sport in 't Kort.
pag. 7
Damxubrïek.
pag. 7
H. D. Vertelling. Willy van der Tak: Mijn in-
telleetueele vriend zoekt een vrouw.
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op pag. 7.
