(M~7CUMMs
Haagsche Post
Cigaretten
Een wonder in kwaliteit en prijs!
20 a 25 ct.
Lands- en Plaatselijk
Protectionisme.
Een belangrijke
boodschap!
RADIO LUXEMBURG
1XJULfO
Kunstzaal Reeker.
V R T T DAG 15 MET 1936
H A.-A-R E E M'S D A G B E A D
8
STADSNIEUWS
Erasmus' 400-ste sterfdag
herdacht.
In- verband met het oorlogsvraagstuk.
De samenwerkende vredesvereenigingen,
georganiseerd in den Vredesraad Haarlem,
hebben gisteravond in het gebouw van den
Protestantenbond een druk bezochte openba
re vergadering gehouden. Deze vergadering
was bedoeld om den z.g. :,Good-Willday" te
herdenken. Tevens werd de 400-jarige sterf
dag van Erasmus herdacht. Het derde doel
van de bijeenkomst was een opwekking om
deel te nemen aan den Vrouwen Vredesgang.
Mej. Dr. M.Thiel opende, bij ontstentenis van
den voorzitter, de vergadering.
Drs. G. J. de Voogd uit Baarn sprak vervol
gens over het onderwerp „Erasmus, zijn tijd
en het oorlogsvraagstuk". De aanhangers van
de vredesgedachte eeren in Erasmus den in
ternationalist, die toch Hollander bleef, aldus
drs. de Voogd. Erasmus bezat typisch Neder-
landsche eigenschappen. Ook Erasmus leefde
evenals wij in een verwarden tijd met vele
tegenstellingen. Hij leefde in den dageraad
van den tijd, waarvan wij het einde beleven.
Tijdens het leven van Erasmus werden de
groote ontdekkingen gedaan, die een vérstrek
kende moreele en economische beteekenis had
den. Ook op politiek terrein hadden er be
langrijke gebeurtenissen plaats, Spr. herin
nerde. aan den strijd tegen de Mooren en de
Turken. Erasmus heeft pausen als den gift
menger Borgia en Julius II gekend, vorsten als
Hendrik VIII van Engeland, denkers als
Luther en Calvijn, kunstenaars als Holbein,
Dürer, Da Vinei, Rafaël en Michel Angelo. In
dit verband gaf drs. de Voogd een duidelijke
uiteenzetting van de zoo bekende geestesstroo-
mingen Renaissance en Humanisme.
Eén van de voornaamste kenmerken van
beide bewegingen is het in het centrum treden
van den individu.
Erasmus. in Rotterdam geboren, was aan
vankelijk voor het klooster bestemd, maar
spoedig ging hij als secretaris van een bis
schop naar Rome. Hierop volgt een periode
van reizen en trekken, waarin Erasmus ook
veel ontbering heeft gekend. Uit zijn brieven
blijkt dan reeds een voor zijn tijd merkwaar
dig sterk gevoel voor hygiëne en lichamelijke
reinheid. Tijdens zijn verblijf in Engeland
komt er een wending in de opvattingen van
Erasmus. Dan ziet hij de studie van de theolo
gie als zijn levensdoel. Hierbij gaat hij, als
echte Humanist, terug tot de bronnen van
het Christendom. In 1516 is hij in geheel
Europa bekend door zijn werk om het klas
sieke Latijn en Grieksch overal te verbreiden.
Groote bekendheid verwierf zijn satire „De
lof der zotheid", een werk vol critiek op zijn
tijd.
Sprekende over de verhouding van Erasmus
tot Luther, zeide drs. De Voogd, dat de Rot-
terdamsche denker Luther's bedoelingen niet
begreep. Erasmus wilde geen breuk met de
kerk. Zoo kwam hij tusschen de partijen in te
staan, door beiden bestreden. Eenzaam bleef
hij achter.
In Erasmus treft ons het eerst zijn arbeid
zaamheid, belezenheid en. sterk geheugen, zoo
vervolgde spr. Overal streeft hij naar klaar
heid en zuiverheid,zoowel materieel als. mo
reel. Hij heeft een afkeer van alles, wat on
redelijk en dogmatisch is. De lëvenspractijk
gaat hem boven de levensleer. Hij heeft een
sterk verlangen naar geestelijke vrijheid. Spr.
toonde het scherpe contrast aan tusschen de
opvattingen van Erasmus, die den rechtsstaat
wilde, en zijn tijdgenoot Macchiavelli, die den
machtsstaat voorstond. Voor Erasmus gaat
gerechtigheid boven macht en geweld.
Het probleem van den oorlog heeft Erasmus
voortdurend bezig gehouden, aldus spr.
In de eerste plaats ziet hij den waanzin en
het beestachtige van den oorlog. Als nuchter
man weegt hij de voor- en nadeelen van den
oorlog tegen elkaar af, waarbij hij tot een ver
nietigende uitspraak over den oorlog komt. Hij
verwondert zich dan ook over het gemak,
waarmede oorlogen uitbreken. Om twee re
denen veroordeelt Erasmüs den oorlog. Hij is
in strijd met de menschelijke natuur en te
vens met het Christendom, dat den vrede pre
dikt. Erasmus zoekt ook positieve middelen
om den oorlog uit te bannen. Hij wijst de in-
tellectueelen van zijn tijd op hun plicht, den
oorlog tegen te gaan met al hun vermogens.
Aan ons is de taak, deze gedachten van
Erasmus uit te dragen in een wereld, die er
meer behoefte aan heeft dan ooit, zoo besloot
drs. de Voogd.
De heer Joh. C. Frëvel droeg vervolgens eeni-
ge fragmenten uit het werk van Erasmus voor
n.l. een gedeelte uit „De lof der zotheid" en
één uit „Oorlog", bewerkt door Nico van Such-
telen.
Na de pauze sprak mevrouw dr. L. M. Mis
pelblom Beyer—v. d. Bergh van Eysinga uit
Leiden over den Vrouwen Vredesgang.
Onder de vele höndei-den jaren van het be
staan der Westersche beschaving zijn er
slechts weinige geweest zonder oorlog, zoo
ving de spreekster aan. De mannen hebben
die oorlogen steeds verklaard en gevoerd,
maar de vrouwen hebben zich er niet tegen
verzet. De vrouwen moeten zich thans bezin
nen op haar taak bij de oorlogsbestrijding. Zij
moeten zich werpen in den strijd voor vrede,
recht en menschelijkheid. Tot op heden leven
wij in een maatschappij, door mannen geor
ganiseerd. zoo vervolgde spr. Reeds is daarte
gen verzet gerezen door den strijd voor de
emancipatie. Het werk van die voorvechtsters
moet voortgezet worden.
Daartoe moeten de vrouwen inzien, dat de
wereld in den huidigen toestand niet normaal
is. Teneinde een betere wereld te verkrijgen,
moeten de vrouwen haar beste krachten ge
ven. Haar taak is. zich te verzetten tegen de
bedreiging van het leven en van het gezin.
In de eerste plaats moet de vrouw zich dus
keeren tegen oorlog en oorlogsvoornereiding.
De vrouwen moeten leeren zelfstandig te den
ken en te handelen. Slechts op een vrije har
monische samenwerking van man en vrouw
kan een betere wereld gefundeerd zijn.
De Vrouwen Vredesgang, die op IS Mei, den
Volkenbondsdag, te Amsterdam gehouden
worden, is de eerste daad van de vrouwen in
het belang vana den vrede. Bij al de vrouwen
die hieraan deelnemen, heerscht een sterke
wil tot vrede. Door den Vrouwen Vredesgang
moet een krachtige publieke opinie tegen den
oorlog gevormd worden. De deelneemsters
ontvangen bovendien van dezen Vredesgang
een stille kracht in den strijd tegen den oor
log. De vrouwen willen trachten een geest van
liefde en saamhoorigheid te brengen in de
wereld. Van dien geest bezield zullen zi.j 18 Mei
door de straten van Amsterdam trekken, zoo
eindigde mevr. Mispelblom Beyer haar rede.
Tot slot van den avond declameerde nog
maals de heer Frevel.
gemaakt van de edelste tabakken; dubbel gefermenteerd!
(Adv. Ingez. Med.)
Een kentering?
CHR. GEREF. KERK.
Bij de Chr. Geref. Kerk te Haarlem-Noord
Is beroepen ds. D. Henstra te Dokkum. 1
Het hemd is nader dan de rok. De gedach
te, dat Amerika voor de Amerikanen is, Azië
voor de Aziaten, Europa voor de Europeanen
en ten slotte Australië en Afrika resp. voor de
Australiërs en Afrikanen, klinkt velen vreemd
in de ooren. Toen in de periode onmiddellijk
volgend op den wereldoorlog de meest ver
scheiden "handelsbelemmerende maatregelen
werden genomen en de Staten zich hoe lan
ger hoe meer gingen instellen op ..zelf-voor
ziening", vond men deze ontwikkeling onge-
wenscht. Als gevolg van de door de zich he
laas sterk uitbreidende werkloosheid hier en
daar getroffen maatregelen, waardoor aan
het „gemeentelijke" de voorrang wordt ver
leend, is kortgeleden een regeeringscirculaire
aan de gemeentebesturen verzonden, die
tegen deze wijze van doen stelling neemt.
Al ligt aan de gedachte: Amerika voor de
Amerikanen, enz. behalve een economisch een
zuiver chauvinistisch motief ten grondslag,
welke laatste een rol van minder beteekenis
speelt in de beide andere geciteerde gevallen,
toch is de basis dezelfde. Deze basis wordt ge
vormd door de opvatting, dat men zich onaf
hankelijk van anderen in staat acht een po
sitie te scheppen, welke zeker niet minder
rooskleurig is dan wanneer men hulp van
„buiten" zou aanvaarden. Men meent zich
veiliger, dus gelukkiger te voelen, indien men
om het eigen territoir barricades opwerpt, die
den niet-ingezetene moeilijk, of in het geheel
niet, vermag te nemen. Men wenscht zich in
te kapselen" Al naar gelang de tijdsomstan
digheden. economisch beschouwd, moeilijker
zijn geworden, i.s het terrein, waarop men
deze proefnemingen toepast, ingekrompen.
Van het werelddeel is men via. het grondge
bied van een bepaalden Staat thans reeds
gekomen tot het gemeentelijk terrein. Nie
mand is in staat te voorspellen of daarmede
het einde is bereikt. Even verdwaasd als mer
vroeger opgekeken zou hebben, indien me'
het plaatselijk protectionisme van thans zo'
hebben aangekondigd, even verwonderd za'
men zijn. indien men thans zou denkep_ aar
het.protectionisme van de., eene stadswijk
t.o.v. de andere, En toch zou mén daarin niet
anders kunnen zien als een consequente
voortzetting van een eenmaal aanvaard prin
cipe. Maar "laten wij ons in deze vervolg-pro-
cedure niet verdiepen en ons bepalen tot het
heden.
Het ontstaan van het lands-protectionisme
dateert ongetwijfeld van vóór de totstandko
ming van het verdrag van Versailles. Maar
even zeker is. dat het zich na November 1918
sterk heeft ontwikkeld. Het uiteenvallen van
verschillende Europeesche .staten, de vorming
van nieuwe groepeerngen, dikwerf op geheel
willekeurige wijze, noodzaakte tot het schep
pen van 'bestaansvoorwaarden, die econo
misch veelal niet verantwoord waren. Daar
naast kwamen de groote productie-landen
van vroeger te staan tegenover uitgestrekte
overzeesche gebieden, die jaren achtereen
verstoken waren geweest van een geregelden
aanvoer uit Europa en inmiddels door het op
richten van eigen industrieën in hunne be
hoeften trachten te voorzien. Het behoud van
werkgelegenheid noopte meestal tot het ver-
leenen van steun. De eerste stap op dit pad
gezet, moest gevolgd worden door een twee
de, een derde enz. Het eenmaal begonnen
proces was niet meer te stuiten. De eene
maatregel lokte den andere uit. Met groote
vindingrijkheid ligt men op de loer om de
mogelijkheden, welke de een Staat heeft ont
dekt. geheel of gedeeltelijk ongedaan te ma
ken ion eigen bate. Zoo leven wij thans on
der omstandigheden, waarbij van vrij ruilver
keer geen sprake meer is. Ieder land zorgt
zooveel mogelijk voor zich zelf. Niet meer
geldt de overweging: kan men daar of daar
zijn behoeften op de meest economische wijze
bevredigen? Neen, de handelsbelemmeringen
van het oogenblik zijn oorzaak, dat wij het
voordeel van het goedkoope dikwijls moeten
ontheien.
Daarnaast heeft nu het plaatselijk protec
tionisme sedert eenige jaren haar in,trede
gedaan. Vooral in Amsterdam, maar ook in
Dordrecht en in verschillende andere plaat
sen, is het doorgedrongen. Ook hierbij heeft
de nood der tijden een stimuleerende wer
king uitgeoefend. Deze zelf - verdediging be
staat hierin, dat men bij bestellingen, bij in
schrijvingen enz. de voorkeur geeft aan de
inwoners der betrokken gemeente. In die
gevallen wordt niet meer afgegaan op de
geboden prijzen, doch de ingezetene heeft
een zekeren voorrang- Daarbij komt dan
nog, dat in de bestekken voor aanbestedin
gen herhaaldelijk de voorwaarde is opgeno
men. dat de benoodigde materialen alleen
geleverd mogen worden door ter plaatse ge
vestigde fabrikanten of handelaren en dat
het werk alleen uitgevoerd mag worden door
plaatselijke arbeidskrachten. Van de vele
voorbeelden zij slechts gewezen op de aanbe
steding van de veerboot voor den dienst
Dordrecht-Zwijndrechtwaarbij de Dordt-
sche gemeenteraad besliste, dat aan te Dor
drecht won ends. een voorkeur van 5 procent
gegeven zou worden boven niet-inwonende
inschrijvers. Langzamerhand is er een zeker
systeem ontstaan, waaraan de gemeentebe
sturen paal en perk hadden kunnen stellen.
Dat is blijkbaar niet gebeurd. Vandaar dat
het centraal gezag zich deze zaak heeft aan
getrokken. De Ministers van Binnenlandsche
Zaken, Handel. Nijverheid en Scheepvaart eu
Sociale Zaken hebben kort geleden tegen het
stellen van dergelijke plaatselijk-protectio-
nistische voorwaarden in beginsel bezwaar
gemaakt en daarvan ook doen blijken.
Waarom heeft de Regeering gemeend zich
met deze aangelegenheid te moeten bezig
houden? In de eerste plaats, omdat derge
lijke voorwaarden kunnen beletten, dat de
gegadigden de goedkoopste prijzen hebben te
betalen. De overeenkomst tusschen de gevol-
gen van lands- en plaatselijk protectionisme
treden hier duidelijk aan het licht. Wat voor
de gemeentelijke bescherming geldt, treft
men ook aan bij de bescherming op breeder
tei'rem, die dus van het eene land ten op
zichte van het andere. Daarnaast zal het
economisch verkeer zich niet vrij kunnen
bewegen door de meergenoemde voorwaar
den. In deze bewoordingen is ook de regee
ringscirculaire vervat. Laten wij ons verheu
gen over deze erkenning. Veel maatregelen,
welke zijn genomen en vele, die nog genomen
zullen worden, gaan lijnrecht in tegen dit
principe. Misschien dat deze zwaluw ons den
zomer zal gaan bezorgen. Wij zullen onge
twijfeld terug moeten naar het „ruimere"
begrip; al zijn er nog velen, die in het ver
schiet reeds de ommuurde steden van vroe
ger eeuwen zien terugkeeren. Wij zijn, naar
mijn gevoelen, zelf de oorzaak, dat di.e „oude"
tijden niet meer kunnen terugkeeren. De ge
compliceerdheid van het maatschappelijk
raderwerk, dc uiterst ingewikkelde structuur
van het economisch leven, stelt geen enkelen
Staat, geen enkele Gemeente, geen enkele
Stadswijk blijvend in staat, zonder de hulp
van anderen, te leven. De groote moeilijkheid
is evenwel, om zonder al te veel kleerscheu
ren. het aangenomen verkeerde stelsel weder
ter zijde te stellen. Alle uitingen, die in dat
opzicht wijzen op een kentering dienen toe
gejuicht te worden. Zoo moet men ook de
aanschrijving' onzer Regeering bezien.
MOLLERUS.
(Te Haarlem worden bij aanbestedingen
van gemeentewege geen bijzondere voor
waarden gesteld ten gunste van Haarlemsche
aannemers, alleen worden aannemers ver
plicht Haarlemsche arbeiders in dienst te
nemen. Redactie).
Schakel hedenavond
in om 9 uur op
Golflengte 1304 M
(Adv. Ingez. Med.)
FAILLISSEMENTEN.
Op den 14en Mei 1936 werden door de Ar-
rondissements-Rechtbank te Haarlem in staat
van faillissement verklaard:
C. G. A. Cassee, bloemist, wonende te Zand-
voort, Haltestraat 1. Rechter-Commissaris:
Mr. C. G. Bijleveld. Curator: Mr. H. J. M. To-
nino, advocaat en procureur te Haarlem.
Chr. W. J. B. Kroskinski, winkelier, wonen
de te Haarlem, v. d. Vinnestraat 4. Rechter
commissaris: Mr. C. G. Bijleveld. Curator: Mr.
J. H. van Gelderen, advocaat en procureur te
Haarlem.
COLLECTRICE STAATSLOTERIJ.
Met den aanvang der 472e staatsloterij is
benoemd tot collectrice der staatsloterij: te
Amsterdam mevrouw E. M. A. Scholten, we
duwe H. J. van Emmerik, te Haarlem.
VERGADERING BURGERWACHT.
De jaarvergadering der Haarlemsche Bur
gerwacht in café-restaurant Brinkmann,
Groote Markt, hedenavond, begint te half
negen.
GEPROMOVEERD.
Te Rotterdam is gepromoveerd tot doctor in
de Handelswetenschappen de heer A. M. Lu
cas, geboren te Haarlem, op proefschrift ge
titeld: „Doelstelling van de Duïtsche kartel
wetgeving in de jaren 1923—1934, in het bij
zonder met betrekking tot den strijd tusschen
de kartels en de buitenstaanders, en stellin
gen".
WACHTGELDBEREKENING.
Bij Raadsbesluit van 25 Maart j.l. werden
in verband met het bepaalde bij de Wet van
29 November 1935 tot verlaging van de open
bare uitgaven, salarisbedragen vastgesteld, ten
behoeve van de berekening van het wachtgeld
van enkele personen, die vóór 1 Mei 1927 in
dienst waren van een der geheel of gedeelte
lijk bij Haarlem gevoegde gemeenten.
Nu met ingang van 1 Mei 1936 de salaris
regelingen voor het personeel in dienst der
gemeente zijn herzien, behoor en bovenbe
doelde bedragen opnieuw te worden vastge
steld. In verband met den aard der functiën
komt het B. en W. billijk, voor, bedoelde be
dragen te verminderenmet het percentage
der vaste korting, waarmede de salarissen van
onderscheidene, ambtenaren zijn verlaagd.
Zij doen den Raad een daartoe strekkend
voorstel.
WIJZIGING UITBREIDINGSPLAN.
B. en W. stellen den Raad voor, eenige wij
zigingen aan te brengen in het uitbreidings
plan voor de gronden ten O. van den geprojec-
teerden Noord-Zuid verkeersweg, ten Zuiden
van de Tulpenkade, ten Westen van de spoor
baan Haarlem—Leiden en ten Noorden van
de gronden even ten Zuiden van de Van Was-
senaerstraat, ter tegemoetkoming aan eenige
bedenkingen van den Inspecteur van de Volks
gezondheid.
Voorts stellen B. cn W. voor in genoemd
plan geen gronden voor land- en tuinbouw-
doeleinden meer op te nemen.
Vrouwen Vredesgang.
Een laatste oproeping.
Het Plaatselijk Comité voor den Vrouwen
Vredesgang vestigt nog eens de aandacht op
de tentjes, die Zaterdag a.s. zullen staan op de
Groote Markt, het Söendaplein en bij de Am>
sterdamsche Poort van des n.m. 3 uur tot des
avonds 9 uur. Inlichtingen en spoorbons zijn
daar te verkrijgen. Retour Amsterdam f 0,48.
Maandag 18 Mei zullen de Comitéleden in
den Stationshal aanwezig' zijn met spoorbons
tuschen één en twee uur. Het dragen van sen
witte bloem is verplicht, men kan ze in den
Stationshal koopen uitsluitend bij de comité-
leden. Andere koopwaar wordt ten strengste
verboden, met uitzondering nog van de blauwe
speldjes.
Voorts deelt het PI. Comité mede, dat het
overal de hartelijkste medewerking heeft ge>
had, zoowel van autoriteiten als particulieren
en het roept voor het laatst de Haarlemsche
vrouwen op, in grooten getale a.s. Maandag'
aan den Vredesgang deel te nemen, waardig' en
in volmaakte stilte.
Vrouwen van werkloozen kunnen gratis
mede. Zij kunnen zich opgeven Wagenweg
Meergegoeden, ons Gironummer is 65154!
PREDIKBEURTEN.
ZEVENDE DAGS BAPTISTE GEMEENTE, lo
kaal Parklaan 21.
Sabbat (Zaterdag): v.m. 10 uur: Prediking.
Nam. 12 uur; Bijbelbespreking.
Voorgangers in beide diensten de heeren C.
Westerdaal en G. Velthuyzen Jr., uit Amster-
(UN/T IN ilTTtllh
De Voordrachtkunstenares
Marguérite Couperus.
Over haar leven en haar kunst.
Er zijn van die plekjes in iedere stad. waar
het leven schijnt te hebben stilgestaan, waar
het geraar van auto's en het geloei van
claxons niet doordringt en waar rust en klaar
te over de huizen ligt. Op zoo'n pleintje moest
ik zijn. toen ik een bezoek ging brengen bij
Marguérite Couperus. Als keurige, heldere
Hollandsche juffers stonden de huizen arm in
arm om een droomerig plantsoen, waar de
boomen zich uitrekten om over hun hoof
den heen een glimp op te vangen van het ge
jacht en gedaver daar aan den anderen
kant van het blok, waar iedereen scheen te
probeeren om het leven een seconde af te
winnen en wijsgeerig schudden ze, met hun
kronen en dachten: „Waarvoor die haast
Ze komen toch allemaal tegelijk op oudejaars
avond aan!"
In die huizen, achter de blank gewreven
vensters, verwacht men Hollandsche dege-
ijkheid, zware solide meubels, tafels met bol-
ende pooten, stoelen die niet kraken als je
egen den leuning rust, en het was dan ook
met een gevoel van behagëlijke tevredenheid
dat ik binnenkwam bij mevrouw Couperus in
een interieur dat bij 't huis en bij het pleintje
past.Wat 'n rust en vrede kan er uitgaan van 'n
goed huis! Heerlijk moet het zijn om daar te
werken en de plaats schijnt als geschapen
voor een vrouw als Marguérite, die de schoon
heid zoo doorvoelt van voorbije eeuwen,
toen een mensch nog tijd had om lief te heb
ben. om smart en vreugde te voelen, om zijn
geluk en zijn verdriet In liederen uit te ju
belen of te klagen. Tusschen haar mooie oude
meubelen, droomerig kijkend over het stille
plein, moet het haar gemakkelijk worden, zich
terug te leven in die tijden, zich te vereenzel
vigen met de vrouwen, de mannen, die lang
geleden leefden, leden en liefhadden. Haar
warme hart helpt haar ieder gevoel te pei
len en een feillooze intuïtie dicteert haar
gebaar en uitdrukking, waardoor ze gewor
den is tot een artiste, die met een zeer aparte
en gedistingeerde kunst een publiek van het
begin tot het einde weet te boeien.
Als men haar een avond hoort zingen, dan
realiseert men zich niet ten volle, hoeveel
studie en toegewijde arbeid er is voorafge
gaan. Daai zijn allereerst al de liederen, die
zij voor een groot deel heeft opgediept en
overgeschreven uit volkomen vergeten bun
dels in bibliotheken en oude archieven. Wat
ten werk, om dag in, dag uit, tusschen de stof
fige folianten te zitten, zoekend en blade
rend naar iets, dat er misschien heelemaal
niet zal blijken te zijn!
Treedt Marguérite ergens op, dan gaat haar
verlangen direct uit naar de archieven en
bibliotheeken, waar ze misschien een vondst
kan doen,
Onvermoeid zoekt ze verder, ijverig de ver
geten liederen en balladen zamelend en daar
mee een schat vormend. Maar het zijn niet
alleen liederen, waarnaar ze zoekt, haar be
langstelling gaat ook uit naar oude prenten,
waarop kleederdrachten voorkomen uit den
tijd waarin haar liederen en ballades spelen,
minutieus worden die prenten en schilderijen
gecopieerd en Marguérite zingt haar liederen
in gewaden en sieraden, die tot in de kleinste
onderdeelen identiek zijn met de dracht van
die jaren. Geen kosten worden door haar
gespaard om niet alleen coupe en snit, maar
ook de rijke stoffen, natuurgetrouw te doen
zijn. Het kan niet uitblijven, of al deze voor
bereidingen. die met zooveel liefde en ijver
worden getroffen, moeten haar kunst, die
zich uit in stem en gebaar, nog duidelijker
doen spreken, waardoor haar optreden wordt
tot een genot voor den luisteraar, die als in
een visioen vergane eeuwen tot leven ziet ko
men.
Mevrouw Couperus dan eigenlijk me
vrouw van HengelCouperus is een nicht
van den bekenden schrijver Louis Couperus
en de 'dochter van ouders, die een groot ge
voel hadden voor de mooie dingen in het le
ven. Van haar vader erfde zij haar liefde voor
een harmonieuze omgeving, waarin ieder
voorwerp een eigen persoonlijke schoonheid
moest hebben, van haar moeder erfde zij een
mooie stern.
Op deze manier met waardevolle talenten
uitgerust, stapte ze met open oog en open
hart het leven binnen. Als kind reeds, toonde
ze aanleg voor het tooneel te hebben en in
verschillende kinder-operettes speelde ze een
hoofdrol. Op zestienjarigen leeftijd won zij de
gouden medaille voor declamatie met „des
Sangers Fluch". Daarna ging ze naar het
conservatorium in Amsterdam en trad zeer
jeugdig in het huwelijk om haar plaats te
vinden in dit stille droomverloren park. Reeds
thuis, in Leeuwarden Marguérite is Friezin
verdiepte zij zich in de folkloristische kunst. I
Haar vader bezat uit de nalatenschap van de
Franeker Universiteitstijden prachtige "oude
(Adv. Ingez. Med.)
boeken over kunst en historie waar ze ieder
vrij uurtje in snuffelde en waardoor ze ver
trouwd raakte met het gotische schrift der
perkamenten. Deze liefde voor de oude ge
schriften is steeds sterker in haar geworden
en zij bezit 'nu een uitgebreide verzameling
liederen en ballades uit bijna alle deelen dei-
oude wereld. Zoo vertelde ze mij van oude
Russische liederen, afkomstig van de intel-
lectueele bannelingen in Syberië en waaruit
een zoo hevig smachten en verlangen spreekt,
dat zij ze niet kan zingen, zonder er diep van
onder den indruk te komen. Zonderling ge
noeg heeft het publiek deze Russische liede
ren tot nu toe, nog niet weten te waardecren,
misschien zal het interesse ervoor nog ont
waken.
Ongetwijfeld vertel ik oud nieuws, wanneer
ik vermeld dat mevrouw Coupérus overal in
het buitenland met succes is opgetreden en
zeer vereerende uitnoodigingen heeft ont
vangen. Zoo treedt zij dezen zomer weer in
Engeland op onder patronage en op uitnoodi-
ging van het Engelsche hof. Kort geleden
trad4*, zij met veel succes op in Nice, op het
Gala Holl^ndo-Belge, onder patronaat van de
consuls van België en Nederland. In bijna alle
kunstcentra van Europa heeft zij haar stem
doen hooren en was zij een credit voor Neder
land en Nederlandsche kunst.
Als voorzitster van de afd. Nederland van
La Maison Internationale des Intellectuels
stelt, zij alles in het werk om de uitwisseling
van Kunsten en Wetenschappen te helpen
bevorderen en voor alles om arbeid te ver
schaffen aan intellectueelen en kunstenaars.
Zoo kocht zij werken aan van Anton Pieck,
Herman Heuff. Aart van Dobbenburgh en
André van der Vossen om deze als prijzen te
overhandigen aan het Comité van het „Noël
du Poète" te Parijs, een prijs die werd ge
wonnen door den bekenden Frarisclien dichter
Max Jacob.
Op 26, 27 en 28 Mei a.s. zullen door haar
initiatief vijf schouwburgen te Parijs hun
zalen openstellen voor negen Hollandsche ar-
tisten, die daar in dit centrum der kunst kun
nen optreden en aan wie op deze manier een
zeldzame kans wordt geboden. Het zijn Iris
Zeilinga Doodeheefver. declamatie: Corrie
Hartong, vroeger hoofd der Mary Wigman-
schule, dans; Gert van der Steen accompag
nement; 't trio Annie Hermes, zang, Suze Bie
lefeldWintershoven, piano en Eduard Biele,
violoncello; mej. Dr. A. Duinker, causerie over
Nederland, zijn strijd voor vrijheid en onaf
hankelijkheid, zijn worstelingen tegen het
water, zijn gastvrijheid tegen uitgewekenen,
zijn gouvernement en over het Hollandsche
karakter; Th. B. van Lelyveld met een lezing
over „de dans in het Javaansche theater", ge
volgd door eenige Javaansche dansen, Uitge
voerd door Raden Mas Waloejo.
Vele vooraanstaande menschen op gebied
van Kunsten en Wetenschappen zullen deze
voorstellingen bijwonen en het is te hopen,
dat dit lofwaardig pogen met succes bekroond
zal worden.
HELEN DE BALBIAN VERSTER..
SCHILDERKUNST
Mevrouw H. Andereya-llcken
en Willy Boers exposeeren
deze maand: de eerste stadsgezichten op Zie-
rikzee en Middelburg, duingezichten op Schou
wen de tweede stillevens en stadsgezichten
uit Parijs onder modern georiënteerden in
vloed. Mevr. Andereya is een Duitsche die in
München heeft gestudeerd en, met een Hol
lander gehuwd, thans in Zeeland woont. Haar
kunst is Duitsch gebleven vooralsnog, en, ont
beert de qualiteiten die ze voor onze oog en
aanvaardbaar maakt. De basis van haar schil
derijen, de teekening. is zwak, bijna kinder
achtig; de kleur heeft weinig eigen leven en is
bijna overal verfmaterie gebleven, en zoo zou
er over deze exposante weinig „erfreuliches"
te vertellen zijn, ware het niet dat op een af
stand gezien al dit belangrijk tekort gedeelte
lijk wordt opgeheven door een zekere sferische
spontaneïteit die voor de schilderes zou kun
nen innemen. Men raakt den indruk niet kwijt
dat een zekere onverschilligheid voor het
prachtig métier, dat .schilderen is, bij vele ar-
tisten uit die school de vlotte flair, waarmee
ze een natuurimpressie willen vastleggen, over-
heerscht. Het is dan ook logisch dat een werk
van dien aard slechts in het voorbijgaan in
teresseert, dat men even den durf van het on
dernemen respecteert, doch er niet zoodanig
door geboeid wordt dat men naar een terug
zien verlangt. Bij een geslaagd kunstwerk,
welke ook richting en bedoeling daarvan zijn
mogen, is dat steeds het geval.
Willy Boers, een jonge Hollander, laat hier
werk zien van de laatste vijf, zes jaar waarbij
men met voldoening een groei in soliditeit en
beteekenis kan constateeren. Hij heeft den
zin voor een scherpe zakelijkheid langzamer
hand in een charmeerenden vorm weten te
dwingen, waardoor men van zijn stilleven met
schedeltjes en boeken (nr. 9) voluit genieten
kan. Los van elkaar en toch harmonieus zijn
in dit doek de kleurstellingen geplaatst, ieder
object heeft een gelijke belangstelling van den
schilder ondergaan en handhaaft zijn eigen
beteekenis in de compositie. Toch rammelt
deze niet en blijft den beschouwer de herinne
ring aan een fleurig en serieus stuk werk,
waarvan een geestelijke rust uitgaat die alleen
door een geslaagd ding geproduceerd kan wor
den. Onder het geëxposeerde vindt men dan
nog velerlei, waarin het door mij zoo gewaar
deerde benaderd wordt. Zoo in het iii de na
bijheid geexposeerde stilleven met kruikje, ge
vlochten rieten doosje en de wingerdblaren,
in het zeer rustig ingehouden ver jaarsboeket
met de witte lelies en dat met de roode oliebiis.
Op weer een ander stilleven (nr. 10) frappeert
de sober indringende wijs waarop Willy Boers
een paplepel aanschouwt en schildert. Buiten
de stillevens vindt men zijn belofte-inhouden
de qualiteiten in de schilderij van de Ban-
lieue met de fabrieken; in een zeer eenvoudige
visie op Duinen aan Zee. en, verspreid, in nog
wel andere werken. De figuurschildering lijkt
nog te veel hl een aanvangsstadium te verkee-
ren, en kinderachtige modieusheden als de
Neurenberger-speelgoedhuisjes bij de Notre
Dame. de gesneden koekplakjes in het Blari-
cumsche landschap zijn reeds of worden ver
moedelijk binnenkort overwonnen. Zoo is deze
eerste kennismaking met het werk van Willy
Boers dan wel geeri^ overweldigend gebeuren,
maar toch een, om zijn serieusheid van bedoe
len en beheerschten aanleg, te waardeeren
evenement.
J. H. DÈ BOLS,
