h.Kj Stroomlijnhaar. Belangrijke Cijfers Hef vroegere Sf. Barbara-Casthuis. KROON BEHANGSELS Hei Behutgtijltste 53e Jaargang No. 16225 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Vrijdag 15 Mei 1936 HAARLEM S DAGBLAD Directie: JP. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM, ABONNEMENTEN: per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad: per week 0.05, p. maand 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.72*4. UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V. Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12 Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600 Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810 Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230. Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM. ADVERTENTIëN 15 regels J 1.75, elke regel meer f 0.35. Reclames ƒ0.60 per regeL Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en aanbod 1—4 regels 0.60. elke regel meer ƒ0.15. Onze Groentjes zie hoofd rubriek. Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid f 600.-, Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger 50.-, Arm- of Beenbreuk 30.- Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400 -, Verlies Duim f 75.-, Verlies Wijsvinger f 75.-, Verlies andere vinger ƒ30. Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden. DIT NUMMER BESTAAT UIT ZESTIEN BLADZIJDEN. HAARLEM, 15 Mei. Starhemberg. De nog jeugdige Ernst Rüdiger, Fürst Starhemberg heeft moeben wijken als vice- Bondskanselier van Oostenrijk. Daarmee is het stormachtigste element in de regeering uit zijn machtigste posities verwijderd, en de positie van den Bondskanselier Schusch- nigg zooals onze Weensche correspondent in een artikel in dit nummer toelicht ver sterkt. Schuschnig speelt blijkbaar niet minder hoog spel dan zijn voorganger Dolfuss, en men kan de gebeurtenissen in Oostenrijk niet zonder bezorgdheid gadeslaan. Dit kleine land, topzwaar door zijn groote hoofdstad die een derde van de zes millioen inwoners des lands herbergt, blijft de gevaarlijkste oorlogshaard van Europa. Het lichtbewogen volk is in felle partijschappen verdeeld. Een groot percentage hangt Duitschland aan en wenscht den „An- schlusz", de socialisten zijn indertijd door Dolfuss met geweld onderdrukt. Slechts een kleine fractie der bewoners staat achter de re geering, en het merkwaardigste is wel de posi tie der „eigen legers" van figuren als Starhem berg en Schuschnigg. Men leze wat onze correspondent daarvan schrijft. Hij had er u al een paar dagen ge leden op voorbereid dat een in het opqpbaar door Starhemberg-aanhangers aan Schusch nigg aangedane beleediging gevolgen zou moeten hebben, en hij heeft gelijk gehad. Als extra-motief blijkt nu 't telegram te gel den, door .Starhemberg op eigen houtje aan Mussolini gezonden, waarin hij hem geluk- wenschte met zijn „zege over de barbaren" en „triomf over de huichelarij en leugenach tigheid van de democratie", welke laatste uitlating opstand in de regeering verwekte niet omdat zij zelf democratisch is, maar omdat de Westersche mogendheden die Oostenrijk protegeeren er aanstoot aan zou den nemen. Intusschen is Mussolini mede Oostenrijk's protector, omdat hij in geen geval wil dat dit land in handen van de Duitschers valt. Als men deze enkele feiten even overweegt is het volkomen duidelijk dat de regeering-Schusch- nigg op een vulkaan leeft en dat weinig levens verzekering-maatschappijen geneigd zouden zijn polis op de levens van den heer Schusch nigg en zijn naaste medewerkers af te sluiten. Men kan den moed waarmee deze ministers hun taak blijven vervullen niet anders dan bewonderen of men het met hun bewind en hun opvattingen eens is of niet. Het arme Oostenrijk ziet natuurlijk nog geen einde aan zijn tallooze beproevingen. En waar om heeft het Fatum het bekoorlijke roman tische Weenen tot zulk een lot veroordeeld? De eenige redding ook voor Oostenrijk zal ge vonden dienen te worden in een algemeene Europeesche toenadering, waarbij men de toe komst van dit land eens en voor al zou kunnen verzekeren. Anders dan als onderdeel van een Europeesche Federatie schijnt dit niet dénk- baai-. Zoolang Europa niet tot zelfinkeer komt zal voor allen het enorme gevaar van de oor logshaard Oostenrijk blijven bestaan. R. P. „De 8" zendt een adres aan B. en W. van Haarlem. De Amsterdamsche architectengroep „De 8" lieeft aan B. en W. van Haarlem een adres gezonden over het feit dat het College tot het verkrijgen van een ontwerp voor de uitbrei ding van het Stadhuis aan een vijftal archi tecten opdracht gegeven heeft tot het ma ken van een vöorloopig ontwerp, dat het zich verder voorbehoudt om aan andere architec ten de gelegenheid te bieden een -ontwerp in te dienen en dat hiermede de gelegenheid tot het deelnemen aan een openbaren wedstrijd of prijsvraag geboden wordt. Wij meenen er echter uw college op te moeten wijzen, zegt het adres, dat bij een zoodanige prijsvraag den deelnemers in het vooruitzicht dient te worden gesteld, dat: a. hun plannen worden beoordeeld door een jury of commissie van advies; b. prijzen be schikbaar worden gesteld in overeenstemming met de belangrijkheid van het gevraagde ont werp en den door de deelnemers te verrichten arbeid Met spijt vernamen wij dan ook, dat Uw college in deze punten niet voorzien heeft en nemen hierbij de vrijheid uw College te ver zoeken, de voorwaarden tot deelnemen aan deze prijsvraag zoodanig te wijzigen, dat de permanente prijsvraagcommissie hieraan haar goedkeuring hechten kan ofwel, indien hier tegen uwerzijds bezwaren bestaan, de open bare prijsvraag aldus in het geheel niet te houden. Indien uw College tot het laatste mocht be sluiten en haar keuze hoopt te bepalen uit de ontwerpen, die zij zich zal zien voorgelegd als resultaat van de gegeven meerve.udige op dracht aan de uitgenoodigde architecten, dan meenen wij er niettemin op te moeten wijzen, dat wij het van het hoogste belang achten, dat uw College zich bij het beoordèelen der plan nen ook hierbij laat voorlichten door een Commissie van advies, die haar oordeel ge documenteerd ter openbare kennis brengt. (Vit Weenen komt het bericht, dat voor mannen stroomlijnhaar in de mode zal komen.) Als ik een krant in handen neem Weet ik bij voorbaat al te vreezen. Dat er wel weer een nieuw probleem, Dat zorgen baart, zal zijn te lezen. Terwijl de menschen zoo elkaar In 't haar vliegen in deze dagen, Vind ik zooiets als stroomlijnhaar, Dat wij als mannen moeten dragen. Nu vraag ik u, hoe kan dat nou, Dat mag toch niemand van ons vergen, Ons haar, hoe graag men 't anders wou, Rijst ons van dag tot dag te berge. Het is niet doenlijk om een lijn In onze haren te bewaren, Wie heden al niet kaal mag zijn, Zit met de handen in de haren. De wereld draait om „haar" misschien. Als men de dichters mag vertrouwen, Maar daarin moet men veeleer zien, Een hulde aan de rol der vrouwen. 't Mag voor den man een „hoofd"zaak zijn, Hij kan er zich niet druk om maken, Naast grijs haar en zelfs naast haarpijn, Beroeren hem wel erger zaken. Al is die Weensche stroomlijn dan Geïnspireerd op „Donau Wellen", Wij maken er geen haarwerk van, Men kan ons nog veel meer vertellen. P. GASUS. Over de gerneentebedrijven, werkloosheid enz. te Haarlem. Hoewel wij in den loop van de laatste weken reeds verschillende statistische bijzonderheden medegedeeld hebben over de Haarlemsche ge meente-instellingen, zijn uit de thans versche nen Statistische Gegevens over het le kwar taal van 1936 toch nog eenige belangrijke cijfers op te diepen. De gemeentebedrijven Reeds deelden wij mede dat het gasverbruik over Januari en Februari (vergeleken bij de zelfde maanden van 1935) gestegen was, ter wijl Maart daarentegen weer een kleine ach teruitgang aanwees. De officieele cijfers over de aflevering van gas zijn: 1935 1936 Januari 2.166.316 M3 2.185.782 M3 Februari 1.955.360 M3 2.057.569 M3 Maart 2.086.540 M3 2.068.475 M3 Totaal 6.208.216 M3 6.311.826 M3 De verkoop van gas was over Maart minder omdat er nu blijkbaar minder gas voor ver warming gebruikt is, daar de maand veel minder koud was dan een jaar geleden. Maar niettegenstaande deze ongunstige fac tor blijkt, dat de gasverkoop in het le kwartaal van 1936 103.610 M3 grooter is geweest dan in hetzelfde tijdvak van 1935. Een vooruitgang van bijna 2 pet. Daaruit blijkt dus, dat de achteruitgang van het gasdebiet tot het verleden be hoort. Het aantal vastrechtgebruikers bij gas is evenwel nog steeds aan het terugloopen. Het daalde in het laatste jaar van 6575 tot 5440. De resultaten van het electriciteitsbedrijf zijn nog gunstiger. De verkoop over de eerste 3 maanden van 1936 was 10.660.533 KWU. of 414.129 KWU. meer dan over het le kwartaal van 1935. Dit is dus een stijging van bijna 4 pet. Het aantal vastrechtgebruikers bij electri- citeit stijgt nog steeds. In een jaar vermeer derde het weer van 11.606 tot 12.308. Daaruit blijkt dus dat het vastrecht voor electriciteit populairder bij de gebruikers is, dan het vastrecht voor gas. Het waterleidingbedrijf leverde in dit kwar taal 488.737 M3 af, tegen 494.225 in hetzelfde tijdvak van 1935. Dit is dus een kleine achteruitgang. Vreemdelingen Er vestigden zich in dit kwartaal 187 vreem delingen, terwijl er 272 vertrokken. Het aantal vreemdelingen hier ter stede ging dus met 85 achteruit. Blijkbaar is het aantal Duitsche dienstboden wat aan het afnemen, want er vertrokken 210 vrouwen, ter wijl er slechts 157 aankwamen. Een vermindering dus van 53. De werkloozen De statistiek over de werkloosheid is eenigs- zins uitgebreid. Nu zijn gegevens opgenomen over de werkloosheid in verschillende vakken en de leeftijd der werkloozen. In April waren als werkloos ingeschreven bij de Arbeidsbeux-s: Mannen •r4 O I Handel en kantoor 52 109 99 5 265 Metaalbewerkers 97 295 646 10 1048 Bouwvakarbeiders 118 395 1173 61 1747 Grafische vakken 8 36 87 1 132 Fabrieks-, haven- en transport 84 477 900 21 1482 [Land en tuinbouw 12 52 115 6 185 HAARLEM GR.HOUTSTR.ig (Adv. Ingez. Med.) andere beroepen Vrouwen Handel en kantoor Huiselijke diensten andere beroepen 75 313 1058 45 1496 51 26 18 113 111 72 Totaal 541 1794 4167 149 6651 Over Januari was het totaal aantal werk loozen 7402, of 849 meer. Aan valide werkloozen werd in het eerste kwartaal van 1936 uitgekeerd f 809.344 tegen f 682.524. Een zeer belangrijke stijging dus. Dat is ook wel te begrijpen als men bedenkt, dat het gemiddelde aantal werkloozen in Januari 1936 bijna 1000 hooger was dan in Januari 1935. In Januari waren er 711 werkloozen be neden de 20 jaar ingeschreven, in April 541 Een vermindering dus van 170. Het aantal tusschen 20 en 30 jaar vermin derde van 2133 tot 1794, alzoo 339. De groep 3165 jaar daalde van 4414 tot 4167. dus 247. Het aantal arbeiders boven 65 jaar daalde slechts met 5. Uit deze cijfers blijkt wel, dat bij voorkeur jonge arbeiders aan het werk gezet worden. Bij de tijdelijke werkgelegenheid geheel cf gedeeltelijk voor rekening der gemeente wa ren in April 466 arbeiders te werk gesteld, tegen 279 in April 1935. Weinig bouwwerken. In de eerste drie maanden van 1935 werd bouwvergunning verleend voor werken waar van de bouwkosten f 1.270.160 bedroegen. Over het eerste kwartaal van 1936 was dit slechts f 860.208. Dus ruim 4 ton minder. Dit illustreert duidelijk, dat er thans veel minder gebouwd wordt. In het afgeloopen jaar is er nog vrij veel gebouwd, het aantal woningen steeg van 34921 in eind Maart 1935 tot 35929 in eind Maart 1936. Een vermeerdering dus van ruim duizend. Heemstede zal het nadeelig saldo van „Heemstede's Belang" betalen. Met ingang van 1936. Na eenige beschouwingen heeft de Heem- steedsche gemeenteraad Donderdagavond een voorstel van B. en W. aangenomen, dat be oogde te beginnen met 1936 het nadeelige saldo van de woningbouwvereeniging „Heem stede's Belang"' uit de gewone middelen der gemeente te betalen, welke bijdragen ge durende 10 jaren wordt verhoogd met een tiende van de verliezen, uitgetrokken op de door B. en W. goedgekeurde balans der ver- eeniging per 31 Dec. 1935 (bedragende f 5647.25), met verplichting tot terugbetaling, zoodra de exploitatie dit toelaat, onder voor waarde dat telken jare op het gezamenlijke bedrag 4 pet. intrest wordt bijgeschreven. Verder werd aangenomen het voorstel ter uitvoering hiervan ten laste van de gemeen- tebegrooting voor 1936 zal worden gebracht een tiende van het exploitatieverlies per 31 December 1935 (f 2131.86) en f 6000 geschat verlies over 1936. De tooneelavond voor den Vrede. Initiatief van de commissie van moeders en opvoedsters uit „Volkenbond en Vrede". Morgen, Zaterdag, zal in den Stads schouwburg een tooneelavond plaats hebben, waarvoor het initiatief is genomen door de Commissie van moeders en opvoedsters uit „Volken bond en Vrede". Wij herinneren nog even aan deze uitvoe ring, waarvoor reeds veel belangstelling is gebleken. Het stuk. dat zal worden opgevoerd, is voor dezen avond speciaal geschreven. Het bestaat uit drie afzonderlijke scènes, en een entrée welke de verbroedering der volkeren voorstelt. In deze entrée zingen ongeveer 100 schoolkinderen mede. Ook heeft mevrouw Marguérite Couperus de toezegging gedaan dat zij voor de pauze eenige van haar mooie oude liederen zal zin gen. Mevrouw Couperus is in Nederland zoo wel als in het buitenland geen onbekende. In het najaar zal zij o.a. een weldadigheidscon cert geven onder auspiciën van het Engel- sche hof. Over de bezetting van de drie scènes, die ten tooneele zullen worden gebracht kunnen wij meedeelen dat de vrouwelijke hoofdrol zal worden vertolkt door Aline Marcus, een leerlinge van de Amsterdamsche tooneel- school, die binnenkort haar eindexamen zal doen en reeds thans als veel belovend bekend staat. Haar tegenspeler is een der bekendste leden van H. T. Cde heer Nijenbranding de Boer. Naar men ons mededeelt zijn reeds veel kaarten voor dezen avond verkocht. Men wachte dus niet tot het laatst. Werd voor 500 jaar gesticht. Het mooie poortje in de Jansstraat dat nu toegang geeft tot de school voor voor bereidend onderwijs. Wij geven hierboven een teekening van het poortje in de Jansstraat dat toegang geeft tot de openbare school voor voorberei dend onderwijs No. 1. Vroeger was dit de toegang tot het St. Barbara Gasthuis, wat nog duidelijk blijkt uit den gevelsteen, voorstellende een zieken zaal. Het paard dat men daar boven ziet is het wapen van het oude adellijke geslacht van Assendelft. Uit dit geslacht is voortge komen Hugo van Assendelft, die in het begin der 15de eeuw pi'iester te Haarlem was. Hij staat bekend als de stichter van het St. Barbara Gasthuis. Onder den gevelsteen staat: Om dat wie oud ende behoeftich schenen verlaten, Heeft Hugo van Assendelft hier gesticht 't onser baten". Het jaartal 1624 dat op het poortje staat heeft vermoedelijk betrekking op een restau ratie. Het ziekenhuis werd. dat is onbe twistbaar, in 1436 geopend. Zoodat het dus thans juist 500 jaar bestaat. Allan vertelt er van: Het gesticht dankte zijn ontstaan aan het godvruchtig gebruik onzer voorvaderen, die zoowel hier als elders, ten behoeve van rei zigers, kranken of veria tenen, huizen of in richtingen lieten bouwen, opdat die behoef- togen daarin of tijdelijk of levenslang wo ning en verpleging zouden kunnen bekomen om niet om Godswil en vandaar dan ook. dat de stichters er voor zorgden om door het geven van gelden, landerijen, hui zen, kostbaarheden of andere schenkingen, de noodige fondsen bijeen te brengen, uit wier renten of opbrengst de verpleegden kon den worden onderhouden. Door zulk een vroom beginsel geleid, stichtte Heer Hugo van Assendelft, die met een zijner ambtge- nooten een huis in de Jansstraat bewoonde, welke naast de woning van den abt van Egmond stond, zijn liefdadige instelling. Dit huis liet hij in 1435 inrichten tot een verblijf voor oude, gebrekkige en hulpbehoevende lieden, welke stichting hij, naar gewoonte en rechtstoestand van die dagen, aan de stad zijner inwoning of aan een of ander gild moest opdragen. Hij begiftigde de stad er mede en droeg, gelijk wij in den fundatie brief lezen, den lOden April 1435 het door hem bewoonde huis, benevens 200 Bourgon dische schulden, in vrijen eigendom aan de stad Haarlem op. o.a. onder de uitdrukke lijke voorwaarde, dat het zoude dienen tot woning voor arme en gebrekkige menschen en dat het ten eeuwige dage door de stad Haarlem als zoodanig zoude worden in stand gehouden, ja. zelfs herbouwd en her steld moest worden, indien het mocht af branden. Oorspronkeijlk was dit gesticht verdeeld in twee kamers, die te zamen. met 13 legerste den, genoegzame ruimte boden tot verpleging van een gelijk aantal vrouwen, allereerst aangewezen door den stichter zelve en later door de over die stichting aangestelde re genten. De stichting kreeg later nog verschillende schenkingen, waaronder eenige van groote waarde. In 1436 werden de eerste patiënten opge nomen. I Het woord is aan.... Destauches: Het is in tegenspoed dat groote moed schittert. De regenten hebben niet steeds in vrede en vriendschap geleefd: eenige keeren moest zelfs het stadsbestuur ingrijpen. In het begin der 19e eeuw verloor de stich ting een gedeelte van haar bezit, waardoor het aantal verpleegden tot 6 of 7 terugge bracht moest worden. In 1841 stelden de re genten aan het stadsbestuur voor de stich ting van bestemming te doen veranderen en er een bewaarschool van te maken. Het stadsbestuur ging er mede accoord en verleende daarvoor een subsidie van f 4100. Heeft men zich in die dagen niet den stichtingsbrief herinnerd? 95 jaar geleden werd dus de Bewaarschool geopend, officieel geheeten ..Bewaar- en oefenschool voor jonge kinderen". Later heeft de gemeente de exploitatie van de Barbara-Bewaarschool overgenomen, zoodat deze nu bekend is als de Voorberei dende School No. 1. Financieele teleurstelling voor Zandvoort. Voor steun ƒ40.000 te laag geraamd. In de raadsvergadering van Zandvoort werd door Burgemeester Van Alphen mede gedeeld. dat het gemeentebestuur van den minister van Binnenlandsche Zaken het be richt had ontvangen, dat de post „Ondersteu ning aan werkloozen" op de begrooting voor 1936 te laag was geraamd en dat die post met f 40.000 moet worden verhoogd. OP DE HEEMSTEEDSCHE WIELERBAAN KOMT MOTORGANGMAKING. De raad van Heemstede heeft Donderdag avond een voorstel van B. en W. aangeno men, waarbij vergunning wordt verleend aan een Aalsnxeersch sportconcern tot het hou den van ten hoogste 5 wielerwedstrijden met gangmaking van lichte motoren op de wieler baan aar de Sportparklaan. Smaakvol..! en toch goedkoop..? Alléén Gr. Houtstr. 179, Tel. 14269 (Adv. Ingez. Med.) Schuschnigg wordt ook leider van de Oosten- rij ksche militie. pag. 4 De pacificatie en bestuursordening van Abes- synië. pag. 4 Lord Allenby, de bekende Engelsche legeraan voerder uit den wereldoorlog, later propa gandist voor den wereldvrede, is overleden. pag. 4 Tegen den bestuurder van den auto betrok ken bij het ongeluk aan de Kampervest is twee maanden gevangenisstraf geëischt. pag. 3 De Eerste Kamer heeft de Indische begroo ting aangenomen. pag. 3 De slagersbonden aanvaarden het gehakt in blik. pag. 3 De Goudsche brandweer is eindelijk ingerukt. pag. 3 Het vroegere St. Barbara Gasthuis werd voor 500 jaar gesticht. pag. 1 Belangrijke cijfers over Haarlemsche ge meentebedrijven en de werkloosheid. pag. 1 De raad van Heemstede besluit het tekort van „Heemstede's Belang" voor gemeentereke ning te nemen. pag. 7 Zandvoort's raad moet f 40.000 „vinden" op de bcgrooting pag. 7 ARTIKELEN, ENZ. R. P.: Starhemberg. pag. 1 Van onzen Weensclien correspondent: Na de Kabinetsreorganisatie in Oostenrijk. pag. 2 Van onzen Londenschen correspondent: En- geland's democratische koning. pag. 4 Jhr. dr. J. C. Mollerus: Lands en Plaatselijk Protectionisme. pag. 6 Helen de Balbian Verster: De voordrachtkun stenares: Marguerite Couperus. pag. 6 J. H. de Bois: Kunstzaal Reeker. pag. 6 Zal de Nederlandsche zweefvliegerij de bui- tenlandsche evenaren? Sport in 't Kort. pag. 3 pag. 13 De Burgerlijke Stand van Haarlem is ooge nomen op pag. 8,

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1936 | | pagina 1