De aula op de Nieuwe Begraafplaats.
Rupsenplaag.
Indrukken van den
Vredesgang.
KR00N-BEHANGSELS!
Hei BetaHf&ikste
53e Jaargang No. 16228
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Dinsdag 19 Mei 1936
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN: per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand f 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post f 0.7254.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaame 12
Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ADVERTENTIëN 15 regels f 1.75, elke regel meer f 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regeL Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en
aanbod 1—4 regels 0.60. elke regel meer ƒ0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek^
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid 600.-, Overlijden 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Duim ƒ250.-, Wijsvinger 150.-, Elke andere vinger 50.-, Arm-of Beenbreuk 30.—
Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400-, Verlies Duim f 75.-, Verlies Wijsvinger ƒ75.-. Verlies andere vinger ƒ30.-
Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
Bijzonderheden over het ontwerp van
Ir. F. Friedhoff.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN.
HAARLEM, 19 Mei.
Spil Gezocht.
De Keuzecommissie van den Koninklijken
Nederlandsohen Voetbalbond zoekt een nieu
wen spil voor het Nederlandsch Elftal. Ande-
riessen, van Ajax, zal- weldra aftreden. Hij
had het al eerder willen doen, en de Keuze-
Commissie weerhield hem er toen nog van,
maar op den duur blijkt het hem niet mo
gelijk het nationare spil-schap te blijven
combineeren met zijn evenzeer nationale be
roep. Hij is namelijk portier van de Neder-
landsche Bank, en wie eischt trouwer bewa
king, in dezen tijd, dan de Gulden?
In het officieel orgaan van den K.N.V.B
past de Keuzecommissie thans een ongewoon
middel toe. Zij roept gegadigden op voor de
functie van spil van het Nederlandsch Elf
tal! Als voorwaarden stelt zij alleen maar
een lichaamslengte van minstens 1 M. 80 en
een robust postuur, zooals b.v. dat van An-
deriessen. Sollicanten moeten een stoomcur
sus van minstens drie maanden onder lei
ding van de Bonds-oefenmeesters volgen. Zij
krijgen een grondige technische opleiding,
hun uithoudingsvermogen en hun spelken-
nis zullen worden opgevoerd en een vierde
klasser zal zich evengoed kunnen aanmelden
als een speler uit een le, 2e of 3e klasse club.
Iedere soldaat, zei Napoleon al, heeft den
maarschalkstaf in den ransel. Met 40 of 50
candidaat-spillen op den stoomcursus denkt
de commissie den idealen man te zullen vin
den. Zij heeft tot deze nieuwe methode van
selectie besloten omdat zij op het moment
geen enkelen speler kent, die met eenige
kans op het succes, waaraan wij gewend zijn,
deze moeilijke plaats zou kunnen bezetten.
Ik weet niet of de Keuze Commissie van
den K. ,N. V. B. zelf de diepe, kenmerkende
menschelijkheid van haar oproep begrepen
hèeft. Zoekt niet overal en altijd de mensch
weer naar de spil, om wien alles draaien i
moet? Het individu zoowel als de maat- i
schappelijke en staatkundige organisatie zijn
telkens weer op zoek naar den spil. Verlangend
ziet het jonge meisje uit naar hem, om wien
haar leven draaien zal. Min of meer weifelend
zoekt de jonge man naar haar, die dezelfde
rol zal vervullen.
Geprikkeld snort de bedrijfsdirecteur sta
pels brieven door, en laat reeksen sollicitanten
voor zich verschijnen, op jacht naar den spil
voor zijn nieuwe afdeeling of bijkantoor. En
op hetzelfde uur vergaderen het bestuur van
de zangvereeniging, de Raad van commissa
rissen van de groote N.V., en vragen zich af
waar de nieuwe voorzitter, de nieuwe direc
teur gevonden moeten worden. Ergens dichtbij
peinst eenzaam de moedelooze, wien de levens
kunst ontgleden is en zoekt wanhopig naar
nieuwe levenswaarden, naar den spil, dien zijn
bestaan ontbeert. Overal, overal de jacht op
den spil!
Gansche volken plegen te wachten op en te
verlangen naar hun aangewezen minister
president, die soms een dictator blijkt te we
zen als zij wat al te lang geaarzeld hebben. De
gansche beschaafde wereld snakt sinds
eeuwen naar een spil, en nu zij er eindelijk
een aan het opleiden is in Genève wordt zij
kwaad als haar pogingen om het in een stoom,
cursus voor elkaar te brengen mislukken. On
danks het feit, dat de gansche fout bij de
oefenmeesters ligt en niet bij dezen zwaarst
beproefden aller spillen, die op den jeugdigen
leeftijd van 17 jaar al geweldige blijken van
uithoudingsvermogen heeft gegeven, om te
zwijgen van zijn lengte en zijn vervaarlijken
lichaamsbouw
Gij, Keuze Commissie van den K.N.V.B.,
moogt gelukkig geprezen worden omdat gij de
redelijke kans bezit uw spil-probleem in een
stoomcursus van drie maanden op te lossen.
Gij zijt wel zeer begenadigd! Hoevelen onzer
kunnen dat? Welke directeur-zoekende maat
schappijen, welke op-voorzitters-jagende ver-
eenigingen, welke leiding-looze regeeringen,
welke onaantrekkelijke jonge meisjes en welke
slechtbezoldigde jongelingen zijn in staat een
stoomcursus met 40 a 50 candidaten te openen
en er dan nog bij te zeggen: ook de vierde
klassers mogen meedoen?
Ik zweeg nog van den moedelooze: zelfs
dokter Freud, die net tachtig geworden is en
er zoo verschrikkelijk veel van weet, zal hem
niet in drie maanden aan een nieuwe levens
houding kunnen helpen.
Maar gij, K. C. van den K. N. V. B., durft
dit bestaan! Gelukkige K. C. Gij vreest dat
sommigen uw oproep badineerend zullen be
groeten. Trek het u niet aan Zij zullen u
tevens benijden.
Ik wensch u, koene spilzoekers, succes!
R. P.
SERENADE.
De R.K. Harmonie „St.-Caecilia" te Haar
lem-Noord zal hedenavond acht uur een sere
nade brengen aan het gouden bruidspaar N.
Boterbloem, Juno-plantsoen d4.
Zuid-Oost-gevel.
Het is bekend dat de gemeente Haarlem
op de nieuwe begraafplaats aan den Ver-
gierdenweg in Haarlem-Noord, met finan-
cieele medewerking van het Werkfonds, een
aula zal bouwen. Aan zoo'n aula is ook reeds
lang behoefte geweest op de bestaande be
graafplaats aan de Kleverlaan. maar van
den bouw is afgezien omdat toch te verwch-
ten was, dat in de naaste toekomst het
grootst aantal begrafenissen aan den Ver-
gier«tenweg zal plaats hebben.
De gemeente heeft het maken van een
ontwerp voor deze aula opgedragen aan den
oud-Haarlemmer Ir. F. Friedhoff.
Bestek en teekeningen zijn klaar. Op 2
Juni zal de aanbesteding plaats hebben.
Wij. geven hierboven een teekening van
den Zuid-Oost gevel.
Dank der vrouwen aan
Amsterdam's gemeente
bestuur.
Zooals wij Maandag hebben gemeld is een
deputatie van den Vrouwen Vredesgang onder
leiding van mej. H. de Kruyff uit Haarlem bij
B. en W. van Amsterdam geweest.
Wethouder S. R. de Miranda, die de deputa
tie namens den Burgemeester, (die wegens
universitaire plichten niet aanwezig kon zijn)
ontving, drukte in zijn antwoord de groote
tevredenheid van het college van B. en W- uit
over het feit, dat de Vrouwen Vredesgang dit
jaar in Amsterdam gehouden was. Hij legde
er den nadruk op, dat hij hier niet persoon
lijk sprak, doch in naam van het geheele col
lege van B. en W., wanneer hij zeide, dat men
wel zeer doelbewust de betooging van heden
alle mogelijke hulp verleend had, en ook alle
gemeentediensten had opgedragen zooveel
mogelijk hulp te verleenen, omdat het col
lege van B. en W. in Amsterdam, diep door
drongen van den ernst der tijden met haar
oorlogsdreiging, verheugd was dat vróuwen uit
alle lagen der bevolking, zonder onderscheid
van godsdienst, rang of stand, uit alle deelen
des lands hier tezamen waren gestroomd om
voor den vrede te betoogen. Hij hoopte zeer,
dat het voorbeeld van Nederland door andere
landen eveneens zou worden gevolgd, en dat
de vrouwen alom zouden gaan beseffen, welk
een macht zij hebben wanneer zij willen, daar
alleen wanneer de vrouwen der wereld zich
opmaken den vrede te verdedigen, het moge
lijk zal zijn een oorlog onmogelijk te maken.
De sociaaldemocratische partij, waarvan Wet
houder de Miranda deel uitmaakt, is zeker
krachtig en in staat in die richting wat te be
reiken, doch alleen wanneer de vrouwen uit
alle lagen der maatschappij hare daadwerke
lijke hulp eveneens verleenen, zal het moge
lijk zijn den vrede te handhaven. Om die reden
juichte het college van B. en W. het feit, dat
de vrouwen in grooten getale van hun daad
werkelijken vredeswil kwamen getuigen, zeer
toe, en wenschte den deelneemsters aan den
Vrouwen Vredesgang veel succes met haar
werk toe.
Het vroegere St. Barbara
Gasthuis.
In ons nummer van Vrijdag namen wij een
artikeltje op over het 500-jarig bestaan van het
vroegere St. Barbara-Gasthuis in de Jans
straat (thans openbare school voor voorberei
dend onderwijs). Wij stelden daarin vast, dat
het gasthuis in 1436 zijn eerste patiënten op
nam, maar dat het niet zeker was in welk
jaar het gebeurd is. Een belangstellend lezer
deelt ons evenwel mede, dat uit een incarna
tie (opschrift aan het poortje) blijkt, dat de
bouw in 1435 heeft plaats gehad.
Daar staat namelijk in zwarte en roode
letters:
O M dat W T T oUt en de behoeft I C. h
sChenen Ver Laten
Heeft HVgo van AssendeLft hier gesticht
't onserbaten.
De hoofletters zijn rood geschilderd, zij ge
ven tezamen opgesteld in Romeinsche cijfers
het jaar 1435.
De optelling is:
O U V (een dichterlijke vrijheid)
5
M
1000
W 2 x V
10
II 2x1
2
U V
5
I
1
C
100
C
100
V
5
L
50
V
5
L
50
I
1
I
1
C
100
Totaal
1435
Het wordt een cirkelvormig gebouw. De
aula krijgt aan den binnenkant een straal
van 7.20 Meter, zoodat de middellijn 14.40 M.
bedraagt. Aan drie kanten komt een por
taal. De hoofdingang en de twee zij-ingan
gen vormen dus een halven cirkel, waar een
terras wordt uitgebouwd met pilaren waar
op de overhellende ijzeren kap steun vindt.
Aan den achterkant van de aula komen dan
twee wachtkamers die wat naar buiten uit
springen. Tusschen deze wachtkamers ko
men de toiletafdeelingen.
In het gebouw komt een centrale verwar
mingsinstallatie.
De aula ontvangt haar licht door een gla
zen koepel.
Het gebouw wordt blijkens het bestek ge
deeltelijk van beton en metselsteen uitge
voerd.
Boven de voordeur komt een beeld in
hardsteen waarvoor de aannemer een ver
rekenpost moet opnemen van f 360.
(Over een afstand van 25 KM.
heerscht thans langs den weg
NijmegenDen Bosch een ware
rupsenplaag.)
De muggen van den Afsluitdijk
Zijn voor het oogenblik vergeten,
Door rupsen die, een plaag gelijk.
Weer elders alles kaal gaan vreten.
Het is daar bij 's-Hertogenbosch,
Naar de verhalen, haast geen leven,
Er kruipen zooveel rupsen los,
Dat men de jacht heeft opgegeven.
Toen men de ramen alle sloot,
Kwamen ze door den schoorsteen binnen,
Al slaat men ze bij hoopen dood,
Er is niets tegen te beginnen.
Een auto, rijdend in die buurt,
Slaagt er niet in ze te ontwijken,
Waardoor zij, voor 't een tijdje duurt,
Een rupsband auto haast gaat lijken.
De boomen, volgens het verhaal,
Dat ik voor waar heb aangenomen,
Zijn binnenkort volkomen kaal.
Alsof de winter is gekomen.
Men heeft verdelgingshuip gevraagd,
Toen het nog nauwlijks was begonnen,
Had men de poging toen gewaagd.
Dan was de slag misschien gewonnen.
Helaas men vond de overheid.
Die op de duiten dient te letten,
Niet tot de uitgave bereid,
Die 't offensief in gang kon zetten.
Vierduizend pop vond men te grijs,
Dat wou men er niet aan spendeeren,
Men dreigt nu tot een hooger prijs
Een les op rupsgebied te leeren.
De rups, men weet het, wordt een pop
En zal daarna een vlinder worden.
Neemt men den strijd dus met haar op,
Dan eischt dat d' omgekeerde orde.
Men brenge poppen in den strijd.
Om daar de rups mee aan te vallen,
Vierduizend aan dat doel gewijd,
Verdelgen z' in millioenen tallen.
P. GASUS.
Mevrouw Miolee en Mevrouw Deinum
geven haar ervaringen weer.
„Of wij tevreden zijn? Zeer tevreden zelfs,
al wil dat niet zeggen dat wij ons niet een
verderen groei voorstellen." Mevrouw E. J.
MioleeRiem Vis, met wie wij een kort onder-
Houd hadden over den Vrouwen-Vrede-gavc,
antwoordde met deze opgetogen woorden op
onze desbetreffende vraag.
„Het eerste jaar waren er naar schatting
3500 deelneemsters .vorig jaar waren het er
ongeveer 8500, en deze maal waarschijnlijk
wel 16000. U ziet dus zelf, dat er alle reden
tot tevredenheid is."
„Wat zijn Uw indrukken van Amsterdam
als gastvrouw van dezen tocht?"
„Als U daarmede de ontvangst bedoelt, dan
hadden wij moeilijk beter kunnen treffen.
Van alle kanten ontvingen wij de grootste
tegemoetkoming. De hulp van de politie was
buitengewoon."
„U zult toch ook wel geen lastige gasten
voor de politie geweest zijn?"
„Dat is waar. Integendeel, de rust eh de
waardigheid, die er van dezen stillen tocht is
uitgegaan, was zelfs voor ons, die er aan deel
namen. merkbaar. Overal waar wij passeer
den was het alsof er een ontspanning werd
gebracht. Temidden van het woelige verkeer
was deze stoet zwijgende vrouwen een buiten
gewone gebeurtenis."
„Mogen wij reeds iets over Uw plannen voor
het volgend jaar vernemen?"
„Voorloopig kan ik U alleen zeggen dat wij
het plan hebben het volgend jaar weer een
vredesgang te houden. Waar die zal plaats
vinden, is niet te zeggen. Voorloopig bestaan
er nog niet veel andere plannen. Ons doel is
de beïnvloeding van de publieke opinie. Her
haaldelijk heeft Henderson dit aangewezen
als een van de beste middelen om den vrede
te verwezenlijken.
Belangstelling was er genoeg, ook van de
zijde van de overheid. De burgemeester van
Amsterdam, die verhinderd was bij ons bezoek
aan het college aanwezig te zijn, heeft van
zijn leedwezen hierover kennis gegeven. De
heer De Miranda, wethouder van Amsterdam,
zeide ons dat het hem zoo bijzonder verheug
de dat juist de vrouwen en moeders in de we
reld zich zoo voor het behoud van den vrede
beijveren."
Wij vernamen verder nog van mevrouw
Miolee dat van de plechtigheid door de Phohi
een reportage op gramofoonplaten is ge
maakt. Deze zal in het journaal van deze om
roep worden uitgezonden, zoodat ook de vrou
wen in het overzeesche Indië de klanken van
den Vredesgang kunnen vernemen.
Interview
Mevrouw H. P. Deinum.
Mevrouw Van Deinum, die ons eenige
oogenblikken van haar tijd schonk, vertelde
een en ander van haar indrukken tijdens de
aanbieding van het adres aan den president
van het Permanente Hof van Internationale
Justitie, waar de deputatie was ontvangen
door Sir Cecil Hurst persoonlijk.
„Even was het bij onze aankomst een beetje
vermakelijk. De portier zag ons komen en zei
toen: ..U kunt nog net mee." Blijkbaar dacht
hij dat wij het gebouw wilden bezichtigen.
Doch dadelijk kwam er een telefonische order,
dat wij de hoofdtran op moesten worden ge
leid. Fn een no"-onbiik l^t,er stonden wij voor
de kamer van Sir Cecil Hurst. Op dat oogen
blik werd de deur geopend doorden
president zelve. Hij ontving ons allervriende
lijkst en vertelde ons veel over den Bond. Toen
mevrouw De Kanter gesproken had, boden wij
hem een ruiker witte lathyrus aan en hij was
daarover zichtbaar ontroerd."
Mevrouw Mr. B. J. A. de KanterVan Het-
tlnga Tromp deelde ons nog den inhoud van
de woorden van Sir Cecil Hurst mede.
Sir Cecil Hurst ontving ons met,groote vrien
delijkheid en antwoordde zeer ernstig en zeer
uitvoerig. Hij drukte zijn blijdschap er over
uit dat er toch nog vertrouwen in den Vol
kenbond werd geuit, want het heeft weinig
beteekenis om vertrouwen te uiten in rustige
Het woord is aan....
Anonymus:
De beste tijd om moed te
hebben is wanneer anderen
den hunne verliezen.
tijden, doch wie de gedachten, waarop de Vol
kenbond rust, aanvaardt, moet in moeilijke
tijden, zooals thans voor den Bond zijn aan
gebroken, den Bond blijven steunen, de Vol
kenbondsgedachte begrijpen en doen begrij
pen.
Niet vergeten moet worden dat de oprich
ting .van den Volkenbond steunde op de vol
gende twee principes: Universaliteit en geza
menlijke actie tot handhaving van het pact.
De universaliteit werd direct al niet bereikt,
aangezien Amerika tenslotte weigerde Wilson
te volgen en niet tot den Bond toetrad.
Thans zien wij, dat de staten die het pact
wel aanvaardden en onderteekenden, niet be
reid zijn om aan een gezamenlijke actie tot
handhaving van het pact, wanneer dit groote
offers mocht eischen. deel te nemen. Voor
men evenwel de beide grondprincipes van den
Bond prijs geeft, zegt Sir Cecil Hurst, zal men
wijs doen na te gaan of het niet beter is
niet de grondprincipes aan te tasten, doch
te probeeren deze tot gelding te brengen. Men
moet niet te gauw beginnen met iets nieuws
aangezien immers niet is gebleken dat de
grondprincipes onjuist zijn; slechts leeft men
ze niet na.
Wat het Permanente Hof van Internationale
Justitie betreft, men moet goed weten dat
dit slechts recht van spreken over juridische
geschillen heeft. Voor alle politieke geschillen,
die de belangrijkste zijn, moet men in Genève
een oplossing vinden.
JONGETJE AANGEREDEN
Maandagmorgen reed een autobestuurder
op den Kampersingel langs een file van stil
staande auto's, die voor de Lange Brug moes
ten wachten, teneinde de Eendjespoortbrug op
te rijden. Het zevenjarig jongetje N. R. liep
hard tusschen de auto's door zonder op het
verkeer te letten. Hij werd gegrepen en tegen
den grond geworpen, waardoor hij het lin
kerbeen brak Hij werd door een dokter en
leden van den Ongevallendienst behandeld,
waarna hij per ziekenauto van de firma
Mathot naar de Maria-Stichting werd ver
voerd. De autobestuurder had geen schuld aan
het ongeluk.
WANDGEDIERTE.
ABSOLUTE VERDELGING (zonder iets te
beschadigen), onder geheimhouding en schrif
telijke garantie.
ZUI VERONDERNEMING „RADICAAL",
GEN. CRONJéSTRAAT 135 - TELEF. 11657.
(Adv. Ingez. Med.)
IETS MOOIS IN UW KAMERS?
ALLÉÉN GR. HOUTSTRAAT 179 TEL. 14269
(Adv. Ingez. Med.)
MODERNE WONINGEN
TE KOOP, JUNOPLANTSOEN 5000.-
S. VELDKAMP,
Van Dortstraat 90 Telefoon 16575.
(Adv. Ingez. Med.)
Eden heeft in het Engelsche Lagerhuis de
kwestie der dum-dumkogels uiteengezet.
pag. 4
Twee wetten van Roosevelt zijn bij gerechte
lijke uitspraak in strijd met de grondwet
verklaard.
pag. 4
De Iersche senaat wordt heden opgeheven.
pag. 4
Honderden Abcssyniërs zouden door de Ita
lianen zijn terechtgesteld.
pag. 4
Dr. Colijn verdedigt den Volkenbond.
pag. 3
Achttienduizend vrouwen hebben te Amster
dam van haar vredeswil getuigd.
pag. 3
Wilton-Feijenoord heeft een belangrijke op
dracht gekregen.
pag. 3
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Spil gezocht.
pag. 1
Amy Groskamp-ten Have: Een vrouw schrijft:
Het milde licht.
pag. 3
Mr. M. Kami: Amerikanen doen niet „duur".
Dag. 6
J. B. Schuil: De Plan-Revue „Naar betere
tijden".
pag. 4
X.: De vleeschhal.
pag. 9
C. J. Groothoff: Vergoeding wegens loonder
ving.
pag. 11
II. D. Vertelling. Jo Hanss Rosier: De lijfrente
pag. 6
Onze 39. C. J. v. T.: A. v. d. Veldt.
pag. 6
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op pag.
Ongeveer 18.000 vrouwen hebben gisteren deelgenomen aan den Vrouwen-Vredes
gang. Ook uit Haarlem is een groot aantal deelneemsters vertrokken. Hierboven
de trein met naar schatting 1500 Haarlemsche deelneemsters
