mÊMïïi
Rotterdamsche haven
wordt geholpen.
Wijze zuinigheid: Méér Zuivelgerechten
RENNIE
De Nachtwacht wacht
Revolutie op
motorengebied.
V R IT D A G 29 MEI 1936
HAA'RL'E M'S D AG READ
3
Een halve eeuw geleden
Uit Haarlem's Dagblad van 1886.
Regeering neemt devaluatie
compensatie voor haar rekening.
NEERLANDS ZUIVEL VOEDT U GOEDI
(Adv. Ingez. Med.)
Het zedenschandaal in
Den Haag.
In totaal negen arrestaties.
In tegenspraak met hetgeen gemeld is om
trent een bekentenis van Mr. F. in het zeden-
schandaal in Den Haag wordt aan het A.N.P.
van zeer betrouwbare zijde verzekerd, dat hij
bij het verhoor door den rechter-commissaris,
geen bekentenis zou hebben afgelegd.
Zeven andere arrestanten zijn Dinsdag j.l. in
raadkamer voorgeleid, waarna de rechtbank
hun gevangenhouding voor een termijn van
30 dagen gelastte. Onder hen bevinden zich
een pianist en een chauffeur; voorts de plaats
vervangend chef van den huishoudelijken
dienst van het Regeeringsbureau voor de uit
voering der Landbouwcrisiswet, een commies
bij de Algemeene Rekenkamer, een ambtenaar
van het Ned. Clearinginstituut, een kleermaker
en een danseur.
In verband met de schorsing van mr. R. als
thesaurier-generaal is de generale thesaurie
in afwachting van nader te nemen maatrege
len geplaatst onder rechtstreeksch toezicht van
den secretaris-generaal, terwijl de afdeelingen
algemeene zaken en financieele zaken, waarin
de generale thesaurie sinds 1 Januari is ge
splitst, onder leiding van de tegenwoordige
afdeelingschefs blijven staan.
Kunstzijde-industrie boekt
verlies.
Verliessaldo 17.959.
Aan het jaarverslag der' N.V. Hollandsche
Kunstzijde-Industrie te Breda ontleenen wij
het volgende:
De wereldproductie van kunstzijde in het
jaar 1935 wordt geschat op 420 millioen K.G.
tegen 350 millioen K.G. in 1934. In deze stij
ging van de productie heeft ons land geen
aandeel gehad. Integendeel, wij moeten vast
stellen, dat de kunstzijdeproductie in Neder
land is verminderd.
Nadat wij een zoodanig bedrag hebben aan
gewend voor afschrijving op onzen voorraad
kunstzijde, dat deze (zonder rekening te hou
den met de reeds bestaande reserve, groot
168.981) beneden den kostprijs te boek staat,
bedraagt het bruto-winstsaldo over 1935
372.640. Hiervan is te benutten voor afschrij
vingen op vaste activa 340.600, blijft 32.040.
De raad van bestuur heeft gemeend de reserve
op debiteuren en vorderingen op aanverwante
ondernemingen te moeten verhoogen met
50.000, zoodat een verliessaldo resteert van
17.959, dat in mindering wordt gebracht van
het onverdeelde winstsaldo 1934, groot 60.603
waardoor wij kunnen voorstellen een bedrag
van 42.644, over te brengen op nieuwe
rekening.
Wij hebben in het afgeloopen jaar zoowel
als in het loopende boekjaar van onze be
schikbare middelen nog een bedrag kunnen
afzonderen voor inkoop van eigen aandee.1 en,
waardoor het ons mogelijk is geworden voor
te stellen, 't kapitaal onzer vennootschap met
nog 300.000 te verminderen. Hierdoor zal ons
kapitaal worden teruggebracht tot 7.800.000.
De groote onzekerheid in de wereld, zoowel
op politiek als economische gebied, maakt het
uitermate bezwaarlijk over de perspectieven,
die de gang van zaken in het loopende boek
jaar biedt, eenige verwachting uit te spreken.
Derhalve zullen wij ons daarvan ditmaa.l ont
houden
THEE en KOFFIE van
(Adv. ingez. Med.)
Drie Ossenaren vrijgesproken.
Van een roofmoord te Hoensbroek.
Donderdag heeft de strafkamer der
Maastrichtsche rechtbank uitspraak gedaan
in de zaak tegen de drie Ossenaren G. V. te
Hoensbroek, M. van O. te Heesch en J. van den
B. te Hoensbroek. De rechtbank heeft de drie
verdachten vrijgesproken van de hun ten laste
gelegde moord en diefstal gepleegd in den
nacht van 20 op 21 Juni 1923 te Hoensbroek
op de weduwe HaartmansKusters.
Het O. M. had tien jaar geëischt.
Koffie
of likeur
na tafel,
veroorzaakten hem branderige
pijn en zure oprispingen.
Nu kent hij deze klachten met meet.
Hij laat direct na zijn koffie of likeur 1 or 2 Digestw
Rennie Pastilles langzaam op de tong smelten. Het
resultaat is dat het overtollige maagzuur, dat de oor
zaak der branderige pijnen is, door de in deze pastilles
aanwezige carbonaten en hydroxyden wordt geredu
ceerd terwijl het bovendien door de in de Digestif
Rennie aanwezige colloïdale kaolin wordt gebonden,
De in deze pastilles aanwezige pepsine en pancreatine
bevorderen tevens de spijsvertering, waardoor het
voedsel gemakkelijker en sneller zal verteren. Digestif
Rennie Pastilles zijn buitengewoon prettig te nemen.
Zij zijn zeer smakelijk en elke pastille is apart ver
pakt, zoodat U ze gemakkelijk bij U kunt steken
Digestif Rennie Pastilles zijn verkrijgbaar bij alle
apothekers en erkende drogisten a 35 cent per pakje
en f 1.05 per groot pak, omzetbelasting inbegrepen
Imp Rowntree Handels Mij.;Heetengr. 209 A'dam
PASTILLES
(Adv. Ingez. Med.)
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll'flIIIIIM
En Amsterdam bereidt
zich ten Pinksteren.
De Nachtwacht wacht de vreemdelingen die
met Pinksteren ons goede Amsterdam komen
bezoeken en er wachten er méér: de café- en
hotelhouders kunnen een extraatje best ge-
gebruiken. De bioscoopdirecteuren, die elkaar
hoe langer hoe meer gaan concurreeren en
den loef afsteken met dure interieurs, dure
programma's, goedkoope consumptie
gulle service en die de goede jaren reeds
geruimen tijd achter zich hebben, 'nebben hun
hoop op deze twee dagen gevestigd, de kleine
bloemenkooplui, allen die het van de vreem
delingen hebben moeten en het hoe langer
hoe minder van hen krijgen, verwachten van
een zonnige Pinksteren eindelijk weer eens
een extraatje.
Ja, die Nachtwacht
Die mysterieus en grootsch in het Rijks
Museum hangt in zijn eigen zaal, en waar
heen de bedevaart trekt van de tienduizen
den, die hem toch gezien moeten hebben en
die eerlijk gezégd blij zijn weer op de
Weteringschans te staan.
Men mag het niet afkeuren dat er nog zoo
velen zijn die het zich tot een plicht rekenen,
dit grootsche monument van cultuur te heb
ben gezien, maar ge kunt een glimlach toch
nauwelijks onderdrukken, wanneer ge ziet,
hoe de menigte reageert op dit zóóveelste
wereldwonder.
Niet één procent van al die goedwillende,
brave menschen. óók van de „intellectueelen"
niet, zou het bemerken, wanneer er, in stede
van het origineel, een goede copy hing. mdar
tóch heerscht er in dit weidsche tempeltje
der kunst een schier religieuze eerbied. En
fluisterend zegt men gemeenplaatsen over
het „Rembrandtieke licht", over de hand. die
zoo scherp en prachtig haar schaduw werpt
op het costuum van een der afgebeelde hee-
renZoo trekken de stoeten schuifelend en
fluisterend langs Amsterdam's kostbaarste
bezit en géén van die allen heeft het besef
dat men, om zoo'n schilderij werkelijk te zien
en te begrijpen, alléén er vóór moet gaan zit
ten en lang de sfeer ervan op zich moet laten
inwerken en telkens weer terugkeeren en dat
ge dan. eindelijk iets gaat begrijpen van het
genie, dat dit geschapen, heeft en van de ver
rukkelijkheid van deze schepping. Er is véél
onechts in deze bewondering, véél-ongewild-
snobbistisch. maar wij moeten daarop maar
geen aanmerking maken, want tenslotte zijn
die onwaarachtige belangstelling en die onge
fundeerde bewondering tóch nog niet zoo
kwaad in haar gevolgen.
En verderVerder zullen de vreemde-
lingen-uit-eigen-land onze stad komen bekij
ken en bewonderen om haar geheel-eigen
schoonheid. Het Kolkje en de Burgwallen, de
Oudemanhuispoort en het verstorven pleintje
voor de Universiteit-, ,de bruggen en gevels
Zé zullen, hopen wij, in het zachte licht van
een prillen voorjaarsdag schooner, liefelijker
en stemmiger zijn dan ooit. Want er komen
uit de provincie toch ook velen, die van-huis-
Amsterdammers zijn. leeraren, bankdirecteu
ren, fabrikanten, die een heel jaar lang in
Meppel of in Appingedam naar hun oude
Amsterdam zitten te verlangen, die niet zou
den kunnen leven zonder zoo nu en dan te
rug te keeren naar de bron van hun jeugd,
illllllllllllllllilllllllllllllllllll
lllllllll!
Verlaging der plaatskosten
als voorwaarde.
De regeering heeft na kennisne
ming van het eindrapport van de in
terdepartementale commissie aan B.
en W. van de gemeente Rotterdam
medegedeeld, dat zij met het oog op
de zeer bijzondere omstandigheden,
waarin de haven verkeert, in beginsel
niet ongenegen is de extra bijdrage
uit het werkloosheidssubsidie fonds
aan de gemeente voor het jaar 1936
zoodanig te verhoogen, dat het ge
meentelijk budget van de verminde
ring der inkomsten door een verla
ging van de gemeentelijke haventa
rieven met 28 pet. uiteindelijk geen
nadeelige gevolgen zal ondervinden.
De regeering heeft aan deze principieele
toezegging echter de voorwaarde verbonden,
dat het gemeentebestuur op zich neemt, voor
zoover eenigszins mogelijk te zullen doorzetten,
dat de particuliere havenkosten met een ge
middelde van ten minste 15 pet. worden ver
laagd. Ten slotte heeft de regeering ook nog
medegedeeld, dat het onderzoek van de vraag,
of nog op andere wijze hulp kan worden ver
leend, nog niet is voltooid. Dit onderzoek
wordt door de regeering voortgezet. De re
geering meent echter, dat met het oog op de
urgentie der zaak de verlaging van de ha
venkosten niet moet wachten totdat ook over
laatstgemelde vraag een beslissing is genomen
Twee leden van de „dynamiet-
bende" staan terecht.
Vier en zes jaar tegen hen geëischt.
'ZWOLLE, 28 Mei Voor de Zwolsche recht
bank hebben Donderdag terecht gestaan twee
van de drie mannen, die ervan verdacht wor
den in den nacht van 14 op 15 Januari j.l. een
inbraak te hebben gepleegd In de stoomzuivel-
fabriek van de N.V: J. E. Schaap en Co., aan
den Uilenburgerstraatweg te Nunspèet. Met de
arrestatie van deze lieden meenen politie en
justitie de haitd te hebben gelegd op drie zeer
beruchte inbrekers, deel uitmakende van de
z.g. „dynamiet-bende", die waarschijnlijk nog
meer op hun kerfstok hebben dan hun thans
ten laste is gelegd. Donderdag stonden terecht
de 33-jarige zeeman Gijsbert.M. en de 29-
Jarige monteur C. J. K.. beiden uit Amsterdam,
thans te Zwolle gedetineerd. De derde ver
dachte in deze zaak, de 39-jarige metaalbe
werker C. N. de V„ in donker Amsterdam be
ter bekend onder den naam „Witte Nelis", zal
op 4 Juni a.s. voor de rechtbank verschijnen.
Aan alle drie verdachten is hetzelfde ten laste
gelegd.
In den nach't van 14 op 15 Januari zijn zij
ln het gebouw van de stoomzuivelfabriek te
Nunspeet binnengedrongen en hebben ge
tracht een brandkast te forceeren. Zij werden
daarbij in hun werk gestoord door den nacht
waker H. den Besten, die hen op heeterdaad
betrapte. Zij gingen den nachtwaker te lijf
en namen daarop de vlucht in een gereed
staande auto. Later konden zij évenwei wor
den gearresteerd. Twee vrouwen, die aanvan
kelijk ook werden vastgehouden, zijn later op
vrije voeten gesteld.
Tegen M. werd vier jaar en tegen K. zes
Jaar gevangenisstraf geëischt.
De J. A. V. A. op Schiphol.
Donderdag is met eenig ceremonieel de
J. A. V. A. (Jachtvliegtuigen-Afdeeling) van
Soesterberg naar Amsterdam vertrokken. De
afdeeling werd voor het vertrek uit Soesterberg
toegesproken evenals na aankomst op Schip
hol, waarbij er op werd gewezen, dat op dit
luchtvaartterrein de burgerluchtvaart pri
mair is.
Goede weggebruikers, veilige
wegen.
Vermaning aan alle wielrijders.
Het Verbond van Vereenigingen voor Veilig
verkeer schrijft ons:
Op den tweeden dag van de Verkeersdagen
richt het Verbond van Vereenigingen voor
Veilig Verkeer een woord tot U, wielrijders.
Het fietsen zou zuiver een genoegen zijn, als
er niet óók gevaren aan verbonden waren.
Onder de verkeersongevallen nemen die van
wielrijders een belangrijke plaats in. Gij geeft
nog maar al te veel geen of een onduidelijk
teeken bij richtingverandering gij meent,
omdat gij weinig plaats op den weg inneemt,
door alle hoekjes en gaatjes te kunnen door
glippen en omdat gij met Uw rijwiel een aar
dige snelheid kunt ontwikkelen, meent gij net
ergens nog te kunnen voorbijgaan' dat
maakt U zoo gevaarlijk, wielrijders.
Hoe de mogelijkheden van verkeersongeval
len kunnen worden verminderd?
Wij brengen hier onder' Uw aandacht onze
tien geboden voor wielrijders(sters)
1. Zorg er voor, dat Uw rijwiel in orde is en
denk vooral aan den reflector. Denk in het
bijzonder aan de remmen en zorg, dat de lan
taarn zoo geplaatst is, dat de lichtbundel valt
op 't wegdek.
2. Is een rijwielpad aanwezig dan is dat Uw
terrein. Zoo niet, blijf dan zooveel mogelijk
rechts op den rijweg.
3. Verander niet plotseling van richting, maar
geef dit tijdig en duidelijk te kennen. Ook als
ge wilt afstappen.
4. Bij plaatsen, die niet te overzien zijn, rijd
vooral langzaam en geef indien noodig teekens.
5. Rijd nooit langs een stilstaande tram.
6. Rijd nooit met zijn drieën naast elkaar.
7. Haal geen kunstjes uit met losgelaten
stuur, enz.
8. Rijd niet vlak achter auto's en trams.
9. Laat je nooit voorttrekken door auto's en
trams.
10. Houd steeds rekening met de voetgangers.
Juist zij hebben soms zeer weinig verkeers-
routine.
Wij meenen, dat het stipt opvolgen van deze'
tien geboden U en anderen veel schade kan
besparen.
Ouders, brengt deze tien geboden ook onder
de aandacht van Uw kinderen. Vooral over
tredingen van de geboden 6, 7, 9 vergrooten
vaak de onveiligheid van den weg en leiden
maar al te dikwijls tot ongelukken.
Wilt U deze tien geboden niet uitknippen en
op een plaats bewaren, waar zij U dagelijks
weer onder de oogen komen? Goed, zoo!
Het zal niet het laatst ook in Uw eigen voor
deel zijn!
Belangrijke Nederlandsche
uitvinding.
Motor zonder krukas.
Met den aanmaak is men reeds
begonnen.
In het jaarverslag van de Utrechtsche
machinefabriek Jaffa over 1935 wordt- o.a
medegedeeld, dat deze onderneming, toen
haar omzet niet meer toereikend bleek om de
rendabiliteit op peil te houden, een nieuw
project ter hand heeft genomen op het ge
bied der ruwolie-motoren, teneinde in de
toekomst haar omzet hiermee te kunnen
vergrooten.
Het project, waarvan hier sprake
is. is een op een geheel van het be
staande type afwijkend principe
gebaseerde motor zonder krukas, uit
gevonden door den heer W. Hulse-
bos te Laren (N.-H.), die reeds een
aantal motoren van het nieuwe type
heeft gebouwd, welke zich reeds ge-
ruimen tijd in gebruik bevinden en
•waarmee zoodanige resultaten zijn
bereikt, dat niet alleen de groote
waarde van de uitvinding er door is
bewezen, maar de licentie reeds door
twee van onze voornaamste machine
industrieën is aangekocht waarvan
een reeds voorbereidingen treft om
tot seriebouw over te gaan, terwijl
bovendien eenige vooraanstaande
industrieelen en ook overheidsorga
nen op daadwerkelijke wijze hun
steun hebben verleend.
De bouw van den nieuwen
motor.
In een onderhoud, dat wij met den uitvin
der den heer Hulsebos, mochten hebben,
heeft hij ons het een en ander van den nieu
wen motor verteld.
Het is een bekend feit dat bij den tegen-
woordigen motor minstens 20 a 25 procent
van de opgewekte energie- ten gevolge van
wrijving verloren gaat en dat men al zeer te-
vreden is. wanneer men van de in de cylin
ders ontwikkelde p.k.'s 75 of 80 procent vrij
krijgt.
De heer Hulsebos heeft in zijn motor de
krukas vervangen door een Z-vormige as,
waarvan de beide met elkaar parallel loo
pende deelen de eigenlijke hoofdlagers vor
men. De drijfstang beweegt zich door de
merkwaardige omwentelingsfiguur van de as
niet in een plat vlak. maar drie-dimensio
naal, en voor zoover men hier van drijfstang-
lagers in de gewone beteekenis van het
woord mag spreken, zijn er hier twee. als
mede twee hoofdlagers, zoodat de motor van
den heer Hulsebos slechts de wrijving .te
overwinnen heeft van 4 lagers in plaats van
13 bij den motor met krukas, terwijl de as
geen torsie ondervindt, de zijdelingsche druk
verdwijnt en de weerstand in het algemeen
zeer veel geringer wordt. Deze onvolledige
en waarschijnlijk niet al te duidelijke theore
tische beschouwing werd in de practijk be
vestigd doordat bij nauwkeurig onderzoek
bleek, dat van het aantal in de cylinders van
den aldus geconstrueerden motor opgewekte
paardekrachten minstens 95 procent effec
tief was. De cylinders zijn evenwijdig aan de
as van den motor aangebracht en liggen in
een kring om den as heen, waardoor de om
vang van den motor ook bij een vrij groot
aantal cylinders zeer veel kleiner is dan van
een bestaanden motor van gelijke capaciteit,
terwijl de geheele constructie minder ge
compliceerd wordt.
De voordeelen van den nieuwen motor zijn
bij de proefnemingen reeds op talrijke ma
nieren gebleken. Daar is om te beginnen het
economische voordeel door het gebruik van
eoedkoope ruwe olie in plaats van benzine.
Een auto, met een proefmotor, een oude bak
die 2290 K.G. weegt, legt sedert eenige we
ken dagelijks een afstand van 360 K.M af.
Daarvoor verbruikt zij 40 liter olie voor een
totaal bedrag van nog geen gulden. Deze
zware wagen zou met een gewonen motor op
dezen afstand stellig 70 liter benzine ver
bruiken a 12 cent of bijna 9 gulden kosten.
Daarbij komt dat de motor volgens het nieu
we systeem bijzonder klein van bouw is en
lichter dan de benzinemotor van gelijke ca
paciteit. daardoor bovendien weinig ruimte
inneemt en bijna op gelijke hoogte van het
chassis kan worden aangebracht, door welke
lage ligging ook de ligging van den wagen
stabieler wordt.
De auto met dezen ruwoliemotor bereikt
een snelheid van 100 K.M, per uur. Het ren
dement van de brandstof is bovendien veel
grooter omdat tengevolge van den minderen
weerstand niet zooals bij den ouden motor
circa 35 procent, maar ongeveer 50 procent
van de ontwikkelde warmte in nuttig ar
beidsvermogen wordt omgezet.
Nadat de heer Hulsebos zich alle patenten
en octrooirechten op zijn uitvinding verze
kerd had. hebben zoowel de Jaffa-machine-
fabriek als de Kromhout motorenfabriek li
centierechten voor den bouw van motoren
volgens het systeem van den heer Hulsebos
gekocht, Hoewel men bij Kromhout reeds
een proefmotor heeft gebouwd, is men bii de
Jaffa-fabriek het verst, omdat de heer Hul
sebos daar de laatste twee jaar aan zijn mo-
toren gewerkt heeft ï>^ze fabriek zal dan
ook, zooals in haar jas-verslag wordt aan
gekondigd, cergaar. tof. den bouw van den
nieuwen motor, en wel voorloopig tot aan
maak van een serie van 20 stuks.
De heer Hulsebos is er van overtuigd, dat
men in ons land zal kunnen komen tot een
industrie voor den bouw van ruwoliemotoren
voor vrachtauto's, die alleen reeds op de bin-
nenlandsche markt circa 400 motoren per
jaar zal slijten, wat zou beteekenen, dat een
dergelijke industrie minstens 2000 menschen
te werk zou kunnen stellen.
Mogelijkheden voor
vliegtuigen.
Welke perspectieven de nieuwe motor voor
de luchtvaart, zal openen laat zich nog niet
overzien. De heer Hulsebos is er van door
drongen, dat een industrie slechts in staat is
vliegtuigmotoren te bouwen wanneer zij zich
jaren lang met de ontwikkeling daarvan
heeft bezig gehouden, want alleen reeds om
te komen tot de juiste materialen zijn jaren
van wetenschappelijk en practisch experi
menteeren op metallurgisch gebied noodig.
Dat zijn motor echter van reusachtige betee
kenis zal zijn voor de luchtvaart, 'indien men
zijn principe toepast op de vliegtuigmotoren,
daarvan is hij overtuigd.
De motor is lichter dan de gewone benzine
motor van gelijke capaciteit, doch hij is bo
vendien zeer veel kleiner van bouw, zoodat
hij minder weerstand biedt en de aërodyna
mische mogelijkheden grooter worden voor
vliegtuigbouwers, die dezen motor misschien
zelfs wel geheel in den vleugel zouden kun
nen inbouwen. Door het grooter mechanisch
rendement wordt vanzelf ook de actieradius
der vliegtuigen grooter en kan men met min
der brandstof een grooteren afstand vliegen.
De brandstof zelf ruwe olie is boven
dien zeer veel goedkooper dan vliegtuigben -
zine. welke bovendien nog ongeveer tweemaal
zoo duur is als gewone benzine voor auto's,
nl. 23 cent per liter, tegen rmwe olie ruim
2 1/2 cent per liter. Daarbij heeft olie het
voordeel, niet explosief en veel moeilijkei-
brandbaar te zijn dan benzine Eenigen tijd
geleden heeft in een interview Fokker er op
gewezen, dat tusschen de 700 en 800 p.k, on
geveer de maximum capaciteit van een vlieg
tuigmotor is, waarop deze nog als veilig en
betrouwbaar kan worden beschouwd, hoe
wel de belasting dan reeds tot het uiterste is
opgevoerd. Daartegenover stelde de heer
Hulsebos het feit, dat zijn motor veiliger, re
gelmatiger en economischer ging werken
naarmate 't aantal cylinders en daarmee de
capaciteit hooger werd opgevoerd. Zijns in
ziens was hij daarbij aan geen maximum
grens gebonden omdat de motor dan zou
werken als een groote zuigturbine.
Tegen den tijd, dat de eerste serie van 20
motoren, gebouwd door Jaffa, in den handel
komen, zullen ongetwijfeld belangrijke be
sluiten worden genomen ten aanzien van de
verdere exploitatie van de nieuwe uitvinding.
Inmiddels hoopt men er in te slagen, de be
langrijke uitvinding van den heer Hulsebos
dienstbaar te kunnen maken aan de verrui
ming der werkgelegenheid in ons land en te
kunnen komen lot een nieuw bedrijf, dat den
naam der Nederlandsche industrie en tech
niek in de wereld zal helpen hoog houden,
maar bovendien zal bijdragen tot de wel
vaart van ons land en volk.
29 Mei:
Men schrijft uit Utrecht
Van de twee ingekomen plannen bij
den gemeenteraad betreffende het uni
versiteitsgebouw (feestgave voor de a.s.
academiefeesten 1636 tot 1886) is aan
genomen het minst kostbare plan A,
volgens hetwelk de bouw der stichting
geraamd wordt op 120.000. De Raad
vond dit 't meest aan 't doel beantwoor
dende en een groot aantal leden voelde
zich gedrongen, hulde te brengen aan
de beide architecten voor 't grootste deel
echter aan den ontwerper van plan A,
zoodat de Raad gemakkelijk een beslis
sende keuze kon doen. De gezamenlijke
kosten voor 't gebouw zullen nu zijn
f 120.900 voor aanbouw, f 43.000 voor het
'tot- bijbouw aangekochte huis van Jhr.
Ram. 7 12.000 voor overgangskosten, no
tarissen enz., zoodat het eindcijfer be
draagt 175.000.
die altijd bevruchtend is in uiterlijke schoon
heid en innerlijke levenskracht. Er zijn er
zóó duizenden en duizenden die de kleingees
tigheid van zoo'n kleinsteedsch leven weten
te dragen in het bewustzijn dat ginds aan het
IJ die wereldstad ligt, waar men weer vrij-uit
ademen kan en in een café kan zitten zonder
dat de vrouw van den notaris of de zure
dochter van den burgemeester signaleert dat
de leeraar-Fransch den heelen dag „in de
kroeg" zit.
Met Pinksteren genieten zij bij ons in Am
sterdam de vrijheid. Zij slenteren zoo maar
wat zonder doel langs de stille grachten, waar
langs 't waas van den zomer al over de boom
kruinen gekomen is., zij loopen door de
nauwe stegen en over de stille kerkpleinen
van de oude stad en drinken de stemming in
zich die van Amsterdam is en van Amster
dam alléén, Zij genieten in zoo'n klein, duis
ter café'tje met houten stoelen en een houten
vloer en verademen in deze vrijheid van al
léén-maar zien en niet gezien wórden en wan
neer ze 's avonds in den Stadsschouwburg' zit
ten, zijn Meppel en Appingedam héél ver weg,
mét de drie jaarlijksche voorstellingen van
het Nut, waar je op losse stoelen zit en oog
moet hebben voor de haute volée van je stadje
de eerbewijzen plegen moet jegens allen die
je sociale wel en wee in hun handen hebben.
Voor die allen zijn de Pinksterdagen in Am
sterdam een grootsch festijn van herademing
en voor twee dagen herwonnen vrijheid. En
zij zijn ons weïkomer dan de horden die met
harde hoornsignalen luidruchtigheid en kleur
in de binnenstad brengen. Al ontvangen wij
ook hén graag, al dragen ook zij bij tot die
zéér bijzondere Pinksterstemming in Amster
dam.
En wij zelf? Wij Amsterdammers? Wel. wij
kénnen de Nachtwacht, of wat óók voorkomt,
wij kennen hem niet. maar in ieder geval
gaan wij met de Pinksterdagen niet naar
een museum. En wat wij wél doen. dat- doen
wij naar onzen aard. In de Jordaan zitten de
wit-gesteven overhemden lekker met een
krantje in een leunstoel voor het raam of
worden de duiven op de platten eens extra-
goed verzorgd; of het vischgerei wordt ter
hand genomen en twee etmalen lang zit
hengelend Mokum langs de slootbermen in
het geurige polderland. De „dure" buurten
gaan naar Brussel, waar het zelfs voor geha
vende fortuinen gemakkelijk een paar daag
jes toeven is, maar de meeste verstandige
Amsterdammers blijven nu eens heerlijk thuis
om alles bij te lezen of de hoog-noodige, al
zoo lang uitgestelde correspondentie af te
doen. Of wij brengen elkaar visites en doen
nét of we alle meenen wat wij zeggen, over
de schattige kinderen, de voortreffelijke car
rière van den oudsten zoon des huizes en „wat
zag Miesje er laatst in het Concertgebouw
snoézig uit
En ik spring op de fiets en ga mijn oude
liefdes opzoeken. Eeuwenoude liefdes. De
kleine kostelijke stadjes, die vlak bij ons lig
gen en die de meeste Amsterdammers niet
kennen, omdat hun auto's zoo graag de verte
in rennen, omdat je Lugano en Viaregglo en
Nice gezien moet hebben, maar Edam en Mon
nikendam niet. En toch, juist wanneer de
Pinksterdagen een beetje zonnig zijn, dan zijn.
dat juweelen, die kleine doode plaatsjes met
hun smalle grachten en breede oude huizen,
met hun ronde daken-spel en hun prachtige,
ranke torens. Het is heerlijk om met de fiets
aan de hand door die doodsche stedenstilte
te wandelen, op de bruggetjes te blijven
staan en te kijken over het water naar de
prachtige echt-Hollandsche doorkijkjes die
de oude gevels er vormen. En dan tegen het
vallen van den avond, door de wonderlijk
geurende weilanden terug te fietsen, naar de
groote, lichtende, roezige stad, waar wij Am
sterdammers weinig vertier vinden, maar die
voor de Pinkstervreemdelingen één heksen
ketel van pleizier en jolijt is.
Zóó zal Pinksteren in Amsterdam zijn.
F. A. KAMPERS.
Concentratie bijzonder onder
wijs vlot nog niet.
Geen overeenstemming' in de Staats-
commissie.
Naar de Standaard verneemt, hebben de
werkzaamheden van de Staatscommissie, in
gesteld na de behandeling van par. 12 van het
Bezuinigingsontwerp op het onderwijs in de
Tweede Kamer, nog geen vlot verloop.
De tegenstellingen, die zich bij het Kamer
debat tusschen rechts en links openbaarden
inzake gedwongen concentratie van bijzondere
scholen, schijnen ook in de Staatscommissie
nog nigt verzoend te zijn,
Intusschen neemt het aantal vrijwillige con
centraties van christelijke scholen toe. Een op
lossing van dit zeer netelige vraagstuk schijnt
echter voorshands nog niet verwacht te mo
gen worden.
NEDERLANDSCHE DAGBLADPERS.
De vereeniging „De Nederlandsche Dagblad
pers" hield te 's Gravenhage haar druk be
zochte jaarvergadering ter behandeling van
tal van vereenigingszaken. In de bestuursva-
catures, ontstaan door periodiek aftreden van
de heeren P. W. Peereboom en mr. H. Dikkers,
die niet herkiesbaar waren, werd voorzien
door verkiezing van de heeren J. A Haze-
winkel en Th. M. Houwert.
