Een zilveren jubilé der
avond-orgelbespelingen.
Hel Behuqtijltste
Zomermaand.
§3e Jaargang No. 16238
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Dinsdag 2 Juni 1936
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. FEEKEBOOM UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
en ROBERT PEEREBOOM. COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENS DRUKKERIJ N.V. Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN: per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand f 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.7214-
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230.
ADVERTENTIëN 1—5 regels f 1.75, elke regel meer f 0.35. Reclames
0.60 per regel. Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag ea
aanbod 1—4 regels 0.60. elke regel meer ƒ0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid i 600.-, Overlijden 600 -, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-. Duim ƒ250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 30.—
Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400 -, Verlies Duim 75.-, Veriies Wijsvinger 75.-, Verlies andere vinger ƒ30.-.
Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN.
HAARLEM, 2 Juni.
De Groote Tegenstellingen.
Vanmorgen is het jaarverslag van de Ne-
derlandsche Bank verschenen, uitgebracht
door haar president, mr. Trip, die zijn finan
cieel overzicht door eenige algemeene be
schouwingen doet voorafgaan. Het is van be
lang daar aandacht aan te schenken, niet
alleen om -de positie, die de commentator in
neemt, maar ook omdat deze prominente fi
guur in den lande buiten de politieke partijen
staat. De reserve waarmee men het betoog
van iederen partij-politicus leest wortelend
in het bewustzijn, dat hij met zijn propaganda
jegens een massa directe volgelingen reke
ning moet houden verdwijnt hier.
De president van de Nederlandsche Bank
kenschetst het verslagjaar als een tijdperk van
verwarring en tegenstrijdigheden. Het besef
dat slechts verbetering en uitbreiding van in
ternationale betrekkingen wereldherstel kun
nen brengen wordt theoretisch beleden, maar
heeft zich in de practijk niet kunnen doorzet
ten. Wantrouwen en oorlogsvrees bverheeiv
schen, krachtiger bewapening wordt in alle
landen nagestreefd. De stijging van de vraag
naar grondstoffen voor de oorlogsindustrie
kan bezwaarlijk als een factor voor duurzame
verbetering worden aangemerkt. Daarbij is niet
te ontkennen dat in nagenoeg alle landen de
budgetaire positie reden tot zorg baart. De
openbare machten zijn buiten staat de tering
naar de nering te zetten. In de internationale
kapitaal-verstrekking en het internationale
goederenverkeer is geen verbetering gekomen.
De wereld blijft verdeeld in afgesloten gebie
den.
Tot zoover citeer ik hier mr. Trip's betoog,
om naar aanleiding daarvan uw aandacht te
vragen voor de opnieuw-blijkende Groote
Tegenstellingen. Daarmee bedoel ik de tegen
stellingen -tusschen de economische werkelijk
heid en de politieke fictie. Economisch is geen
enkel land in staat zich te herstellen zonder
verbetering en uitbreiding van de internatio
nale betrekkingen. Sommige hebben door
middel van aanvechtbare monetaire kunst
grepen een tijdelijk gedeeltelijk herstel be
reikt, maar andere hebben dat alweer.zien in
eenzinken. Politiek wordt evenwel de afgeslo
ten gebieden-tactiek tegen beter weten in ver
dedigd. Men doet alsof men in staat is, met
eigen middelen en op eigen kracht nieuwe
welvaart te bereiken. Dat is onwaar, maar het
gevolg van de politieke opsehroeverij van
eigen capaciteiten is, dat velen meenen dat
hun eigen regeering hun de welvaart kan en
moet teruggeven. Dat kan zij niet.
Treffend werd dit onlangs bevestigd door
Hitier, toen hij betoogde dat het voor een
staat geen voordeel is als zijn nabuurstaten
er slecht aan toe zijn. De welvaart van de na- j
buurstaten, ja van zooveel mogelijk andere sta
ten, is 'n noodzakelijke voorwaarde voor eigen
welvaart. In een land als Nederland, in zoo
hoogen mate afhankelijk van zijn buiten-
landschen handel, zou iedereen dat moeten
begrijpen. Maar dat is niet het geval. Velen
begrijpen het niet, of willen het niet inzien.
Het is ook niet zoo plezierig, het is niet zelf
ver heerlijkend, het wijst integendeel op af
hankelijkheid' van een gi'ooter geheel. Men
kan er onmogelijk hoera bij roepen en zich
op de borst slaan. Ongelukkigerwijs is het de
nuchtere waarheid. En als troost kan gelden
dat zij in en voor alle andere volken evenzeer
geldt. Maar in de verblinding 'ran dezen tijd
'wil men haar niet zien, wil men voortdurend
hoera roepen en zich bewapenen, en in deze
verblinding ontstaat inderdaad de toestand'
dien „Tenax" in het laatste nummer van het
Haagsch Maandblad teekent in deze treffen
de zin: „In het verkeer der naties geeft niet
de rede, doch het gevoel den toon aan".
Een president van de Nederlandsche Bank
is, althans in zijn beroeps-capaciteit, be
oefenaar van de rede en niet van gevoelsmo-
tieven. Laten wij het daar over eens zijn. Er
staat ook geen opgewonden menschenmenigte
te wachten om zijn jaarverslag met geestdrif
tig geloei te ontvangen. Het is zelfs te vreezen
dat slechts weinigen het met aandacht lezen.
De meening dier weinigen, diergenen name
lijk die rustig willen nadenken en overwegen
en hun inzicht met kennis-van-zaken bepa
len, is van veel belang. Ik stel mij voor dat
daarom mr. Trip het noodig acht de boven
aangehaalde nuchtere beschouwing te pu-
bliceeren.
Het ligt op den weg van een dagblad daar
op de aandacht te vestigen en zijn instem
ming met de juistheid dier beschouwingen
te toonen. Laat men den moed hebben er
zich rekenschap van te geven, dat alle lan
den en ook wij voor een welvaarts-herstel
afhankelijk zijn van dat internationaal ge
beuren, waarop velen zoo graag maar schim
pen zonder er zich rekenschap van te geven
wat er gebeurt. Afhankelijk. Dat wil zeggen:
Wij kunnen het niet alleen bereiken. Even-
min als de anderen.
De zomermaand is weer begonnen,
Het tijdstip der vacantie naakt.
Men laaft zich aan de voorpretbronnen,
Als men verheugd zijn reisplan maakt.
Maar velen willen nog niet hooren,
Van plannen voor het reisseizoen,
Zij stoppen vingers in de ooren,
Zij moeten nog examen doen.
Veel jonge hoofden zijn gebogen,
Over het boek, dat wijsheid biedt.
De kansen worden scherp gewogen,
Kom ik er wel, kom ik er niet?
De zenuwen zijn strak gespannen,
Als ieder jaar in Juni weer,
Bij jonge vrouwen, jonge mannen,
Gevangen in d' examensfeer.
Hun wereld is in deze dagen
Een boek, een pen, een stuk papier
En eindelooze reeksen vragen,
Een wereld, vreemd aan elk plezier.
Ach zeggen dan de groote menschen,
De jeugd kent nog geen zorg en strijd,
Ik pleeg mezelf geluk te wenschen,
Dat 'k hem gehad heb, dezen tijd.
Dat 'k niet meer offers hoef te plengen
In vele zure droppels zweet.
Voor wat ik hoop tot stand te brengen
Voor d' afgod, die Diploma heet.
En ieder, die reeds weken werkte
Van dag tot dag, aan les na les,
Wensch ik van ganseher harte sterkte
En in 't examen veel succes.
P. GASUS.
DE WERELD ZIEN?
EEN BRIL VAN KEIP
Gr. Houtstraat naast Luxor
(Adv. Ingez. Med.)
Wand%ediztt6.
ABSOLUTE VERDELGING (Zonder iets te
beschadigen), onder geheimhouding en schrif
telijke garantie.
ZUIVELONDERNEMING „RADICAAL".
GEN. CRONJéSTRAAT 135 TELEF. 11657
(Adv. Ingez. Med.)
Dat wil ook zeggen: het is mede ons belang
als het Duitschland, Frankrijk, Engeland. Bel
gië etc. goed gaat. Het is tegen ons belang als
het die anderen slecht gaat, want dat slaat
direct op ons terug. Het is dom er zich in te
verkneuteren zooals velen doen als dat
gebeurt. Economisch is de wereld, sinds lang,
internationaal georganiseerd. Terug' kan zij
niet meer. Er is geen weg terug. De tijd gaat
vooruit, niet achteruit. Met geen vlaggenge-
wapper en zelfverheerlijking is dat te veran
deren. En ook niet met de bijbehoorende ge-
voelsmotieven
R. P.
Vier wandelaars door auto
aangereden.
Allen ernstig gewond.
WINSCHOTEN, 2 Juni In de Burge
meester Engelkenslaan alhier zijn vier wan
delaars door de auto van den garagehouder
D. uit Winschoten aangereden en ernstig ge
wond.
De wandelaars bevonden zich geheel rechts
van den weg. Blijkbaar heeft de bestuurder
hen te laat opgemerkt. De slachtoffers, het
echtpaar Baaiman uit Oude Pekela en het
echtpaar Klein uit Beerta, werden in ernsti-
gen toestand met beenbreuken en hoofdwon
den naar het ziekenhuis overgebracht. Hun
toestand was hedenmorgen nog zoodanig, dat
zij niet gehoord konden worden.
Plannen voor een zusterschip
van de „Queen Mary".
Subsidie reeds door de Britsche regeering
toegekend?
LONDEN, 2 Juni (Reuter) Volgens de Daily
Herald heeft de regeering reeds een subsidie
van 5 millioén pond sterling aan de Cunard
White Star Line toegekend met het oog op
den aanbouw van een zusterschip van de
Queen Mary. Over deze kwestie kan een mede-
deeling verwacht worden na de terugkeer in
Engeland van den president der reederij.
Mannenkoor Proza en
Poëzie".
Mooi succes.
Wat TARVO Brood U geelt is dit:
Het houdt U jong, gezond en «.tl
(Adv. Ingez. Med.)
George Robert, organist der St. Bavo,
aan het woord.
14 Juni a.s. zal het 25 jaar geleden zijn. dat
als proef de eerste avondorgelbespeling in de
St. Bavo werd gegeven.
Het mannenkoor „Proza en Poëzië", dirigent
Jan Booda, behaalde op het groot Nationaal
Concours te Rotterdam uit 6 deelnemende ver-
eenigingen een 2en prijs met algemeene
stemmen.
In aanmerking genomen de zware concur
rentie, is de behaalde prijs een groot succes
te noemen,
GEORGE ROBERT.
De avondorgelbespelingen zijn zoo ver
telde ons de heer George Robert van het
begin af een succes geweest. En zij zijn het
aldoor gebleven! Wij hebben reden om over
het bezoek tevreden te zijn. In Den Haag en
Rotterdam zitten soms niet meer dan 60 of
70 luisteraars bij de orgelbespelingen, zelfs
als er een solist optreedt, maar hier hebben
wij, ook al is er geen solist, op de mooie zo
meravonden soms meer dan 500 bezoekers.
Voor een deel doet dat natuurlijk de roem
van ons oude orgel en zijn mooie omgeving.
Het is op die zomeravonden zoo wonderlijk
mooi in de oude Bavo, als het laatste zonne
licht door de gekleurde ramen dringt en
schemering in het Godshuis komt.
In het voor- en najaar, vooral als het koud
is, komen er natuurlijk minder bezoekers,
maar kleiner dan 60 of 70 is het bezoek nooit
geweest. Er is een vaste kern van bezoekers.
Niet alleen uit Haarlem. Geregeld komen er
zelfs Amsterdammers op de fiets om hier
van de avondorgelbespeling te genieten.
Hoe staat het met uw repertoire. Moet
u in een seizoen vaak in herhalingen ver
vallen?
Op deze vraag antwoordde de heer Robert:
De middag- en avondorgelbespelingen te za-
men geteld geef ik ongeveer 50 concerten.
Elk programma bevat ongeveer 6 nummers,
zoodat ik er ongeveer 300 moet kiezen. In
den loop der jaren is mijn repertoire zoo uit
gebreid, dat ik in een seizoen geen enkele
herhaling behoef te geven. Als ik het doe is
het op verzoek van luisteraars. Ik ontvang
veel verzoeken van bezoekers die graag nog
eens een bepaald nummer willen hooren. Dit
bewijs van medeleven waardeer ik, temeer
omdat uit de meeste verzoeken een goede
muzikale smaak spreekt. Als de belangen van
de andere luisteraars die geen verlanglijstje
hebben ingestuurd niet in het gedrang ko
men, voldoe ik zooveel mogelijk aan die aan
vragen.
Onder de orgellitteratuur is een vaste kern
van werken die elk jaar op de programma's
terugkeeren. Daarbij komen dan geregeld
andere werken ter aanvulling van de pro
gramma's.
Het is wel jammer dat niet alle orgelwerken
zonder meer op het Bavo-orgel uit te voeren
zijn. Het klavier heeft daarvoor te weinig
hooge tonen, zooals trouwens alle orgels uit
dien tijd. De componisten van den lateren
tijd werken vaak met hoogere tonen en dan
moet de organist van een oud orgel wil hij
ook hun werken spelen, allerlei hulpmidde
len toepassen.
Het wordt tijd, dat de vraag onder
oogen gezien moet worden of het
Bavo-orgel moet worden uitgebouwd.
Wil men er alle moderne werken op kun
nen spelen, dan moeten er 7 tonen bij komen
Maarer zijn 60. stemmen, terwijl op en
kele registers van de vulstemmen voor elke
toon 4 pijpen noodig zijn. In totaal zouden
dus wel 500 pijpen bijgeplaatst moeten wor
den. Men behoeft geen angst te hebben, dat
door zoo'n moderniseering het karakter van
ons mooie orgel in gevaar zal komen. Alles
wat er nu is blijft onveranderd, alleen wordt
er iets bijgebouwd. Als voor dien bijbouw
materiaal genomen wordt van dezelfde sa
menstelling als het thans bestaande, kan de
aanvulling alleen den klankrijkdom van het
orgel doen toenemen.
Het vraagstuk van de moderniseering van
het orgel wordt elk jaar dringender, want al
handhaven de klassieke orgelwerken zich op
de programma's, wij moeten toch ook op het
moderne ons oog richten. Te meer omdat elk
jaar de hoeveelheid moderne muziek dus
de muziek die niet zonder meer op ons orgel
te spelen is vermeerdert.
Daarom voel ik er veel voor om mede te
werken aan de stichting van een fonds om het
orgel te restaureeren en te moderniseeren ter
gelegenheid van zijn 200-jarige bestaan in
19387
Albert Schweitzer, de groote organist, heeft
mij wel eens gezegd: „Als ik het voor het zeg
gen had, zou ik het St. Bavo-orgel niet alleen
uitbouwen wat de hooge tonen betreft, maar
ik zou ook een moderne speeltafel maken. Zoo
ver aldus de-heer Robert wil ik niet
gaan, omdat ik bang ben dat daardoor het
karakter van het orgel in gevaar zou komen.
Maar bij deze gelegenheid is het wel eens aar
dig te wijzen op de hulp die de organist moet
hebben van een - registreerder, iemand die de
registers bedient. Op de moderne orgels
ook in de Gemeentelijke Concertzaal kun
nen de registers door den organist zelf be
diend worden. Op oude kerkorgels is daaraan
evenwel geen denken. Ik wordt in deze gehol
pen door mijn vrouw die daarin een groote be
kwaamheid gekregen heeft.
Het publiek weet niet wat een tijd en opof
fering daarin gelegen is. Voor een stuk uitge
voerd kan worden moet veel gestudeerd wor
den om de juiste registratie vast te stellen. En
dit kan natuurlijk alleen op het orgel zelf
geschieden. Ik prijs mij gelukkig, dat ik mij
verheugen mag in zoo'n uitstekende hulp, dat
vele aildere organisten mij benijden.
Hoe gaat het met het bezoek der middag
orgelconcerten?
Daarover zei de heer Robert: Och over het
bezoek hebben wij geen klagen. Het is bekend,
dat die in het bijzonder zijn ingesteld voor de
vreemdelingen, hoewel er natuurlijk ook wel
Haarlemmers zullen komen. Juist dit voorjaar
is het bezoek grooter nog dan anders. Ook
daaruit spreekt weer een toenemende belang
stelling voor de muziek, die tijdelijk wel schade
Mevrouw Robert, die haar man door het be
dienen der registers steeds trouw ter
zijde staat.
geleden heeft door de radio, maar die zich
steeds meer gaat herstellen. Er komen veel
vreemdelingen op deze middagconcerten, zoo
dat ons prachtige orgel nog teeds een goede
propaganda voor onze stad maakt.
Het sterfgeval te Hillegom.
Sectie wees op zelfmoord.
In ons nummer van Zaterdag deelden wij
mede, dat de Justitie te Haarlem, hoewel de
overtuiging bestond dat hier geen misdrijf
in het spel was, om zekerheid omtrent de
doodsoorzaak te verkrijgen door dr. J. P. L.
Hulst te Leiden sectie heeft laten verrichten
op het lijk van den 20-jarigen jongeman V. V.
E. te Hillegom.
Naar wij vernemen heeft deze sectie uitge
wezen, dat men hier hoogstwaarschijnlijk
met een geval van zelfmoord te doen heeft.
VERGADERING „EIGEN HULP", HAARLEM.
Zaterdag 30 Mei vergaderde de Vereeniging
Eigen Hulp, district Haarlem en Omstreken
in het gebouw aan de Zijlstraat onder praesi-
dium van den heer W. Ch. van Daalen. In deze
vergadering werd behandeld de Beschrijvings
brief voor de algemeene vergadering der
Hoofdvereeniging op Zaterdag 13 Juni a.s. te
Arnhem. De afgevaardigden hebben vrij man
daat. o.a. werd besproken het voorste] om het
hoofdbestuur te machtigen tot het geven van
royement voor de hypothecaire vordering ten
laste van de N.V, Buitenverblijven in verband
met de liquidatie dezer vennootschap. Onze
stadgenooten G. H. Veenhoven en J. Nieuw-
dorp staan op het tweede dubbeltal voor de
bestuursverkiezing. Tot afgevaardigden werden
bij acclamatie gekozen de heeren Bitter en
Spanhof en als plaatsvervangers de heeren
Niedorp en Steen. De volgende algemeene ver
gadering zal te Haarlem worden gehouden.
De contributie is voor 1937 op f 1 gesteld. We
derom bleek, dat Haarlem zich als nog niet
zal afscheiden van de hoofdvereeniging,
waaraan dit district met zoovele banden is
gebonden.
i 7"
Het woord is aan....
Jouberh
De schoonste moed is de
moed, gelukkig te durven
zijn.
Ch. C. Wolff.
25 jaar lid van den Raad van Schoten en
Haarlem.
De heer Ch. C. Wolff werd 27 Juni 1911 tot
lid van den Schotenschen gemeenteraad ge
kozen. Den laatsten tijd voor de annexatie
was hij wethouder. Na de annexatie werd hij
door de R.K. kiesvereeniging candidaat gesteld
voor de raadsverkiezingen in groot-Haarlem,
waarna de kiezers hem opnieuw hun vertrou
wen schonken.
Op 27 Juni a.s. zal de heer Wolff dus 25 jaar
raadslid zijn.
Drie eerste prijzen.
Mooie successen van „Crescendo" te
Spaarndam.
Het Spaarndamsch Fanfarecorps „Crescen
do", dir. de heer F. A. Dekker, behaalde 2en
Pinksterdag op het groot nationaal concours
voor Harmonie- en Fanfare te Vianen a. d.
Lek, uitgeschreven door V.D.O. den len prijs
in den marschwedstrijd, den len prijs in den
concertwedstrijd (waar zij uitkwam in de
eere afdeeling fanfare) en den len Eereprijs,
in den Eerewedstrijd, met felicitatie der jury.
Voorwaar een mooi succes voor „Crescendo".
Radiodistributie Haarlem.
Over radio-ontvangsten
Wordt veel op Uw mouw gespeld.
Neemt een proef met distributie,
Vóórdat U een oordeel velt.
Adres: NIEUWE GRACHT 5 - TELEF. 10010.
(Adv. Ingez. Med.)
De afgetreden Belgische premier Van Zeeland
weigert een nieuwe opdracht tot kabinets
vorming.
pag. 4
De vorming van een Volksfront wordt in Bel
gië overwogen.
pag. 4
De Oostenrijksclie bondskanselier Von
Schuschnigg is onverwacht naar Rome ver
trokken, waar hij waarschijnlijk besprekin
gen met Mussolini zal voeren.
pag. 4
De Queen Mary is gistermiddag te New York
aangekomen; het schip heeft het „blauwe
lint" niet veroverd.
pag- 4
Bij verkeersongelukken vlak voor en tijdens
de Pinksterdagen zijn zes menschen om het
leven gekomen.
pag. 3
Te Eindhoven is een brandstichter op hce-
terdaad betrapt, nadien heeft echter nog
een verdachte brand gewoed.
pag. 3
Zilveren jubileum der avondorgelbespelingen
in de St. Bavo.
pag. 1'.
Het jaarverslag der Nederlandsche Bank.
pag. 13
Door een gelijk spel tegen H. V. V. degradeert
II. F. C. uit de eerste klasse K. N. V. B.
pag. T
De Bondsfeesten van het K. N. G. V. zijn
goed geslaagd.
pag. 6
Australië wint den Davis Cupwedstrijd tegen
Amerika.
pag. 9
Het Nederlandsch hockey team wint den
wedstrijd tegen Zwitserland.
pag. 10
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: De Groote tegenstellingen.
Pag. 1
Amy Groskomp-ten Have: Een vrouw schrijft:
Ziekenbezoek.
pag 3
II. D. Vertelling. H. J. Magog: De Kussenkast.
pag. 2
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op pag. 11,
