Een nieuw leervak. EEN BRIL VAN KEIP WANDGEDIERTE Hei BehutQeijkste 53e Jaargang No. 16243 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Maandag 8 Juni 1936 HAARLEM S DAGBLAD Directie: F. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM. ABONNEMENTENper week ƒ0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden 3.25. franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad: per week ƒ0.05, p. maand ƒ0.22, p. 3 mnd. ƒ0 65, franco p. post f'0.72j4. UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V. Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12 Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600 Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810 Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230. Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM. ADVERTENT'lëN 15 regels f 1.75, elke regel meer f 0.35. Reclames ƒ0.60 per regel. Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en aanbod 14 regels 0.60. elke regel meer 0.15. Onze Groentjes zie hoofd rubriek. Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid f 600.-, Overlijden 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Duim ƒ250.-. Wijsvinger 150.-, Elke andere vinger 50.-. Arm-of Beenbreuk 30. Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: - Levenslange ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400-, Verlies Duim f 75.-. Verlies Wijsvinger 75.-, Verlies andere vinger ƒ30.-. Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden. DIT NUMMER BESTAAT UIT TWAALF BLADZIJDEN. HAARLEM/8 Juni. Belangstelling voor Indië. De benoeming van den nieuwen gouverneur- generaal, jhr. mi'. Tjarda van Starkenborgh Stachouwer, die vandaag door H. M. de Ko ningin onderteekend is, concentreert de aan dacht van iedereen op Indië. Het zal bij de meeste Hollanders, die onze overzeesche ge bieden nimmer bezocht hebben, slechts voor een oogenblik zijn. De belangstelling voor In dië zit niet diep, en er wordt dan ook terecht door velen over geklaagd, omdat het bezit van de koloniën van zulk buitengewoon be lang voor ons land is. Maar een materiëele ondergrond alleen is niet voldoende voor een werkelijk diepe belangstelling, zelfs niet bij menschen die in het bezit van Indische aan- deelen en obligaties zijn en zich daardoor uit den aard der zaak op de hoogte houden van den gang van zaken. Mij valt het altijd op dat men dit veel- herhaalde verwijt steeds doet zonder na te gaan of het inderdaad voor den Nederlander, die Indië nooit bezocht heeft, wel mogelijk is er een diepe belangstelling voor te ontwikke len. Ik geloof ik ondervind het zelf dat het zeer moeilijk is. De afstand is het bezwaar niet, maar wel de totaal-andere sfeer waarin men daar leeft en werkt: het klimaat, de levenswijze, de werkmethoden, het onderling' verkeer, de verhouding tot een tientallen- millioenen tellende inlandsche bevolking, te midden waarvan de Nederlanders maar een 100.000 of daaromtrent in aantal zijn. Van morgen nog vond ik bij mijn post een brochu re van een Indië-kenner, die de oud-Indisch- gasten in Nederland vereenigen wil in een or ganisatie tot behartiging der koloniale be langen en die ook schrijft over die geheel an-, dere sfeer waarin men daar in den Oost leeft. Ja. Dat is ons al vaak en in alle toonaarden verteld, en wij gelooven het gaarne. Wij zijn ln overgroote meerderheid bereid tot de uiter ste bescheidenheid inzake Indië, want wij kennen die sfeer niet. Velen van ons lezen met belangstelling Indische romans, de mees ten van ons hebben Indische tooneelstukken gezien, een vrij aanzienlijk aantal heeft voor drachten over Indië gehoord en er instructie ve boeken over gelezen, wij hebben er allemaal Wat op school van geleerdmaar voldoende is dat niet. Het blijft voor ons in zijn wezen een ver en vreemd land, zelfs al hebben wij er familie leden en vrienden met wie we min of meer geregeld correspondeeren. Het is ons ten eenenmale onmogelijk Indië te zien en er aan te denken zooais de menschen dat doen die er jarenlang gewoond en gewerkt hebben, en zelfs zooals diegenen dat doen die er een be zoek van een paar maanden aan hebben ge bracht. Verdient dat eigenlijk wel een verwijt? Alle dagibladleiders voelen de moeilijkheid ook. Ondanks de in den loop der tijden zeer verbeterde berichtgeving uit Indië, ondanks de plaatsing van artikelen en brieven uit de kolonie moeten wij allen wel voelen dat wij haar niet het volle begrip, de volle sympa thie dus van den lezer kunnen brengen. Wij niet-kenners van Indië kunnen ons allemaal het leven in b.v.: Oostenrijk, Noorwegen, Italië, Polen, Joego-Slavië gemakkelijker voorstellen en indenken zelfs al hebben we die landen nooit bezocht. Zij liggen, omdat ze Europeesch zijn en veel minder met ons in klimaat, in levensvoor waarden, in gewoonten verschillen, veel dich ter bij ons begrip. Er komt bij dat de Hollan der als regel voor twintig jaar naar Indië gaat, er zich dus niet blijvend vestigt en er alleen zijn carrière onderbrengt. Wij hebben onge twijfeld een bevolkingsoverschot, maar even min als andere landen dat doen „brengen wij het over naar de overzeesche deelen van het Rijk". De vraag hoe de ware intense, diepe 'be langstelling voor Indië gewekt moet worden bij den Hollander die het niet kent is vaak gesteld maar nooit beantwoord. Er zijn, ge loof ik, nauwer en talrijker individueele ban den met het moederland noodig als men het verder wil brengen dan nu. Het verwijt uit spreken baat niet veel. Als de nieuwe G.-G. er een jaar is zou het interessant zijn, zijn meening er over te vragen. Misschien zal hij ni'euwe middelen vinden? R. P. ORGELBESPELING. orgelbespeling in de Groote- of St. Bavo Kerk te Haarlem op Dinsdag 9 Juni 1936, des avonds van 8.15—9.15 uur. door den heer George Robert. Programma: 1. Preludium en Fuga g gr. t. F. Mendelssohn Bartholdy 2. Cinq Pieces A. Samuel 3. Eerste ged. uit de Sonate d kl. t., A. Mailly 4. In Memoriaal Jos Jongen 6.' Hosannahl Th. Dubois (Op enkele Parijsche meisjesscho len wordt thans les gegeven in het poederen, rouge opleggen, lippen stiften en gèlaatshuidver zorging Men hoopt hiermede te bereiken, dat de meisjes schadelijke prepa raten zullen vermijden Zij doen het immers later toch, Zoo schijnt Parijs te redeneeren, 's Is beter dan, dat wij haar nog Bijtijds de juiste wijze leer en. In lippen-rouge en oogen-noir Studeeren zij het doen en laten, En leeren daardoor het gevaar Van schadelijke preparaten. De vrouwelijke schoonheid is Het waard om studie van te maken, Dat leert wel de geschiedenis; Valt dit principe dan te laken? Een reken-, taal- of schrijftalent Mag wel van nut zijn voor de vrouwen, Als zij de schconheidsfoefjes kent, Heeft zij de beste kans op trouwen. Aan d: andren kant is het een feit, De ware vrouw moet in het leven In d1 eerste plaats, en toegewijd, Naar innerlijke schoonheid streven. Wat zij met kohl en lippenstift, Met poederdons en met pommade, Van buiten op haai' aanschijn grift, Is slechts versiering der facade Hoe het ook zij, er is geen kans, Dat op dit nieuwste aller vakken, De meisjes van 't Parijs van thans Bij het examen zullen zakken. Als ze voor elk' examenvraag', Vol tegenzin en angsten rillen, Dit is een vak, waarvoor ze graag Met enthousiasme blokken willen. PRETTIGSTE PASVORM? GR. HOUTSTR. naast LUXOR (Adv. Ingez. Med.) Redevoeringen en motorgedaver op Schiphol. De jubileerende vliegtuigbouwer Anthony Fokker onderscheiden. Van „Spin" tot D. 21. De „openbare les in de geschiedenis van de luchtvaart" welke Zaterdagmiddag op Schip hol is gegeven ter gelegenheid van het feit dat de heer A. H. G. Fokker 25 jaar geleden zijn loopbaan als vliegtuigbouwer en vlieger begon, is mede dank zij het fraaie zomerweer een groot succes geworden. De vele honderden genoodigden, die naar de in vlaggentooi ge stoken luchthaven waren gekomen en de dui zenden, die niet genoodigd waren, maar buiten het gereserveerde terrein langs de hekken, tegen den dijk en langs de wegkanten tot aan het viaduct toe een plaatsje hadden gezocht, hebben met groote belangstelling de verschil lende demonstraties in de lucht gevolgd. Fokker onderscheiden. Voor het vliegprogramma aan debeurt kwam hebben in den grooten Fokker-hangar, die met bloemen, planten en vlaggen in een geweldige ontvangzaal herschapen was, de honderden genoodigden de huldiging' van Fokker bijgewoond, een huldiging' die plaats vond op een podium met als achtergrond* een nauwkeurige namaak van het eerste Fokker- vliegtuig de „Spin", dat de grondslag was van Fokker's 'oopbaan als vliegtuig bouwer en waarmee hij vijf en twintig jaar ge leden boven Haarlem demonstreerde en later fraa.r het buitenland ging, Hoe nietig en .wrak mini.t?r ,:n V „terstaat Jhr. Ir. U. A. van Lidth de Jeude wenscht Anthony Fokker geluk bij de nagemaakte „Spin". Koop TARVO Brood! Word TARVO-eter! Dan voélt g'U flinker, sterker, béter! (Adv. Ingez. MedJ zag het toestel eruit in vergelijking met de snelle jachtvliegtuigen van de J. A. V. A. en de bommenwerpers, die voor de hangars der'mi litaire vliegers stonden opgesteld en met de lijntoestellen der K. L. M., producten van 25 jaar evolutie. In de Fokkexloods waren tal van autoritei ten, waaronder de vertegenwoordiger van de Koningin, adjudant-kapitein ter zee N. A. Rost van Tonningen, de minister van water staat, jhr. ir. O. C, A. van Lidth de Jeude, le den van den Raad van State, van de beide Ka mers der Staten Generaal, hooge militaire en civiele autoriteiten, vertegenwoordigers van de regeeringsihstanties op luchtvaartgebied, van de burgerlijke luchtvaart, sport- en militaire vliegers en particulieren uit velerlei kringen. Later op den middag kwam ook de burge meester van Amsterdam dr. W. de Vlugt, Na een inleidend woord van den onder directeur der Fokkerfabriek, den heer J. E. van Tijen sprak minister Van Lidth de Jeude den heer Fokker toe, hem huldigende als een der grootste pioniers van de luchtvaart. Een daverend applaus volgde toen de minister me dedeelde dat het de Koningin behaagd had, den heer Fokker te benoemen tot ridder in de Orde van den Nederlandschen Leeuw. De volgende spreker, ir. J. E. F. de Kok, voorzitter van de Kon. Ned. Vereeniglng voor Luchtvaart deed uitkomen, dat de K. L. M. haar opkomst en eersten bloei, behalve aan haar kranige piloten, te danken heeft aan de door Fokker gebouwde machines. De vertegenwoordiger van Amsterdam's ge meentebestuur, wethouder mr. C. Kropman, deelde hierna mede dat het gemeentebestuur den heer Fokker de zilveren medaille van de stad Amsterdam heeft toegekend. Bij afwezigheid van den heer Plesman deze kwam later op den middag per „Koeti- lang" uit Parijs sprak de onderdirecteur de heer L. Guilonard, den heer Fokker toe, eraan herinnerend dat de samenwerking tusschen den jubilaris en de K. L. M. van ouden datum is. Hij bood een album met foto's van de belangrijkste momenten uit de geschiede nis der nationale luchtvaartmaatschappij aan. Tenslotte dankte Fokker zelf voor de hem gebrachte hulde. Zijn dankwoorden golden in de eerste plaats de Koningin, die door het zenden van een vertegenwoordiger wederom blijk had gegeven van haar groote belang stelling voor de luchtvaart. Woorden van dank had spr. ook voor de hem verleende onderscheiding en voor de regee ring, die zoo vaak bewezen heeft dat zij ver trouwen stelt in het Fokkerproduct. Spr, gaf tenslotte uiting aan zijn groote dankbaarheid jegens allen, die hem in zijn ontwikkeling als vliegtuigbouwer met raad en daad terzijde hebben gestaan. Vliegtuigen daveren door de lucht. Eenigen tijd na deze huldiging vingen de vliegdemonstraties aan. Na het vliegen van de Fokker D 7, den een-persoons-jager, die zich in den wereld oorlog als een geducht wapen heeft doen kennen en na een korte vlucht van het eer ste in 1919 gebouwde Fokker verkeersvlieg tuig F 2, door de K.L.M. in haar beginpe riode gebruikt voor de lijnen Amsterdam Londen en Amsterdams-Hamburg, startte met donderend geweld van motoren, een es cadrille der sinds kort op Schiphol garnizoen hebbende J.A.V.A. onder leiding van kapi tein Van Weerden Poelman, De prachtige staaltjes van vliegvaardigheid der militaire vliegers, zoowel wat betreft het formatie- vliegen de beroemde „vijf vingers aan één hand" als eht maken van duikvluchten, en andere kunststukjes. Na de vlotte landing van liet escadrille verscheen komende van De Mok, een dei- nieuwe Fokkerproducten, de Fokker T 4 twèemotorige bommen wei-per op drijvers van den marine luchtvaartdienst boven het veld. De groote machine vloog eenige malen laag langs de toeschouwers en toen zij daar na naar hoogere regionen klom. startte reeds het nieuwste jachtvliegtuig, de D 21. Voor het oog bijna loodrecht schoot het eenig vliegen de luchtwapen, dat een snelheid kan ont wikkelen van meer dan 400 KM. per uur, omhoog waarna de piloot Knoetsch op groo te hoogte luchtacrobatïek demonstreerde en een vrille ten beste gaf Nauwelijks was de D 21 geland of opnieuw klonk het gedaver van motoren, ditmaal af komstig van een escadrille der marine lucht vaart, die in haar prestatie niet voor de J.A. V.A. onderdeed. Wegens den vrij straffen wind moest het voorvliegen van de getrouw nagebouwde oude „Spin" de echte uit het museum dei- Technische Hoogeschool te Delft was op het voor het publiek bestemd gedeelte van het terrein opgesteld achterwege blijven. De heer Van Neyenhoff taxiede er eenige malen mee langs de rijen der kijklustigen. De restauratie van de Nieuwe Kerk. Thans door een legaat verzekerd. Wijlen mej. C. van Wickevoort Crommelin heeft aan de Ned. Herv. Gemeente te Haarlem, gelegateerd een som gelds en een vast goed aldaar. Uit dit legaat en de opbrengst van dit vast goed kan nu grootendeels de restauratie van de Nieuwe Kerk alhier worden'gefinancierd. De nieuwe Gouverneur-Generaal van Nederlandsch-lndië. Jhr. Mr. A. W. L. Tjarda van Starkenborgh Stachouwer benoemd. Naar wij vernemen heeft H. M. de Koningin thans het besluit onderteekend tot de benoe ming van Jhr. Mr. A. W. L. Tjarda van Star kenborgh Stachouwer, H.M. 's gezant te Brus sel, tot gouverneur-generaal van Nederlandsch Indië Jnr. Mr. a. W. L. Tjarda van Starkenborgh Stachouwer. 's-GRAVENHAGE, 8 Juni. Jhr. mr. Ali- dius Warmondus Lambertus Tjarda v. Star kenborgh Stachouwer werd 7 Maart 188/1 te Groningen geboren als zoon van jhr. mr, Ed- gard Tjarda van Starkenborgh Stachouwer en jkvr. Cristina Jacoba Quintus. Het geslacht der Tjarda's behoort tot den oud-Frieschen adel. De oorsprong gaat ver loren in de grijze oudheid. Zij hebben een groote rol gespeeld in de woelige, middel- eeuwsche geschiedenis der Friesche gewesten. De Friezen vormden oudtijds een vrij volk, dat geen graven of heeren over zich duldde, tenzij door den nood gedwongen. Zij erkenden slechts den Duitschen keizer als hun opper heer. Het wapen der Tjarda's getuigt hiervan. Evenals vele andere Friesche geslachten voer den zij den keizerlijken adelaar als hun wa- penteeken. De geregelde stamreeks der tegen woordige familie Tjarda van Starkenborgh Steehouwer is bewijsbaar te voeren tot op Tjaard van Tjarda, vermeld in 1420. Gedu rende de latere eeuwen waren steeds leden van de familie Tjarda in de hoogste functies van Groningen en Friesland. Wij treffen onder hen krijgsmeesters, erfscheppers, een gecommitteerde Raad der Ommelanden en een der admiraliteit- van Friesland, gedepu teerden van Groningen enz. De vader van den binnenkort te benoemen gouverneur-generaal was burgemeester van Groningen, lid der Provinciale Staten van Groningen, lid der Eerste Kamer, Commissaris der Koningin in Groningen, curator dei- rijksuniversiteit. Zijn zoon de nieuwe gou verneur-generaal is in de zeventiende graad de rechtstreeksche afstammeling van Jonker Tjaard van Tjarda bovengenoemd. Jhr. Tjarda doorliep het Groningsche gym nasium en studeerde in de rechten aan de rijksuniversiteit aldaar. In 1911 promoveerde hij tot doctor in de rechtswetenschap. Twee jaar later ving hij de ambtelijke loopbaan aan als adjunct commies bij het departement van buitenland- sche zaken. Na in 1915 het examen voor gezantschaps- attaché afgelegd te hebben werd jhr. Tjarda benoemd tot gezantschapsattaché in alge- meenen dienst, tijdelijk werkzaam gesteld aan het gezantschap te Washington. Achtereen volgens doorliep hij de verschillende rangen in den Nederlandschen diplomatieken dienst. In 1921 ging hij als algemeen secretaris der Nederlandsche delegatie bij de vlootconferen- tie naar Washington en eveneens naai de conferentie van Genua in 1922 In hetzelfde jaar werd hij toegevoegd aan het Bureau van de Internationale conferentie te Den Haag inzake den Russischen handel. In 1924 werd Jhr. Tjarda bevorderd tot ge- zantschapsraad en werkzaam gesteld bij het gezantschap te Berlijn. In 1925 verliet .hij den diplomatieken dienst om het hooge ambt van Commissaris der Ko ningin in de provincie Groningen te aanvaar den, ambt dat ook zijn vader bekleed had. Van 1925 tot 1933 was hij als zoodanig werk zaam. tevens was hij van 1928 af president curator der rijksuniversiteit. Bij koninklijke besluit van 28 September 1933 werd Jhr. Tjerda benoemd tot buiten gewoon gezant en gevolmachtigd minister bij de Belgische en Luxemburgsche hoven, te Brussel. De nieuwe gouverneur-generaal is te Bal- timore (Ver. Staten) in 1915 gehuwd met miss Christine Marburg, dochter van den vroege- Het woord is aan.... Het Amerikaansche weekblad „Life": Militaire leiders in Europa beroepen er zich op dat zij de volken achter zich heb ben. In geval van een oorlog zullen deze posities natuur lijk onmiddellijk verivisseld worden. ren Amerikaansche gezant in Brussel, Theo dore Marburg. Uit dit huwelijk zijn twee dochters geboren. Jhr. Tjarda is officier in de orde van Oranje Nassau, ridder in de orde van den Neder landschen Leeuw, officier van het Legeioen van eer van Frankrijk en officier in de orde der heilige Mauritius en Lazarus van Italië. Tribunes tijdens militaire revue ingestort. Groot aantal slachtoffers. BOEKAREST. 8 Juni. (Reuter—A. N. P.). Tijdens de groote revue ter gelegenheid van den 6den verjaardag van de restauratie, zijn op het manoeuvreterrein twee tribunes, waar een groot aantal toeschouwers opeengepakt zat, ingestort. Het is nog niet bekend hoeveel slachtoffers er gevallen zijn, maar, te oor- deelen naar het aantal ziekenauto's, dat ter plaatse verscheen, zijn een groot aantal per sonen gewond. Er verluidt, dat ruim 100 per sonen naar het ziekenhuis zijn overgebracht. De revue werd niet onderbroken. KAMER VAN KOOPHANDEL. De eerstvolgende zitting der Kamer zal plaats hebben op Dinsdag' 16 Juni des namid dags te 8 uur in het Gebouw Nassauplein 4—6 Haarlem. Na afloop dezer vergadering zal den leden gelegenheid worden gegeven dc nieuwe loca- liteiten der Kamer te bezichtigen. SPEELTUINVEREENIGING „HET WESTERKWARTIER". Met een 30-tal kinderen van bovengenoem de speeltuinvereenigïng werd Zondagmiddag een bezoek gebracht aan den Stadskweektuln aan de Kleverlaan, onder leiding van het be stuur. De heer Spijker gaf toelichtingen. Vooral werd aandacht geschonken aan de mooie broeikassen. en ander schadelijk ongedierte. ABSOLUTE VERDELGING onder geheimhouding. Schrif telijke garantie. Zuwe-cinfysoHdecn. „Radicaal* GEN. CRONJéSTRAAT 135 - HAARLEM-N., TELEFOON 11657. (Adv. Ingez. Med.) ONZE GEZANT TE BRUSSEL JHR. TJARDA VAN STARKENBORGH STACHOUWER IS TOT GOUVERNEUR-GENERAAL VAN NED.-INDIë BENOEMD. pag. 1 De regeeringsverklaring van Léon Blum. Fi-an- sche Kamer spreekt haar vertrouwen in de regeering uit. pag. 4 Het standpunt der Fransche regeering ten opzichte van de valutapolitiek blijft onge wijzigd. pag. 4 Het resultaat der provinciale verkiezingen in België. pag. 4 In het arbeidsconflict in Frankrijk is princi- pieele overeenstemming bereikt. pag. 4 Rotterdam wil het aanbod der regeering in zake het verlagen der haventarieven aan vaarden. Pa§- 3 Bij ernstige verkeersongevallen zijn twee men schen gedood. pag. 3 Te IJmuiden heeft Zondagmiddag een man een moordaanslag gepleegd op zijn stief dochter. pag. 3 De glasfabriek „Leerdam" zal waarschijnlijk a.s. Zaterdag worden stilgelegd. pag. 3 De Olympische dag in het Stadion te Am sterdam. pag. 7 ARTIKELEN, ENZ. R. P.: Belangstelling voor Indië. pag. 1 Dr. E. van Raalte: Het Gouverneur-Generaal schap. pag. 11 J. B. Schuil: Cabaretavond bij Cremer. pag 4 H, D. Vertelling: Reina Orastein: „De sproei wagen". pag. 2 De burgerlijke stand van Haarlem is opge nomen op pag. 10.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1936 | | pagina 1