LITTERAIRE
KANTTEEKENINCEN
Z "A T E R D AG 20 TUN! 1936
HAAHLEM'S DAGBLAD
S
Hi
Vrouwen om den Zonnekoning
(Rembrandt Theater).
Michaël Bohncn.
In de film „Vrouwen om den Zonnekoning"
vinden wij' Rcnate Muller en Dorothea Wieck,
beiden bekend genoeg,
samen met Michael
Bohnen.
Aan het Fransche hof
"ii rftufvflgl- tijdens Lodewijk XIV
"Michael Bohnen) arri-
veert een jonge Duit-
W'WamïïSlk sche prinses. Het is
Liselotte (Renate Mül-
W Ier) door haar vader
uitgehuwelijkt aan den
ibroer van den Fran-
schen koning. Erg ge
lukkig wordt zij er niet
en ten slotte blijkt het
dat Lodewijk zich met dit huwelijk verrekend
heeft. De keurvorst van de Palz droomt van
het hem voorgespiegelde koninkrijk Austrasië
en is teleurgesteld. Frankrijk heeft geen be
lang meer bij de Palz en bij de jonge prinses.
Doch gelukkig is er de koning zelf, die voor
haar een zwakke plek in zijn groote hart over
heeft.
Ook hij kan niet verhinderen dat Fransche
inkwartiering haar vaderlijk kasteel in brand
steekt en Liselotte verdwijnt spoorslags naar
Heidelberg', om het volk tegen de Franschen
te beschermen. Doch onderweg achterhaalt
haar haar echtgenoot,
die tot nu toe weinig
belangstelling' voor
haar betoond heelt.
Zij wil naar Heidel-
berg doch hij zegt dat
ze daar niets kan uit
richten. En dan ten
slotte, is er nog de
groote liefde, die zij
voor hem koestert.
Zoo gaan zij dan bei- w
ien terug naar Parijs,
om te trachten nog Renatc Müller in
iets te renden van de „Vrouwen om den
verwoeste Palz. Zonnekoning".
Renate Müller speelt met veel overtuiging
in deze film en Michael Bohnen staat haar
met talent ter zijde.
De regie is van Carl Fröhlich.
In het voor-programma gaan de nieuws-
reportages van Polygoon, Fox en Eclair jour
nal. Dan is er een variété-filmpje en een
diep-zeefilm. Deze laatste verdient met zijn
prachtige opnamen aller aandacht.
La Bandéra met Annabella
in Cinema Palace.
Avond in Parijs. Duisternis ligt in de stra
ten. Een jong paar, in feestelijke roes, komt
aangezwaaid, walsend op de maat van een
verre harmonica. Uit een donkere deur treedt
een gestalte, slaat de hoek om en pardoes
valt één van de twee feestgangers hem om de
hals. „Toe, meneer, een walsje."
Doch de eenzame wandelaar duwt haar van
zich af en verdwijnt in het duister. De kleine
De sfeer van liet vreemdelingenlegioen hangt
om Annabella en Jean Gabin in
„La Bandéra".
blonde lacht en lacht, tot zij haar eigen bal
jurk beziet. Wat is dat? „Bloed!"
Langzaam rijst de camera, klimt omhoog
langs de lantaarnpaal tot het straatnaam
bordje. ,.Rue St. Vincent".
Dit is de voortreffelijke inzet van „La Ban
déra".
Hierin topnt Julien Duvivïer ons zijn kracht
uit „La tète'd'un homme" en „Peenhaar". Ook
de volgende scène, waar de vluchteling dooi
de jalouzieën naar beneden kijkt.
Deze fragmenten zijn vol belofte. Dan neemt
het eigenlijke verhaal een aanvang. Gilieth,
de vluchteling (Jean Gabin) neemt dienst in
het Spaansche vreemdelingenlegioen. Zij ver
trekken naar de bergen, waar de strijd tegen
de opstandelingen wordt aangebonden.
Doch ook een ander neemt dienst in dit le
ger, een mager mannetje. Weinig vertrouwen
ondervindt hij, en weinig vertrouwen ver
dient hij ook, de spion.
Annabella als Berbersch meisje staat eigen
lijk buiten deze intrige. Doch haar spel wij
kennen het reeds uit veel films moeten wij
noemen en roemen. Daarnaast valt ook
Renoir's creatie van de kolonelsrol te roe
men.
„La Bandéra" heeft misschien niet die ont
zettende spanning van „La tête d'un homme"
het is zeker een film die hier en daar kwa
liteiten heeft.
In het voorprogramma worden Polygoon-,
Fox- en Eclair-journaal vertoond, Ook gaat er
een tweeacter, waarom men nu en dan har
telijk moet lachen.
Frans Hals Theater:
„Wie het laatst kust....''
Zonde? om, wanneer Zandvoort lokt met
zijn heerlijk verfrisschende verkoelende zee,
naar de bios te gaan? Ach heel dikwijls wèl,
maar niet als er een film draait als in Frans
Hals Theater deze
week, waarin niet
minder dan zes ster
ren optreden, te
weten: Liane Haid,
Susi Lanner, Iwan
Petrowitch, Theo Lin-
gen, Hans Moser en
Heinz Rühmann en
en waarin vooral de
laatste drie alle
moeite doen om de
gekste misverstanden
nog onoplosbaarder
te maken, dan ze al
zijn. Theo Lingen als
de theater-directeur
Heinz Rühmann. met zUn staf van per-
soneel. Hans Moser als de gramofoonplaten-
fa'orikant. en Heinz Rühmann als de ver
meende prins, in werkelijkheid de neef van
den huisbediende van den fabrikant, ze zijn
ieder in hun genre, dat ze ook in deze film
weer vertegenwoordigen, onbetaalbaar. Het
scenario is vol aardige scènes en grappige
vondsten, de regie.van E. W. Emo, muziek van
Robert Stolz, de mede
spelenden hebben al
lemaal plezier in het
geval en zijn er ge
heel en al in. Een
combinatie van hoe
danigheden, die tot
een succesvol resul
taat moet leiden. Het
is een film, waarbij
men direct in een
prettige stemming
komt. Het gewichtige
gedoe van Theo Lin
gen als theaterdirec- wie zou het beste kus-
teur waarmede de film sen? Wie liet laatst
begint, houdt al een kustzegt Liane
belofte in, die volko- Haid.
men in vervulling gaat. er zij eigenlijk geen
zwakke plekken in „Wie het laatst kust
Wie een vroolijken avond wil hebben, ga dus
deze week naar Frans Hals Theater.
Een filmpje van Betty Boop „We did it" (Wij
deden het) is een aardig niemendalletje. Het
Paramount nieuws als gewoonlijk heel goed.
De film die het visschen liet zien kon ons
minder bekoren, vooral niet door het vangen
en ophalen van de laatste visch. hetgeen voor
het arme dier een heel lange lijdensgeschie
denis is. Een langen tijd zie je de stakker met
het martelwerktuig, de vischhaak in zijn bek,
worstelen, eindelijk wordt hij opgehaald, met
zijn geheel gewicht hangend aan de haak, die
hem in den bek is gedrongen. Nee, het is géén
verheffend gezicht!
Luxor heeff:
„Zij trouwt haar baas".
Melvyn Douglas.
We kunnen er niet
over klagen dat we
haar te weinig zien,
Claudette. Binnen en
kele maanden tijds
draaiden in Haarlem
Modern Times. Cleo
patra. It happened
one night, waarin zij
respectievelijk als me-
11 de-verschoppelinge
van Charley Chaplin,
ais Egyptisch vorstin
en tegenspeelster van
Clark Gable fun
geerde.
En deze week valt
zij in twee bioscopen
tegelijk te bewonde
ren. In de eene is zij
aangebedene van een légionnair, in de an
dere de vrouw van haar baas.
It happened one night heeft, toen de film
verscheen, overal opgang gemaakt. Het
geestige scenario, het opgewekte. gevatte
spel van Clark Gable en Claudette bracht
vele filmliefhebbers en zelfs den beperkter
kring van filmkenners in verrukking.
Aangemoedigd door dit succes heeft de
filmmaatschappij den regisseur La Cava een
volgende rolprent laten maken, die It hap
pened one night moest evenaren. Of „She
married her boss (Zij trouwt haar baas) aan
deze verwachting voldoet valt te betwijfelen,
het lijkt waarschijnlijker dat de film op de
roem van It happened one night zal teren.
En dat is geen wonder en ook geen schan
de want men kan niet steeds toppunten blij
ven bereiken.
She married her boss is i*n amusante
film. Het is geen film van eindeloos gepraat
maar een met een levendige handeling met
aardige vondsten en ook een paar gewilde
effecten, maar die zijn zeldzaam.
Claudette Colbert is de secretaresse van
den eigenaar van een groot warenhuis, die
na zes jaren van accuraten, harden arbeid
en verzwegen genegenheid voor haar chef.
dien naam Barclay voor den hare. Scott ziet
gevoegd. Zij stelt zich nu tot taak het leven
van Barclay (Melvyn Douglas), dat geheel
aan zijn zaken is gewijd, te veraangenamen
en zorgeloozer te maken. Zij ondervindt ech
ter direct reeds tegenstand van Barclay's
zuster, die in haar oude vrijsters-leven vast
geroest is en Julia als een indringster be
schouwt
Bovendien verzet
Annabella, het doch
tertje uit Barclay's
eerste huwelijk, zich
doch die begint al
gauw van Julia te
houden. Barclay zelf
biedt echter tenslotte
den grootsten tegen
stand. Hij herkent in
zijn vrouw Julia de
secretaresse Miss
Scott niet, wat hem
onaangenaam is en
wat hij haar verwijt.
Zij besluit toe te ge
ven en vertrekt naar
Philadelphia om een
filiaal op pooten te
zetten, wat haar ten
koste van haar levensgeluk gelukt.
Er ontstaan conflicten door een onschul
dige dwaasheid, die opgeblazen wordt, en
Julia denkt voor goed te vertrekken. Dit ge
schiedt tenslotte niet door het optreden van
Annabella, die met eenige al te vroegrijpe
opmerkingen de toenadering tot stand
brengt, geholpen door den toestand waarin
Barclay en zijn dwaze butler met-oogen-op-
steeltjes door den drank zijn gebracht.
In een krachtdadig slot ligt de verzekering,
dat Barclay niet langer alleen voor zijn zaak
zal leven.
Het voorprogramma bevat een filmpje
over allerlei wetenswaardigs uit de Ver. Sta
ten; verder komt de ..gang" van Hal Roach
weer op het doek die ditmaal plannen tot
grobbezoek heeft. Paramount-nieuws geeft
actualiteiten.
Claudette Colbert.
EEN STUDIEWEEK VOOR VLAAMSCHE
KUNST.
's-GRAVENHAGE, 19 Juni. Onder
bescherming van het ministerie voor open
baar onderwijs in België, van de Belgische
Vereeniging van Leeraren in het teekenen en
de Kunstgeschiedenis, van het Comité van
de Belgisch-Luxemburgsche Schoolreizen en
van verscheidene kunstzinnige en weten
schappelijke lichamen wordt van 20 tot en met
27 Augustus a.s. een studieweek gehouden voor
oude en moderne kunst in de Belgische kunst
centra. De leiding berust bij Paul Montfort,
leeraar in het teekenen en de kunstgeschie
denis te Brussel, tevens voorzitter van de Bel
gische vereeniging bovengenoemd.
Onder deskundige leiding zullen tal van
monumenten en kunstwerken in musea wor
den bezocht te Brussel, Antwerpen, Brugge,
Gent, Doornik, Lier en Mechelen. Er zullen
enkele lezingen met lichtbeelden worden ge
houden als inleiding op het museumbezoek.
Is de studieweek in de eerste plaats bestemd
voor de leeraren in het teekenen en de
kunstgeschiedenis uit België en uit verschil
lende andere landen, ook docenten in andere
vakken kunnen er aan deelnemen. Men logeert
vijf dagen te Brussel in de Cité Universitaire
en twee dagen te Blankenberghe in een eerste
klasse hotel.
De inschrijvingen moeten geschieden voor
10 Juli bij Paul Montfort, Tervuerenlaan 310,
Woluwe, Brussel, door storting van de inschrij
vingssom van 10 Belga's. De totale kosten be
dragen 139 Belga's.
Bij de rondgangen door de musea zullen
zooveel mogelijk vier taalgroepen worden ge
vormd. De lezingen met lichtbeelden zullen in
het Fransch worden gehouden.
Deelneming aan de Studieweek staat voor
belangstellenden oper>
NIEUWE KINDERBOEKEN.
j,Kleine Sjang": Kleine Sjang
en zijn Vriendjes", door Eleanor
Frances Lattimore; bewerking
Clara Asscher-Pinkhof; uitgave
H. P. Leopold's Uitg. Mij Den
Haag.
De schrijfster van deze twee aardige boe
ken voor kinderen van 510 jaar heeft zelf
haar jeugd in China doorgebracht. Daardoor
is zij niet alleen in staat om een prettig ver
haal te schrijven over kleine Sjang en zijn
Vriendjes, maar kan zij bovendien het een en
ander vertellen over het leven en de gewoon
ten in China.
Kleine Sjang lijkt mij dan ook een leuk
vriendje voor onze kleine lezers en lezeressen
te zullen worden. De boeken zijn helder ge
drukt en versierd met een groot aantal teeke-
ningen van de schrijfster. De Hollandsche
bewerking was bij Clara Asscher-Pinkhoff
in goede han Ien.
Van G. van Goor Zonen's Uitgevers Mij.,
ontvingen wij „De Dijken breken", van Cor
Bruyn, met illustraties en bandteekening van
Jan Lutz. Een boek ook voor oudere lezers,
maar toch voornamelijk voor de jeugd.
Bij Gebr. Kluitman in Alkmaar is een heele
serie nieuwe meisjesboeken verschenen, n.l.
„Zomer op de Hei", door Gé Osinga; ill. Miep
de Feyter. „Dineke Durfal" en Vroolijkc
Treksters", beide van J. H. Brinkgreve-Entrop;
platen resp. van Miep de Feyter en Nans van
Leeuwen.
„De Avonturen van een Schaatsenrijdster",
door Annie S. Bergsma; ill. Miep de Feyter.
„Nonnie's Proeftijd", door Nannie Franken;
teekeningen van Rie Reinderhoff.
Valkhoff Co., Amersfoort, gaf uit:
„Tusschen Sawahs en Bergen", van C. H.
Sevenhuysen-Verhoeffill. van Rie Reinder
hoff, en ,J)e Baantjes van Mia Reitsma",
door A. van Oordt, teekeningen van Willi
Bx-edijk.
Wij komen op deze boeken nog nader terug.
ZONDAG 21 JUNI 1936.
HILVERSUM I, 1875 M.
8.30 NCRV. 9.30 KRO, 5.00 NCRV. 7.45—
11.00 KRO.
8.30 Morgenwijding mmv. Chr. Zangkoor
„Immanuel". 9.30 Hoogmis. 11.15 Gram.pl. 1145
Boekbespreking. 12.15 Gram.pl. 12.20 Liszt-
concert uit Weenen. 1.20 De Kon. Harmonie
te den Bosch. 2.00 Vragenhalfuur 2.30 Gram.
platen. 2.45 De Kon. Harmonie. 3.30 Gram.pl.
3.45 R.K. Blindeninstituut „St. Henricus". 5.00
Gewijde muziek (Gr.pl.) 6.20 Ned. Herv. Jeugd
dienst. 7.45 Sportnieuws. 7.50 „Een Maria-
Heiligdom in de oerwouden". 8.10 Berichten
A.N.P., Mededeelingen. 8.20 Gram.pl. 8.30 KRO-
Melodisten en solisten. 9.20 Gram.pl. 9.30 KRO-
Orkest. 9.50 Gram.pl. 10.00 KRO-orkest en
solist. 10.30 Berichten ANP. 10.35 Gram.pl.
10.40—11.00 Epiloog.
HILVERSUM II, 301 M.
8.55 VARA. 10.00 VPRO. 12.00 AVRO, 5.00
VARA, 8.00 AVRO.
8.55 Orgelspel. 9.00 Postduivenberichten,
tuinbouwpi"aatje. 9.30 Postduivenberichten.
Oi'gelspel. 9.45 „Van staat en maatschappij",
hierna postduivenberichten.
10.00 Voordracht. 10.30 Ned. Herv. Kerkdienst.
12.00 Filmpraatje. 12.30 Omroeporkest. 1.15
Schilderij bespreking. 1.35 Gram.pl. 2.00 Lite-
•aire causei'ie. 2.30 Schiedamsche Mannenkoor.
3.00 Residentie-orkest en soliste. I. d. pauze:
Gram.pl. 4.30 Olympisch nieuws. 4.45 Sport
nieuws A.N.P. Gram.pl. 5.00 Gram.pl. 5.30
Sportpraatje en -nieuws. 5.50 Rep. uit Film-
stad. 6.15 Fi'agm. „Artis Festival". 7.00 Dans
muziek. 8.00 Berichten A.N.P. Mededeelingen
8.15 Concertgebouw-orkest en soliste. 9.20
Gram.pl. 9.30 Omroeporkest en soliste. In de
pauze: Causerie „Men klopt nog". 10.25 Radio
journaal. 10.40 Kovacs Lajos'orkcst. 11.00 Be
richten ANP. 11.10—12.00 Vervolg Kovacs Lajos
DROITWICH, 1500 M
12.50 Het Upper Norwood Leger des Heils-
orkest. mmv. soliste. 1.35 Het Elman-Sextet.
2.20 C-Northern-Ireland Orkest. 3.20 Gram.pl.
4.05 Concert door de ..Alphas". 4.5U Voor de
kindereix 5.10 „World congress of faiths", cau
serie. 5 30 Boekbespreking. 5.50 het BBC-M.h-
tair Orkest, en pianist. 6.35 Mantovani en zijn
orkest. 7.05 Cyclus „Living in the past". 7.25
Reg. King's orkest. 8.15 Methodisten-Kerk
dienst 9.05 Liefdadigheidsoproep. 9.10 Berich
ten.' 9.20 Viola en piano. 10.05 Radiotooneel.
11.05 Epiloog.
RADIO PARIS, 1648 M.
7.20 en 8.20 Gram.pl. 11.20 Orkestconcert.
12.20 Orgelconcert. 3.05 Gram.pl. 5.50 Pascal-
orkest. 7.50 Zang. 9.05 Radiotooneel. 11.05
12.35 Dansmuziek en populair concert
KEULEN. 456 M.
6.20 Oi-kestconcert. 9.00 Kwartet en zang.
10.20 Militair concert. 12.35 Orkest, koor. dub-
belkwartet en boerenkapel. 5.50 Omroepkiein-
orkest. 8.20 Radiotooneel met muziek. 10.50
Rijks-Zonnewendefeest. 11.20 Populair concert.
BRUSSEL, 322 M.
9.25 Gram.pl. 10.05 L. Langlois' orkest. 11.05
Zang. 11.35 Gram.pl. 12.20 Salonorkesv. 1.30
Klein-orkest. 2.20 Kamermuziek. 3.20 Omroep
orkest. 4.05 Gram.pl. en reportage. 5.20 Gram-
pi. 6.20 Saionorkest. 7.20 Gram.pl. 8.20 Om
roeporkest. 10.30 Dansmuziek. 11.2012.20
Gram.pl.
BRUSSEL, 484 M.
9.20 Gram.pl. 11.20 L. Langlois' orkest. 12.20
Licht-oi'kest en radiotooneel. 1.30 Salonorkest.
2.20 Gram.pl. 3.20 Opera-concert. 5.20 Dans
muziek. 6.20 Gevar. concert, 7.35 Gram.pl. 8.20
Militair orkest. 9.20 Cabaret. 9.50 Vervolg con
cert. 10.30 Gram.pl. 11.4012.20 Dansmuziek.
DEUTSCHLANDSENDER, 1571 M.
8.30 „Alt-Wiener Guckkasten", gevar. pro
gramma. 10.20 Berichten. 10.50 Rijks-Zonne
wendefeest. 11.20—12.50 Dansmuziek.
RADIO MOORS N.V.
KONINGSTRAAT 27, TELEF. 14609
OFFICIEEL PHILIPS REPARATEUR
(Adv. Ingez. Med.)
MAANDAG 22 JUNI 1936.
HILVERSUM I 1875 M.
NCRV-Uilzending.
8.00 Schriftlezing: 8.15 Gram.platen; 10.30
Morgendienst; 11.00 Chr. Lectuur; 11.30 en
12.15 Gramplaten; 12.30 Orgelconcert; 2.00
Gram.platen; 2.35 Voor tuinliefhebbers; 3.15
Gram.-platen; 4.00 Bijbellezing: 5.00 Gram.
platen; 5.30 Zang en piano; 6.30 Vragenuur;
7.00 Berichten; 7.15 Vragenuur: 7.45 Repor
tage; 8.00 Berichten A.N.P.; 8.15 Arnhemsche
Orkestvereeniging; 9.00 Causerie over Suri
name; 9.30 Vervolg concert (Om 10.00 Be
richten A.N.P.) 10.30 Gram.platen.
HILVERSUM II 301 M.
Algemeen programma, verzorgd
door de VARA.
8.00 Gram.platen; 10.00 Morgenwijding
VPRO. 10.lo Voordracht; 10.35 Fantasia-En
semble; 11.00 Voordracht; 11.20 Vervolg con
cert; 12.00 De Bohemians en solist: 2.00 Viool
en piano; 2.30 Gram.platen; 3 00 Causerie
over ,.De hooge Veluwe"; 3.10 Gram.platen;
4.30 Kinderuur; 5.00 Variatieconcert en
Gram.platen; 6.40 Causerie over aapmen-
schen; 7.00 Gram.platen; 7.20 Erasmus-Her-
denking; 8.00 SOS-berichten; 8.05 Berichten
ANP.; 8.10 Cantate-concert; 9.20 Uitz. v. d.
Ned. Jeugdherberg-Centrale; 10 00 Berichten
A.N.P.; 10.05 VARA-orkest Fantasia en solist;
11.30 Gram.platen.
DROITWICH 1500 M.
11.20 en 12.05 Gram.platen; 12,50 Het
Wethmar-Ti'io; 1.35 Orgelconcert: 3.20 Gram.
platen; 4.20 Viool en piano; 4.50 Het Nor
thern Ireland Blaas-orkest en solist; 5.35
Yascha Krein's Zigeuner-orkest; 6.20 Be
luchten; 6.50 Fluitrecital; 7.10 Vacantiepraat
je; 7.30 Filmnieuws; 7.50 Natuurhistorische
causerie; 8.20 Het Alfredo Campoli-trio: 8.50
Geraldo's orkest en solisten; 9.50 Berichten;
10.20 Buitenlandsch overzicht; 10.35 Het
BBC-orkest en soliste; 11.35 Dansmuziek.
RADIO PARIS 1648 M.
7.20 en 8.20 Gram.platen; 11.20 -Orkestcon
cert: 2.50 Gram.platen; 4.20 Orkestconcert;
5.50 Dito; 8.20 Zang; 9.05 Trio zang exi voor
dracht; 11.05 Dansmuziek en populair con
cert.
KEULEN, 456 M,
6.50 en 12.20 Orkestconcert; 1.35 Neder-
saks. Symphonie-orkest; 2.35 Orgelspel; 4.20
Populair concert; 5.10 Vroolij'ke muziek; 6.20
Orkestocncert m.m.v. solisten; 9.20 Omroep-
kleinorkest; 10.40 Literairmuzikaal program
ma; 11.20 Orkestconcert.
BRUSSEL 322 en 484 M.
322 M.: 12.20 Gram.platen: 12.50 Omroep
orkest; 1.50 en 5.20 Gram.platen; 6 50 Sa
lonorkest en Gram.platen; 8.20 Symphonie-
concert en Gram.platen; 10.30 Gram.platen.
484 M.: 12.20 Gram.platen: 12.50 Salon
orkest; 1.50 Gram.platen; 5.20 Dansmuziek;
6.35 Gram.platen; 8.20 Omroeporkest en
Radio-tooneel: 10.30 Gi-am platen.
DEUTSCHLANDSENDER 1571 M.
8.30 Kamer-orkest m.m.v. solist: 9.20 Ge-
vai-ieerd programma: 10.20 Berichten; 10.50
Viola- en piano; 11.05 Weerbericht; 11.20
Concert uit Frankfort.
Jos. Brusse van Huizen, Het Stec-
nen Ventje. Rotteixlam W. L. en J.
Brusse N.V.
Lotteke, het vorige boek dezer schrijfster, is
in ons geheugen blijven hangen om den harte-
lijken, Antwerpschen humor, waarmee de
doodgewone levenservaring van een volkskind,
een leuke, soms ondeugende, steeds goedharti
ge meid door haar werd gegeven.
Met Het Steenen Ventje heeft zij iets veel
minder eenvoudigs beoogd en. zooals dat meer
gaat, iets minder gaafs bereikt. Niet dat in
dit nieuwe werk niet wederom aantrekkelijke
bladzijden zouden voorkomen, niet ook dat
hier niet zelfs psychologisch veel interessanter
gegeven zou zijn aangevat, doch het resultaat
is, naar het mij voorkomt, een weinig verbrok
keld en door het geheel is een eigenaardige
sentimentaliteit komen spelen, die ons een
beetje geforceerd kan schijnen, in ieder geval
ons niet volkomen goed ligt. Passages die den
lezer geheel bevredigen zijn er niettemin in
grooten getale en zoo men de lectuur met een
tikje onvoldaanheid beëindigt dan herinnert
men zich toch gaarne fragmenten, waarin de
gevoelig-levende schrijfster van Lotteke her
kend was.
Het Steenen Ventje. In den aanvang lijkt
het of het boek ons een vroolijk psychologi
sche tegenstelling zal gaan toonen tusschen de
geaardheid der Noord- en der Zuid-Nederlan
ders. Want het Steenen Ventje is een fontein
tje door een Antwerpsch kunstenaar voor zijn
jeugdvriend, die naar Holland getrouwd is.
vervaardigd, en dat als beeldje geïnspireerd is
op het bekende Brusselsche Manneken, dat
ook de meeste Hollanders wel eens op zijn be
sloten pleintje hebben zien staan, of anders
van hooren-zeggen kennen. De jeugdvriend
aarzelt als hij in het Antwerpsch atelier het
voor hem bestemde kunstwerk in ontvangst
gaat nemen. Wat zal zijn vrouw daar wel van
zeggen, zijn Klaartje Pietronella, in hun bo
ven-Moerdijksche deftigheid! Maar, awel, hij
zal dan toch voor ditmaal zijn zin eens door
zetten en het meenemen en het plaatsen in
zijn tuin, achter het huis op de Keizersgracht.
Het Steenen Ventje wordt de aanleiding tot
de eerste echtelijke oneenigheid tusschen het
ongelijke paar en na veel nare en zure woor
den verhuist het naar een oude buitenplaats
der familie ergens achter in Gelderland. Niet
dan nadat het door Klaartje Pietronella on
herstelbaar beschadigd is. juist daar waar ge
acht kan worden de zetel van het opgewekt
misnoegen gevestigd te zijn geweest.
Nu staat het daar in den wild-begroeiden
ouden tuin op de buitenplaats. Wat wil me
vrouw Brusse-van Huizen met hem! De klein
zoon van Klaartje Pietronella zal hem met
zijn grootvader bezoeken en deze zal hem het
verhaal doen hoe het Ventje lang geleden
naar Holland kwam. En die kleinzoon zal op
het oude buiten wonen, met zijn vrouw die
hij uit een zigeunerkamp haalde om mee te
trouwen, en met hun dochtertje, die later
weer, veel later trouwen zal met een poppen-
snijder, die weer uit de omgeving van den
eersten maker van het Ventje stamt. Veel zal
er gebeuren, te midden der afstammelingen
van Pietronella en steeds zal het beschadigd
Steenen Ventje er getuige van zijn, zijn stee
nen mondje zal glimlachen, meewarig of gui
tig al naar het uitkomt, en hij zal praten en
antwoord geven, als de lachende filosoof, tel
kens als Pietronella's nakroost zich met hem
onderhoud. Zijn onverwoestbore glimlach zal
blijven om zijn moridje. zelfs als het beeld ten
slotte is stukgegooid: zijn rol. bijna door vier
geslachten heen, blijft hij spelen, de stille ge
tuige van liefde en geluk, van ramp en narig
heid. Bij wie hem aanziet, wekt hij herinne
ring of brengt gisting in de onderbewustheid.
Zou hij als symbool bedoeld z ijn door de
schi-ijfster, symbool van die nimmer te vernie
tigen levensvreugde, een beetje luidruchtig,
een beetje ongegeneerd, die hier in het Noor
den toch per slot van rekening kapot gesla
gen moest worden omdat wij ze alleen maar
tijdelijk en op zekeren afstand waardeei-en?
In den aaxxvang van het verhaal denkt men
aan zoo iets; dat kan aardig worden: een
Manneken overgeplant in Holland, wat zal
zijn lot zijn en hoeveel geestigs kan rondom
hem gedebiteerd worden, zoo pro als contra.
Maar dat houdt spoedig op en na die eei-ste
woordenwisseling tusschen Pietronella en haai
man gaat onze schrijfster al verder van huis,
en zoekt den hyper-romantischen en senti-
menteelen kant op.
Ook heeft ze ons, eerlijk gezegd, reeds in het
eerste hoofdstuk daarmee verontrust. Dat
kleine zoontje van den beeldhouwer dat van
het Steenen Ventje geen afscheid nemen kan;
dat lichtelijk overdreven gepraat van den
beeldhouwer zelf over zijn fonteintje, waarvan
hij zelf toch direct de geringe oorspronkelijk
heid annonceert, doen al dadelijk te kunstma
tig aan, en die aandoening zal ons bij verdere
lezing nog wel vaker overvallen. De auteur
tracteert ons in dit boek telkens op wat dich
terlijk lijkt, maar bij nauwkeurig bekijken een
beetje teemerig surrogaat van dichterlijkheid
is. Ze is werkelijk een beetje aan het zeuren
geslagen, onze vief-reëel levende moeder van
Lotteke, en voor symboliek schijnt ze niet in
de wieg gelegd, 't Zijn immers de beste blad
zijden in dit. ondanks veel bezwaarlijks, toch
zeer opmerkelijke boek, die waar de „opmaak"
ontbreekt en vinding en weergaaf het een
voudigst zijn! Zooals het hoofdstuk bewijst
waar Jan Ewoud met zijn kleinzoon keuvelt
of dat andere waar Jan de officier in zijn
tuin aan het werk is.
Men krijgt dit dikke boek van de uitgevers
in een dubbel omslag. Op den binnensten
staat het Steenen Ventje met al zij'n hebben
en houden, zooals zijn peetevaer op het Brus
selsche pleintje staat. Op den buitensten is hij
tot een geesteloos contour verschrompeld
waaraan niemand aanstoot zal nemen, zoo hij
in de étalage van den boekhandel staat. De
omslag met dien omslag belicht onwillekeui'ig
ook een beetje de wording van het boek er
binnen. Men neemt het noch als vleesch noch
als visch. doch apprecieert de kookkunst der
kokkin die een moeilijk te definieeren, maar
smakelijk gerecht bereidde.
Elisabeth Zernilce. Het Leven zonder
einde. A'dam Querido
Die heerlijke, effen hartstochtlooze menschen
van Elisabeth Zernike zijn misschien te benij
den, maar vervelend zijn ze. behalve dan voor
hun soortgenooten. Eigenlijk zoudt ge meenen
dat over leven en lot dier lieden geen littera
tuur moest gemaakt worden. Want als de een
of andere demon ze werkelijk eens te pakken
krijgt, zwijgen ze erover in alle talen en wat
ze loslatèn is waarlijk een „leven zonder ein
de" d.w.z. ge kunt het verhaal rustig nog eens
verlengen: de andere helft zal „net zoo" zijn.
Heieen is werkelijk een lief, goed kind en Eli
sabeth Zernike een zeer knappe, alles wei-
overwegende schrijfster, maar, mijn hemel wat
zijn die brave menschen uit den huize Hilting
weinig interessant. Aan hun portretten ont
breekt nietskrek een foto, zoo'n ouder-
wetsche van ,.nu even vriendelijk kijken a.u.b."
En toch, nietwaar, chassez le naturel, il
revient au galop! Als de duivel der zinnelijk
heid zelfs bij Heieen even om de deur komt
kijken, wordt hij koel verstandelijk bejegend
en trekt ze onmiddellijk een keukenschort aan
en gaat kopjes wasschen. Dat worden perfecte
huisvrouwen als het geluk ze dient maar
oninteressante objecten voor dieper gaande be
schouwing. Dat is de overigens gewaardeerde
schrijfster natuurlijk niet met mij eens. want
z'j gaat juisi we! gaarne cp die blanke existen
ties in, met het gevolg dat haar schildering
verdienstelijke grisailles a la De Wit in her
innering brengt. Toch of vergis ik mij
meen ik wei eens forscher, kleuriger en bloed
warmer werk van haar gelezen te hebben. Het
leven een eindelooze grisaille. Zij heeft er dan
toch na twee honderd pagina's gelukkig een
eind aan gemaakt. En misschien was ze zelf
blij. dat dat nu alweer achter den rug was.
B. Roest Crollius. Land van Ver
langen. Bussum. Van Dishoek.
Deze auteur gaat het verlangen althans niet
uit den weg. Het liedje van verlangen dat kin
deren zouden zingen, als ze niet naar bed wil
len en dat door jonge menschen in hun ondei*-
bewustzijn gezongen wordt als het uur daar
voor rijp is. Met kleine modulaties künkt uit
de verte dat liedje bijna steeds éénder. Wie
ouder werd zegt zelfs: eentonig. Roest Crollius
brengt variatie in de melodie, al lijkt hij het
gezang als een hereditaire belasting te aan
vaarden. Setje's avontuur met Vos is aanne
melijker dan de behandeling die deze Reinaert
zijn wettige juffrouw Vos doet ondergaan. En
Anne's overgaaf aan Toon is niet zonder die
poëzie, die zelfs een onontkoombaar lot be
vatten kan. In de landouwen van verlangen,
waarin Setje als Anne verwijlden, loopen dan
nog tal van figuren mede, allen min of meer
met hun lot verbonden. Van de schrijfkunst
van den heer Roest Crollius zou ik geen abso
luut bewonderaar kunnen zijn. ik prefereer
zelfs die van Elisabeth Zernike, als het er op
aan komt. Het koude registreeren van den
eei-ste is mij te weinig menschelijkheid. te
veel de werkwijze van een knap apparaat,
men zal hem vermoedelijk als „modern" waar-
deeren. Als dat in de perfectie gebeurt, kan er
ook schoonheid in zitten, die immers langs veie
wegen te benaderen is. Maar die soort perfec
tie vii^d ik niet in het „Land van Verlangen" al
ontmoet de lezer in den heer Crollius een
auteur, die het leven onvervaard tcgemnet
(reedt en het zonder zweem van agitatie koel
bloedig open snijdt en bloot legt. De noodza
kelijkheid daarvan is niet altijd bewezen.
J. H. DE BOIS,
