Aetherwinst.
Hei Be&iuqtiikste
54e Jaargang No. 16282
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Donderdag 23 Juli 1936
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTENper week f 0.25, per maand 1.10, per 3 maanden
3.25, franco per post 3.55, losse nrs. f 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post f 0.7254.
UITGAVE LOÜRENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENS DRUKKERIJ N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij:* 10132,12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ADVERTENTIëN 15 regels 1.75, elke regel meer I 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regeL Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en
aanbod 1—4 regels 0.60. elke regel meer f 0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid f 600.-, Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Duim ƒ250.-, Wijsvinger 150.-, Elke andere vinger 50.-, Arm-of Beenbreuk 30.-f
Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Verlies Duim ƒ75.-, Verlies Wijsvinger ƒ75.-, Verlies andere vinger ƒ30.-.
Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN.
Minister Slotemaker de Bruine
verwacht spellingvrede.
Nu het nieuwe besluit is afgekondigd.
Hij motiveert zijn regeling.
Prof. Slotemaker de Bruine.
Nu het spellingbesluit verschenen
is, heeft het A. N. P. met den minister
van Onderwijs, Kunsten en Weten
schappen een onderhoud over de
spelling gehad.
De minister verklaarde dat het bestaan van
twee spellingen, een examenspelling en een
officieele spelling op den duur niet besten
digd kan worden.
De minister maakt onderscheid tusschen
spelling en taal. „Ik zie het belang van de
eerste zeer goed in, maar ik vind de tweede
veel belangrijker en ik moest mij er van ver
gewissen, of de regeling van Augustus 1934 al
dan niet op de Nederlandsche taal zelf een
invloed uitoefent, dien ik niet vóór mijn reke
ning zou kunnen nemen. Het resultaat van
mijn onderzoekingen is u nu bekend", zoo zei-
de de bewindsman.
„Daarom maak ik ook onderscheid tusschen
de regels, die de spelling raken: regel 1 tot 3
over de e, o en sch., en regel 4 tot 6, wier in
vloed op de taak zeer belangrijk zou kunnen
zijn.
„Ik stond voor de vraag, of ik de regeling,
die eenmaal was tot stand gekomen, door een
andere zou vervangen. Daarvoor moeten zeer
afdoende redenen aanwezig zijn. Dit is het
geval bij regel 4 tot 6, maar bij regel 1 tot 3
was dit niet het geval. Ik ben overtuigd, dat
continuïteit in het regeeringsbeleid moet
worden bevorderd. Maar vooral heb gelet op
de economische gevolgen, die dreigen zouden,
als de bedoelde regels gewijzigd worden.
Ik moest besluiten, met betrekking tot de
eerste drie regels geen wijziging voor te stellen
en ik ben dankbaar, dat verschillende des
kundigen mijn standpunt deelen.
Minister Slotemaker de Bruine vervolgde:
„De spelling-besluiten handelen over het
examen. Hieruit kan de onjuiste gevolgtrek
king worden gemaakt, dat taal en spelling
moeten worden ingericht met het oog op de
school. Dat is intusschen naar mijn overtui
ging een volkomen verkeerde opvatting. De
taal moet zich niet richten naar de school,
maar de school moet zich richten naar de
taal. Wie het anders zegt, bedreigt ons met
vervlakking en verarming. Daarnaast kan dan
onverlet blijven gelden, dat het onderwijs zoo
danig ingericht moet worden, dat de leer
lingen langzaam-aan in de schoonheid en
verscheidenheid der taalvormen worden inge
leid.
Behoud van den naamvalsuitgang
In regel 5 van het nieuwe besluit wordt de
naamvalsuitgang-n principieel bewaard. Dat
is een beslissing, die eenige beweging veroor
zaken zal. Er wordt een zekere vrijheid gela
ten maar niet bij mannelijke personen en
mannelijke dieren. Ik heb daar bijgevoegd
„kennelijk mannelijke zelfstandigheden".
Principieel wordt de n gehandhaafd. Een
en ander hierin is inderdaad conservatiever
dan de spellingregels van Augustus 1934".
Behoud van de geslachten beteekent intus
schen niet, dat wij hier niet ruimte zouden
kunnen late nvoor geleidelijke taalvervor
ming".
Bij de pronominale aanduiding heb ik, in-
plaats van „beschaafd spraakgebruik" ge
schreven „taalgebruik", een wijziging, die
trouwens in de lijn ligt van hetgeen mijn
ambtsvoorganger reeds heeft te kennen gege
ven en die beteekent, dat de taal en niet dat
gene wat men spreekt, uitgangspunt zijn
moet.
De minister vervolgde toen: „De commis
sie-Van Haeringen heelt twee nota's gepubli
ceerd. De publicatie van de nota's waarte
gen bij de Belgische regeering evenmin be
zwaar bestaat als bij de Nederlandsche is
echter geschied zonder een officieele bevesti
ging-
Mijn bezwaren tegen die nota's zijn tweeër
lei: taalkundig en paedagogiscli. Ik kan het
voor beide gebieden ascitis formuleeren: Er
dreigt willekeur en regelloosheid.
Met mijn besluit handel ik eigenlijk naar
ik hoop in den geest van mijn ambtsvoor-
ganger, die immers zijn groote bezwaar tegen
(De Amerikaansche radiomaat
schappijen beschikken gezamen
lijk over 561 zendstations en zij
hebben over 1935 een winst ge
maakt van 86V2 millioen dollar.)
Hier hebt u radio in 't groot,
Wij roeren, bij zoo'n waardemeter,
Nog met een stokje in de goot,
Of, wilt u liever, in den aether.
O. welk een zee, een oceaan
Van kris kras kruisende geluiden,
Waar aethergolven hoogop slaan.
Moet daar de radio beduiden.
Dat is nu nog eens een bedrijf
Dat in zoo zeer benarde tijden,
Elk man van zaken buiten kijf
In stillen afgunst moet benijden.
Worden de winsten zoo geducht,
Dan mag men er toch wel van spreken,
Dat men muziek bracht in de lucht,
Ook zuiver financiëel bekeken.
En bij het vele wijs vermaan,
Dat men de jeugd pleegt mee te geven,
Staat altijd nog de leus vooraan:
Van lucht alleen kun je niet leven.
Dit oude denkbeeld is gewraakt,
Dat valt niet langer te betwisten,
Er wordt thans goud uit lucht gemaakt,
Door 's werelds aether-alchimisten.
P. GASUS.
Bad De Zee op de Heide
oekelo BADHOTEL
e m i d d e n van bosch en heide
(Adv. Ingez. Med.)
Eervol ontslag voor
J. Over Azn.
Schoolhoofd van school 43 na 37 dienstjaren
met pensioen.
Gistermiddag heeft
de gemeenteraad met
ingang van 1 Septem
ber a.s. eervol ont
slag verleend aan
den heer J. Over Azn.
als hoofd van school
43 wegens het berei
ken van den 60-jari
gen leeftijd.
De heer Over werd
op den 26sten Augus
tus 1876 geboren te
Heerhugowaard. Na
dat hij eerst acht
jaar in het boerenbe
drijf had gewerkt,
J. OVER Azn. werd hij op 23-jari-
gen leeftijd op 1 September 1899 benoemd
tot onderwijzer in de Haarlemmermeer. I11
1901 volgde een benoeming naar Haarlem
aan de school aan het Leidscheplein, waai
de heer Over in 1922 hoofd werd. Later werd
hij overgeplaatst naar de school aan de
Soendastraat en vervolgens in 1933 naar de
school, waarvan de heer Over thans af
scheid zal moeten nemen, aan het Welte
vredenplein.
Wanneer men daarbij nog voegt een 24-
jarige werkzaamheid bij het avondonderwijs,
herhalings-, later vervolgonderwijs geheeten.
dan wordt het duidelijk dat met dit afscheid
een werkzame, zelfs zeer zware levensperio
de wordt afgesloten.
In het organisatieleven heeft hij een voor
aanstaande plaats ingenomen. O.a. heeft hij
zitting gehad in de Haarlemsche afdelings
besturen van het Nederlandsch Onderwij
zersgenootschap en den Vrijzinnig-Democra-
tischen Bond.
te tuchteloosheid en de slordigheid van het
schrijven van het Nedvrlandseh zoo duidelijk
heeft geformuleerd en die zoo scherp opkwam
tegen de gedachte bij de jeugd: „Het komt er
niet meer opaan, hoe ik schrijf".
Op de vraag of de minister hechtte aan een
overeenstemming met België, antwoordde de
ze: „Natuurlijk moeten Nederland en Bel
gië beide zelftsandig hun houding bepalen,
maar gelijkheid van handelen acht ik wel ge-
wenscht. Dit ligt voor de hand, want een bree
der taalgebied versterkt de positie van de
taal".
Tenslotte stelde de vertegenwoordiger van
het A. N. P de vraag: „Gelooft u dat er thans
bevrediging zijn zal op het gebied van spelling
en taal?"
„Dat geloof ik zonder twijfel, zoo antwoord
de minister Slotemaker. Natuurlijk zal de
kring, die den naamvals-uitgang 11 in het ge
heel niet geschrveen wil zien, niet bevredigd
zijn. Waarschijnlijk zet deze zijn streven voort,
maar ik geloof niet, dat het Nederlandsche
volk in zijn meerderheid dit streven waardeert.
Tegenover den kring die zulk een radicale wij
ziging voorstaat, staan niet minder bevoegde
kringen, die van tegenovergesteld gevoelen
duidelijk blijk gegeven hebben.
Als ik echter van dien eenen kring afzie, die
niet bevredigd zijn zal, dan vlei ik mij, dat
er nu rust zal komen. De schrijfwijze inzake
e, o en sch zal, naar ik vertrouw, vrij spoedig
weenen Een aantasting van de taal is voor
komen. Taalgroei wordt niet belemmerd, eco
nomische bezwaren zijn geheel of grootendeels
ondervangen. Aangezien ons volk zeker geen
voortdurende moeilijkheden wenscht op het
erf van spelling en taal, heb ik de beste ver
wachtingen voor de toekomst"
Bescherming fegen
gasaanvallen in Engeland.
Overheid zorgt voor gasmaskers
en schuilplaatsen.
(Van onzen Londenschen correspondent).
Men heeft hier thans een gasmasker ont
worpen dat licht en veilig is en dat goedkoop
in groote hoeveelheden kan worden vervaar
digd. Het is de bedoeling de geheele bevolking
van het land in de gelegenheid te stellen er
zich mee te beschermen bij een onverhoopten
aanval met gas uit de lucht. Proefmaskers
hebben uitstekend voldaan. Ze sluiten het ge
laat geheel af met een rand, die gemakkelijk
te verdragen is. Voorziening met zuivere lucht in
een door gas vergiftigde atmosfeer kan onge
veer 6 uur duren, dat is meer dan lang ge
noeg om de dragers in staat te stellen speciale
gasvrije schuilplaatsen te bereiken. De pro
ductie van het masker is ter hand genomen
en gaat met groote snelheid. Het wordt niet
terstond ter beschikking van de bevolking
gesteld, maar er komen stapelplaatsen in alle
bevolkingscentra, waar de masters in tijd
van nood met bekwamen spoed kunnen wor
den uitgedeeld. Het publiek krijgt inmiddels
gelegenheid ze aan te passen. Er zijn geen
maskers voor de kleinste gezichten, die van
zuigelingen en kinderen tot het vijfde of zesde
levensjaar. De bescherming van deze kleuters
is tot heden slechts gedeeltelijk verzekerd, n.l.
door kappen over kinderwagens. De belang
rijkste bescherming wordt gezocht in ruime
schuilplaatsen, waar een groot aantal men-
schen tezamen veilig zullen zijn, niet alleen
tegen de uitwerking van gasbommen maar
ook tegen die van brand- en ontploffende
granaten. De Londensche gemeente Holborn
heeft 't goede idee gehad een bomvrije schuil
plaats te bouwen onder een nieuw zwembad,
dat in wording is. Dit voorbeeld zal allerwege
worden gevolgd. De schuilenden zullen de
tweeledige bescherming hebben van een dikke
laag water en een dikke laag beton.
De ziekenhuizen van het land worden in
gericht voor behandeling van gasgevallen en
verplegend personeel bij duizenden heeft reeds
een opleiding ontvangen in de mehoden, die
voor zulk een behandeling moeten toegepast
worden. Brandweermannen komen uit alle
deelen van het land naar de anti-gas school
in Gloucestershire. Ook de politie krijgt on
derricht met de bedoeling, anderen onder
richt te geven. Men verwacht dat tegen de
lente van het volgend jaar meer dan 50.000
personen in brandweer- en politiedienst ge
heel vertrouwd zullen zijn met de bestrijding
van het effect van gifgas op levende en doode
have. Men organiseert verder ambulante eer
ste hulp-afdeelingen, ontsmettingbrigades en
een administratief korps om aanteekening
te houden van alle gevallen. Speciale wasch-
inrichtingen voor ontsmetting van kleeding
zijn verder in de maatregelen begrepen. Het
departement van Bïnnenlandsche Zaken heeft
40 motorwagens op den weg, elk voorzien van
een gaskamer. In deze mobiele gaskamer wor
den de nieuwe maskers beproefd. Menschen,
die de proef hebben doorstaan, zijn ten zeer
ste ingenomen met de bescherming, die het
masker geeft.
A. K. v. R.
CONCERT IN DEN TUIN VAN BETHESDA
SAREPTA.
Zooals bekend, gaf Woensdag Haarlem's
Postraal Mannenkoor een concert in den tuin
van Bethesda Sarepta, Hazepaterslaan. Tevens
werkte hieraan mede het kinderkoor, onder-
afdeeling van het Mannenkoor.
Dit concert werd ten zeerste gewaardeerd.
De verschillende nummers werden met groote
aandacht aangehoord. Een verrassing was nog
het optreden van een zangeres.
De nieuwe voorganger der
Vrijz. Hervormden.
HET SPREEKUUR VAN WETHOUDER
ROODENBURG.
De heer W. Roodenburg, wethouder van fi
nanciën, is verhinderd, de volgende week zijn
gewoon spreekuur ten Stadhuize te houden.
Ds. G. H. Moll van Charante.
Ds. G. H. Moll van Charante die het beroep
aannam van de Vereen, van Vrijz. Herv. alhier
Ds. G. H. Moll van Charante te Borger, heeft
het beroep naar Haarlem, als voorganger der
Vereeniging van Vrijzinnig Hervormden, aan
genomen.
De nieuwe voorganger werd in 1901 te Rot
terdam geboren. Hij bezocht het Erasmiaansch
Gymnasium aldaar en studeerde vervolgens
te Utrecht in de medicijnen. Na verloop van
twee jaar gaf hij deze studie op en ging te Lei
den theologie studeeren.
In deze studiejaren voelde Ds. Moll van
Charante zich al zeer tot jeugdwerk aange
trokken; hij richtte het Jeugdwerk van den
Vrijz. Chr. Jongerenbond op, waarvan hij se
cretaris is.
In November 1929 voleindigde hij zijn theo
logische studiën te Leiden, waarna hij pre
dikant werd bij de Ned. Herv. Kerk te Heen-
vliet, Sedert 1933 is hij predikant te Borger,
waar hij o.m. veel werk deed voor de Reizende
Kerk in Drente
Ds. Moll van Charante zal vermoedelijk half
September zijn intrede te Haarlem doen.
EXAMENS HOOFDAKTE.
Haarlem, 22 Juli.
Geëxamineerd 4 vr. en 4 m. candidaten.
Geslaagd de dames M. Kroone, Monniken
dam, C. L. W. Pieters, Nibbisenland, W. Wit
kop, Urk en de heeren W. Hart, Zaandam, P.
C. Liets, Landsmeer, W. Strieder, Krommenie
en J. A. Winter, Santpoort.
AANBESTEDINGEN.
Hedenmorgen werd door het Provinciaal be-
bestuur te Haarlem aanbesteed: het verzwa
ren en verleggen van langs de kanalen Alk
maar, Huigendijk en Huigendijk-Oudkarspel
gelegen dijken met schoeiïngen en andere bij
komende werken, in de gerpeenten Oudorp, St.
Pancras, Koedijk, Heerhugowaard. Broek op
Langendijk, Zuid-Scharwoude en Noord-
Schaiwoude.
Het laagst werd ingeschreven door de firma
Aafjes en Co. te Assendelft voor f 139.000.
Verder werd aanbesteed: het maken van
een schutsluis bezuiden Kolhom met vaste
brug van gewapend beton, een kanaalvak,
aansluitende gedeelten weg. een grondduiker
en bijkomende werken, gelegen in de ge
meente Winkel.
Laagste inschrijfster was de firma Dijkman
en Co. te Amsterdam voor f 190.500.
Tenslotte werd aanbesteed: het aanleggen
van een aarden baan van gedeelte prov. weg
AlkmaarSchagen tusschen den Haring-
huizerweg en de Loet, benevens aanbrengen
fundeering voor rijweg in aarden baan, als
mede in aarden baan, tusschen de Loet en den
Halerweg, met bijkomende, werken, in de ge
meente Schagen. Hier was de laagste in
schrijfster N.V. P. Daalders. Aannemersbedrijf
te Alkmaar voor f 59,249.
Nu de diepe nonouw, üie 11a liet overlijden van Koning George een half jaar
geduurd heeft, geëindigd is. heeft Koning Edward VIII voor 't eerst een officieele
ontvangst gehouden. Het voorstellingsceremonieel in Buckingham Palace.
Het woord is aan....
Goethe:
Het ergert de menschen
dat de waarheid zoo een
voudig is.
Beperking van vrij vervoer bij
de Spoorwegen?
In den Personeelsraad besproken.
Dezer dagen is onder leiding van den Perso-
neelraad der Nederlandsche Spoorwegen een
vergadering van de hoofdbesturen der vijf or
ganisaties van spoorwegpersoneel gehouden,
waarin volgens het H.blad de voorstellen van
de directie der N. S. met betrekking tot het
beperken van het vrij vervoer zijn bespro
ken. Deze voorstellen werden zeer ongunstig
beoordeeld.
Men besloot den Personeelraad een commis
sie te doen benoemen, die de voorstellen zal
bestudeeren en zoo mogelijk met tegenvoor
stellen komen, welke de Personeelraad met
de directie zal behandelen.
In de vergadering werd een brief der di
rectie voorgelezen, waarin de wensch van den
minister van Waterstaat om de Pensioenwet
voor de spoorwegambtenaren 1825 te wijzi
gen werd medegedeeld, zoodat voortaan 10
pet. in plaats van 8V2 pet. op de deelgenoo-
ten van het fonds zal worden verhaald.
CHAUFFEUR BEKNELD GERAAKT.
Woensdagnamiddag vijf uur kreeg een tien-
wielige vrachtauto in de Slachthuisstraat een
lekken band. Toen de auto op de crick stond,
gleed hij er af. waardoor de bestuurder, de
27-jarige chauffeur D. uit Rotterdam, met den
linkerarm bekneld raakte. Dit lichaamsdeel
brak. Door een dokter en leden van den On-
gevailendienst werd hij verbonden, waarna
hij voor verdere behandeling per taxi naar het
Sint Elisabeths Gasthuis vervoerd werd.
MOTORRIJWIEL VERBRAND.
De 34-jarige Van O. uit Haarlem had
Woensdag een onfortuinlijken avond. Hij zou
te kwart voor twaalf een motorrijwiel, dat
aan een ander toebehoorde, op den Schalk-
wijkerweg starten, "waarbij het voertuig plot
seling in brand vloog. Het vuur werd met zand
gedoofd, maar het motorrijwiel werd totaal
vernield.
WIJ SPELEN HET SPEL EERLIJK.
d.w.z. wij behandelen onze klanten correct
en coulant, wij komen onze beloftes en garan
ties na.
Daarom koopt U bij ons veilig en goedkoop.
DE STOFZUIGER CENTRALE HAGEMAN
GED. OUDE GRACHT 52 TELEF. 12762
tussen Postkantoor en Vcnvulft.
(Adv. Ingez. Med.)
De burgeroorlog in Spanje woedt nog steeds
voort. De regeering, die bijzondere maatre
gelen heeft genomen, heeft eenige succes
sen geboekt.
pag. 4
De Vereenigde Staten zouden voornemens
zijn een vlooteskaöer naar Europa te zen
den.
pag. 4
Vandaag komt te Londen de driemogendhe-
denconferentie bijeen.
pag. 4
De in de spelling-Marchant aangebrachte wij
zigingen.
pag. 3
De verkeerswaarnemingen van den Rijkswa
terstaat in 1935.
pag. 3
Minister Slotemaker over de nieuwste spelling
pag. 1
De Gemeenteraad van Haarlem heeft in be
ginsel besloten tot bouw van een school
voor gewoon O. L. O. in Haarlem-Noord.
pag. 6
Euwe wint in het Sehaaktoumooi te Zand-
voort van Gruenfeld.
pag. 2
ARTIKELEN. ENZ.
Van onzen Londenschen correspondent: Be
scherming tegen gasaanvallen in Engeland.
pag. 1
C. B. Spaansche miniaturen.
pag. 3
Amy Groskamp-ten Have: Een vrouw schrijft:
pag. 4
J. B. Schuil: Jongensboeken.
pag. 11
Voor de Vrouw.
pag. 10
Schaakrubriek.
pag 9
II. D. Vertelling. Elisabeth M. Palies: Het le
ven ging verder.
pag. 11
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op pag. 7
