George Bernard Shaw 80 jaar.
Thijs IJs in het betooverde woud
Nog geen teekening in den Spaanschen
Burgeroorlog.
VRIJD'A'G 24 TUEI 1936
H A A R E E M'S DAGBEAD
BUITENLAND
Hevige gevechten nabij Madrid.
Naderend gebrek in de hoofdstad
Nog steeds is uit de Spaansche be
richten geen duidelijk beeld van den
toestand te vormen. Er zal evenwel
spoedig meer teekening in den strijd
moeten komen, wanneer de naar
Madrid oprukkende rebellen en de
regeeringstroepen definitief slaags
raken.
In de hoofdstad is het gisteren over het
algemeen rustig geweest, zoo meldt bet
A.N.P. De Volksfrontorganisaties zijn er toe
overgegaan verschillende partij- en clublo
kalen van rechtsclie partijen te bezetten
Verder werden o.a. het Paleis der Schoone
Kunsten, het Paleis Liria, dat in het bezit is
van den hertog van Alva en het Paleis van
den hertog van Medinaceli door roode mili
tie bezet.
In de gelederen der Volksfrontmilitie bè-
vinden zich vele vrouwen, van wie reeds
twaalf schijnen te zijn gesneuveld.
De Amerikaansche ambassade
heeft naar Washington geseind
dat naar schatting de in Madrid
aanwezige levensmiddelen nog
slechts voor twee dagen toereikend
zullen zijn. Later echter meldde zij,
dat de voorraad nog voor een week
voldoende was.
Gevechten ten Noorden
van Madrid.
In het gebied ten Noorden van de stad zijn
hevige gevechten ontbrand in de Sierra
Guadarrama. De correspondent van Havas
meldt hierover:
Regeeringstroepen hebben de passen van
de Sierra de Guadarrama bezet. In den loop
van den dag slaagden trouw gebleven spoor
wegtroepen te zamen met roode militie er in
den Col Navacerrada op de opstandelingen
te veroveren.
De rebellen trokken zich terug op Lagran-
Ja. Donderdag vielen de regeeringsgetrouwen
de opstandelingen aan. die zich hadden ver
schanst bij het dorp Guadarrama. De rebel
len verdedigden zich met twee kanonnen,
doch richtten weinig schade aan. Te Madrid
worden troepen van eenïge duizenden ge
organiseerd met artillerie, die ook naar dit
gebied zullen vertrekken. De leider van de
socialistische partij, Largo Caballero, heeft
een bezoek gebracht aan het gebied en moe
digde de strijders aan. Hij verzekerde, dat
gezorgd wordt voor de proviandeering.
De regeering deelde Donderdag mede, dat
bij de gevechten in de Sierra Guadarrama
meer dan 400 rebellen gevangen zijn ge
nomen, terwijl veel wapens zijn buit ge
maakt. Zij deelde verder mee. dat vier colon
nes van in totaal 6000 man op Saragossa
aanrukten en dat de stad reeds uit de lucht
was gebombardeerd.
In de hoofdstad kwamen onafgebroken
auto's met gewonden uit de Sierra Gua
darrama aan.
De toestand in het Noorden.
In het Noorden des lands is de toestand
weinig veranderd. San Sebastian is nog
steeds in handen der regeering. De fascisten
zouden zich echter hebben verschanst in het
Casino, dat een republikeinsche kanonneer
boot heeft gebombardeerd, waardoor doo-
den en gewonden zijn gevallen.
De toestand schijnt hier zoo gevaarlijk te
zijn, dat de Britsche ambassadeur in Spanje
die te San Sebastian vertoeft, verzocht heeft
een oorlogsschip daar heen te zenden, ter
verdediging der Britsche onderdanen in die
stad.
Ook voor de veiligheid van den Ameri-
kaanschen ambassadeur, die eveneens te
San Sebastian vertoeft, is men bezorgd. De
Amerikaansche kruiser Oklahama is uit
Cherbourg naar Spanje vertrokken.
Volgens een bericht uit Hendaye is de op-
marsch der rebellenafdeelingen in de Pyre
neeën tot stilstand gekomen. De troepen van
beide partijen staan met het geweer aan den
voet tegenover elkaar, gescheiden door de
rivier de Bidassoa. De brug over deze rivier
is door de Volksfrontmilitie opgeblazen. Het
schijnt overigens, dat in dit gebied de over
tuiging bestaat, dat onnoodig bloedvergieten
vermeden moet worden en dat men de ont
wikkeling in de rest van het land moet af
wachten.
Te Barcelona is het gisteren betrekkelijk
kalm geweest. De autoriteiten organisee-
ren zoo spoedig mogelijk de verschillende
diensten: de voedselvoorziening verloopt
reeds weer normaal.
De kleine expeditie, welke gisteren uit Bar
celona naar Saragossa vertrok, is in een door
de oDStandelingen gelegde hindernis geval
len. Hierbij is de bekende syndicalist Manuel
Prieto, die in 1932 de werklieden van de mij
nen van Figols aanvoerde, gedood.
Het plaatselijk radiostation te Barcelona
heeft Donderdagavond een oproep uitgezon
den, uitgaande van den nationalen bond van
den arbeid.
De daarbij aangesloten arbeiders worden
verzocht vandaag het werk te hervatten in
die takken, welke onontbeerlijk zijn voor de
hervatting van het normale leven.
De commandant der luchtmacht,
Sandino, heeft meegedeeld, dat zijn
eskaders een verkenningsvlucht bo
ven Saragosso hebben gemaakt, groe
pen rebellen hebben gebombardeerd
en een hunner vliegtuigen hebben
vernield. De luchtmacht te Barcelona
is met twee toestellen versterkt.
Berichten van de Zuidkust.
Ben ambtenaar der catalaansche
regeering te Barcelona heeft den jour
nalisten meegedeeld, dat de toestand
in Andalusië vin oogenblik tot oogen-
blik gunstiger voor de regeering
wordt. Slechts Sevilla is nog in han
den der rebellen, doch het verzet
der opstandelingen wordt steeds
zwakker. Het gerucht doet de ronde,
dat generaal Queipo de Llano getracht
zou hebben zich naar Cadiz te bege
ven.
Te Gibraltar aangekomen vluchtelingen
vertellen, dat men vreest dat er een ernstige
epidemie in La Linea dreigt. Duizenden aan
-hun lot overgelaten huisdieren sterven in de
nabijheid der stad.
Tijdens gevechten in de streek van La Li
nea zijn ruim 100 personen gedood, terwijl
talrijke anderen gewond werden. Het gewone
leven is volkomen ontwricht.
Het schijnt dat 10.000 inwoners van Malaga
de heuvels zijn ingevlucht. Generaal Franco
heeft een versterking van 500 man van het
vreemdelingenlegioen naar Algeciras gezon
den. Deze manschappen zullen naar Malaga
worden gezonden om 20.000 roode miliciens te
bevechten.
Aan een specialen correspondent van het
blad „Vigie Marocaine" heeft generaal Franco
verklaard dat hij geenszins voornemens was,
complicaties uit te lokken door een opmarsch
naar Tanger. Later heeft hij den Britschen
autoriteiten verontschuldigingen laten aan
bieden voor de incidenten, die zijn voorgeval
len tijdens het luchtbombardement bij Gi
braltar.
Tegenstrijdige berichten.
Het hoofdkwartier van generaal Queipo de
llano te Sevilla heeft bekend gemaakt, dat de
colonne van generaal Mola, die naar Madrid
oprukt, de miliitietroepen. die den opmarsch
trachtten te stuiten, nabij Somosierra terug
gedreven heeft.
De inneming van Madrid zou zeer binnen
kort verwacht kunnen worden.
De Volksfrontleiders verlaten de hoofdstad
per auto.
Radio-Sevilla heeft vervolgens alle door Ma
drid en Barcelona uitgezonden berichten
tegengesproken. Het station heeft medege
deeld, dat Barcelona, welke stad gebombar
deerd is, gedeeltelijk door fascisten is bezet.
De minister van binnenlandsche "zaken heeft
om 9 uur gisteravond over de radio laten me-
dedeelen, dat generaal Queipo de llano in een
voorstad van Sevilla door regeeringstroepen
wordt belegerd en zich gereed maakt om te
vluchten. Hieraan werd toegevoegd, dat een
radiobericht is opgevangen van de rebellen te
Saragossa, waarin deze om versterking ver
zochten. Vliegtuigen der regeering hebben Sa
ragossa gebombardeerd. Tenslotte werd ver
klaard, dat generaal Mola zich op de Sierra
Guadarrana terugtrekt.
President Azana, die voor de radio een rede
heeft gehouden, heeft den militairen opstand
veroordeeld en het volk moed ingesproken en
het dank betuigd.
Engeland.
Tumult in het Lagerhuis.
In het Lagerhuis heeft zich een ernstig in
cident voorgedaan tijdens de rede van Sir
John Simon ter verdediging van de nieuwe
regeling der werkloozenondersteuning. De af
gevaardigde Buchanan, van de linkervleugel
der Labourparty, beschuldigde Simon ervan
te liegen. Toen de Speaker hem daarop ver
zocht dit woord in te trekken, weigerde Bu
chanan dit te doen en bleef hij Simon voor
leugenaar uitmaken. De zitting werd hierop
gedurende 18 minuten geschorst, waarna Bu
chanan wederom weigerde de gebruikte ter
men in te trekken. Simon diende daarop een
motie in tot schorsing van Buchanan, welke
motie met 284 tegen 53 werd aangenomen. Bu
chanan verliet daarop de zaal. Stephen Camp
bell, labourafgevaardigde, protesteerde hef
tig tegen de schorsing van Buchanan en werd
op dezelfde wijze geschorst, omdat hij den
minister van gezondheid uitschold .Ook Macgo-
vern werd geschorst. Alle drie werden voor
den tijd van 5 dagen geschorst.
Huis van vier verdiepingen
ingestort.
Ongeluk te Boedapest eischt veel
slachtoffers.
BOEDAPEST, 23 Juli. Hedenmiddag is een
woonhuis van vier verdiepingen ingestort.
Tot dusverre heeft men uit de puinen van
het in de Rakoczi-straat ingestorte huis vier
lijken kunnen bergen, terwijl vastgesteld is,
dat zich nog een lijk onder de overblijfselen
moet bevinden. Voorts zijn tien gewonden
naar het ziekenhuis overgebracht. Het is ech
ter nog niet mogelijk geweest, het totaal aan
tal slachtoffers vast te stellen. Men vreest, dat
misschien wel 20 tot 30 personen om het leven
zijn gekomen.
Volgens het laatste bericht waren
reeds tien lijken geborgen. Men
vreest intusschen, dat het aantal doo-
den nog grooter zal zijn.
Het is niet onwaarschijnlijk dat het onge
luk veroorzaakt is, doordat een nieuwe ver
dieping in aanbouw was.
LOCARNOBESPREKINGEN BEGONNEN.
LONDEN, 23 Juli (Reuter-A.N.P.) De
Britsche, Fransche en Belgische delegaties zijn
om half elf hedenmorgen in Downing Street
bijeengekomen.
Kerkstrijd in Duitschland leeft
weer op.
Inval in de bureaux der Belijdeniskerk.
BERLIJN, 22 Juli (Reuter-A.N.P.) Poli-
tie-officieren hebben vandaag een inval ge
daan in de bureaux der Protestantsche Belij
deniskerk te Berlijn. Schrijfmachines en cy-
closctiles werden in beslag genomen.
Het ministerie van kerkelijke zaken heeft
den ambtenaren medegedeeld, dat zij niet in
verbinding mogen staan met predikanten of
organisaties der oppositioheele evangelische
kerk.
Gaat U met vacantie,
naar bosch en heide, zee en strand? Verzuim
dan toch vooral niet AMILDA-zonnebrum-
crëme mede te nemen. Deze beschermt tegen
vervellen en zonnebrand en bevordert tevens
een snelle, mooie natuurlijke huidbruining,
óók bij weinig of geen zon.
Flacon 90 ct. Tube 60 ct. Doos 50 en 25 ct.
(Adv. Ingez. Med.)
Italianen drijven Abessynische
roovers uiteen.
Onderwerping in Ethiopië gaat voort.
Naar Stefani meldt hebben op 150 K.M. ten
Noordwesten van Addis Abeba in Choa Ita-
liaansche troepen eenige benden roovers uit
eengedreven. De bandieten lieten verschei
dene dooden en gewonden achter. Overal
zet de militaire politie haar actie voort en op
vele plaatsen bieden de notabelen, gevolgd
door de rest van de bevolking hun onderwer
ping aan,
RIJKE PETROLEUMBRONNEN IN
ARGENTINIë ONTDEKT.
Het ANP verneemt uit Buenos Ayr es: In
het petroleumgebied van Commodore Rivada-
via, dat staatseigendom is, heeft men op een
diepte van 800 M. acht bronnen aangeboord,
die men tot de rijkste ter wereld meent te
kunnen rekenen.
Bijgevolg heeft de regeering den invoer van
petroleum verboden, welke maatregel vooral
de Engelsche en Amerikaansche maatschap
pijen treft, die zich groote kosten hadden
getroost om de Argentijnsche óliemarkt te
veroveren.
KAE1M,
_U—J
PM1ESAMMA
ZATERDAG 25 JULI 1936.
HILVERSUM I, 1875 M.
VARA-Uitzending.
8.00 Gram.pl. 10.00 Morgenwijding VPRO.
10.15 Orgelspel, voordracht en gram.pl. 12.00
1.45 Gram.pl. 2.00 Gram.pl. 2,10 Economische
lezing. 2.30 Gram.pl. 3.55 Voordracht. 4.25
Gram.pl. 5.40 Literaire causerie. 6.00 Gram.pl.
6.15 Schaakpraatje. 6.20 Gram.pl. 7.15 VARA-
orkest. 8.15 Gram.pl. 9.00 Amateursuitzending.
9.30 Radiotooneel. 9.40 Gram.pl. 9.50 Gram.pl.
10.00 Berichten A.N.P. 10.05 Gram.pl. 10.15
Schaakpraatje. 10.20 VARA-orkest (gr.pl.)
11.20 Zangrecital. 11.3512.00 Gram.pl.
HILVERSUM II, 301 M.
KRO-Uitzending.
8.00—9.15 en 10.Gram.pl. 11.30—12.00
Godsd. halfuur. 12.15 Gram.pl. (Om 1.30 Post-
duivenberichten)2.00 Voor de jeugd. 2.30
Gram.pl. 3.00 Kinideruur. 4.00 KRO-Melodisten.
4.30 Gram.pl. 5.30 Esperanto. 5.45 KRO-Melo
disten. 6.20 Journ. weekoverzicht. 6.45 Gram.pl.
7.00 Berichten. 7.15 Hedend. Kerkelijke Kunst.
7.35 Actueele aetherflitsen. 8.00 Berichten A.
N. P. Mededeelingen. 8.10 Overpeinzing en
concert. 8.30 Gram.pl. 9.00 KRO-Melodisten en
Gram.pl. 10.00 Sportpraatje. 10.15 Gram.pl.
10.30 Berichten A.N.P. 10.35 KRO-Boys. 11.00
12.00 Gram.pl.
DROITWICH, 1500 M.
11.20 Gram.pl. 11.50 Sport-reportage. 12.00
Gram.pl. 12.20 Het Spa-orkest. 1.20 Het Com-
modore-Grand-orkest. 1.45 Sport-reportage.
I.55 Vervolg concert. 2.20 Orgelspel. 2.50 Sport-
reportages. 5.35 Dansmuziek. 6.20 Berichten.
6.50 Zang en pianospel. 7.05 Zangrecital. 7.20
Militair concert met soliste. 8.20 Dansmuziek
8.50 Variété-programma. 9.50 Berichten. 10.20
Voordracht. 10.40 BBC-orkest met soliste. 11.50
Berichten. 12.0012.20 Dansmuziek.
RADIO PARIS, 1648 M.
7.20 en 8.20 Gram.pl. 11.20 Orkestconcert.
2.50 Giram.pl. 4.20 Concert. 6.50 Orkestconcert.
8.20 Zang en cembalo. 9.05 Operette-uitzending.
II.0512.35 Dansmuziek en populair concert.
KEULEN, 456 M.
6.20 Blaasconcert en mandolinemuziek. 8.20
Boerenkapel. 9.20 Solistenconcert. 10.20 Hans
Bund's orkest en solisten. 12.20 Omroeporkest.
2.20 Gevar. programma. 3.20 Kamerorkest
concert. 4.20 Bonte Middag. 6.20 Trio-concert.
6.50 Blaasconcert. 7.20 Volksliederen en -dan
sen. 8.301.15 Zie Deutschlandsender.
BRUSSEL, 322 M.
12.20 Dansmuziek. 1.30 Gram.pl. 2.22 Salon
orkest. 3.20 Gram.pl. 3.50 P. Godwin's orkest.
4.50 Dansmuziek. 5.35 Gram.pl. 7.20 Zang. 8.20
Cabaret. 9.20 Concert. 10.30 Gram.pl. 11.20
12.20 Ooeramuziek.
BRUSSEL. 484 M.
12.20 Gram.pl. 1.30 Orkestconcert. 2.20
Gram.pl. 3.20 Orgelconcert. 3.50 Gram.pl. 4.35
Dito. 5.35 Dansmuziek. 6.35 Gram.pl. 8.20 Sa
lon-orkest. 9.20 Concert met solist. 11.00
Gram.pl. 11.2012.20 Dansmuziek.
DEUTSCHLANDSENDER, 1571 M.
8.30 Gevar, programma. 10.20 Berichten.
10.40 Sportreporta-ge. 10.50 Dansmuziek. (Om
11.05 weerbericht). 11.501.15 Populair concert.
Profeet, die laat in eigen land geëerd werd.
De Iersche dramaturg, es
sayist en romanschrijver
George Bernard Shaw viert op
26 Juli zijn tachtigsten ver
jaardag.
(Van een V.-D.-medewerker.)
Ieder kent Shaw's werk, en zoo
niet, dan kent men toch zeker zijn
karakteristiek uiterlijk. Men weet,
dat hij gewaagde dingen zegt en be
wonderd wordt. Hij is een socialist,
die met zijn socialisme een loopje is
gaan nemen; een realist en spotter
die „St. Joan" schreef; een Nobel
prijsverachter, die een Nobelprijs
kreeg; een tentoonstelier van men-
schelijke aanmatiging, die zichzelf
prijst, en een grappenmaker, die het
naar men wil ernstig meent.
G. B. Shaw.
Shaw's geestesproducten behooren tot
drieërlei genre; hij schreef romans, essays
en tooneelstukken. Overal behandelt hij ge
woonlijk in de eerste plaats maatschappe
lijke verhoudingen. Wordt er aan de indi
viduen aandacht besteed, dan bestaat de
achtergrond meestal uit meer of minder eco
nomische gebeurtenissen. Met romans begon
hij en hij hield er ook weer tijdig mee op,
want zij bleken niet zijn sterkste uitdruk
kingsvorm. Voordat hij scheppend kunste
naar werd, was hij overigens op verschillen
de manieren met de kunst in aanraking ge
komen. Zijn moeder had een goede mezzo
sopraan en werkte samen met een bekenden
muziekpaedagoog, waardoor ook de kinderen
George Bernard had twee zusters een
muzikale opvoeding kregen.
Op school (hij bezocht de Wesleyan Con-
nexial School te Dublin, thans bekend als
Wesley College) presteerde hij niet veel,
niaar op zijn vijftiende jaar kende hij min
stens één belangrijk werk van Handel. Mo
zart, Beethoven. Mendelssohn, Rossini, Bel
lini. Donnizetti, Verdi en Gounod grondig.
Hij interesseerde zich sterk voor schilder
kunst. hield zich veel op in de Iersche Na
tionale Galerij, zoodat hij al weer op zijn
vijftiende van een groot aantal schilders ge
noeg wist om hun werk op het eerste gezicht
te herkennen
Shaw's intrede in de
maatschappij.
Door ongunstig verloopende financieele
manipulaties van zijn vader, George Carr
Shaw, die lid van de Dublinsche korenbeurs
en graanhandelaar was geworden zonder iets
van het vak te verstaan, was het uitgeslo
ten, dat de jonge Shaw de universiteit be
zocht. Hij kreeg een kantoorbaantje, dat
achttien pond per jaar opleverde. Toen de
plaats van den boekhouder vacant werd,
moest de jongeman die tijdelijk innemen, en
hij deed het zoo goed, dat men hem hand
haafde. Maar het vak stond hem zóó tegen,
dat hij de 24 pd.st. per jaar hij had op
slag gekregen er aan gaf en bij zijn moe
der ging inwonen, die muziekleerares was
geworden. Een bestaan bijna zonder verdien
sten ving aan. Shaw schreef artikelen en
romans, die geen mensch wilde publiceeren.
Nu en dan nam men eens een kleinigheid
van hem op. maar voor 't overige moesten
zijn vader en moeder hem onderhouden. Van
zichzelf schrijft hij later: „Ik gooide mij
niet in den strijd om het bestaan, ik gooide
mijn moeder er in. Ik was niet de steun van
m'n vader's ouden dag, ik hing aan z'n jas
pandenImmuun als Com us voor moreel
ONZE DACELIJKSCHE KINDERVERTELLING
Na een tocht van vele uren langs afgronden en nauwe kloven is het
Thijs eindelijk gelukt door het gebergte heen te komen. Nu komt hij
in een gebied, dat er heel wat liefelijker uitziet. Er groeit veel ge
boomte en overal staan prachtige bloemen. Maar wat is dat voor
vreemds? Daar ziet Thijs een groot bord, waarop geschreven staat:
„Dit is een betooverd woud." Sjonge, dat ziet er gevaarlijk uit! Toch
besluit Thijs er maar eens een kijkje te gaan nemen. En een anderen
weg dan door het bosch is er blijkbaar niet.
gepraat, schreef ik lederen dag mijn vijf
bladzijden en maakte (op mijn moeder's
kosten) een man van mezelf in plaats van
een slaaf".
Uit een dergelijke uiting valt zonder moei
te te constateeren, dat Shaw zich niet lijd
zaam met de bestaande wereldorde aecoord
verklaarde. Tusschen 1879 en 1883 schreef hij
zijn vijf romans, waaronder „Liefde onder
de artisten" en „Cashels Byron's beroep", die
later bekendheid verwierven. Ze werden aan
vankelijk niet uitgegeven, en pas toen Shaw
lid was geworden van de Fabian Society, een
in 1884 gestichte socialistische bond en daar
door in propagandistische en humanitaire
kringen vrienden kreeg, verscheen ze als op
vulsel in politiek getinte week- en maand
bladen.
Criticus en redenaar.
Alleen „Cashel Byron's Profession" werd
een artistiek succes en Shaw maakte er na
derhand een tooneelstuk ln blanke verzen
van. Na zijn kennismaking met de toenmaals
nieuwe maatschappelijke richtingen, werd
Shaw voorts criticus. In de „Pall Mall Ga-
zette" recenseerde hij boeken, in „The
World" schilderijen, en in de „Star" muziek.
In dien tijd maakte hij het publiek ver
trouwd met de onderteekening G. B. S. Als
strijder en spreker werd hij spoedig bekend.
Talrijk waren de door hem georganiseerde
lezingen en discussies; tenslotte groeide het
werk hem boven het hoofd en hij moest rust
nemen. Zijn huwelijk had in dat jaar plaats.
Shaw had toentertijd als geestig criticus
en als schitterend debater naam gemaakt,
maar als artist kende men hem niet. Tot
zijn essays behoorden beschouwingen over
kunst als „De volmaakte Wagneriaan" en
„De kern van het Ibsenianisme". Van Wag
ner en Ibsen was Shaw een groot bewonde
raar.
In 1894 probeerde Shaw iets, dat voor Lon
den een nieuwigheid was: hij gaf zijn too
neelstukken uit, voordat iemand er aan
dacht ze op te voeren en werd daardoor be
kend als ongespeeld dramaturg. Ieder van
zijn werken werd voorafgegaan door een ver
handeling op politiek, sociaal, godsdienstig
en biologisch gebied.
Siegfried Trebitsch
ontdekt Shaw.
Shaw is door het buitenland ontdekt en
het eerst ten tooneele gebracht. Het was een
Oostenrijker, Siegfried Trebitsch, die op aan
raden van een der beste Engelsche critici
omstreeks 1900: William Archer, stukken be
gon te lezen van een zekeren Bernard Shaw.
Trebitsch, zelf een bekend schrijver, werd
door geestdrift aangegrepen, en nadat hij
tien werken van Shaw achter elkaar had
doorgenomen, wendde hij zich tot de thea
terdirecties, in de overtuiging een ontdek
king gedaan te hebben. Om Shaw te intro-
duceeren schreef Trebitsch artikelen over
hem in de „Neue Freie Presse", maar niette
min ving hij bij alle directies bot. Eindelijk,
na een jaar. had hij succes. Archer zelf had
te kennen gegeven, dat Shaw wel aardig was,
maar niet overweldigend en Herzl beweerde,
dat er nooit of te nimmer een stuk van dien
Shaw zou worden opgevoerd. Ze vergisten
zich.
In 1898 durfde het Weensche Raimund
Theater het aan, „The Devil's Pupil" op te
voeren, dat een dertigtal jaren nadien ook
bij ons geïntroduceerd werd met Saalborn
en Crispijn Jr. 't Moet intusschen gezegd,
dat Shaw in andere opvoeringen bij ons te
voren een gunstig onthaal had gevonden.
„The Devil's Pupil" werd een succes in
Weenen, en nadat Reinhardt „Candida" tot
een opvoering had gebracht, begon men er
ook in Londen over te denken Shaw te spe
len. Dat gebeurde in 1904, maar „Candida",
dat in 1894 weid geschreven, kwam er voor-
loopig niet aan te pas.
Shaw, die vóór zijn dertigste jaar
misschien geen geniaal, maar toch
wel zeer lezenswaardig werk te voor
schijn bracht, verwierf als auteur
pas op zijn veertigste bekendheid in
het buitenland en op zijn vijftigste
in zijn vaderland. Eén generatie
heeft hem eenvoudig overgeslagen.
Met „Pygmalion" veroverde hij
tenslotte het tooneelpubliek van de
heele wereld. Toen de thans ver
maard geworden „Plezierige en on
plezierige tooneelstukken" gepubli
ceerd werden, had Shaw nog geen
Engelsch publiek verzameld. Tot de
„unpleasant plays" behooren „Me
vrouw Warren's bedrijf" en „De hui
zen van den weduwnaar", hier te
lande ook met veel succes opgevoerd.
Van de „pleasant plays" is het be
roemdste „Arms and the Man" (Wa
penen en de mensch)
Shaw schreef verder „Man and Super
man" (De man en zijn meerdere), „Majoor
Barbara", „Heartsbreak's House", „Terug
naar Methusalem", „St. Joan", ,31anco Pos-
net's ware gedaante", „Caesar en Cleopa
tra", „Je kunt 't nooit weten" etc., in de
laatste jaren o.m.: „The Applecart" (hier
opgevoerd als „De keizer van Amerika", „Te
waar om mooi te zijn" en „On the rocks"
(Vastgeloopen).
Van zijn aanvullende reeks politieke ver
handelingen moeten genoemd worden „Ver
standige opmerkingen over den oorlog" en
„Gids voor de intelligente vrouw door socia
lisme en kapitalisme".
De Engelsche censor heeft aanvankelijk
verscheidene stukken van Shaw verboden,
bijv. „Blanco Posnet" en „Mevrouw Warren's
bedrijf".
De waardeering van
Shaw's werk.
Over de waarde van Shaw's werk loopen
de meeningen uiteen; dat hij gedurende de
laatste kwart eeuw de meest op den voor
grond tredende tooneelschrijver der Wester-
sche wereld was, wordt door niemand be
twist. Sommigen houden vooral van zijn oud
ste tooneelstukken, die scherp, humoristisch
en flitsend zijn. „Candida" wordt een van de
beste geacht. Anderen meenen. dat hij zijn
eigenlijk meesterwerk met „St. Joan" heeft
geleverd en daar valt veel voor te zeggen,
want in dit stuk bereikt Shaw iets, dat
schijnbaar niet tot zijn natuur behoort: hij
ontroert zonder te spotten, het lijkt, of hij
boven zichzelf uitstijgt om een hoogte als
Shakespeare en Strindberg te bereiken. De
werken uit de laatste jaren zijn zwakker:
de scherpte is eigenlijk verdwenen, de han
deling ontbreekt, zij zijn eigenlijk essays, (j
