De eeuwige gang des levens.
Veerkracht.
Hei 3eim§<d$k$$e
54e Jaargang No. 16308
Verschijnt dagelijks, behalve óp Zon- en Feestdagen.
Zaterdag 22 Augustus 1936
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. tv. PEEREBOOM UITGAVE LOUKENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
en ROBERT PEEREBOOM. COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V. Hoofdredacteur: ROBEK1
ABONNEMENTEN: per week 0.25, per maand 11.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand f 0.22. p. 3 mnd. f 0.65. franco p. post f 0.72J4.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkery: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10132,12713 0 Administratie: 19724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230.
ADVERTENTIëN 15 regels 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en
aanbod 1—4 regels 0.60. elke regel meer f 0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid 600.-, Overlijden 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Duim
Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid ƒ2000.-. Overlijden f600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400-. Vei
Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare vc
250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk 30.-,
lies Duim f 75.- Verlies Wijsvinger f 75.- Verlies andere vinger ƒ30.-.
orwaarden.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN.
Het ongeluk aan de
Hembrug.
Nog een tweecle slachtoffer.
Vrijdagmiddag om half zes is de
ploegbaas K. Onrust uit Oostzaan aan
de verwondingen, welke hij 's mor
gens bij het ontploffingsongeluk in de
artillerie-inrichtingen aan de Hem
brug, opliep, overleden. Onrust was
50 jaar oud en ongehuwd. Hij werkte
reeds 38 jaar aan het staatsbedrijf der
artillerie-inrichtingen en zou over
twee jaar den dienst met pensioen
hebben verlaten.
Hij was zoowel op de plaats van zijn
inwoning als onder zijn mede-arbeiders
een algemeen gezien man.
Het Haarlemsche taxibedrijf.
Naar een ordening?
Door belanghebbenden bij het Haarlemsche
taxibedrijf wordt er op gewezen, dat de toe
stand in dit bedrijf op dit oogenblik slecht is.
Daarom leeft in die kringen de gedachte om
tot een ordening te komen. Daaraan zijn
evenwel vele moeilijkheden verbonden.
Ons is gebleken dat ook het gemeentebe
stuur zijn aandacht aan deze zaak wijdt. In
de tramcommissie (die, zooals men weet, ook
haar bemoeiingen tot andere verkeersmidde
len uitstrekt) is ook over deze zaak gespro
ken.
Geen fietstochten als politieke
propaganda.
Eerste propaganda-fictstocht der S. D. A. P.
verboden.
Naar wij vernemen is onlangs door den
burgemeester van Haarlem besloten voortaan
aan geen enkele partij vergunning te geven
voor propagandafietstochten ter gelegenheid
vair verkiezingen.
De S. D. A. P. houdt 6 September een groote
demonstratie voor het Plan van den Arbeid.
Nu was het voornemen hedenmiddag hier ter
stede een propaganda fietstocht te houden
om op te wekken tot deelneming aan deze
demonstratie.
De waarnemend-bur gemeester, de he ei- W.
Roodenburg, heeft evenmin vergunning
voor dezen fietstocht gegeven. Hij stelde zich
daarbij op het hierboven bedoelde standpunt
van den burgemeester, meenende dat ook deze
fietstocht daaronder valt.
De autobussen te Haarlem.
Hoe zal het gaan met de lijnen der
Brock way.
Het is bekend, dat door de Haarlemsche
Rechtbank aan de N.V. Haarlemsche Brock-
way een voorloopige surséance van betaling is
verleend. Van veel belang is natuurlijk de
vraag hoe het in de toekomst zal gaan met de
autobuslijnen die deze N.V. te Haarlem exploi
teert.
Wij herinneren aan een interview dat wij
twee maanden geleden hadden met Ir. W. J
Burgersdijk, directeur van de N.Z.H.T.M., waar
ln deze erop wees, dat het zijns inziens in
het belang van de stad zou zijn als het ge-
heele verkeer in één hand zou komen, zoodat
de N.Z.H.T.M. in de toekomst niet alleen de
tramlijnen zou exploiteeren, maar naast haar
eigen autobuslijnen ook de lijnen die nu dooi
de Brockway gereden worden. Daardoor toch
zou bijv. mogelijk zijn wijziging in de route
der autobuslijnen te brengen, waardoor niet
alleen een meer loonende exploitatie zou
kunnen worden verkregen, maar waardoor
ook beter rekening gehouden zou kunnen wor
den met de eischen van het verkeer, omdat
dan immers het concurrentie-element der on
dernemingen komt te vervallen.
Natuurlijk is het Haarlemsche gemeente
bestuur reeds eenigen tijd bij de onderhande
lingen die begonnen zijn betrokken. Zijn wij
wel ingelicht, dan bestaan er drie mogelijk
heden. De eerste is, dat de N.Z.H.T.M. de lij
nen van de Brockway overneemt, de tweede,
dat de N.V. ..De Sleutelstad" (die voorloopig
de verdere exploitatie van de lijnen van de
Brockway mogelijk heeft gemaakt door zich
garant te stellen voor eventueele verdere ver
liezen van de Brockway gedurende de sur
séance van betaling) de Brockway-lijnen ver
der gaat exploiteeren, de derde, dat een nieu
we combinatie gevormd wordt om de exploita
tie voort te zetten. Met stelligheid werd ons
verzekerd, dat op dit oogenblik nog niet te
zeggen is, welke mogelijkheid de meeste kans
van slagen heeft.
Het- gemeentebestuur zal er natuurlijk naar
streven dat bij den nieuw te scheppen toestand
de belangen van het verkeer zooveel mogelijk
worden gediend. Verder zal natuurlijk ook
rekening gehouden worden met de belangen
van het bij deze zaak betrokken personeel.
Interessante cijfers over geboorte, leven
en sterfte te Haarlem.
Wie van cijferen houdt kan uit de Statisti
sche Gegevens die de gemeente Haarlem uit
geeft, interessante dingen opdiepen.
Ook over den eeuwigen gang des levens:
geboorte, leven en sterven.
Een eigenaardig verschijnsel is, dat
er te Haarlem, evenals trouwens over
al elders, meer jongens dan meisjes
geboren worden. Maar daar staat ook
weer tegenover dat er in het eerste le
vensjaar meer jongens dan meisjes
sterven, zelfs veel meer dan de groo-
tere getalsterkte zou wettigen.
Wij geven ter illustratie de cijfers over de
laatste 2I/2 jaar.
1934:
Geboren: 1138 jongens en 1065 meisjes.
Gestorven 01 jaar: 33 jongens en "26
meisjes.
Gestorven 1—4 jaar: 18 jongens en 11
meisjes.-
1935:
Geboren: 1121 jongens en 1047 meisjes.
Gestorven 01 jaar: 37 jongens en 26
meisjes.
Gestorven 14 jaar: 12 jongens en 10
meisjes.
Ie halfjaar 1936:
Geboren: 593 jongens en 547 meisjes.
Gestorven 01 jaar: 22 jongens en 10
meisjes.
Gestorven 14 jaar; 10 jongens en 11
meisjes.
Het grootere sterftecijfer onder de jongens
beperkt zich dus tot het eerste levensjaar.
In die 2y2 jaar werden dus te Haarlem geboren
2852 jongens en 2659 meisjes, en stierven be
neden het jaar 92 jongens en 62 meisjes.
Het sterftepercentage onder de jon
gens was dus over die 214 jaar ruim
3.2 en onder de meisjes 2.3.
Van nog grooter belang is evenwel de steeds
dalende sterfte van kinderen onder het jaar.
Reeds eenige tientallen jaren is de kinder
sterfte aan het dalen en ook de 6V2 jaar
waarover de Haarlemsche Statistiek gaat wijst
in die gunstige richting. In het midden der
19e eeuw stierf een groot deel van de kinde
ren voor het eerste levensjaar bereikt was.
Ongetwijfeld is dit mooie resultaat te danken
aan de betere verzorging van den zuigeling.
Van de 4511 zuigelingen die in die 2'/2 jaar
te Haarlem geboren werden stierven er
slechts 154 beneden het jaar.
Wij hebben voorts een verzamel-statistiek
gemaakt over het verloop der sterfte naar de
leeftijden.
Deze ziet er aldus uit:
le halfj.
1936 1935 1934 1933 1932 1931 1930
0— 1 j. 32 63 70 61 60 69 97
1— 4 j. 21 22 29 40 51 46 29
5—14 j. 16 21 19 26 36 27 40
15—19 j. 9 20 25 17 20 25 22
20—29 j. 24 48 25 39 56 47 82
30—39 j. 28 59 55 43 54 63 65
40—49 j. 49 83 83 80 88 97 103
50—59 j. 68 137 155 155 145 178 148
60—79 j. 310 596 533 542 550 558 499
80 en 109 199 190 192 174 190 185
Uit deze statistiek blijkt, dat in den laatsten
tijd het aantal sterfgevallen van kinderen van
1 tot 15 jaar iets is toegenomen. Vooral de
eerste 6 maanden van 1936 waren ongunstig.
Maar daar het hier over kleine aantallen gaat
is het natuurlijk moeilijk daaruit eenige con
clusie te trekken. Toch zal het noodig zijn op
dit feit de aandacht gevestigd te houden, want
het verschijnsel kan natuurlijk in verband
staan met eventueele ondervoeding van het
opgroeiende geslacht waarover in den laatsten
tijd meer is gesproken.
Verder is uit de cijfers af te leiden, dat een
groot deel der thans levende menschheid 60
jaar wordt.
De volgende opstelling is te maken:
Aantal sterfgevallen in 1930 1270, 1931 1300,
1932 1214, 1933 1189, 1934 1184 1935 1246, 1936
le halfjaar 666.
Daarvan 60 jaar en ouder: 1930 684, 1931 748.
1932 724, 1933 734, 1934 723, 1935 793, 1936 le
harlfjaar 419.
Veel meer dan de helft van het aantal sterf
gevallen betreft dus personen boven de 60
jaar.
In dit cijfer is in de laatste 614 jaar nog een
stijging waar te nemen, waaruit dus blijkt,
dat het aantal menschen onder de 60 jaar dat
stierf kleiner geworden is, niettegenstaande de
bevolking van Haarlem nog belangrijk is toe
genomen.
Daaruit blijkt dus bij vernieuwing, dat de
levensduur van de menschen den laatsten tijd
is toegenomen. Jaren geleden vestigden wij
daarop ook reeds de aandacht. Het is trouwens
een feit waarmede de levensverzekeringmaat
schappijen en pensioenfondsen ook al reke
ning houden.
Het aantal sterfgevallen van Haarlemmers
onder de 60 jaar was in den loop der jaren:
le halfjaar
1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936
020 jaar
188 167 167 144 143 126 73
2050 jaar
250 207 198 182 163 190 101
5059 jaar
148 178 135 155 155 137 68
Een enkele schommeling in de statistiek daar
gelaten is geregeld een vermindering van het
aantal sterfgevallen waar te nemen, vooral in
de twee eerste groepen.
IR. L. H. N. DUFOUR OVERLEDEN.
Vrijdag is in den ouderdom van 75 jaar
overleden ir. L. H. N. Dufour. oud-hoofd
ingenieur in algemeenen dienst bij de Maat
schappij tot Exploitatie der Staatsspoorwe
gen.
De heer Dufour was officier in de orde van
Oranje-Nassau en vroeger lid van den
Utrechtschen gemeenteraad.
RELLETJE BIJ COLPORTAGE.
Vrijdagavond kwart over acht waren N. S.
B.'ers aan het colporteeren in de Rolland-
straat. Zij wedden hierbij door andersden
kenden lastig gevallen. Dezen drongen ten
slotte zóó op, dat een politie-agent zich ge
noodzaakt zag, zijn sabel te trekken om den
troep uiteen te drijven. De rust was toen
spoedig hersteld. Niemand werd gewond.
JEANNETTE MACDONALD VERLOOFD.
Jeannette MacDonald heeft, naar het A. N.
P. uit Hollywood verneemt, haar verloving be
kend gemaakt met Gene Raymond.
GR. HOUTSTR. 19
ZOMERPRIJZEN
PELTERIJEN
(Adv. Ingez. MedJ
(Nijmegen heeft, ondanks zijn
fraaie brug, toch weer een veer
dienst met een motorboot op de
oude plaats gekregen, ten behoeve
van de beiooners, voor wie die
brug wat ver iveg ligt.)
Nog steeds is Nijmegen verrukt.
Dat het dan toch maar is gelukt,
De fraaie, trotsche brug te krijgen;
Waardoor naar d' overzijde gaan,
Niet meer op kosten komt te staan.
Om van vertraging nog te zwijgen
Het oude veer is indertijd
Vaarwel gezegd met plechtigheid,
Als oude vriend die was gestorven;
Men bracht het vroolijk naar zijn graf.
Men voelde er zich goed van af,
Nu er iets beters was verworven.
Dat 's tien weken gelee, en ziet,
Nu blijkt, men kan het veer toch niet
Voor heel het Nijmeegsch volk ontberen;
Een motorboot bewijst nu weer.
Er is nog veerkracht in een veer,
En in 't verkeer kan 't ook verkeeren.
Het komt tenslotte hierop neer:
Een brug is mooi, maar ook een veer,
Kan op zijn wijze velen baten;
En daarom riep men het terug,
Want. komt men graag over de brug,
Men wil er toch geen veer voor laten.
T eraardebestelling
J. E. A. R. van Helden.
De heer J. E. A. R. van Helden, hoofd
inspecteur van Weg en Werken bij de N. Z.
H. T. M., wiens overlijden we in ons vorig
nummer gemeld hebben, is vroeger ook lid van
den gemeenteraad van Zandvoort geweest.
In 1919 werd hij voor den Vrijheidsbond ge
kozen. Wegens vertrek uit de gemeente nam hij
op 1 October 1922 ontslag.
Hedenmorgen heeft op de Algemeene be
graafplaats te Zandvoort de teraardebestel
ling van het stoffelijk overschot plaats gehad.
Te ruim half elf arriveerde uit Haarlem de
lijkauto en eenige volgwagens met familie
leden, terwijl deputaties uit chefs en personeel
alsmede van het muziekkorps der N. Z. H. T.
M., waarvan de overledene eerevoorzitter was,
bij den ingang van de begraafplaats stonden
opgesteld.
Van de N. Z. H. T. M. waren aanwezig Mr.
D. A. E. Immink, plaatsvervangend directeur
(de directeur, ir. W. J. Burgersdijk, was af
wezig» ir. B. Nugteren, chef van exploitatie;
H. J. Mulder, chef van het materiaal en verder
nog vele ambtenaren.
Aan het graf werd de met bloemen en kran
sen bedekte kist neergelaten door vier oud
collega's.
Als eerste sprak de heer van Hasselt, een
zwager van den overledene, die namens de
familie hartelijke afscheidswoorden sprak en
de groeten overbracht van een zoon, die op
dit oogenblik onderweg was van Tunis naar
hier. Het was de wensch van den overledene
om in Zandvoort. in de omgeving der duinen,
begraven te worden.
Vervolgens voerde mr. D. A. E. Immink het
woord namens ir. Burgersdijk, chef en per
soneel.
Een zoon van den overledene dankte voor
de groote belangstelling.
Vrijdagmiddag is een militair vliegtuig uit Soesterberg neergestort op een aardappelveld in den z.g. „Egels-hoek", tusschen Loosdrecht
en Hilversum. De beide inzittende sergeant-vliegers kwamen om het leven. Het vernielde toestel.
Het woord is aan.
Harrington:
Het volk wordt bedrogen
door ivoorden, niet door
feiten.
Koningin en Prinses in
Nederland terug.
Hartelijke begroeting te Nijmegen.
NIJMEGEN, 22 Augustus. Met den D-
trein van 9.10 uur zijn hedenmorgen H.M.
de Koningin en H.K.H. Prinses Juliana, ko
mende van haar vacantieverblijf in Zwitser
land, te Nijmegen gearriveerd.
Op het perron had zich een groote menigte
belangstellenden opgesteld, die de vorstin
nen. toen zij den trein verlieten, hartelijk
toejuichten.
Op het eerste perron was voor de ont
vangst van de koninklijke reizigsters een ge
deelte afgezet. Daar merkten wij o.m. op den
burgemeester van Nijmegen, den heer J. A.
H. Steinweg, den districtscommandant van
de Koninklijke Marechaussee, kapitein Jhr.
G. A. Bowier, den waarnemend commissaris
van politie, den heer J. Th. E. Veltman, den
hoofdingenieur der Nederlandsche Spoor
wegen, chef van de afdceling vervoer, ir. R.
H. Canters, alsmede mr. A. J. A. baron van
Heemstra, oud-gouverneur van Suriname.
In het gevolg van de vorstelijke personen
bevonden zich generaal-majoor tit. van het
Koninklijk Nederlandsch Indische leger D.
Q C. F. de Jonge van der Halen, ordonnans
officier Jhr v. Pa'ost en de hofdames freule
van Heemstra en freule van Asbeck.
Nadat de Koningin en de Prinses den trein
verlaten hadden, onderhielden zij zich
eenigen tijd met de autoriteiten, waarna zij
in de op het perron staande auto plaats
namen.
Ook op het stationsplein had zich een tal
rijk publiek opgesteld, dat de landsvrouwe
en haar dochter hartelijk begroette.
Van Nijmegen werd, via Arnhem, naar het
Loo gereden.
PERSONALIA.
Geslaagde candidaten voor de vanwege de
Vereeniging ter Veredeling van het Ambacht
te Utrecht gehouden examens:
Timmeren. Gezellen: P. J. van Bemmel,
Hillegom; K. de Reus, Velsen.
Huisschilderen. Meester: J. J. van Honschoo-
ten te Haarlem.
Automonteeren. Gezellen: J. C. Baars, Haar
lemmermeer; A. Dikken. Haarlem.
De burgeroorlog in Spanje. Cordova in han
den der regeeringstroepen?
pag. 4
Polen protesteert te Madrid tegen moord op
een Poolschen consul.
pag. 4
Het standpunt van de Federatie van Haar
lemsche Wonïngbouwverecnigingen tegen
over de intrekking van den huurtoeslag.
pag. 4
Het vliegtuigongeluk te Hilversum is vermoe
delijk gevolg van een verkeerd uitgevoerde
noodlanding.
pag. 3
Vragen aan dr. Colijn over kampen voor leden
van de Amsterdamsche Burgerwacht.
pag. 3
Cijfers over de geboorte en sterfte te Haarlem
pag. 1
Naar ordening van het Haarlemsche taxibe
drijf?
pag. I
IIoc zal het gaan met de Brockwaybus te
Haarlem?
pag. 1
Te Nottingham is Fine in puntcnaantal gelijk
met Botwinnik gekomen.
pag. 7
Bioscopen.
pag. 6
ARTIKELEN, ENZ.
Georges Bonnet: De hervorming van de Bank
van Frankrijk.
pag. 4
Jhr. dr. J. C. Mollerus: Dakar in Julitijd.
pag. 3
Financicele Kroniek. De beurzen op de plaats
rust.
pag. 7
Van onzen Berlijnschen correspondent: Noord
zeewater als geneesmiddel.
pag. 13
Van onzen Londenschen correspondent: kro-
tig v eio.r.g
pa" 13
J. B. Schuil: Kritiek en het Dilettanten-Too-
neel.
pag. 13
J. H. de Bois: Litteraire kantteekeningen.
Dag 6
J. H. de Bois: De schilder Maks zestig jaar.
nac 6
Amy Groskamp-ten Have: Een vrouw schrijft.
Pa§ 11
Kinderen en Dieren in Artis.
pag 5
P. v. d. Hem: „Incognito".
pag. 3
H. D. Vertelling: „De nieuwe typiste" door
Guus Betlem Jr.
pag 5
Dc Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op pag. 12.