Haaa's (Vol
De toekomst van Bennebroek.
De heide bloeit.
StUocUm
i/ta^en en Slokken
JAC. v. d. NOORD
60 Spaarne 60
Hel Belangtijkste
54e Jaargang No. 16313
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Vrijdag 28 Augustus 1936
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTENper week ƒ0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.7254.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaame 12
Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij<10132,12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230.
ADVERTENTIëN 15 regels 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regeL Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en
aanbod 14 regels 0.60. elke regel meer ƒ0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid 600.-, Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog 400.-, Duim 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger 50.-, Arm- of Beenbreuk 30.-,
Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Verlies Duim f 75.-, Verlies Wijsvinger 75.-, Verlies andere vinger ƒ30.-.
Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN.
HAARLEM, 28 Augustus.
De Spaansche Slachting.
In Spanje blijft men doorgaan met de
Groote Slachting, in naam van een aantal
uiteenloopende politieke theorieën waarvan de
groote meerderheid des volks, die in het ge
heel niet politiek georiënteerd is en geen an
dere ambities bezit dan een bescheiden be
staan in rust en vrede, het slachtoffer wordt.
Het is nog steeds niet duidelijk of de linksche
regeeringspartijen dan wel de rechtsche op
standelingen de meeste kans op de overwin
ning maken, maar het is zeker dat vooral de
kleine boerenbevolking in dit in-hoofdzaak-
agrarische land op de treurigste en onrecht
vaardigste wijze door de nieuwe ramp, die
over het land gekomen is. wordt geteisterd.
Eenige weken geleden heb ik al gewaarschuwd
tegen de tendentieuze strekking der oorlogs
communiqués van beide zijden, die evenals de
officieele mededeelingen tijdens den wereld
oorlog kennelijk geladen waren met propa
gandistische onwaarheid. Het is sindsdien zoo
gebleven, en van al de geuite voorspellingen
omtrent zegevierende opmarschen en vervaar
lijke zegepralen is dan ook niets uitgekomen.
De nogal veelvuldig verbreide meening dat
dit een oorlog tusschen communisten en fas
cisten zou zijn is evenmin juist, zooals trou
wens al een maand geleden bleek uit een door
ons gepubliceerd artikel van den Spaanschen
journalist Corpus Barga, die daarin een over
zicht van de politieke staalkaart der strijden
de partijen gaf. In de Spaansche regeering zit
ten geen communisten, wel socialisten en le
den van andere linksche groepen. De regeering
heeft evenwel in dezen oorlog de medewerking
der communisten wier aantal op zichzelf klein
is, moeten aanvaarden.
Bij de opstandelingen bevinden zich fascis
ten, maar ook hun aantal-is niet groot en uit
het dezer dagen gepubliceerde regeeringspro-
gram der opstandelingen is gebleken dat zij
zich volstrekt,niet den fascistischen staat als
doel hebben gesteld maar wel de zooveelste
militaire dictatuur, die „na eenigen tijd" her
stel van de monarchie zou overwegen en ove
rigens iedereen straffen dien zij te pakken
zou kunnen krijgen, de grondwet tenietdoen
enzoovoorts. In hoeverre de opstandelingen
het onderling eens zouden zijn over de per
soon van den militairen dictator zou nog moe
ten blijken. De ervaring met Spaansche troe
belen, die zeer oud is, leert dat er gewoonlijk
verscheidene ambitieuse potentaten zijn die
trachten de macht voor zichzelf1 in handen
te krijgen. Intussehen is er nu heelemaal geen
macht die overheerscht en in staat is de orde
in het land te herstellen. Een brute vernieti
ging van menschenlevens, van kunstwerken
en van materieel bezit is het eenige dat tot
dusver bereikt is. Hetzelfde, alleen op veel
grooter schaal, was het eindresultaat van den
wereldoorlog. Moorden en vernietigen geldt
ook in Spanje blijkbaar als hoofddoel en
levensideaal. En de rest van Europa verkeert
in toenemende internationale anarchie, in een
internationaal wanbeheer dat, als niet spoedig
bezinning intreedt, tot een cataclysme zal
moeten leiden waarbij de Spaansche slachting
maar een kleinigheid zou zijn.
Natuurlijk wordt in alle landen weer ver
ontwaardigd geschreven over de wreedheden
die beide partijen in Spanje begaan. Wat had
men anders verwacht? Iedere oorlog ken
merkt zich in de eerste plaats door wreedhe
den. Het kan in Spanje heusch niet erger zijn
dan onlangs in Abessinië, of in 1914-1918 in
bijna geheel Europa. In den oorlog wordt de
mensch tot beest; tot wild beest, en welke na
tionaliteit of welke par tijrichting hij verte
genwoordigt maakt daarbij geen verschil. Het
is natuurlijk aangenamer te meenen dat al
leen de partij jegens dewelke men antipathie
koestert, wreedheden begaat, maar het is niet
waar.
Het schijnt nu vrij zeker dat de overige
Europeesche mogendheden zich buiten het
conflict zullen houden. Zij zijn nu zelfs bezig
het eens te worden over de niet-levering van
oorlogsmateriaal aan de strijdende partijen.
Aangezien dit besluit evenwel veel te lang op
zich heeft laten wachten heeft het niet veel
beteekenis meer. De internationale wapen
industrie zal er al wel aardig aan verdiend
hebben.
Overigens kan er ongetwijfeld nog wel ge
smokkeld worden, vooral over Portugal, dat
zelf onder militaire dictatuur staat en hoopt
op de overwinning van de opstandelingen. En
welke zijn eigenlijk nog de verdragen, die men
nakomt? Na de diverse prestaties van dit jaar
wordt het nakomen van verdragen in Europa
immers door zoovelen beschouwd als een soort
van ietwat-ridicule sentimentaliteit!
Er is misschien nu wel reden genoeg voor
Europa om uit te scheiden met het hekelen
van bestaande wantoestanden in dat veel
grootere gebied: de Vereenigde Staten van
Noord-Amerika. Vergeleken bij het werelddeel
Op het wat golvend veld gespreid,
Zoo ver het oog kan reiken,
Ligt daar een schoongekleurd tapijt
In teeder paars te prijken.
Zoo'n enkel bloempje, nietig klein,
Gaat haast voor 't oog verloren,
Hoe kan, als er millioenen zijn,
Haar massa ons bekoren.
Het is een kleed vol poëzie,
Door de natuur geweven.
Die ons steeds boeien kan en die
Ons troost en vreugd kan geven.
Wensch mij nu naar de Mooker hei,
Ik kan niet beter wenschen,
Waar kan 'k nu meer genieten, vrij
Van zorgen en van menschen.
Daar ligt ze, bloeiend vol en teer,
Vol weelde, toch bescheiden,
Oase in 't modern verkeer,
De vaderlandsche heide.
Er is toch altijd hei en hij,
Dat mag juist nu weer blijken,
Komt u een heideveld terzij,
Dan blijft u zeker kijken,
U kunt er niet met vaart voorbij,
Zij houdt u vast en bindt u,
De hei is schoon, terwijl de hij
Nou lezeres, wat vindt u?
P. GASUS.
Hei yJLvziic vmm de-
en Uet gemak, vaw de moedets,
is hel dragen van een
van
gebreid.
(feu. Ceonilsteaat 1Z9
Vakkundig onderricht "9®
(Adv. Ingez. Med.)
Europa kunnen zij tegenwoordig als een voor
beeld van orde en beschaving gelden.
Volgende week is er een Wereldcongres voor
den Vrede in Brussel, op initiatief van Lord
Robert Cecil. Een groot en moedig man.
R. P.
Steiger ingestort.
Noodlottig ongeluk te
Voorburg.
Een doode, twee zwaar gewonden.
's-GRAVENHAGE, 28 Augustus. Hedenoch
tend omstreeks half negen heeft in de ge
meente Voorburg een ernstig ongeluk plaats
gevonden. Drie metselaars, die op een 16 M.
hoogen steiger reparatie-werkzaamheden aan
den gootsteen van de meelfabriek der N.V.
Koechlin verrichtten, zijn door het instorten
van het middelste gedeelte van den steiger
gevallen. Een hunner, zekere W. J. uit Rijs
wijk, viel voorover op een ijzeren schuit, die
in een slootje, dat op de Vliet uitkomt, aan
den kant lag, en overleed enkele oogenblikken
later aan de bekomen verwondingen.
Het tweede slachtoffer, J. P. uit Rijswijk,
viel op een houten schuit, die naast de ijzeren
lag, en kreeg ernstige wonden.
Het derde slachtoffer, J. B. uit Delft, werd
iets minder zwaar gewond, hetgeen te danken
is aan het feit, dat hij in het water terecht
kwam.
De Voorburgsche politie en eenige Rijswijk-
sche doktoren waren vrijwel onmiddellijk na
het ongeval op de plaats van het ongeluk aan
wezig. De slachtoffers zijn naar het R.K. Zie
kenhuis in het Westeinde te 's Gravenhage
overgebracht. De Voorburgsche politie heeft
de zaak in onderzoek.
De oorzaak van het instorten van den stei
ger is het losraken van een stut aan den bin
nenkant van het gebouw.
Verplichte arbitrage.
Waar de nieuwe forensen zullen wonen.
Eenige weken geleden vestigden wij in een
artikel over Bennebroek er de aandacht op,
dat die gemeente in trek gaat komen bij de
forensen. Er wonen al heel wat menschen die
in Amsterdam en Haarlem hun werkkring heb
ben en hoewel niet van een ..stroom" gespro
ken kan worden, druppelt het toch geregeld
door. Voor een kleine gemeente als Bennebroek
is kan dit van veel belang geacht worden.
Het gaat in de snel-groeiende gemeente Heem
stede natuurlijk met veel grootere sprongen
naar boven, maar in Bennebroek doet men
alles kleiner en is men dus ook met minder
reeds tevreden.
Twee weken geleden waren er 50 forensen,
nu is de 51ste al gearriveerd, terwijl voor
nummer 52 en 53 al weer huizen gebouwd
worden
Bennebroek heeft nog genoeg grond om aan
honderden nieuwe forensen en hun gezinnen
een woning te bieden die is wat zij zoeken.
Het uitbreidingsplan is flink opgezet. Benne
broek heeft in Mr. K. J. G. Baron van Har
den broek een burgemeester die vooruit ziet,
die reeds jaren geleden, toen de N.Z.H.T.M.
haar electrische tramlijn naar Leiden opende,
er van overtuigd was, dat er nu mogelijkheden
voor het kleine Bennebroek kwamen. Dan is
het aller belangrijkste voor goede uitbrei
dingsplannen te zorgen.
Uitbreidingsplan vooi' „het Duin".
„Het Duin" is een uitgestrekt ietwat gol
vend zandterrein ten Oosten van den Heeren-
weg, een uitlooper van de duinen. Daar zijn
nog vele mooie plekjes natuurschoon, die bij
het ontwerpen van de wegen zooveel mogelijk
gespaard zijn geworden. De tram loopt mid
den door dit terrein. Van dezen weg is nog
slechts een klein stuk aangelegd, maar daar
aan is wel te zien, dat de Bennebroeksche
Dreef in de toekomst een mooie weg zal wor
den, temeer omdat er alleen geen bebouwing
komt.
Weinig gemeenten kunnen zich verheugen
in het bezit van zoo'n bouwterrein! Voor eenige
honderden villa's en landhuisjes is hier plaats.
Als de grondverkoop voortgang blijft vin
den zal in de komende jaren een nieuwe breede
brug over de Bennebroekervaart gebouwd
moeten worden, waardoor de Bennebroeker
Dreef aansluiting krijgt op den verbreeden
weg BennebroekHeemstede, die dus het
oudste deel van het dorp, waar de wegen smal
zijn, zal mijden.
Voor het bloembollenbedrijf en den landbouw.
De Minister van Landbouw en Visscherij
heeft aan de ongeorganiseerde patroons in
het Bloembollenbedrijf arbitrage opgelegd met
aanwijzing van den heer Schouten als arbiter.
Deze arbiter zal uitsnraak moeten doen
de loon- en arbeidsvoorwaarden der in hc'
bloembollenbedrijf werkzaam zijnde arbeiders.
De Minister van Landbouw en Visscherij
heeft eveneens verplichte arbitrage ODgelegd
aan de landbouwers in den Haarlemmermeer
polder met aanwijzing van den heer Chr. van
der Heuvel te 's-Gravenhage als arbiter.
,J>lan West".
Ten Westen van den Heerenweg ontwikkelt
zich tot aan de Leidsche Vaart een complex
middenstandswoningen. Het middengedeelte
vap dit terrein is reeds voor een gedeelte be
bouwd, maar ten Noorden en ten Zuiden lig
gen nog groote stukken op verkaveling te
wachten, namelijk de terreinen van „Rozen-
hage" en „Bijweg".
Het tegenwoordige gemeentebestuur van
Bennebroek betreurt het feit, dat de exploi
tatie van de bouwterreinen geheel in particu
liere handen is. Als de gemeente in vroeger
jaren was overgegaan tot stichting van een
eigen grondbedrijf, zou men de gronden die
nu in exploitatie zijn gekomen vermoedelijk
voor weinig geld hebben kunnen aankoopen.
Dan zou de gemeente ongetwijfeld daarop
winst hebben kunnen maken. Nu die kans ver
keken was kon de gemeente om de bebouwing
te verkrijgen die gewenscht wordt niet an
ders doen dan een goed uitbreidingsplan te
ontwerpen en voorwaarden voor de bebouwing
te stellen. Bovendien zijn maatregelen geno
men waardoor bereikt wordt, dat de exploi
tanten van den grond de kosten van den
wegenaanleg voor hun rekening nemen en ook
aasprakelijk zijn voor de kosten van het on
derhoud der wegen in de naaste toekomst.
Voor moderne optiek en billijke
prijsberekening is Uw adres
Cacet vct*t Uuv&h, OplLUesi
KI. Houtstraat 13, Telef. 14112
(Adv. Ingez. Med.)
Ongeluk aan de Kaag.
Jhr. G. Elias uit Haarlem verdronken.
Donderdagavond heeft aan de Kaag.
onder de gemeente Warmond, een ern
stig ongeluk plaats gehad, waarbij een
bekend ingezetene van Haarlem, jhr.
G. Elias, directeur van het verkoop
lokaal 't Notarishuis, om het leven
gekomen is.
Omstreeks half acht in den avond arri
veerde een zeilbootje, waarin Jhr. Elias met
nog eenige vrienden gezeten was, bij de
Kaag-societeit. Jhr. Elias begaf zich bij het
aankomen aan den steiger naar de voor
plecht om de boot vast te maken. Hij stapte
hierop aan wal.
Op dit oogenblik heeft hem, zoo
moet worden aangenomen, een flauw
te of een hartaandoening overvallen.
Niemand heeft het ongeluk zien ge
beuren, doch toen de tochtgenooten
van Jhr. Elias op een luiden plons
omkeken, konden zij hun metgezel
nergens ontdekken.
Oogenblikkelijk kwam de gedachte
aan een ongeluk bij hen op en werd
met dreggen en duiken begonnen,
waarbij eenige zeer goede zwemmers,
die zich daar in de omgeving bevon
den, assisteerden. Het duurde echter
wel bijna een uur, voor men het
lichaam van den verongelukte had
gevonden.
Een medicus, die toevallig aanwezig was,
kon slechts den dood constateeren. Hierop
deed de politie den doode naar het lijken
huisje te Warmond overbrengen.
Het lijdt geen twijfel, of Jhr. Eüas, die een
goed zwemmer was, is door ongesteldheid
overvallem, die hem het bewustzijn heeft doen
verliezen. Hij had dien middag, eenige uren
tevoren, nog gezwommen en was, naar zijn
vrienden verzekeren, in uitstekende conditie.
Er was geen enkele reden, die een zoo tra
gisch einde van dezen zeiltocht kon doen
vermoeden.
Jhr. G. Elias bereikte den leeftijd van 37
jaar. Sinds 1921 was hij directeur van het
veilinglokaal 't Notarishuis in de Bilderdijk-
straat
Naar ons uit den kring der Haarlemsche No
tarissen wordt verzekerd werd de heer Elias
als directeur van ,,'t Notarishuis" zeer ge
waardeerd. Hij werd hoog geacht niet alleen
om zijn bekwaamheden, maar ook om zijn
ijver en nauwgezette plichtsbetrachting die
gepaard ging aan vriendelijkheid, wat hem de
sympathie bezorgde van elk, die met hem in
aanraking kwam. Zijn heengaan is voor 't No
tarishuis dan ook een groot verlies.
In de kringen der hockeysport was .,a\ Elias
sinds vele jaren een bekende figuur. Als doel-
verdediger van M. H. C.'s eerste elftal heeft
hij zich vroeger als actief hockeyspeler vele
malen onderscheiden. In bestuursfuncties bij
M. H. C. en den Noordhollandschen Hockey-
bond, waarvan hij langen tijd voorzitter was,
heeft hij veel organisatorisch werk verricht.
Evenals in zijn beroepssfeer was hij in de
hockeysport een man van aanzien, zeer po-
oulair door zijn opgewekt0 kamc^ad^r-haT) en
Mi uitstekende sportopvattmgen Gok in de
zen kring zal zijn plotseling overlijden dar.
ook met ontsteltenis en droefheid vernomen
worden.
De begrafenis zal plaats hebben a.s. Maan
dag op Westerveld. Het uur is nog niet vast
gesteld.
(Adv. Ingez. Med.)
Een Lunapark te Haarlem?
Misschien reeds in September van dit jaar.
Wij deelden reeds mede. dat bij het ge-
meenetbestuur van Haarlem reeds eenigen
tijd geleden een aanvraag is ingekomen om
een Lunapark te mogen exploiteeren. Nader
vernemen wij dat het de bedoeling van den
aanvrager de firma gebroeders A. en N.
Hommerson en C. M. Vermolen te Ginniken
is reeds dit jaar in de maand September dit
Lunapark te houden.
B. en W. hebben deze aanvraag in handen
gesteld van de Vertier-commissie, die gunstig
adviseerde.
B. en W. moeten nog een definitie;- beslis
sing nemen, maar uit goede bron men
wij, dat de kans bestaat, dat de aan»raag zal
worden toegestaan.
Van de zijde van den aanvrager vernemen
wij, dat de aanvraag gedaan is voor een tijd
van 16 dagen, vallende in het tweede gedeelte
van September. Aan de gemeente is voor de
vergunning een bedrag van 5000 aange
boden. Bovendien zal de gemeente dan nog
haar inkomsten hebben uit de belasting op de
publieke ver-makelijkheden.
De firma heeft de aanvraag reeds langen
tijd geleden ingediend, zooals zij trouwens elk
jaar deed. Tot op heden heeft zij evenwel
niets van het gemeentebestuur gehoord, zoo
dat zij geen voorbereidingen getroffen heeft.
Het zal haar dan ook alleen mogelijk zijn
om nog dit jaar in September naar Haarlem
te komen als de vergunning in de eerstko
mende dagen wordt gegeven. Anders zal zij
genoodzaakt zijn haar aanvraag naar 1937 te
verschuiven.
Stoppen als het roode verkeers
licht brandt!
Den laatsten tijd komt het hei-haaldelijk
voor, dat fietsers de roode verkeerslichten aan
het Verwulft negeeren en doorrijden, al staat
het sein op onveilig. De politie treedt streng
op tegen de overtreders. Zij maakte proces
verbaal op tegen niet minder dan 15 wielrij
ders.
In dit verband vestigen wij er nogmaals de
aandacht op, dat het ook niet geoorloofd is,
door te rijden, wanneer het oranje licht
brandt en men nog den tijd heeft voor de
streep te stoppen. De politif zal onverbiddelijk
blijven optreden tegen overtreders van deze
verkeersregelen.
Het woord is aan.
Keats:
Gehoorde mélodieën zijn
zoet, maar ongehoorde zoeter.
Engeland en Egypte sluiten een twintigjarig
bondgenootschap.
pag. 4
De burgeroorlog in Spanje: de strijd om Irun
en San Sebastiaan woedt voort.
pag. 4
Te Toblach zou een onderhoud Horthy-Mus-
solini plaats vinden.
pag. 4
De Utreclitsche moordzaak is opgehelderd; de
dader legt een bekentenis af.
pag. 3
Inzake den brand te Rotterdam, waarbij een
vrouw om het leven is gekomen, zijn ver
schillende bezwarende feiten aan het licht
gekomen.
pag. 3
Koninklijk bezoek aan Enschedé.
pag. 3
Donderdagavond is aan de Kaag jhr. G. Elias
uit Haarlem verdronken.
pag. 1
Misschien komt in September a.s. reeds een
Lunapark te Haarlem.
pag. 1
ARTIKELENENZ.
R. P. De Spaansche slachting.
pag. 1
Van onzen Londenschen correspondent: La
bour en de non-interventicpolitiek.
pag. 4
Mr. E. Elias: Peinzerij op een bankje.
pag. 3
Dr. D. M. Hoogeveen: Notities van een Griek-
sche reis.
pag 6
Jhr. dr. J. C. Mollerus: Op weg naar Liberia.
oag 12
"Imrenkort in 48 uur naar Batavia?
pag. 13
K. de Jong: Concert der H. O. V.
pag. 13
II. D. Vertelling: Haar ideaal.
pag 6
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op pag. 7
