Nieuw Systeem.
Goederentrein ramt ontspoorden
personentrein.
Het BtfoHotiikstf
54e Jaargang No. 16348
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Donderdag 8 October 1936
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: p. w. peereboom uitgave lourens coster maatschappij voor bi.bt pkfrfrooM.
tn ROBERT FEEREBOOM. COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V. Boofdredacleur: ROBERT FEEREBOOM.
ABONNEMENTEN: per week 0.25, per maand f 1.10, per 3 maanden
f 3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week f 0.05, p. maand 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post f 0.7254.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10132,12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230.
ADVERTENTIëN 15 regels 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regeL Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en
aanbod 14 regels 0.60. elke regel meer ƒ0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange on
Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange
Alles indier
geschiktheid f 600.-, Overlijden 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog 400.-, Duim ƒ250.-, Wijsvinger 1150.-, Elke andere vinger 50.-, Arm- of Beenbreuk ƒ30.-.
ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet óf Oog 400 -, Verlies Duim 75.-, Verlies Wijsvinger ƒ75.-. Verlies andere vinger ƒ30.-.
het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN.
HAARLEM, 8 October.
Spanje.
De indruk dat de Spaansche regeering be
zig is den strijd te verliezen is in de laatste
weken zeer versterkt. Overigens moet men
dien indruk wel in hoofdzaak opdoen uit het
geen door niet-Spaansche journalisten ge
meld wordt, want hetgeen de beide strijden
de partijen zelf ten beste geven is al te ken
nelijk gekleurd. Daar kan men niet op af
gaan. Een paar maanden geleden beweerde
de regeering al dat zij den opstand snel be
dwingen zou, hetgeen volkomen onwaar is
gebleken, en kondigde de tegenpartij haar
snellen opmarsch naar Madrid zoowat dage
lijks aan. Vandaag zegt de Franco-partij, dat
zij de hoofdstad op een afstand van 70 KM.
geheel omsingeld heeft, hetgeen misschien
waar is. ofschoon het de aanwezigheid van
een geweldige legermacht zou beteekenen
als het inhoudt dat geen tegenstanders meer
door den ring kunnen breken en aanvallen
in den rug der optrekkende troepen onder
nemen. Of het nu een snelle opmarsch naar
Madrid wordt, zal nog moeten blijken.
Maar dat de opstandelingen sterk in het
voordeel zijn gekomen wordt beter aange
toond door de houding van de Russische
Sovjet-regeering, die te Londen heeft doen
mededeelen dat zij haar non-interventie zou
laten varen als andere landen niet ophielden
met wèl te interveniëeren door wapenen en
munitie aan generaal Franco's leger te leve
ren. Met die andere bedoelen de Russen na
tuurlijk Italië en Duitschland.
Er is blijkbaar geen reden om dit Russi
sche dreigement als een gevaar voor Europa
op te vatten. Het toont wel aan dat de re-
geeringspartij er slecht aan toe is, maar het
is niet denkbaar dat Moskou een Europee-
schen oorlog zou gaan ontketenen door
krasse interventies, want het heeft aller
minst belang bij een conflict in Europa. Rus
land staat In het Verre Oosten aan Japan-
sche gevaren bloot, die het logischerwijze af-
keerig moeten doen zijn van conflicten in
het Westen.
De nuchtere beschouwer van den Spaan-
schen burgeroorlog zal overigens geneigd
zijn zich af te vragen, welke geweldige be
langen -Italië en Duitschland ter eene en
Rusland ter andere zijde toch wel met het
resultaat van dezen oorlog gemoeid achten.
Noch Italië en Duitschland, noch Rusland
kunnen verwachten dat als „hun kant" het
wint zij daarmee een sterken geestverwant
en-bondgenoot winnen. Niet alleen is de op
vatting, die het voorstelt alsof hier een fas
cistisch tegen een communistisch leger
vecht, onjuist (zoowel fascisten als commu
nisten vormen in Spanje slechts kleine min
derheden. hetgeen bij de laatste verkiezin
gen bleek) maar bovendien staat het nu
toch wel vast dat een uitermate verzwakt,
een totaal uitgeput Spanje zal overblijven
als de dolle strijd eindelijk zal zijn uitge
woed. Vóór dezen burgeroorlog had Spanje
als machtfactor in Europa al heel weinig be-
teekenis. Dat was al sinds vele tientallen ja
ren het geval, zoodat de een of andere staats
man eens opmerkte, dat Spanje's Europee-
sche politiek er in bestond, achter de Pyre
neeën te blijven. En als Franco thans over
winnaar wordt en zijn aangekondigde mili
taire dictatuur instelt zal het te bezien staan
of zijn twee soorten monarchistische en zijn
fascistische bondgenooten zich daarbij duur
zaam aansluiten zullen.
Het schijnt heel wel mogelijk dat er binnen
kort een nieuwe strijd uit voorkomt. Mocht de.
regeering tenslotte nog zegevieren, dan zal
blijken dat men aan die zijde vooral niet
minder onderling verdeeld is. De oorspronke
lijk burgerlijk-republikeinsche regeering is
sterk van samenstelling veranderd en heeft
dat is o.a. door den aftocht van den Neder-
landschen zaakgelastigde dr. Flaes bewezen
de communisten volstrekt niet meer onder
bedwang.
Toch schijnt een eenigszins duurzaam com
munistisch bewind in Spanje ook wel zeer
onwaarschijnlijk, omdat immers gebleken is,
dat ook de overgroote meerderheid van den
regeerings-aanhang niet uit communisten be
staat. Het grootste deel van het Spaansche
volk is politiek trouwens geheel onwetend
„ongeschoold" schijnt een te tamme uitdruk
king veertig procent is analphabeet en men
moet wel diep medelijden hebben met de arme
stakkers, die in een dergelijken burgeroorlog
aan beide zijden als slachtoffer vallen.
Zelfs als de strijd resulteert in een régime
dat voorloopig de macht in handen weet te
houden, zal dit zich noodgedwongen moeten
toeleggen op pogingen de enorme schade en
het nationale verval, door den burgeroorlog
gesticht, te herstellen. Spanje was al arm en
zwak. Het is nu bezig zich volkomen uit te 1
putten.
Het herstel, als eindelijk de rust zal zijn
(Op het leerprogramma van de
middelbare scholen van New York
is meer poëzie en muziek geplaatst,
om de zware studie te verlichten.)
Zooals vanzelf spreekt, heb ik dit besluit
Met extra veel belangstelling gelezen,
Wanneer de druk der studie wordt verlicht,
Dan moet daar wel een aanleiding toerwezen.
In New York wordt klaarblijkelijk de jeugd
Te zwaar belast met hoog en droog
studeeren,
Men nam dus het besluit, en dit doet deugd.
Haar meer poëtisch muzikaal te leeren.
Totnutoe is het slechts een litanie
Die wij ook hier van de scholieren hoorden.
New York brengt thans muziek en poëzie
Van lichten toon en opgewekte woorden.
Getoonzet dringt de mathematica
Veel lichter door tot in de hersencellen,
In dichtvorm heeft men met de physica,
En haar problemen veel minder te stellen.
Ook aardrijkskunde en geschiedenis.
Om van de vreemde talen niet te spreken.
Brengen een vreugd, waar nu een afkeer is,
Eenmaal poëtisch muzikaal bekeken.
Ik weet niet, of dit allernieuwst icjee
Ook naar ons land nog eens zijn weg zal
vinden,
Al doe ik er dan zelf niet meer aan mee,
Dan hoor ik stellig tot zijn warmste
vrinden.
De leerling krijgt daardoor gelegenheid,
Om bij 't examen doen voor vele vakken,
In vergelijking met den ouden tijd.
Poëtischer met meer muziek te zakken.
P. GASUS.
weergekeerd, zal lange, lange jaren van moei-
zamen arbeid en langzamen opbouw eischen.
Als Europeesche macht en invloedsfactor zal
Spanje misschien nog weer eens kunnen mee
praten als we een generatie verder zijn. De
naaste toekomst ziet er voor dit beklagens
waardige volk somber uit.
R. P.
Precario voor auto's.
Te Haarlem ook op de parkeerplaatsen
verschuldigd.
Eenigen tijd geleden heeft de gemeenteraad
van Haarlem de Precario-verordening op
voorstel van B. en W. gewijzigd. De Kroon
heeft daaraan haar goedkeuring gehecht, zoo
dat de nieuwe verordening 1 Juli 1936 in wer
king getreden is.
Krachtens de gewijzigde verordenings-be-
palingen meenen B. en W. thans ook gerech
tigd te zijn precariorechten te heffen van be
paalde auto's die door de gebruikers worden
neergezet op de daarvoor aangewezen koste-
looze parkeerplaatsen.
Een autobezitter die daarvoor een aanschrij
ving van het gemeentebestuur ontvangen had
wendde zich, verwonderd over het geval, tot
ons. Wij hebben daarop inlichtingen gevraagd
aan den gemeentelijken belastingdienst. Daar
deelde men ons mede:
De bedoeling die de gemeente gehad heeft
met het stichten van de kostelooze parkeer
plaatsen is geweest, de parkeerende auto's zoo
veel mogelijk uit de drukke winkelstraten te
houden. Maar daarvan mogen alleen gratis
gebruik maken de autobestuurders, die even
in de stad komen. De autobezitters die vrij
geregeld bijvoorbeeld drie of meer dagen
in de week van de parkeerplaatsen gebruik
maken om daar hun wagen neer te zetten,
terwijl zij den geheelen dag op hun kantoor
zitten, moeten voor het gebruiken van ge
meentegrond op de kostelooze^parkeerplaat-
sen evengoed betalen, alsof hun wagen
voor hun huis of kantoor uren en dagen zou
den laten staan.
Het goedkoopste tarief is 6 gulden per jaar.
De personen die in de termen vallen om aan
geslagen te worden moeten voor de restee-
rende maanden van 1936 nog voor een half
jaar betalen.
De gemeente vat deze nieuwe bepaling, naar
ons verzekerd wordt, soepel op. Iemand die
af en toe zijn auto op de parkeerplaatsen zet
behoeft niet te betalen. De maatstaf is „vrij
geregeld, bijvoorbeeld drie of meer dagen per
week"
Ernstig ongeluk nabij Woerden.
De laatste trein, die Woensdagavond uit Utrecht naar Gouda en Den
Haag vertrok, is even voor het station Woerden, ter hoogte van Katte-
broek, ontspoord en even later door een goederentrein, die uit
Woerden naar Utrecht was vertrokken, aangereden.
De gevolgen daarvan waren verschrikkelijk: de ontspoorde trein
werd voor een groot gedeelte nog eens in elkaar gereden, terwijl de
goederentrein eveneens voor een groot gedeelte werd vernield.
Bij dit ongeluk is de heer Buiterman, majoor bij het Leger des Heils
te 's-Gravenhage gedood, evenals de 28-jarige heer J. W. Muylwijk,
uit Gouda; de heer Ginjaar, uit Zoeterwoude, werd zwaar gewond,
een aantal andere personen werd licht gewond.
Treinverkeer ernstig
gestagneerd.
Twee dooden en een aantal gewonden
Ter hoogte van Kattebroek ligt de
wissel vóór het station Woerden, waar
de trein uit Utrecht te 23.28 uur
moest aankomen. Door tot nu toe on
opgehelderde oorzaak is de trein ont
spoord.
De machinist van den trein be
merkte, nadat de ontsporing was ge
schied en een aantal wagens dwars
over de rails was terecht gekomen,
tot zijn grooten schrik, dat van den
anderen kant een trein naderde. Met
een lantaarntje in de hand is hij
toen langs de rails geloopen, den na
derenden trein tegemoet, om te
trachten dezen tijdig te doen stop-
pen Dit mocht echter niet gelukken.
Met een gewedigen klap vloog de
naderende trein, een goederentrein
van Rotterdam naar Utrecht, op de
ontspoorde rijtuigen van den perso
nentrein. De botsing welke volgde,
was zoo hevig, dat deze in Woerden,
dat een halve kilometer verder is ge
legen, werd gehoord. Het is waar
schijnlijk dat op het moment van
de botsing vele pasagiers van den
personentrein de wagons reeds had
den verlaten voor zoover hun dat na
de ontsporing mogelijk was en hier
aan is het te danken, dat het aantal
slachtoffers niet grooter is.
Bij het ongeluk is gedood de heer Bulter-
man, majoor van het Leger des Heils te Den
Haag.
Hedenmorgen heeft men onder de puinhoo-
pen nog het lijk gevonden van den 28-jarigen
heer J. Muylwijk uit Gouda.
Verder is naar het ziekenhuis te Woerden
overgebracht een ernstig gewonde, de onge
veer 30-jarige heer Ginjaar uit Zoeterwou
de. Direct nadat de spoorwegramp te Woer
den bekend werd, werd de hulpverleening
georganiseerd. Op het station Woerden werd
een eerste hulp-dienst ingericht, waar o.a.
Dr. W. van der Giesen en Dr. A. Schreuder
aanwezig waren. Daar werden tal van licht
gewonden geholpen, doch geen van hen be
hoefde naar het ziekenhuis te worden ver
voerd. Het waren reizigers, die ten gevolge
van de ontsporing lichte verwondingen had
den opgeloopen.
Ook de burgemeester van Woerden, de heer
H. G van Kempen en andere plaatselijke
autoriteiten waren spoedig op de plaats van
het ongeval aanwezig.
Daar was de chaos ontzettend. Ver
scheidene rijtuigen van den perso
nentrein waren eerst tengevolge van
de ontsporing en daarna door de
botsing zoo verwoest, dat niet dade
lijk kon worden vastgesteld hoeveel
wagons er wel vernield waren. De
locomotief van den goederentrein
was met een gedeelte van de aange
haakte wagens na de botsing langs
de sloot terecht gekomen. De machi
nist van dezen trein werd licht ge
wond. Hij kon zich te voet naar het
station Woerden begeven.
De verwoesting ter plaatse was zoo groot dat
ook de telefoon- en telegraaflijnen werden
vernield, zoodat het telefoonverkeer met
Woerden gedurende een groot gedeelte van
den nacht gestoord is geweest.
Langs een omweg gelukte het verbinding
te krijgen met de spoorwegen in Utrecht, die
onmiddellijk hulpmateriaal naar de plaats
van het ongeluk zonden. Een hoofdingenieur
van Weg en Werken der Spoorwegen en eeni-
ge Ingenieurs gingen met den hulptrein mede
naar Woerden om ter plaatse het oprui-
mingswerk te leiden,
(Vervolg op pag. 2, lste kolom.)
Leegstaande huizen te
Haarlem.
Iu het laatste kwartaal is het aantal wat
verminderd.
Naar wij vernemen is het aantal ledig
staande woningen te Haarlem in het laatste
kwartaal van 1700 tot 1600 gedaald. Deze 1600
woningen zijn over vrijwel alle huurklassen
verdeeld. Er staan veel middenstandswoningen
leeg. maar ook het aantal goedkoope arbei
derswoningen dat onbewoond is bedraagt
ook meer dan het voor de woningmarkt
aangenomen normale percentage.
INBRAAK IN DE MEERKOETSTRAAT
Woensdagavond tusschen acht uur en half
elf heeft iemand zich vermoedelijk door
opensluiting van de buitendeur toegang ver
schaft tot een'winkel in de Meerkoetstraat.
Uit een ongesloten winkellade werd een geld-
bakje met ongeveer f 50 ontvreemd. De win
kelier. die boven sliep, had niets gehoord.
Toen zijn vrouw thuis kwam, ontdekte zij de
inbraak. De politie stelt een onderzoek in.
ITALIAANSCHE BEURS WEER GEOPEND.
ROME, 7 October (Reuter). De beurs is he
den te 10 45 uur weer geopend. De opening
was zeer vast.
Het woord is aan....
Tolstoi
Het is niet het geweld,
maar 't goede, dat het kwaad
vernietigt.
Vuur op de „Marnix"
bedwongen.
(Men zie eerst i
3).
De directie van de Stoomvaart
Maatschappij „Nederland" heeft he
denochtend van den gezagvoerder van
de „Marnix van St. Aldegonde" tele
grafisch bericht ontvangen, dat het
schip hedenochtend te half acht op
de reede van Ajaccio is aangekomen.
Men is het vuur meester. Ruim 2
wordt onder water gezet. Het schip zal
waarschijnlijk vanavond doorgaan
naar Genua en zal waarschijnlijk
niet voor Maandagochtend van Ge
nua vertrekken. Passagiers en beman
ning zijn allen wel.
Gulden nog steeds in herstel.
De buitenlandsche wisselmarkt zet
te ook heden de herstelbeweging voor
den gulden voort en vooral voor .het
pondsterling kwam een gedrukte hou
ding tot uiting. Het Britsche devies
lag hedenmorgen weer vrij aanzienlijk
beneden den officieelen koers van gis
teren. De opening was op 9.17, waar
na 9.15 a 9.16 werd genoteerd. De
dollar, waarvan de officieele koers
gisteren 1,88% was. gold hedenmor
gen 1,87(4. zoodat het devaluatie-per
centage van den gulden, naar dezen
dollarkoers berekend, op iets meer dan
21Vs procent zou neerkomen.
Van eenige opereeren van de Nederlandsche
controle viel niets te bespeuren. Wat de ove
rige noteeringen betreft noteerde Parijs 8,75
en Brussel 31.55. De goudprijs gold voor baren
f 2000 tot f 2015 per K.G., voor gouden tientjes
van f 12,10 tot f 12,30. De handel in het wis-
selverkeer bleef ook heden uiteraard van le-
vendigen aard.
De effectenmarkt daarentegen was in ver
houding tot de vorige dagen ongeanimeerd
gedisponeerd en scheen zich weer direct te
richten naar het verloop van de valutamarkt,
waardoor de koersen meerendeels beneden het
slotpeil van gisteren lagen. De belangstel
ling richtte zich feitelijk meer op de Ameri-
kaansche markt, waar eenige affaire gedre
ven werd in aandeelen Commonwealth, welke,
evenals verschillende andere Utility-waarden
gisteren in Wallstreet met groote posten
werden verhandeld.
Rusland dreigt met het opgeven der non-in-
tcrventiepolitiek tegenover Spanje, als de
schendingen voortduren.
pag 4
De burgeroorlog in Spanje. Opmarsch naar
Madrid uit drie richtingen.
pag. 4
De Zweedsche Oceaanvlieger Bjoerkvall is
door een trawler aan de Ierschc kust opge
pikt.
pag. 4
Op de Marnix van St. Aldegonde heeft een
brand gewoed.
pag 1 en 3
Te Woerden is Woensdagavond een ernstig
spoorwegongeluk gebeurd.
pag. 1 en 2
De regeering onderzoekt de noodzakelijkheid
van de opheffing van goudclausules.
pag, 3
Te Rotterdam is door een ontploffing een
kademuur ingestort.
pag. 3
De prijs van het bruinbrood zal wel iets lioo-
ger worden.
pag. 3
Tegen den internationalen inbreker, die te
Haarlem en Bloemendaal inbraken pleegde
is 3 jaar gevangenisstraf gcëischt.
pag. 2
Te Haarlem zal een nieuwe woningtelling
worden gehouden.
pag. 2
ARTIKELEN ENZ.
R. P.: Spanje.
Een Hondenleven: De indringer.
pag. 1
Woensdagavond is bij Woerden een ernstig spoorwegongeluk gebeurd. Een foto van de ontzettende ruïne, die werd aangericht.
pag. 3
F. A. Kampers: Amsterdam is herleefd.
Dag. 3
C. B.: Uit den Spaanschen broederkrijg.
pag. 3
K. A.: De politiek van Tatarescu.
pag. 4
J. B. Schuil over: „De gelaarsde kat".
pag. 10
J. B. Schuil: „De Twee Happy's".
pag. 10
K. de Jone: Ria Schmitzgohr, Roelof Rip-
hagen.
pag. 10
Amy Groskamp-ten Have: Een vrouw schrijft
pag. 5
Voor de Vrouw
nas. 8
H. D. Vertelling: Triomf der traditie.
pag. 5
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op pag. 9.
