medewerker
aan ons blad
Dr.MaxEuwe—
BRANDSTOF BESTELLEN - VAN ALTENA Bellen - 11716
Nog 34 personen worden vermist.
Groeiend ras.
Kroon-Behangels
Het
54e Jaargang No. 16359
Verschijnt dagelijks, KeKalve op Zon- èn Feestdagen
Woensdag 21 OctoKer 1936
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN: per week 0.25, per maand 1.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week ƒ0.05, p. maand ƒ0.22, p. 3 mnd. ƒ0.65, franco p. post f 0.72S4.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10132,12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230.
ADVERTENTIëN 15 regels f 1.75, elke regel meer f 0.35. Reclame»
ƒ0.60 per regeL Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en
aanbod 1—4 regels 0.60. elke regel meer ƒ0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange on
Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange
Alles indier
geschiktheid 600.-, Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Duim f
ongeschiktheid f 2000.-, Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400 Vei
het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare vc
250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger 50-, Arm- of Beenbreuk f 30.-,
lies Duim f 75.-. Verlies Wijsvinger 75.-. Verlies andere vinger f 30.-.
orwaarden.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN.
HAARLEM, 21 October.
De Vreemde Ramp.
Het vergaan van het s.s. „van der Wijck"
van de K. P. M. in de Indische wateren,
waarbij helaas vele slachtoffers te betreuren
zijn, maakt een zonderlingen indruk. Im
mers, volgens de verklaringen der geredden
zelf voer het schip op zeer kalme zee en was
er letterlijk niets dat onraad deed vermoeden.
Plotseling begon het slagzij te maken, zeer snel
werd dit „zware helling" en binnen één a twee
minuten sloeg het om, „kapseisde" het, zooals
de zeeman zegt.
Het schip was vijftien jaar oud en had
nooit kuren getoond of ongevallen gehad.
Het behoorde dus zeker niet- tot die „nood-
lots-schepen" waarover de romanciers van de
zeevaart menig boek geschreven hebben en
die de wonderlijkste grillen aan de meest on
verwachte tegenslagen paren. Het was en
kele maanden geleden nog „gereviseerd". Dit
klinkt meer als een auto- dan als een zee
mansterm en ik weet niet zeker of zij in den
laatsten zin gebruikt mag worden, maar in
elk geval is de bedoeling duidelijk. De gezag
voerder is een der oudsten van de K. P. M.,
dewelke maatschappij een uitstekenden naam
geniet en in een jaar of dertig, ondanks de
uitgebreidheid van haar vloot, geen ongeval
van ernstigen aard heeft beleefd. De gezag
voerder verklaart dat de oorzaak van de
ramp voor hem een volkomen raadsel is. Naar
zijn overtuiging was alles in perfecte orde. Hij
zegt zelfs met nadruk dat de lading goed ge
stouwd was en dat het daaraan dus ook niet
kon liggen. Alleen oppert hij vagelijk de mo
gelijkheid dat het schip misschien ergens wa
ter gemaakt heeft. Maar kennelijk is dit
slechts een losse veronderstelling, op niets
gebaseerd, anders zou hij niet zeggen: „de
oorzaak is voor mij een raadsel".
Natuurlijk zal deze mysterieuze ramp dooi
den Indischen Raad voor de Scheepvaart on
derzocht worden. Sinds 1928 bezit Indië een
eigen Raad voor de Scheepvaart. De proce
dure is, dat de Hoofdinspecteur voor de
Scheepvaart in Nederlandsch-Indië rappor
teert aan den Commandant van de Zeemacht,
die den Raad, uitnoodigt een onderzoek in te
stellen. Voorzitter van den Raad is een actief
dienend of oud-hoofdofficier of vlagofficier
van de vloot en tot de overige leden behooren
een rechtsgeleerde, de havenmeester van
Tandjong Priok en drie schippers ter koop
vaardij en van de marine, met een scheeps-
technicus als toegevoegd lid.
Blijkens de vaagheid der reeds afgelegde
verklaringen zal de Indische Raad voor de
Scheepvaart geen lichte taak hebben. Her
schijnt onzeker genoeg of hij erin slagen zal,
het raadsel op te lossen. Toch slaan schepen,
en zeker niet jarenlang beproefde schepen
met ervaren gezagvoerders en bemanning,
maar niet zoo mir nichts dir nichts in kalme
wateren om. Daar moet een deugdelijke, fei
telijke reden voor zijn. We gelooven niet meer,
in dezen tijd, aan zeemeerminnen met kwade
bedoelingen of aan wandaden van onbekende
zeemonsters.
Ongetwijfeld is het in het belang ook van
de K. P. M„ voor welke maatschappij deze
ramp natuurlijk een zware slag is ook al
direct in financiëelen zin, aangezien zij de
verzekering van het schip in eigen beheer
heeft dat de oorzaak volkomen opgehelderd
wordt. Kan deze vastgesteld worden, dan sluit
dat vanzelf in dat men nieuwe, verscherpte
instructies uitvaardigt die herhaling voorko-
men. Blijft de zaak zoo duister als zij nu is,
dan zal het effect langer doorwerken en het
nadeel grooter zijn,
R. P.
De uitwijzing der
Nederlanders ingetrokken.
Duitsche regeering wijzigt
haar standpunt.
Een voortgezette vriendschappe
lijke gedachtenwisseling tusschen het
Nederlandsche gezantschap te Berlijn
en het Duitsche Ministerie van Bui-
tenlandsclie Zaken heeft ertoe ge
leid, dat de Duitsche regeering de
harerzijds genomen maatregelen tot
uitwijzing van een viertal Nederlan
ders uit Duitschland heeft ingetrok- o
ken.
Door deze intrekking is de weg ge-
effend tot verder diplomatiek over
leg ten einde het gerezen conflict vol
ledig tot oplossing te brengen.
Ziedaar het belang'
rijke nieuws dat wij
onzen lezers vandaag
kunnen mededeelen.
Binnen enkele iveken
zullen onze lezers van de hand
schaken iederen Zaterdagavond
aantreffenl Het worden geen
tikelen, impressies, analyses,
van den ivereldkampioen
een bijdrage in ons blad
schaakrubrieken"maar ar-
persoonsbeschrijvingen, herinne'
ringen en beoordeelingen, die ook ver buiten de ivereld van de scha
kers, aandacht trekken.
Op 7 November maakt
Dr. Euwe met deze me'
dewerking een aanvang.
Wij zijn er van over'
tuigd dat allen die de
nobele schaaksport be>
oefenen of de prestaties
van den Nederlandschen
grootmeester met belang'
stelling volgen, iederen
Zaterdag van den ko
menden ivinter naar de
courant zullen uitzien
om het antivoord te zoe'
ken op hun vraag
„Waarover schrijft dr.
Euwe"?
(Adv. Ingez. Medj
De Van der Wijck
Ramp voltrok zich in twee minuten.
De directie van de Koninklijke Paketvaart Maatschappij te Batavia
deelt mede, dat het aantal slachtoffers dat Dinsdag bij de scheepsramp
van de „Van derWijck" om het leven is gekomen, zeer waarschijnlijk
34 bedraagt, n.l. veertien Europeanen en 20 Inlanders. Aan boord van
het verongelukte schip waren 39 Europeanen en 187 Inlanders, van wie
er resp. 25 en 167 in veiligheid zijn gebracht.
Omtrent de oorzaak van het ongeluk tast men nog volkomen in het
duister. Toen het schip van Soerabaya vertrok, was het uitstekend
geladen.
Oorzaak nog volkomen duister.
Aneta verneemt inzake de ramp met het
s. „Van der Wijck" nog het volgende:
Bij het vertrek uit Soerabaja had de „Van
der Wijck" 670 last lading aan boord, welke
lading verdeeld was over het geheele schip.
De directie van de Koninklijke Paketvaart
Maatschappij had Dinsdag te 15.00 een tele
foongesprek met den gezagvoerder, den heer
Akkerman, die te Soerabaya vertoefde. Deze
deelde hierbij nog de volgende bijzonderheden
mede:
Het schip was bij het vertrek uit
Soerabaya uitstekend geladen en vol
strekt niet rank. Veel zware lading
bevond zich in de onderruimen van
het schip, alle zoetwater- en ballast-
tanks waren vol. De lading heeft niet
gewerkt, en het weer was goed. Te
24.00 begaf de gezagvoerder zich ter
ruste. Hij had nauwelijks geslapen,
toen hij te 00.45 uur door den stuur
man van de wacht werd gewekt met
de mededeeling, dat het schip slag
zij maakte over stuurboord. De gezag
voerder stond onmiddellijk op en
constateerde, dat de slagzij toenam.
Hij wekte daarop den eersten stuur
man, wien hij opdracht gaf te gaan
kijken wat de oorzaak kon zijn van
het scheefliggen van het schip. Intus-
schen'ging het schip geleidelijk aan
scheever liggen.
Alle stuurlieden kwamen eigener beweging op
de brug zich melden teneinde om instructies
te vragen.
Daar toen geen tijd meer te verlie
zen was, gaf de gezagvoerder order
alle booten klaar te maken.
Hijzelf gaf op de stoomfluit het
signaal voor het verlaten van het
schip, waarbij de machine stopte.
Tusschen het tijdstip dat de gezag
voerder constateerde dat de slagzij
verontrustend werd en een oorzaak
van buiten moest hebben, en het
oogenblik, waarop het schip op zijn
zij ging liggen en zonk, zijn volgens
den gezagvoerder slechts 1 a 2 minu
ten verloopen.
DE 5CHEEPSRAMP„V.D W'JCK."
J AVA
TAUDJOEWG
De gezagvoerder is op den brug gebleven
toen het schip naar de diepte ging. De ge
zagvoerder kwam weder boven, om vervolgens
nogmaals onder te gaan en tenslotte ten
tweede male boven te komen, en wel in de
(De gemiddelde lengte der dienst
plichtigen in Nederland is sinds
70 jaar geleden met ruim 6l/z c.M.
toegenomen en ook in andere
landen blijkt, dat het menschelijk
ras in lengte en gewicht toe
neemt.)
't Is ongetwijfeld in tressant,
Dat overal, ook in ons land,
Sinds ruim een halve eeuw geleden;
Dooreengenomen, groot en klein.
De menschen een stuk langer zijn,
In het zoo graag gelaakte heden.
Wie had dat nou toch ooit gedacht
Van 't machtloos, mislijk nageslacht,
Dat men zoo gaarne pleegt te smaden.
Wanneer men 't vergelijkt in kracht,
Bij 't onvolprezen voorgeslacht.
Vermaard door zooveel sterke daden.
Ook ons gewicht neemt allengs toe,
Zegt men, al weet men dan niet, hoe
Zich 't een en ander laat verklaren;
Wij zijn dus ook van meer gewicht,
Al blijkt dat niet op 't eerst gezicht,
Dan onze overopa's waren.
Maar als men 't objectief beziet,
In centimeters zit het niet
En evenmin in kilogrammen:
Was opa nog zoo licht en klein,
Hoe zat het wel met opa's brein,
Voor wij onszelven op gaan kammen.
Wij zijn, als Ik het feit verklaar,
Zwaar op de hand en zorgenzwaar,
Want onze tijd is zooveel banger;
En wat betreft de lengtemaat,
Geloof ik dat het hierom gaat:
Onze gezichten zijn veel langer.
nabijheid van een reddingsboei, die hij wist
te grijpen.
Op het schip was men er in geslaagd slechts
één boot te strijken, alvorens het schip on
derging.
Een tweede boot, welke men buiten boord
wist te krijgen, moest op het moment dat het
schip zonk, doordat deze door een schoorsteen
van het schip werd getroffen, zijn omge
slagen-
De gezagvoerder kon geen oorzaak
voor het ongeluk aangeven, docli hij
sprak als zijn vermoeden uit, dat op
de een of andere wijze water in het
schip was gekomen.
De vierde stuurman, de heer J. P. Stada,
brak een been bij het verlaten van het schip
Aan de lijst van de geredden kan nog wor
den toegevoegd de hofmeester, de heer J. B.
Verhaar.
Voorts zijn nog gered de ladingklerk A.
Eman, en de proviand klerken W. Turang en
G. Kaunang.
Het stoffelijk overschot van mevrouw Wisse
is te Soerabaya aangebracht.
Naar de Tel. verneemt was de „Van der
Wijck" niet verzekerd, zoodat het verlies ge
heel ten laste van de rekening „assurantie
eigen risico" der reederij komt.
De belastingen.
Veel werk met vervolgingen.
In een tijd van crisis kost het altijd meer
moeite om betalingen binnen te krijgen als
in een meer normalen tijd. Dit ondervinden
de belastingambtenaren natuurlijk ook. Het
aantal verzoeken om ontheffingen en uitstel
van betalingen is legio. De brievenbus van
het kantoor aan het Klein Heiligland is te
klein geworden. Voor het loket waar die za
ken behandeld worden staat geregeld een
lange rij belanghebbenden. Als er redenen
zijn om aan de verzoeken te voldoen wordt
niet „neen'.' gezegd, maar het is natuurlijk
den plicht der ambtenaren om ook de be
langen van de schatkist (van gemeente, pro
vincie en rijk) voor oogen te houden, zoodat
men niet lichtvaardig daartoe overgaat.
Bovendien is aan de belastingkantoren
door den minister opdracht gegeven om te
ijveren voor een meer regelmatig binnen
komen van de aanslagen. Voorheen werd al
leen aangemaand en vervolgd als niet de
eerste en de laatste termijnen op tijd be
taald werden. Nu is er last gegeven om dit
ook te doen als de middelste "termijn niet op
tijd. wordt voldaan. Dit geeft aan de belas
tingkantoren zeer veel werk. ook al omdat
veel menschen tot heden daarmee geen re
kening houden. Als zij aan den eersten ter
mijn voldaan hebben denken zij van vervol
ging verschoond te blijven tot de laatste ter
mijn is aangebroken. Dat behoort nu even
wel tot het verleden. Wie zich de kosten van
de waarschuwing en dwangbevel wil bespa
ren moet dus aan dezen gewijzigden toestand
denken. Op dit oogenblik geven de vervol
gingen voor den tweeden termijn bijna even
veel werk aan de belastingambtenaren dan
den eerste en den derde te zamen.
Het woord is aan....
Condillac:
Door moeite te doen om
nauivkeurig te schrijven
verkrijgt men de gewoonte,
juist te denken.
Ons Kerkconcert.
Er zijn thans 1550 toegangsbewijzen voor
ons kerkconcert van Donderdagavond ge
kocht, een zeer respectabel aantal en wel een
bewijs, hoe groot de belangstelling voor deze
uitvoering is.
Tot Donderdag 5 uur n.m. blijven onze Tij
dingzaal Groote Houtstraat 93 en ons bij
kantoor Soendaplein 37 nog voor den verkoop
der plaatsbewijzen geopend.
Werkverruiming.
Bouw van 16 huizen in Haarlem-Noord.
De N.V. Bouw- en Exploitatie Maatschap
pij „Vondelkwartier", die reeds veel midden
standswoningen in Haarlem-Noord gebouwd
heeft, zal nu weer 16 goedkoope midden
standswoningen in de P. C. Hooftstraat gaan
bouwen, welk bouwwerk natuurlijk van be
lang is voor de werkverruiming in onze stad,
waar in het bijzonder veel bouwvakarbeiders
werkloos zijn.
Met de uitvoering van het werk zal na de
eerstvolgende vergadering van den Haar-
lemschen raad begonnen worden.
Nog een slachtoffer van de
methylalcohol?
Dezer dagen zijn te Spekholzerheide nog
drie personen plotseling overleden en de be
volking vraagt zich af. of de methylalcohol
vergiftiging nog meer slachtoffers eischt.
Medisch onderzoek heeft echter uitgewezen,
dat misschien in één van de drie gevallen
methylalcohol de oorzaak kan zijn van den
onverwachten dood, doch zekerheid heeft
men niet. Bij de twee andere gevallen is ze
ker geen sprake van vergiftiging.
OOK UW BEHANGER LEVERT U
Alléén: Groote Houtstraat 179 Telef. 14269.
(Adv. Ingez. Med.)
MINIMUMPRIJZEN VAN BLOEMBOLLEN.
Op uitnoodiglng van het bestuur der Sier
teeltcentrale is vandaag een besoreking be
houden tusschen de vertegenwoordiger! dei
sierteeltcentrale en de vereenigingen op het
eebied der bloembollencultuur.
Deze bespreking, die betreft de minimum
prijzen in verband met de waardeverminde
ring van den gulden, heeft een zuivgr in-
formatorlsch karakter,
De burgeroorlog in Spanje. Britsche regee
ring dringt aan op uitwisseling van gij
zelaars.
pag. 4
Het voorloopige resultaat der verkiezingen
in Noorwegen.
pag. 4
De „Okeanis" is naar de Waalhaven gesleept.
pag. 3
De Tweede Kamer keurt concessie-verlecning
aan de Mijnbouw Maatschappij Ned. N. Gui
nea goed.
pag. 3
Te Soest is heden een monument voor wijlen
de Koningin-Moeder onthuld.
pag. 3
België wil een Nederlandsche leening terug
betalen.
pag. 3
Zeer vermoedelijk zijn bij de ramp van de
„Van der Wijck" 34 menschen om het le
ven gekomen.
pag. 1
Geredden van de „Van der Wijck" doen hun
relaas.
pag. 2
De uitwijzing der vier Nederlanders uit
Duitschland is ingetrokken.
pag. 1
Belastingverhooging te Bloemendaal in zicht?
pag. 10
In dc woonschepenhaven in den Waarder-
polder is hedenmorgen een vrouw ver
dronken.
pag. 11
ARTIKELEN ENZ.
R. P.: De vreemde ramp.
pag. 1
Mr. E. Elias: Zoo drinken wij thee.
pag. 10
Van onzen Londenschen correspondent: Lon
den wcnscht verduidelijking van het Engel-
sche standpunt.
pag. 4
Van onzen correspondent te Genève: Zwitser
land en België's zelfstandighcidspolitick.
pag, 10
J. II. de Bois: Haarlem's Kunstbezit.
pag. 3
B. Schuil over Amor op dwaalwegen.
pag. 9
H. D. Vertelling. S. O. S.! Ik sta buiten.
pag. 6
Damrubriek,
pag. 9
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op pag. 7,
