Bij-geloof.
Hei JkkutQti{ltsU
54e Jaargang No. 16361
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Vrijdag 23 October 1936
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. VV. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM,
ABONNEMENTEN: per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden
3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand 0.22. p. 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.12V,
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENB DRUKKERIJ N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaame 12
Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10132,12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ADVERTENTlèN 15 regels 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en
aanbod 1—4 regels 0.60. elke regel meer 0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid 600.-, Overlijden 600.-. Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-. Duim ƒ250.-, Wijsvinger 150.-, Elke andere vinger 50.-, Arm-of Beenbreuk 30.-,
idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400-, Verlies Duim ƒ75.-. Verlies Wijsvinger ƒ75.-. Verlies andere vinger ƒ30.-.
Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZESTIEN BLADZIJDEN.
HAARLEM, 23 October.
Haagsche Zuinigheid.
In den loop der jaren is meermalen gecon
stateerd, ook in dit blad, dat de traditioneele
verhoudingen tusschen de colleges van Bur
gemeester en Wethouders en de gemeentera
den zich wel heel sterk gewijzigd hadden op
het financiëele chapiter. Was oorspronkelijk
de toestand, ongetwijfeld ook volgens de be
doeling van de gemeentewet, dat de Raad het
College, speciaal den wethouder voor de Fi
nanciën, op de vingers keek om te zorgen dat
hij niet teveel uitgaf een Financiëele Com
missie werkte daar extra aan later werd
het anders. Vooral in den tijd van de hoog
conjunctuur was de situatie dusdanig gewor
den, dat schier alle wethouders van Financiën
voortdurend bij de schatkist op wacht stonden
om deze te beveiligen tegen al te royale be
vliegingen van den Raad. Vaak lukte dat niet,
en de Waakhond-bij-de-Schatkist blafte het
eene waarschuwings-gebas na het andere.
Maar ziet, de tijden kenteren telkens weer.
Na die schoone dagen van Aranjuez, later pas
als zoodanig erkend en met het woord hoog
conjunctuur betiteld, is noodgedwongen een
evolutie gaan werken, die het thans al zoover
gebracht heeft, dat in het Voorloopig Verslag
over de Haagsche gemeentebegrooting „vele
leden" het gansche college van B. en W. een
te groot financieel optimisme verwijten. Die
vele leden meenen, dat weloverwogen maat
regelen noodzakelijk zijn omdat Den Haag,
dat later den crisis-toestand begon te voelen
dan andere gemeenten, ook later het herstel
zal ondervinden. Het plan een nieuw vliegveld,
gezamenlijk met Rotterdam, aan te leggen,
willen zij maar liever heelemaal opgeven.
Er is bepaald aanleiding tot bezorgdheid over
de naaste financiëele toekomst van Den Haag.
Ik kan me zoo voorstellen hoe verbaasd vele
wethouders en ex-wethouders van Financiën,
die in de jaren 1925—1932 of daaromtrent hun
v.oortdurenden stijd tot beveiliging van hun
rekening hebben moeten voeren, bij het lezen
van dit bericht zullen zijn. Sommigen zullen
zich de oogen hebben uitgewreven in twijfel
of zij wel goed lazen.
Niet alleen aan hun tegenwoordigen Haag-
ischen lotgenoot, maar ook aan zijn mede-
wethouders en aan den burgemeester wordt
door den gemeenteraad te groote royaliteit
verweten! „Had ik dezen tijd nog maar eens
mogen meemaken", zal menig oud strijdros,
dat zich moe voelt alleen bij de herinnering
aan zijn vroegere bezuinigings-redevoerin-
gen in den Raad en in de commissie voor de
Financiën, ongetwijfeld denken. Maar oud
en wijs als hij is zal hij er wellicht dadelijk
de overweging bij voegen:
„Dit verwijt is ook niet al te plezierigje
zit er om gecritiseerd te wordenwanneer
zal ooit de balans net in evenwicht hangen
en de wethouder voor de Financiën niet te
zuinig en evenmin te royaal naar den smaak
van „vele leden" zijn.
Toch is het Haagsche geval wel belangwek
kend. Het geeft den toestand aan, zooals die
oorspronkelijk in de wet bedoeld en vroeger ook
toegepast is. Ook in financieelen zin staat aan
het hoofd der gemeente de Raad, niet de wet
houder, met de taak dezen zelf-gekozen uit
voerenden functionaris op zijn vingers te kij
ken en hem zeker niet in zijn werk te bemoei
lijken door meer uit te geven dan de stads-
bruin trekken kan.
Nog een woord van de vele leden in den
Haagschen Raad, dat uit aller hart gegrepen
moet zijn: „Er dient.allereerst te worden ge
zocht naar een weg om belastingverhooging te
ontgaan"
R. P.
GOERING BENOEMT KRUPP TOT
MEDEWERKER.
PARIJS, 23 October (Reuter-A.NP.) In het
blad ..Oeuvre" meldt mevrouw Tabouis, Goe-
ring heeft gisteravond Krupp aangewezen
hem bij te staan in het bekende economi
sche vierjarenplan. In werkelijkheid is het
Krupp, die door den kleinen landen hun ge-
heele bewapeningen te leveren met Schacht
de groote overwinning in de Balkanlanden
heeft behaald, waarvan thans de financieele
en economische accoorden en de wapenleve
ringen aan Ankara een voornaam deel zul
len uitmaken, in afwachting er van, dat deze
propaganda resulteert in een werkelijke om
wenteling in de Centrale en Balkan-politiek
ten gunst van Duitschland.
ILLEGAAL BUIKSPREKER VEROORDEELD
WARSCHAU. 23 October (A.N.P.) Het ge
recht te Poznan heeft een niet alledaagsch
geval van illegale communistische propagan
da te behandelen gehad. De beklaagde was
een buikspreker die de kermissen en jaar
markten in Polen afreisde en daar het pu
bliek met zijn .sprekende poppen" bezig
hield. Zoolang er politie in de nabijheid was
viel er op zijn vertooningen niets aan te
merken. Nauwelijks echter was het terrein
vrij of ode artist deed illegale propaganda
voor het communisme hoor en. Tenslotte is
de man tegen de lamp geloopen. Het gerecht
heeft hem veroordeeld tot 8 maanden ge
vangenisstraf.
(Imkers berichten, dat de bijen
hun korven reeds met was afslui
ten, hetgeen zou wijzen op een
vroegen en strengen winter.)
De menschen hebben sinds de vroegste
tijden,
Het weervoorspellen naarstig bestudeerd,
En zij die daaraan thans hun leven wijden,
Zijn ongetwijfeld hierin zeer geleerd.
Hun wetenschap berust op vele boeken,
Die door de eeuwen heen geschreven zijn
Zij kunnen in de statistieken zoeken
En putten uit hun scherp geoefend brein.
Maar als men zoo'n geleerde nu gaat vragen,
Wordt deze winter streng hoe zit dat nou?
Is vast het antwoord: ik zal me niet wagen
Aan een voorspelling over dooi of kou.
Dat vraagstuk hangt aan al te veel factoren.
Die 'k op 't moment nog niet kan overzien,
Ik durf het niet te zeggen van tevoren.
Het kan wel zijn, maar ook weer niet
misschien,
Dat zegt de mensch, die superieur mag
heeten
In denkvermogen boven 't slimste dier,
Hoe kan één wezen het nu beter weten,
Al is 't een bij, want daarom gaat het hier.
't Is een genot, die diertjes te aanschouwen,
Als men ze nijver werkend bezig ziet.
Maar moet men vast op hun instinct
vertrouwen?
Hun „bijgeloof" aanvaard ik zoo maar niet.
Wil onze bijenstand voorzichtig wezen.
Voor het geval de koude hem verrast,
Steeds is voorkomen beter dan genezen.
Het is dus wijs, dat hij vroegtijdig wast.
Maar verder zullen wij maar kalmpjes
wachten,
Wat ervan komt en blijven daarbij vrij
Van elke soort bijziende bijgedachten,
Al is de bij nog zoo in alles bij.
P. GASUS.
Verduistering op het post
kantoor te Beverwijk.
Ambtenaar gearresteerd.
BEVERWIJK Vrijdag.
Gedurende geruimen tijd bestond bij de
directie van het post- en telegraafkantoor
alhier het vermoeden, dat een van de ambte
naren zich aan verduistering zou schuldig-
maken.
Bij de verscherpte controle, die
werd ingesteld, bleek dit vermoeden
wel zeer gerechtvaardigd te zijn. Een
ambtenaar had over een tijdvak van
eenige maanden een bedrag van on
geveer f 1000 verduisterd.
Toen de vermoedens zekerheid waren ge
worden, werd de politie in de zaak gemoeid,
die tot arrestatie van den betrokkene over
ging. De man, die nog slechts enkele dienst
jaren bij de P.T.T. had, werd gearresteerd
en aan een verhoor onderworpen. Hij heeft
een volledige bekentenis afgelegd en is daar
na naar het Huis van Bewaring te Haarlem
overgebracht.
Prins Bernhard naar
's-Hertogenbosch.
Naar wij vernemen heeft prins Bernhard
den wensch te kennen gegeven een bezoek te
brengen aan het escadron pantserwagens in
Den Bosch, gelegen in de Isabella-kazerne al-
daar.
Het bezoek zal plaats hebben op Donderdag
29 October a.s.
De ramp van de „Van der
Wijck".
49 vermisten.
Rapport de volgende week gereed.
BATAVIA, 23 Oct. (Aneta) De Koninklijke
Paketvaart-Mij. deelde hedenmiddag mede,
dat volgens een uit Soerabaja ontvangen lijst
het totaal aantal vermisten van de ramp met
de „Van der Wijck" 49 bedraagt en wel: 8
Europeesche passagiers, 3 Europeesche kinde
ren, de marconist. 15 leden van de inheemsche
bemanning, 19 inheemsche dekpassagiers en
3 koelies, afkomstig uit Makassar. Behalve de
ze 49 vermisten zijn in totaal 4 slachtoffers
overleden, n.l. de twee Europeesche dames
Wisse en Brandes en twee inlanders.
Omtrent het technisch onderzoek naar de
ramp van de „Van der Wijck", hetwelk is in
gesteld door den havenmeester, valt te mel
den, dat verwacht wordt dat het rapport in de
eerste helft van de volgende week gereed zal
zijn voor verzending naar het hoofdkantoor
van den dienst voor de scheepvaart.
Deelneming van H. M. de Koningin
BUITENZORG, 23 Oct. (Aneta). Ingevol
ge van een door den minister van koloniën
overgebrachte opdracht van H.M. de Koningin
verzocht de gouverneur-generaal aan de di
rectie van de K. P. M„ de gouverneurs van
Oost- en West-Java en den consul-generaal
te Singapore Harer Majesteits deelneming te
doen blijken aan de nabestaanden van de om
gekomenen bij ramp van de „Van der
Wijck".
Mijdrechtsche millioenen
zweven nog.
Zaak voor onbepaalden tijd
geschorst.
Onderzoek naar verdachtes geestvermogens
gelast.
De behandeling van de bekende
Mijdrechtsche millioenenzaak voor
het Amsterdamsche Gerechtshof is
gisteren geschorst, doordat een on
derzoek naar de geestvermogens van
verdachte is gelast.
Aan het zeer uitvoerige getuigenverhoor,
dat aan deze beslissing vooraf ging, ontleenen
we nog het volgende:
Een gedetineerde, die geruimen tijd geleden
met verd. gedetineerd was in het huis van
bewaring te Amsterdam vertelde, dat verd.
hem verteld had dat hij prachtig de hand-
teekening van mevr. van W. kon namaken.
Hij had een staaltje van zijn kunde gegeven
en er bij gezegd: ..Daar zit m'n toekomst in.
ik wil die erfenis van mevr. van W. inpikken".
Verdachte noemde het heele verhaal gelo
gen. Wel .hebben zij samen 14 dagen in de zie
kenzaal doorgebracht, doch verd. ontkent ook
maar iets over zijn particuliere leven te heb
ben meegedeeld.
Mr. ten Bokkel betreurde het, dat deze ge
tuige, die in Haarlem zeer slecht bekend staat
en herhaaldelijk is veroordeeld, in deze zaak
wordt verhoord.
Een commies bij de registratie vertelde, dat
verd. in gezelschap van nog een man in 1920
op zijn kantoor was geweest.
De contracten waren niet in orde geweest
en ze waren weggegaan. Het was getuige op
gevallen, dat in het arbeidscontract zoo'n
hoog salaris aan verd. was toegekend. Ook was
hij zenuwachtig geweest. Getuige wist niet.
wie de tweede man was.
Verd. ontkende, dat hij in gezelschap van
iemand anders op het registratiekantoor was
geweest.
Een college bevestigde de verklaringen van
den commies. Hij had den indruk gekregen,
dat verd. in gezelschap was van een advocaat
althans van een intellectueel.
Een vroegere pachter van mevr. van W. ver
klaarde op zekeren dag in 1933 nadat hij
van tevoren een gesprek met mr. Venhuizen
had gehad door mr. V. op diens kantoor
ontboden te zijn. De advocaat had hem ge
vraagd verklaringen af te leggen over uitin
gen van mevr. van W. Getuige had er niet
veel zin in, omdat hij vreesde ongenoegen te
krijgen. Hij liet zich echter bepraten om voor
notaris Wildschut verklaringen af te leggen,
waarna een acte werd opgemaakt. Aan ge
tuige was gezegd, dat slechts de procureur-
generaal van den inhoud kennis zou nemen.
Hij verklaarde in die acte o.a. dat mevrouw
van W. hem gezegd had, dat later, na haar
dood, verd. B. haar bezittingen zou erven.
Voorts had hij verklaard, dat mevr. van W.
niet veel van notaris v. d. Heiden moest heb
ben.
Ter zitting geeft deze pachter een heel an
dere lezing van het geval. Mevrouw van W.
had wel over verd. B. als erfgenaam gesproken,
maar dat was duidelijk een grapje.
Een Haarlemsch advocaat verklaarde van
een familielid van mevr. van W. te hebben
vernomen, dat de familie vreesde, dat de er
fenis deels naar de diaconie, deels naar
„een verren neef" (verd. B.) zou gaan.
De candidaat van notaris Wildschut, die
bij de totstandkoming van de verklaring van
den pachter aanwezig is geweest, legde daar
over verklaringen af. De" notaris stelde de
vragen.
President: Dat kan niet. De notaris wist
toch niet waar het om ging, dat wist mr.
Venhuizen.
Getuige: Er was eerst een ..voorbereidend"
verhoor van den pachter waarbij de notaris
nog niet aanwezig was. Ik heb toen die ver
klaring opgeteekend.
Mr. Ten Bokkel: „Heeft de pachter niet uit
eigen beweging verklaard?
Pres.: Er zullen wel vragen zijn gesteld.
De pachter bevestigde dit: mr. Venhuizen
heeft de vragen gesteld.
De cand. notaris zegt. dat de verklaringen
door den pachter zelfstandig zijn afgelegd.
Onderzoek geest
vermogens.
De president stelde voor het verhoor hier
te schorsen, doch de procureur-generaal Dr.
D. Reilingh, verzocht een onderzoek naar de
geestvermogens van verd. te doen instellen.
Ook verzocht het O.M. een bevel tot ge
vangenneming tegen verd. voor deze zaak.
Het Hof ging in raadkamer, na heropening
deelde de president mede. dat het Hof ter
men vond, om een onderzoek naar de geest
vermogens van verd. te doen instellen.
Het onderzoek werd voor onbepaalden tijd
geschorst en de stukken werden in handen
van den rechter-commissaris gesteld.
Voorts gelastte het Hof de gevangenne
ming van verd. met het oog op mogelijke sa
menspraak met getuigen.
Waarschuwing der Spaansche
opstandelingen.
Russische schepen met torpedcering
bedreigd.
PARIJS, 22 October. De opstandelingen
hebben, volgens een bericht van de Liberté"
uit Salamanca. één van hun kruisers aan
gewezen om elk Sovjet-Russisch schip, dat
zich in de Spaansche wateren bevindt, aan te
houden en op wapenen en munitie te door
zoeken. Indien zulk een schip oorlogstuig aan
boord blijkt te hebben, moet het in den grond
worden geboord. Deze order zal ter kennis van
de mogendheden worden gebracht.
De aanleiding van deze instructie is het
vermoeden, dat een Sovjet-Russisch schip te
Santander getracht heeft wapenen en munitie
voor de regeeringstroepen aan land te zetten.
Italië antwoordt de
non-interventiecommissie.
Beschuldigingen afgewezen.
LONDEN. 22 October (Reuter-AN.P.) Het
Italiaansche antwoord op de nota van de non-
interventiecommissie. dat hedenavond over
handigd is, is in groote trekken gelijk aan het
antwoord van Duitschland. Het verwerpt alle
beweringen, die door den Spaansehen minister
van buitenlandsche zaken, Del Vayo, tegen
Italië zijn ingebracht.
Italië zal nog een andere nota overhandigen,
inhoudende klachten omtrent schendingen
van de non-interventieovereenkomst door de
Sovjet-Unie.
Geschenk der Nederlandsche
schooljeugd bij het vorstelijk
huwelijk.
Comitc gevormd.
Thans is definitief gevormd het comité uit
de vertegenwoordigers van het onderwijs en
de Nederlandsche schooljeugd dat zich ten
doel stelt geld in te zamelen voor een ge
schenk aan Prinses Juliana en Prins Bern
hard bij de gelegenheid van hun huwelijk.
Het dagelijksch bestuur wordt gevormd door
de heeren: Dr. Joh. H. van Burkom. voor
zitter. A. P. Jungcurt, secretaris. Dr. W. van
der Wijk. penningmeester enJoh. H. M.
Derksen. vertegenwoordiger van het Katho
lieke Onderwijzers. Verbond.
Het comité heeft zich in verbinding ge
steld met den voorzitter van het nationale
comité, Mr L. J. A. Trip en hem de plannen
medegedeeld, waarbij het zich de volle sym
pathie van Mr. Trip mocht verzekeren.
Binnen enkele dagen zal een oproep aan
de scholen worden gezonden, vergezeld van
een lijst van autoriteiten, voorzitters van
organisaties, enz., die hun instemming met
het plan betuigen.
Op deze wijze hoopt het comité ongeveer
1 1/2 millioen leerlingen van lagere, middel
bare. voorbereidend hoogere en nijverheids
scholen te bereiken en hun medewerking te
verkrijgen
MADRID BEREIDT ZICH VOOR TER VERDEDIGING. Leden der Volks
militie aan Eet werk bij het opwerpen van barricaden.
Het woord is aan....
Otto Weiss,
Om bondig te schrijven
moet men over veel woorden
beschikketi.
Weer straatroof in Haarlem.
Donderdagavond te 10.10 uur liep in de
Aelbertsbergstraat een dame, die een hand-
tasch onder haar arm droeg. Een ongeveer
22-jarige wielrijder, die in gezelschap was
van een jongen van denzelfden leeftijd, ont
rukte haar plotseling de tasch, waarop ze zich
ijlings in de richting van den Kleverparkweg
verwijderden. De dame gilde hard om hulp,
maar er was niemand in de omgeving. Wel
werd het gehoord door eenige menschen, die
op een flinken afstand stonden en die ook
de twee wielrijders zagen wegrijden. Zij
schonken er echter geen aandacht aan, om
dat ze het gegil niet begrepen. In de tasch zat
een bedrag van f 74.50, de huissleutel en enkele
brieven.
Een politieagent verschafte zich toegang
door een raam van haar woning, om haar in
de gelegenheid te stellen in huis te komen.
De politie stelt een uitgebreid onderzoek in.
ZILVEREN JUBILEUM MGR. MöLLMANN.
Zooals gemeld viert de oud-Vicaris-Gene
raal van het Bisdom Haarlem, mgr. M. P. J.
Möllmann 28 October a.s. zijn zilveren feest
als Kanunnik van het Kathedraal Kapittel
van Haarlem.
Dien dag zal de jubilaris om 10 uur in de
Kathedrale Kerk een Pontificale H. Mis op
dragen. Na die Mis is er voor de priesters, die
de plechtigheid bijwonen, gelegenheid, den
jubilaris te feliciteeren in de plebanie. Vervol
gens zal op dien dag voor geestelijken en
leeken nog receptie gehouden worden ten
huize van den jubilaris, Zijlweg 170 van half 2
tot half 4
AANBESTEDING.
Hedenmorgen werd door den Rijkswater
staat alhier aanbesteed: het afsluiten van de
drie maalgangen van het voormalige stoom-
gebouw te Schellingwoude en het uitvoeren
van daarmee verband houdende werken.
Het laagst werd ingeschreven door J. de
Boer te Bussum voor 4220.
BOTSING TUSSCHEN BAKFIETS EN
WIELRIJDER.
Heden, Vrijdagmorgen, had op den hoek
van de Gasthuisvest en het Kleine Heiligland
een aanrijding plaats tusschen een bakfiets
en een wielrijder. De wielrijder viel en werd
met een gebroken been naar het St. Elisa
beths Gasthuis vervoerd.
BETERE ZIJN ER NIET DAN
BRILLEN VAN KEIP
GROOTE HOUTS T RAAT NAAST LUXOR
(Adv. Ingez. Med.)
De Belgische minister-president Van Zee
land motiveert 't verbod van den opmarsch
der Rexisten.
pag. 4
Ciano's besprekingen te Berlijn.
Dag. 4
Bij een ontploffing in een steengroeve in
Noord-Frankrijk werden 21 personen ge
dood.
pag. 4
De behandeling van de Mijdrechtsche millioe
nenzaak is voor onbepaalden tijd geschorst
pag. 1
Het aantal vermisten bij dc ramp van de
„Van der Wijck" bedraagt 49.
pag. 1
Te Haarlem is weer straatroof gepleegd.
pag. 1
De Tweede Kamer heeft het pachtvraagstuk
in behandeling genomen.
pag. 3
Dc Prinses zou als huwelijksgeschenk een
jacht willen aanvaarden.
pag. 3
Slagers wenschen afschaffing der crisishef
fingen.
pag. 3
ARTIKELEN ENZ.
R. P.: Haagsche zuinigheid.
pag. 1
Van onzen Londensclien correspondent: Meer
belangstelling voor de wintersport in En
geland.
pag 4
J. B. ^chuil: Het feest der Huisvrouwen.
Dag 15
Het Kerkconcert van Haarlem's Dagblad.
pag. 15
H. D. Vertelling: Ijverzucht.
Sport in 't Kort
Voof de Jeugd.
pag. 9 en 10
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op pag. 13.
pag 6
pag. 8
