Ernstige ontploffing op een schip
Wereldspierkracht.
verbouwings-opruiming
Iets uaodty i'Mc de Bafy
lat. van It/ee4
Het wrak bij Castricum.
Het Betanpijltste
54e Jaargang No. 16368
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Zaterdag 31 October 1936
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: i\ IV. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
CJ1TGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN: per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand f 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.72J4.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij10132, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230.
ADVERTENTIëN 15 regels 1.75, elke regel meer 0.35. Reclame*
0.60 per regeL Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en
aanbod 14 regels 0.60. elke regel meer ƒ0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange on
Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange
Alles indier
geschiktheid f 600.-, Overlijden 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog 1400.-, Duim
ongeschiktheid f 2000.-, Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400 Vei
het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare vc
250.-, Wijsvinger 150.-, Elke andere vinger 50.-, Arm- of Beenbreuk f 30.-,
lies Duim f 75.-. Verlies Wijsvinger 75.-. Verlies andere vinger f 30.-.
orwaarden.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWINTIG BLADZIJDEN.
Schenking van den heer
Springer.
Aan de Landbouwhoogeschool te Wageningen,
Leonard A. Springer.
De heer L. A. Springer, tuinarchitect te
Haarlem, heeft, ten behoeve van het onder
wijs aan de landbouwhoogeschool te Wage-
ningen, zijn in den loop der jaren bijeenge
bracht, belangrijk en uitgebreid dendrolo-
gisch herbarium aan het rijk ten geschenke
aangeboden.
Voor deze zeer gewaardeerde schenking is
den heer Springer de bijzondere dank der re
geering betuigd.
De parkarchitect Leonard A. Springer werd
den 24en Januari 1855 te Amsterdam geboren
In 1871, nadat hij het Instituut van H. G.
Roodhuizen te Amsterdam afgeloopen had,
kwam hij op de Tuinbouwschool „Linnaeus''
te Watergraafsmeer.
Daarna moest hij zich in de praktijk en
door zelfstudie verder bekwamen, waarvoor
hij o.a. eenigen tijd te Parijs doorbracht.
In 1891 vestigde hij zich te Haarlem, waar
hij sindsdien gewoond heeft, welk verblijf in
onze stad alleen afgebroken werd van 1897
1900 door zijn leeraarschap aan de toen
malige Hoogere Tuinbouwschool te Wage-
ningen.
In 1900 werd hij adviseur van den Hout en
de Plantsoenen der gemeente Haarlem en hij
behield deze functie tot hij den 65-jarigen
leeftijd had bereikt. Onder burgemeester Jhr.
Mr. J. W. G. Boreel van Hogelanden heeft de
heer Springer Den Hout en de plantsoenen
onder zeer veel tegenstand gereorganiseerd
en in den tegenwoordigen toestand gebracht.
Bovendien heeft hij door het geheele land
tal van particuliere buitenplaatsen en open
bare parken aangelegd of herzien.
Als tuin- en parkarchitect heeft hij zich
van het begin af steeds geplaatst op het
standpunt van een volkomen onafhankelijk
architect, die geenerlei voordeelen genoot uit
voor den aanleg benoodigde leveranties.
De dendrologische nomenclatuur en de ge
schiedenis der tuinkunst hebben zijn bijzon
dere belangstelling, waarvan hij in tallooze
tijdschriftenartikelen deed en nog doet blij
ken. Op deze gebieden bracht hij uitgebreide
verzamelingen bijeen.
Tanks der Spaansche regee-
ringstroepen in den strijd.
Opstandelingen zouden bij Sesena een
duizendtal manschappen verloren hebben.
(Zie ook pag 4).
MADRID, 31 October (Reuter-AH.P.) In
de actie van de regeeringstroepen bij Sesena
hebben gisteren de nieuwe tanks een groote
rol gespeeld. Hun kanonnen en mitrailleurs
dooden of wondden een duizendtal opstande-
linge.n.
Volgens een ooggetuige drongen de tanks
Sesena binnen en vernielden hier een bat
terij artillerie van de opstandelingen, ver
volgens vertrokken de tanks naar Esquivias
waar eveneens vijf stukken geschut werden
vernield, daarna werden twee escadrons ca-
calerie der Morokkanen gedecimeerd, waarna
de oorlogsmachines naar Sesena terugkeer
den en de barakken van de opstandelingen
vernielden, steeds dood en verderf zaaiend.
De berichten uit Oviedo en Huesca ver
oorzaken een optimisme in de hoofdstad, niet
tegenstaande de bombardementen van de
luchtmacht der opstandelingen.
De regeerings-luchtmacht heeft wederom
het vliegveld van Sevilla gebombardeerd. Vier
hangars en het verblijf der officieren ge
raakten in brand. Uit Bilbao wordt gemeld
dat de luchtmacht van de regeering de stel
lingen van de opstandelingen bij Elgeta heeft
gebombardeerd.
(De Haagsche Post vraagt mij en
anderen: Wist u dat de totale
activiteit van de menschelijke
spierkracht over de geheele wereld
per jaar ongeveer overeenkomt
met 110 duizend millioen paarde-
kracht?)
Ik wist het niet, hoe zou ik het ook weten,
Zelfs heb 'k er niet het flauwste denkbeeld van,
Hoe zoo'n massale spierkracht wordt gemeten,
Maar 'k heb respect voor hem, die zooiets kan.
Zou het de Haagsche Post persoonlijk wezen,
Die deze knappe krachtproef heeft gedaan,
Of heeft zij het weer ergens zelf gelezen?
Enfin, daar komt het niet zoozeer op aan.
Ik wou er liever eens speciaal op wijzen,
(In onzen tijd van twijfel heeft dat nut)
Hoezeer wij 't menschdom vaak hooren
misprijzen,
Het heeft toch, zou ik zeggen, nog wel fut.
Geest-, wils- en zielskracht vallen hier nog
buiten,
Het gaat om spieren, louter dus physiek,
Als men de kracht van 't woord niet uit zou
sluiten,
Dan kreeg men nog veel hooger statistiek.
En dit is ook een prettige gedachte,
Elk draagt hierin naar eigen kracht wat bij,
U hebt uw aandeel in dien berg van krachten,
En er is ook een pieseltje van mij.
Ik wil mij daarbij maar niet af gaan vragen,
Of onze kracht naar waarde is geschat,
Wat mij betreft is, na mijn jonge dagen,
Mijn spierkracht, zacht gezegd, niet meer
je dat.
Maar één ding zal men stellig niet weer
spreken,
Werd al die kracht ten goede aangewend
Waaraan helaas nogal wat blijft ontbreken)
Dan was des levens schoonheid permanent.
Helaas, wij moeten wel met spiit ervaren,
Dat niemand nog dit ideaal verwacht,
Bij al die kracht behoort weer telken jare
Een groot teveel aan louter dommekracht.
P. GASUS
Dames,
Denkt U vooral om onze
Spotprijzen. Spotprijzen.
Stoffenmagazijn „Favoriet"
Barteljorisstraat 27
(Adv. Ingez. Med.)
Ernstig jachtongeluk te
Heemstede.
Op het landgoed Meerenberg.
Op de buitenplaats Meerenberg te
Heemstede zou een jachtpartij gehou
den worden. Terwijl de jagers en drij
vers bezig waren zich gereed te ma
ken voor de jacht, ging plotseling bij
het laden van één der geweren een
schot af, waardoor een der jagers, de
36-jarige H. M., uit Soestdijk, in de
zij getroffen werd.
Het slachtoffer werd op last van dr.
J. Laeijendecker in zorgwekkenden
toestand naar de Maria stichting in
Haarlem vervoerd.
Nader vernemen wij nog, dat
de toestand van het slachtoffer hoogst
zorgwekkend is.
Brandstoftoeslag gaat
1 November in.
Uitbetaling op 7 November.
Door den Dienst van Maatschappelijk Hulp
betoon en den Dienst der Werkloosheidsbe
strijding is thans medegedeeld dat overeen
komstig een van den Minister van Sociale Za
ken ontvangen circulaire, te beginnen met de
week van 1 tot 7 November a-s. en eindigende
3 April 1937, aan gehuwde en ongehuwde kost
winners, alsmede aan hen die den steun voor
alleenwonenden ontvangen, een toeslag op den
steun, voor het aanschaffen van brandstoffen
kan worden verstrekt.
Kostgangers, kamerhuurders en zij, die tij
dens werkloosheid zijn gehuwd en thans nog
den kostgangerssteun ontvangen, komen voor
dezen toeslag niet in aanmerking.
De toeslag bedraagt ten hoogste f 1 per
week.
Voor de toekenning komen in aanmerking
de werkloozen, die op 31 October 1936 twee
maanden onafgebroken gesteund worden. Aan
deze categorie van gesteunden wordt de toe
slag op Zaterdag 7 November a.s. uitbetaald.
Voorts kunnen zij, die op 31 October nog geen
twee maanden onafgebroken gesteund worden
en voor brandstoffen toeslag in aanmerking
wensclien te komen, daartoe een aanvrage
indienen. Wanneer deze aanvragen uiterlijk
Woensdag 4 November a.s. behoorlijk ingevuld
en onderteekend bij de Diensten worden inge
zonden, zullen de toeslagen, voorzoo ver deze
worden toegewezen, nog dezelfde week worden
uitgekeerd.
Ten einde onnoodige administratie te voor
komen wordt er de aandacht op gevestigd dat
degeenen die twee maanden onafgebroken in
steun zijn, geen aanvraag behoeven in te die
nen. daar deze, als zij overigens aan de ge
stelde eischen voldoen, automatisch voor den
in aanmerking komen.
Tevens brand uitgebroken.
Groot aantal slachtoffers?
Heel Schiedam door den knal
opgesch rikt.
Hedenmorgen omstreeks tien mi
nuten voor tien heeft op het Griek-
sche stoomschip „Petrarkis Nomi-
kos", dat voor het vierjaarlijksch
survey bij de werf Feijenoord lag,
een zeer ernstige ontploffing plaats
gehad. De ontploffing had plaats in
het ketelruïm.
Onmiddellijk na de ontploffing brak
aan boord van het schip brand uit.
De brandweer van Schiedam en van
Rotterdam rukten direct na het eer
ste alarm met groot materiaal uit.
Ook de drijvende stoomschuit van de
Rotterdamsche brandweer werd on
middellijk naar de werf van Wilton-
Feijenoord gedirigeerd.
Intusschen werden ook de genees
kundige diensten van de gemeenten
Schiedam en Rotterdam gealarmeerd
en werd veel materiaal naar de werf
gezonden.
Van den Rotterdamschen genees
kundigen dienst zijn vier wagens
naar Schiedam gegaan.
Onmiddellijk is men op de werf
begonnen met hulp te verleenen aan
de arbeiders, die op het brandende
stoomschip in gevaar verkeeren.
Het stoomschip „Petrarkis Nomikos" is een
tankschip, metende 7.020 ton. Het is in 1914
gebouwd en is eigendom van de reederij
Petros M. Nomicos Ltd. te Piraeus.
Het schip was 21 October van Le Havre
naar Rotterdam gekomen voor bovenge
noemd vierjaarlijksch survey.
Groote consternatie
in Schiedam.
De ontploffing heeft in Schiedam
groote consternatie verwekt. Tot ver
in den omtrek werd de ontploffing
gehoord en van alle kanten stroom
den de inwoners van Schiedam en
vooral zij, die bloedverwanten heb
ben die in het bedrijf van Wilton-
Feijenoord werkzaam zijn, naar den
ingang van de werf. Voor de hekken
van de werf stonden spoedia- na het
bekend worden van de ontploffing
duizenden menschen. Men vreesde,
dat er één groot aantal slachtoffers
zou zijn.
Onder hen waren velen, die zich angstig
afvroegen, wat er met vaders, zoon of broe
ders zou zijn gebeurd. Ook op de werf zelf
ontstond direct na de ontploffing een groote
consternatie. Onmiddellijk toen bekend
werd, wat er gebeurd was, werd het geheele
personeel der werf gerequireerd om zooveel
mogelijk hulp te verleenen.
Aan boord van het Grieksche tank
schip bevonden zich op het oogenblik
der ontploffing waarschijnlijk alle
leden der bemanning en vermoedelijk
tusschen de twintig en dertig arbei
ders van de werf.
Tegen elf uur konden wij nog niet verne
men op welke wijze de ontploffing heeft
plaats gehad. Dat deze echter zeer ernstig
geweest moet zijn blijkt wel uit het feit, dat
direct na de ontploffing aan alle kanten op
het schip de vlammen uitslaegen. Reeds is
een aantal slachtoffers van boord gehaald,
vermoedelijk een vijftiental, onder wie twee
of drie dooden. Het grootste deel der slacht
offers was bewusteloos. Zij worden naar de
ziekenhuizen overgebracht.
Voorzoover kon worden nagegaan hebben
twee ontploffingen plaats gehad.
Twee ontploffingen na elkaar.
Voor zoover op het oogenblik kan worden
nagegaan, hebben aan boord van het Griek
sche tankschip „Petrarkis Nomikos" twee ont
ploffingen vlak na elkaar plaats gehad.
De eerste ontploffing geschiedde in een olie-
bunker. Tengevolge hiervan is de boven dezen
bunkei' gelegen ketel door het dek van het
schip geslagen.
Tijdens de ontploffing waren ongeveer der
tig personen aan boord, van wie, zooals ge
meld, tegen elf uur vijftien, allen overdekt
met ernstige brandwonden, van het schip wa
ren afgebracht.
De hulpcolonne van de Werf Wilton en de
Roode Kruis Transportcolonne verleenden de
eerste hulp. De brandweren van Schiedam en
Rotterdam, die korten tijd na de eerste ont
ploffing ter plaatse verscheen, stonden te
genover de vuurzee aan boord vrijwel mach
teloos.
Omstreeks tien uur volgde een twee
de ontploffing, welke, naar het schijnt,
nog ernstiger is dan de eerste en ten
gevolge waarvan, voor zoover op het
oogenblik bekend is. vele personen het
leven hebben gelaten.
Van het brandweerpersoneel van
Schiedam zijn eenige leden gewond,
onder wie de commandant van de
Schiedamsche brandweer, de heer J.
van der Plas. Deze kreeg bij het blus-
schingswerk een ernstige wonde aan 't
achterhoofd.
Omstreeks elf uur vreesde men, dat aan
boord van het als een fakkel brandende schip
een derde ontploffing zou volgen en in ver
band hiermede kon 1e brandweer niet aan
boord blijven.
Dikke zwarte rookwolken stijgen uit het
schip op en verspreiden boven de werf en om
geving een verstikkenden rook.
Men vreest uitbreiding: naar
den wal.
Zooals gemeld, vreest men nog meer
ontploffingen aan boord van de „Pe
trarkis Nomikos" en in verband hier
mede is te kwart voor elf heden
ochtend bevel gegeven de machine
fabriek van Wilton-Feyenoord, welke
dicht bij het water staat, te ontrui
men.
Het is niet bekend hoeveel personen zich nog
precies aan boord van het brandende stoom
schip bevonden. Onmiddellijk na de eerste
ontploffing snelde van alle kanten hulp toe,
en daardoor bevinden zich aan boord van het
schip niet alleen nog leden van de bemanning
en arbeiders van WiltonFeyenoord. die bij
het plaats hebben van de ontploffing aan
boord waren, doch ook waarschijnlijk nog
brandweerlieden en ander personeel van
Wilton, die te hulp waren gesneld.
Wat het lot van al deze personen
is, kan nog niet worden nagegaan.
Na elf uur werd aan boord van de „Petrar
kis Nomikos" geen mensch meer toegelaten,
in verband met het gevaar van verdere ont
ploffingen.
Reeds drie dooden
geborgen.
Er bestaat geen enkele zekerheid
omtrent het aantal dooden, dat bij
deze ramp zal zijn te betreuren. Tot
dusver zijn drie dooden geborgen:
de donkeyman, een vierde machinist
van de bemanning en een man van
het personeel van Wilton-Feijenoord
Eenige tientallen gewonden zijn in
tusschen reeds naar het ziekenhuis
overgebracht.
Een groot aantal autoriteiten uit Schie
dam en Rotterdam heeft zich naar de werf
Wilton-Feijenoord begeven. Onder hen
merkten wij op den burgemeester van Schie
dam, mr. dr. F. L. J. van Haaren, de subst.-
officier van justitie, mr. Reumer. en leden
van het parket uit Rotterdam.
Twee schepen van den Rotterdamschen
Lloyd, die in de buurt van het brandende
schip lagen, zijn verhaald.
Intusschen duurt het vervoer van gewon
den met brancards, ziekenauto's en tot zie
kenauto's geïmproviseerde vrachtauto's naar
het ziekenhuis voort.
„Petrarkis Nomikos"
dateert van 1906.
Het s.s. „Petrarkis Nomikos" is het oude
Duitsche, in 1906 te Flensburg gebouwde s.s.
„Hagen", hetwelk een laadvermogen heeft
van ruim 7000 ton. Het schip een z.g. olie
stoker behoort, zooals gemeld, aan de
reederij P. M. Nomikos Ltd. te Pii'aeus.
Reeds zes dooden geborgen.
Om half één werd ons geseind, dat
er op dat oogenblik ZES DOODEN
waren geborgen.
De werf werd ontruimd.
De toestand op de werf ontwikkelde zich
voortdurend ernstiger. In verband met het
groote gevaar voor nieuwe ontploffingen en
ook genoodzaakt door de grtooe hitte, die het
brandende schip verspreidde, mest de werf
worden ontruimd.
De brandweer en de hulpcolonnes moesten
zich tot op ongeveer 150 meter van het bran
dende schip terugtrekken, zoodat het schip op
't oogenblik aan zijn lot is overgelaten.
Behalve de reeds genoemde drie dooden, zijn
bij de ramp ook nog om het leven gekomen: de
heer Hoek. hoofdagent van politie te Schie
dam en de heer Nieuwenhuis, die deel uit
maakte van één der hulpcolonnes.
De identiteit van het zesde slachtoffer is
nog niet vastgesteld.
Vraag» z i c h t ze n d i n g.
Gierstraat 20 - Tel. f4651
(Adv. Ingez. Med.)
AFSCHEID W. F. TEMPELMAN.
De heer W. F. Tempelman, bedrijfsleider
bij de Amsterdamsche Rijtuig Mij gaat, na
32 jaren als bedrijfschef bij genoemde Mij.
werkzaam te zijn geweest, wegens gezond
heidsredenen het bedrijf verlaten.
Het woord is aan....
Anonymus:
Wie geheel radeloos toil
zijn moet zich door allen
laten raden.
De pogingen om zekerheid te krij
gen over het wrak, dat vier mijl uit
de kust bewesten Castricum in zee
is gesignaleerd, met de kiel naar bo
ven en dat derhalve gevaarlijk voor
de scheepvaart zou zijn, zijn nog
niet opgegeven.
Nadat de „Neeltje Jacoba" Vrijdag
den geheelen dag tusschen IJmui-
den en Camperduin de zee had afge
zocht, en onverrichterzake huistoe
moest gaan, is besloten, dat deze red
dingboot ook heden zee zou kiezen om
hetzelfde gebied af te zoeken, terwijl
de motorreddingboot „Dorus Rijkers"
van den Helder tot Camperduin naar
het wrak zal speuren. Men heeft me
dewerking gekregen van den Marine-
vliegdienst, waarvan eenige water
vliegtuigen uit het kamp „De Mok"
assistentie zulen verleenen bij het
afzoeken van de zee, om, wanneer zij
iets ontdekt hebben, daarvan aan
de reddingbooten kennis te geven.
De bemanning van
de SCH 179.
Absolute zekerheid omtrent het vergaan
van de SCH 179 bestaat er nog niet, doch
hoop. dat het schip nog behouden binnen
zal vallen, durft men niet te koesteren.
Op verzoek van de reederij publiceerden
wij tot heden nog niet de namen van hen,
die bij deze ramp een graf in de golven heb
ben gevonden Nu echter het verloren gaan
van het schip als vrijwel zeker wordt aan
genomen, volgen hier de namen van de moe
dige visschers, die vermist worden:
W. de Niet, schipper; B. de Niet, stuurman,
C. Blok. monteur; A. Mos. Z. Taal, B. Fran
ken. D. Bal. L. Spaans, matrozen; J. Klein,
licht matroos; L. de Jager en C. Mos, oud
sten. C. Overduin. jongste, J. Overduin, reep
schieter, W. Harteveld, afhouder.
ZONNIGE KAMERS
KROON- BEHANGSELS.
Alléén GR. HOUTSTRAAT 179, Telef. 14269.
(Adv. Ingez. Med.)
OP EEN GRIEKSCH SCHIP HEEFT TE
SCHIEDAM EEN ERNSTIGE ONTPOF-
FING PLAATS GEHAD; MEN VREEST,
DAT EEN GROOT AANTAL SLACHTOF
FERS ZIJN GEVALLEN.
pag. 1
Hoe de presidentsverkiezingen in Amerika
geschieden.
pag. 4
Luchtbombardement van Madrid heeft een
ontzettende uitwerking.
Dag. 4
De „Van der Wijck" zou reeds in Soerabaya
slagzij hebben vertoond.
pag 3
De Koninklijke familie heeft haar waardee
ring uitgesproken voor het reddingswerk
der N. Z. II. R. M. en van de „Nestor".
oag 3
Vele leden der Tweede Kamer verzetten zich
tegen het initiatief-voorstel Ter Laan.
pag. 3
Bioscopen.
pag 14
ARTIKELEN. ENZ.
Een hondenleven: De schoonheid van Carmen
Dag 3
Van onzen Berlijnschen correspondent:
Duitschland's streven naar economische
onafhankelijkheid.
pag. 4
Van onzen correspondent te Londen: Mag
naat contra Minister.
pag 4
Financieele Kroniek: De stijgende gulden.
Dag. 17
J. H. de Bois: Litteraire kantteekeningen.
pag 14
Amy Groskamp-ten Have: Een vrouw schrijft
O*" '7
J. B. Schuil over: Leopold de onweerstaan
bare.
pag. 12
K. de Jong: Wiener Sangerknaben.
pag. 12
Van onzen Weenschen correspondent: Een
Weensche Shirley Temple.
Dag 13
Joh. Chr. Wijnand: Uit Urk's grijze historie.
pag. 13
Jules Kammeijer: Blijft fit!
pag 13
P. A. Lammerts van Bueren: Het puntenstel-
sel in de Nederlandsche Cricket competitie.
pag. 12
P. v. d. Hem: De afdeelingen der Tweede Ka
mer en de Justitiebegrooting.
oa2 3
H. D. Vertelling: De panne.
pag 17
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op pag. 5.
