Films van deze weekJuwee'en^ievenen
Beniamino Gigli
liefde
Nieuwe operette
van Lilian en Willy
in „Ave Maria"
lm Sonnenschein
LITTERAIRE
KANTTEEKENINCEN
ZATERDAG 7 NOVEMBER
1936
HAAEEE M'S DAGBLAD
FILMKUNST.
De komische muziekfilm
„Gelukskinderen
JRembrandt
„Gelukskinderen" beteekent eigenlijk voor
de Ufa een soort eerherstel. Want laten wij nu
maar eens eerlijk erkennen, dat het de laatste
jaren hartgrondig mis was rr,et de films, die
uit die richting naar ons toe kwamen. De mu
ziek- en operettefilm was nog slechts een
flauwe afschaduwing van wat zij vroeger was
geweest en de „kunstfilm", of als men misver-
standèn vreest, het filmdrama was eigenlijk
niet eens meer een herinnering aan het groo-
te verleden.
Die dramatische film is nog altijd een
beetje 'n pijnlijk punten wij laten datdus maar
liever rusten.Maar van het lichtere soort mai_
nu toch werkelijk wel gezegd worden, dat de
Ufa zich gerehabiliteerd heeft. „Gelukskin
deren" is geslaagd! In de eerste plaats al om
den totalen ommekeer, dien zij in de Duitsche
operettefilm beteekent, maar verder ook in
volstrekten zin.
Het is naar ik
geloof geen over
drijving, als ik
zeg dat de oude
Ufa uit vroeger tijden met deze film eer inge
legd zou hebben. Daar hebben wij in de eerste
plaats de dialoog. Het schrijven van een zit
ting van den politierechter, zooals dat hier
gebeurt, is knap. héél erg knap. het zóó te
regisseeren is niet minder knap. Ja. den re
gisseur Paul Martin komt voor ..Gelukskin
deren" veel lof toe. Het is eigenlijk een rare
geschiedenis met „Gelukskinderen". Het be
gint al dadelijk met een huwelijk en als de
film dan eindigt, is het natuurlijk, hoe zou
het anders kunnen zijn. met een „en ze leef
den lang en gelukkig". Die trouwerij tusschen
den volontair-journalist en het meisje zon
der onderdak is overigens een aanloopje tot
de gekste verwikkelingen, de dolste dialogen
en de onverwachtste ontknoopingen.
De journalist woont voor het eerst
de zitting bij van den politierechter en
bij de tweede zaak die hij hoort afroepen,
raakt hij al in vuur en vlam. Hij ziet een
jong meisje staan, dat veroordeeld dreigt te
worden wegens landlooperij, omdat ze geld
noch tehuis heeft.
Hij springft op, geeft zich uit voor
haar verloofde. De consequenties hiervan zijn
tamelijk onverwacht en geven aanleiding tot
dat huwelijk op het eerste gezicht, dat deze
verdere film vult.
Een heele film over een toch al gesloten
huwelijk, dat had héél vervelend kunnen wor
den. In plaats daarvan is het buitengewoon
amusant geworden. Het is daarom, dat wij
„Gelukskinderen" een eerherstel voor de Ufa
noemen en een succes voor den regisseur Paul
Martin. Zij geeft bovendien aan Willy Fritsch,
Lilian Harvey, Paul Kemp en Oskar Sima een
eerlijke kans. Zij gebruiken die kans goed.
Wat wil men meer? Wij willen van het voor
programma in het bijzonder vermelden de
kleurenfilm van Georg Pal, „Ali Baba en de
veertig roovers".
Pal werkt, zooals velen zullen weten, niet met
een teekenprocedé, maar met gewone foto
grafie. Kleine poppetjes worden gefotogra
feerd. Voor ieder beeldje wordt alles opnieuw
opgesteld, een tijdroovend en nauwkeurig
werk, dat zeker in andere handen dan die van
dezen begaafden cineast zou mislukken.
Wat Pal met deze poppetjes en met de mooie
Meuren, die hij gebruikt, bereikt, staat hui
zen hoog verheven boven de verdere resulta
ten van de kleurenfilm, die men tot nu toe
vertoond heeft. Om dit filmpje, evenzeer als
om de hoofdfilm is het Rembrandtprogram-
ma aan te prijzen.
Frans Hals
Kathe van Nagy is
zijn tegenspeelster
De eminente zang van Benjamino Gigli
en het groote tooneelspeeltaient van Kathe
von Nagy zullen in opzet Vrijdagavond a:
drommen bezoekers naar Frans Hals Theatei
hebben gebracht. Als daar dan nog bij komt
een boeiend aannemelijk scenario en uitste
kend spel van de twee andere voornaamste
spelers, dan is de opzet volkomen geslaagd
te noemen.
Benjamino Gigli
heeft in Ave
Maria uit te
beelden de wereld
beroemde zanger
Tino Dossie. Tino gaat sedert vijf jaar gebukt
onder een zwaar leed. Zijn verloofde Maria
is toen namelijk overleden. Niets, roem noch
geld kan hem uit zijn melancholie halen.
In een cabaret in Parijs komt Tino's impre
sario Aimadeos, voorgesteld door Paul Henkels,
in aanraking met de zangeres van dat caba
ret Claudette, die met haar vriend, Harold
Paulsen, den impresario dronken voert en
hem laat vertellen van Tino. Een plannetje
rijpt in het ongure brein van Claudette's
vriend. Claudette moet Tino verliefd op haar
maken met het doel hem geld af te persen.
Het plannetje lacht Claudette wel toe en ras-
tooneelspeelster als ze is, weet ze het zoo te
arrangeeren, dat ze in contact met Tino
komt, die in haar een eenvoudig ongelukkig
jong meisje ziet. Claudette heeft gemakkelijk
spel met hem daar hij door dat hij zich
jaren lang geheel verdiept heeft in zijn ver
driet, vreemd staat tegenover de lagen en de
listen van de wereld en vooral van de vrouw.
Hij geraakt geheel onder haar bekoring en
vindt in Claudette, die zich omgedoopt heeft
in Maria, de naam van zijn overleden ver
loofde, veel terug van deze.
Spencer Tracy en
My ma Loij
Kathe von Nagy, Harold Pausen en
Beniamino Gigli
De nieuwe Maria wordt slachtoffer van haar
eigen bedriegerij, wat bij haar begonnen was
als leugen, wordt groote ernst, ze gaat innig
veel van Tino houden en lijdt onder haar
bedrog. Ze kan ook het spel niet langer vol
houden en wil ongemerkt vertrekken, maar
Tino kan dat juist bijtijds verhinderen. Het
wordt voor Maria een hel, als haar vriend
weer komt opduiken en van haar eischt, dat
ze Tino geld afperst. Ze weigert pertinent
waarop de vriend andere middelen te baat
neemt" om aan het geld te komen. In de
pauze van de Opera de Traviata, waarin Tino
optreedt, zoekt hij dezen op in zijn kamer
en vertelt hem de waarheid over Maria. Maria
vlucht en forceert een ongeluk, dat haar in
het ziekenhuis brengt. Een pleister op de
wonde die deze geschiedenis Tino heeft toe-
ge brachtt is, dat hij de zekerheid heeft, dat
Maria ernstig van hem houdt, zoodat het
slot twee gelukkige menschen brengt.
Men ziet het, een scenario, dat, goed ge
speeld. sterk kan boeien. Met een Kathe von
Nagy als Maria, een Harold Paulsen als op
lichter (een uitstekende rol van hem) een
Paul Henkels als impresario en een Benjamino
Gigli als de zanger, zijn die voorwaarden aan
wezig.
Jammer dat de prachtige stem van Gigli
niet schooner gehuisvest is. nu is men zoo
nu en dan geneigd de oogen te sluiten om hem
alleen maar te hooren.
Het is een film, die ook in Haarlem een
groot succes zal hebben.
De journaals geven o.a. de presidentsver
kiezing van Roosevelt en het bezoek van de
koninklijke familie aan de De Ruyter.
Popeye the Sailorman heeft hachelijke
avonturen met een baby in den Dierentuin.
Spencer Tracy
Myrna Loy
Luxor
Een koop wordt gesloten, vier parels tegen
vijfhonderdduizend dollar. Doch op het
oogenblik, dat parels en chèque van eigenaar
verwisselen, is reeds een internationale gauw
dief op het pad, om zich van de kostbare sie
raden meester te maken. Dit gelukt hem dan
ook, maar ook hij is reeds niet meer vrij in
zijn bewegingen. Een bende vervolgt hem en
wil de opbrengst van de parels met hem dee-
len, waar hij niet de minste lust in heeft,
Zijn medewerkster, die
zich overigens met deze
winst- en gevaargevende
affaire niet heeft ingela
ten, verlaat de stad. Doch
zij verlaat die in gezelschap van een man, die
zich aan haar heeft opgedrongen en die veel
belang stelt in haar bewegingen. Zij is nu
eenmaal bekend als een „kennis" van den
grooten dief en het vermoeden ligt voor de
hand, dat zij dien onvindbaren wel weer eens
zal opzoeken.
Tenslotte staan tal van partijen tegenover
elkaar. Het meisje (Myrna Loy) wil haar
misdadig leveh vaarwel zeggen en herstellen
wat nog te herstellen valt. Zij wordt echter
gevolgd door den geheimzinnigen medepas
sagier, die haar „beschermt", doch dien zij
voor geen geld vertrouwt. Dan is er haai-
„compagnon", die de parels heeft gestolen, en
die een dringende reden heeft, om niet alle
contact met haar te verbreken en dan is er
nog de bende, die in de winst wil deelen.
Het is dringen om de kostbaarheden en er
wordt hevig om gevochten. Na spannende
gevechten met de detectives vlucht de hand
langster van den juweelendief, beschermd
door den onbekende, die zich uitgeeft voor
een gangster. Steeds echter duiken dezelfde
gezichten achter hen op en beiden zijn zij
ervan overtuigd, dat zij bespionneerd worden.
Doch wat zij ook doen. de bloedhonden zijn
niet van hun spoor af te brengen. Dan komt
de andere groep. De dief zelf houdt zich
schuil, doch de revolvers van zijn vijanden
brengen hem aan het spreken en hij ver
raadt de bergplaats van de juweelen. Dan
volgt een spannende jacht op de parels, doch
op het oogenblik dat zij nog slechts een paar
meter ervan verwijderd zijn, staren zij in den
loop van politierevolvers.
Schoten daveren, bloed vloeit en arresta
ties volgen. De „beschermer" ligt gewond in
het ziekenhuis. Wat zal er van ..Palmer",
zooals het meisje heet, worden? Maar tus
schen die twee menschen, die dagen lang sa
men hebben gezworven, die beiden de mis
daad en het leven kennen, is een groote liefde
gegroeid. Als de overheid klaar staat, om de
jonge vrouw voor lange jaren te verbannen
uit de samenleving, ja dan..
Maar waarom zouden wij nu eigenlijk alles
gaan vertellen?
Myrna Loy is het meisje „met een verle
den", in dit geval een misdadig verleden
Spencer Tracy is de beschermer, die zij ont
moet en die ten slotte in haar niet langer het
wild, of eerder nog het lokaas ziet, doch de
vrouw en de geliefde.
Om hen beiden heen loopen gangsters af
en aan, schieten en worden beschoten in een
woeste mengeling van vervolgingen, verraad
en list. Voor hen, die graag het Amerikaan -
sche gangsterdom op de film zien, een prach
tige rolprent.
Jan Kiepura en
Friedl Czepa
Van taxichauffeur naar opera-ster. ce n'est
qu'un pasalthans in deze film. waarin
we Toni Kowalski, beter bekend als Jan Kie
pura, dien stap zien doen. Nu dient hier da
delijk aan toe te worden gevoegd, dat Toni in
het zeer muzikale Weenen snort en dat hij er
een heel mooie stem op na houdt, waardoor
de verwisseling van het autostuur voor het
concertpodium feitelijk niet zoo heel veel ver
wondering behoeft te
baren. Toch is het nog
door een toeval, dat hij
zijn eigen zangers
talent ontdekt, want
op een avond komt hij door een bijzondere
omstandigheid midden in een zangconcours
terecht, waar hij tegen wil en dank tot solist
wordt gebombardeerd. Hij brengt het er uit
stekend af en weet zelfs den hoofdprijs in de
wacht te sleepen. Via verscheidene aangename
en minder aangename gebeurtenissen komt
Toni in contact met de echtgenoote van een
beroemd operazanger (Luli von Hohenberg),
die met haar deskundig oog het talent spoedig
bespeurd heeft Deze charmante dame brengt
den muzikalen chauffeur manieren en noten
kennis bij zij het om speciale redenen
en slaagt daarin volkomen. Toni wordt een
gevierd zanger, zijn succes stijgt met den dag
en tenslotte zien we hem zelfs binnen de
machtige muren 'an het Opernhaus aan den
Ring, waar hij de hoofdrol in „Turandot" ver
vult. Wie bij dat alles mocht denken, dat het
succes hem het hoofd op hol brengt, heeft het
mis, want Toni blijft in zijn hart de eenvou
dige, eerlijke jongen uit den tijd, toen hij met
zijn onafscheidelijken vriend Heini Weigl
(Fritz Imhoff) er op uit trok. En evenmin laat
hij het lieve bloemenmeisje Mizzi (Friedl
Czepa) in den steek, ofschoon het arme kind
haar Toni al haast verloren meende te hebben.
Het ligt voor de hand, dat men Jan Kiepura
in ruime mate in de gelegenheid heeft gesteld
zijn vocale capaciteiten te toonen en de aard
van de film leent zich daartoe dan ook zeer
goed. Wij hooren den populairen tenor o.a. in
den Schlager „lm Sonnenschein", in de aria
uit La Bohème en in „Turandot", waarin we
hem als ware „ster" in de verschillende scènes
zien schitteren.
Cinema
Jan Kiepura en Lili von Hohenberg.
Behalve de genoemde acteurs en actrices
noemen we nog Theo Lingen, die we in een
beproefde creatie den butler zien.
„Im Sonnenschein" is gedeeltelijk in Weenen
zelf opgenomen, verscheidene karakteristieke
stadsbeelden komen er in voor en aan het
begin van de film trekt een caleidoscoop van
de stad aan het oog van den toeschouwer
voorbij
De orchestrale medewerking is van het
Weensche Philharmonische orkest.
Het bijprogramma bestaat uit een teeken
filmpje in kleuren, een soort cabaretfilm.
waarin de optredenden imitaties van bekende
sterren van het witte doek geven, en het we-
kelijksche nieuws; het binnenlandsche jour
naal geeft o.m. de tocht van de koninklijke fa
milie met de De Ruyter en de opening van het
nieuwe reddingboothuis in IJmuiden.
ZONDAG 8 NOVEMBER.
HILVERSUMI, 1875 M.
8.30 NCRV, 9.30 KRO, 5.00 NCRV, 7.45—
11.00 KRO.
8.30 Morgenwijding, rnmv. solisten. 9.30
Gram.pl. 10.15 Plechtige Hoogmis. 12.00 Gram.
pl, 12.15 KRO-orkest (Om 1.00 Kath. Boekbe-'
spreking). 2.00 Godsd. onderricht voor ouderen.
2.30 Gram.pl. 2.45 Stafmuziek 6de R.I. 3.20
Gram.pl. 3.30 Vervolg concert. 4.15 Ziekenlof,
4.55 Sportnieuws. 5.00 Gewijde muziek, (gr.
pl.) 5.50 Geref. Kerkdienst. Hierna: Gewijde
muziek. 7.45 Sportnieuws. 7.50 Medische cau
serie. 8.10 Berichten ANP. Mededeelingen. 8.20
Mozart-programma, (Radio-tooneel. KRO-
orkest en solist). 9.10 Gram.pl. 9,20 Cello en
piano. 9.30 Gram.pl. 9.45 KRO-orkest en so
list. 10.30 Berichten ANP. 10.35 Gram.pl.
10.40—11.00 Epiloog.
HILVERSUM II, 301 M.
8.55 VARA, 10.00 VPRO, 12.00 AVRO, 5.44
VARA. 8.00 AVRO.
8.55 Gram.pl. 9.00 Sportnieuws. 9.05 Tuin-
bouwpraatje. 9.30 Gram.pl. 9.45 „Van Staat en
Maatschappij", causerie. 10.00 Zondagsschool.
10.30 Ned. Herv. Kerkdienst. 12.00 Orgelcon
cert. 12.10 Filmpraatje. 12.35 Ensemble Jetty
Cantor. 1.10 Het schilderij van de maand. 1.30
Jetty Cantor's Ensemble. 2.00 Boekbespreking.
2.30 Omroeporkest en solist. (In de pauze:
Declamatie). 4 00 Gem. koor „Concordia". 4.25
Sportreportage. 4.50 Sportberichten. 5.00 „Hoe
leert men denken", causerie. 5 20 Gram.pl.
5.30 Reportage v. d. Zesdaagsche, R'dam. 5.55
Sportnieuws ANP. 6.44 Gram.pl. 7.00 Gevar.
programma mmv. de Ramblers en solisten. 8.00
Berichten ANP. Mededeelingen. 8.15 Radio-
tooneel met muziek. 9.15 Omroeporkest en
solist. 10.00 Radio-journaal. 10.15 Hawaiian
muziek. 10.35 Sportreportage. 11.00 Berichten
ANP. Hierna tot 12.00 AVRO-Dansorkest.
DROITWICH. 1500 M.
12.50 Fred Hartley's kwintet mmv. solist.
I.35 Het Coventry Hippodrome-orkest. 2.20
Voor tuinliefhebbers. 2.40 BBC-orkest, koor en
solisten. 3.20 Gram.pl. 4.00 Relig. causerie. 4.20
Kerkdienst voor Joodsche Oud-Strijders. 4.35
BBC-Harmonie-orkest mmv. soliste. 5.20 Mis
siepraatje 5.40 Het Prager Strijkkwartet. 6.35
Filmpraatje. 6.50 Radio-tooneel met muziek.
7.35 Eugène Pini's tango-orkest mmv. soliste.
8 15 Kerkdienst. 9.05 Liefdadigheidsoproep. 9.10
Berichten. 9.25 Zang-voordracht. 9.50 Radio-
tooneel 10.5011.20 Epiloog.
RADIO PARIS 1648 M.
7.20 en 8.20 Gram.pl. 11.20 Pasdeloup-Kamer-
orkest 12.20 Orgelconcert. 1.20 Vervolg Kamer
concert. 3.05 Nat. orkest. 5.20 Parijsch Sym-
phonie-orkest. 7.50 Zang. 8.20 en 9.05 Radio-
tooneel. 11.2012.35 Dansmuziek.
KEULEN. 456 M.
5,20 Havenconcert. 7.35 Westduitsch Kamer
orkest. 9.20 Gram.pl. 10.50 Bach-cantate. 11.20
Militair orkest. 12.35 von Geczy en zijn orkest.
2.50 Viool en piano. 3.20 Gevar. programma
mmv. Omroepkleinorkest, koor en solisten. 6.35
Gram.pl. 7.20 Opera-concert mmv. solisten, het
Omroeporkest en - koor. 10.05 Het B. Walter-
kwartet en solisten.
BRUSSEL, 322 M.
9.25 Gram.pl. 10.05 en 10.20 Klein-orkest.
II.05 Gram.pl, 11.45 Piano-recital. 12.20 Om-
roep-dansorkest 12.50 Salon-orkest. 1.302.05
Orgelspel. 2.20 Reportage. 3.20 Radio-tooneel.
3.35 Ed. Loiseau's orkest. 4.20 Gram.pl. 4.35
Vervolg van 3.35. 5.20 Koorconcert. 6.20 Salon
orkest 7.20 Zang. 8.20 Omroeporkest. 9.20
Gram.pl. 9.35 Symphonie-concert. 10.30 Om-
roep-dansorkest. 11.20—12.20 Gram.pl.
BRUSSEL, 484 M.
9.20 Gram.pl. 11.20 Klein-orkest. 11.50 Re
portage, ca. 12.20 Gram.pl. 12.40 Radio-tooneel.
12.50 Orgelspel. 1.30 Omroepdansorkest. 1,50
Salon-orkest 2.202.35 Gram.pl. 2.50 Muzikale
voordracht. 3.50 Zang. 4.20 Gram.pl. 4.35 Mar-
schenconcert 5.35 Omroeporkest. 6.20 Gram.pl.
7.35 Dito. 8.20 Omroep-Symphonie-orkest. 9.35
Omroeporkest. 10.30 Gram.pl. 11.3512.20 Om
roep - dansor kest.
RADIO MOORS N.V.
KONINGSTRAAT 27, TELEF. 14609
OFFICIEEL PHILIPS REPARATEUR
(Adv. Ingez. Med.)
MAANDAG 9 NOVEMBER. 1936.
HILVERSUM I, 1875 M.
NCRV;-uitzendmg.
8.00 Schriftlezing; 8.15 Gram.platen; 10.30
Morgendienst; 1.00 Chr. Lectuur: 11.30 en
12.15 Gram.platen; 12.30 Orgelconcert; 2.00
Voor de scholen; 2.35 Gram.platen; 3.00 Voor
tuinliefhebbers; 4.00 Bijbellezing: 5.00 De
Gooilanders; 6.30 Vragenuur; 7.00 Berichten;
7.15 Vragenuur; 7.45 Reportage; 8.00 Berich
ten A.N.P.: 8.15 NCRV-Orkest, m.m.v. zang
soliste; 9.00 „De reizen van Mozes", causerie.
9.30 Vervolg concert (Om 10.00 berichten A.
N. P.) 10.30 Gram.platen. Hierna: Schrift
lezing.
HILVERSUM n, 301 M.
Algemeen programma, verzorgd
door de VARA.
8.00 Gram.platen; 10.00 Morgenwijding V.
P.R.O. 10.15 Voordracht: 10.35 Gram.platen;
11.00 Vervolg voordracht: 11.20 Orgelspel;
12.00 Gram.platen; 12.15 De Flierefluiters, m.
m. v. zangsolist; 1.00 „Melody Circle"; 2.00
Paedagogische causerie; 2.15 Voordracht;
230 Zang en piano; 3.05 Gram.platen en
causerie over waardeering van schoonheid in
de muziek; 3.30 Gram.platen; 4.30 Kinder
uurtje; 5.00 VARA-Orkest, en Gram.platen;
6.30 Muzikale causerie; 7.10 „Doe het veilig";
causer-ie; 7.30 „De Roodborstjes": 8.00 Be
richten; 8.03 Berichten A.N.P.; 8.10 Gram.
platen; 8.35 Voordracht; 9.00 VARA-Groot-
orkest, m.m.v. zangsoliste; 9.55 Berichten A.
N. P. Rep. v. d. Zesdaagsche, R'dam; 10.20
De Ramblers; 11.00 Rep. v. d. Zesdaagsche,
R'dam en gram.platen.
DROITWICH 1500 M.
11.05 Orgelspel; 11.35 en 12.05 Gram.platen
12.20 Relig. causerie; 12.45 Gram.platen; 1.35
Orgelconcert: 3.20 Gram.platen; 4.20 Viool en
piano; 4.50 Gram.pl.; 5.20 Causerie: Funny
Farms. 5.35 Het Squire Celeste Octet, m.m.
van zangsoliste; 6.20 Berichten; 6.40 Voor de
boeren; 7.00 BBC-Schotsche strijkorkest; 7.40
Geraldo en zijn orkest; 8.20 „Class distinc
tions"; causerie; 8.50 Sopraan en piano; 9.20
Berichten; 9.40 Rede Stanley Baldwin; 10.10
Orgelspel; 10.50 Viool en piano; 11.35 Billy
Gerhardi en zijn Band.
RADIO-PARIS, 1648 M.
7.20 en 8.20 Gram.platen; 11.20 Poulet-ka-
merorkest; 2.50 Gram.platen; 4.20 Omroep
orkest; 5.50 Parijsch Kamerorkest; 8.20 Zang,
9.05 Parijsch Blaastrio, zang en voordracht;
11.20 Ibos-orkest.
KEULEN 456 M.
5.50 Omroeporkest; 9.20 Cantate-uitzen
ding 5.20 Marschenconcert; 7.20 Leipz Sym-
phonie-orkest-; 8.20 Omroeporkest; 9.35 Om
roeporkest en solisten.
BRUSSEL 322 M.
12.20 Gram.platen; 12.50 Klein-orkest; 1.30
Dansmuziek; 1.50 Gram.platen; 5.20 Omroep
orkest; 6.50 en 7.20 Gram.platen; 8.20 Nat.
Orkest; 1.30 Gram.platen.
BRUSSEL 484 M.
12.20 Gram.platen; 12.50 Dansmuziek: 1.30
Klein-orkest; 1.50 Gram.platen: 5.20 Klein-
orkest; 6.35 Omroeporkest: 8.20 Gram.platen,
8.35 Radiotooneel: 10.30 Dansmuziek.
DEUTSCHI.ANDSENDER. 1571 M.
7.20 Zie Keulen; 8,20 Frankforter Omroep
orkest: 9.20 Berichten; 9.35 Concert m.m.v.
solisten.
Herman Besselaar. Reis naar
de Volwassenheid. Rotterdam
Brusse.
Dit boek is een zeer merkwaardig debuut,
Een man van dertig jaar schrijft de her
inneringen aan zijn prille jeugd neer. zonder
er een jeugdgeschiedenis a la Jaapje, Flipje
etc. van te maken. Integendeelhij ver
zwijgt bijna voortdurend alles wat er een
verhaal, een opsomming van feiten en gebeur
tenissen waaraan het kind deel had, van zou
gemaakt hebben, om zich geheel in te wer
ken in de gewaarwordingen en reacties van
de eigen ziel, zooals hij zich die thans her
innert.
Er bestaat natuurlijk de kans dat die her
innering gekleurd wordt door de verkregen
levenswijsheid van den dertig-jarige en dat
die innerlijke zelfontleding van bet kind voor
een goed deel door den volwassen geworden
man achteraf is uitgevonden Maar dan nog
blijft dat vinden van een zóó diepgaand be
grip der kinderlijke ontvankelijkheid getui
genis afleggen, dat het geheele wederop-
bouwen van dien onbewusten zielegang een
merkwaardig en lofwaardig stuk werk is.
Herman Besselaar geeft hier het leven van
Jan Boogaers. het begrips- en gevoelsleven
van een jongen van diens zevende Jaar af tol
zijn gymnasiumtijd. De schrijver put daarbij
uit de' eigen jeugdherinnering en wij mogen
veronderstellen dat hij en zijn Jan Boogaers
uit positief Christelijke ouders geboren zijn
waardoor in het denkleven van den knaap
de begrippen zonde en vergelding een rol
spelen, die op het programma van andere
kinderen niet vermeld wordt. Dit maakt van
Jan Boogaers echter slechts tot op zekere
hoogte een uitzonderlijk type; bij andere
kinderen zullen weer andere praedisposities
van invloed op hun gedachten en fantasieën
zijn. De speciale sfeer, waaruit Jan Boogaers
te voorschijn komt. blijft echter het geheele
boek door, herkenbaar. Er is in deze geheele
zielereis van een kind naar de menschwording
'n onafgebroken voortzetting van één thema:
dat in het zielsproces niet de feitelijkheden
van belang zijn, doch wel de zich steeds
kruisende invloeden, waaraan die feitelijk
heden hun ontstaan danken. Men zal ge
neigd zijn hier een in het litteraire overge-
brachten gedachtegang der moderne wijsbe
geerte te herkennen. Inderdaad Ls een boek
als dit van Besselaar een typisch product van
den eigen, van onzen tijd. Het heeft van
dien tijd de aantrekkelijkheid maar de ver
warrende onzekerheid tevens. Aantrekkelijk
is de eerlijkheid, waarmee de kleinste beroe
ring in ons zieleleven onder de loupe wordt
genomen en in een verklarend licht gezet,
doch verwarrend werkt die helderheid, om
dat w-ij nog niet weten of wij in dat licht
wel ons geluk zullen vinden en vooral, of alle
conclusies wel juist zijn. Met dat al blijft
een boek als dit ons boeien, ook al om den
vorm, die ongewoon is. Van tijd tot tijd laat
de schrijver zijn Jan Boogaers in den steek
om ons in te lichten over zijn vorderingen
oij het schrijven, om ons deelgenoot te ma
ken van zijn vrees of hij met dat schrijven
wel op den goeden weg is; of hij lascht een
correspondentie met een vriend in, die hem
over bepaalde dingen moet inlichten, enz. Het
is een procédé, waardoor in de leciuur wel
afwisseling bereikt wordt en tegelijkertijd
bedenkingen ontzenuwd en aarzelingen over
wonnen worden, maar aesthetisch beschouwd,
lijkt dat een spoedig navolgbaar kunstje,
waarmee »e te losse vorm van het boek als
kunstwerk vermoffeld wordt, Een boek als dit
leent zich niet tot een relaas van den in
houd. Een „verhaaltje" zit er niet in, doch
bijna ieder fragment is interessant als waar
nemings-combinatie.
Een „gewoon" jongetje is Jan Boogaers al
lerminst; soms raakt hij voor mijn gevoel
aan het onwaarschijnlijke en zie ik in hem
slechts den dertig-jarigen Besselaar. Wat
nog zoo onvoordeelig niet is, want die kan
als hij geheel „voor eigen rekening" praat,
prachtige pagina's neerschrijven, Zoo lijkt
mij het sluitstuk van zijn boek. de „epiloog
in bed" zeker niet het minste deel van het
werk. Hij bereikt daar het schenken van een
emotie, die verre de curiositeit te boven gaat.
Men kan geneigd blijven deze „reis" naar de
volwassenheid" als curiositeit te beschouwen
Als schrijvers-debuut is ze dat zeker. Het is
een dier zeldzame „volle" boeken van een
tot nu toe onbekende waarbij men zich af
vraagt: „zou die meneer later nóg eens iet$
te vertellen hebben"? Of zou hij zich hebben
.uitgeschreven"?
Reeds door die vragen te stellen, bewijst
men de interessantheid der kennismaking.
Mengelberg., zooais de
teekenaar Georges Augsbourg
hem ziet. Folio album met re
producties, ingeleid door Men
gelberg en L. M. G. Arnt-
zenius. A'dam. Andries Blitz.
De Fransche teekenaar Georges Augsbourg
heeft de gelegenheid gehad, onzen nationalen
held bij zijn werk en zijn ontspanning gade
te slaan en hem onder alle omstandigheden
te fixeeren. Wij zien den dirigent als hij boos
is en als hij in zijn hum is, als hij zijn
schare aanvuui-t en als hij met een onzeg
bare minachting op ze neerkijkt daar zal
iemand een zestiende noot te laag geblazen
hebben! wij zien hem in hemdsmouwen
op de repetitie en even gemoedelijk al scha
vend, schilderend, passend en meteird, in
zijn Zwitsersch landhuis. Wij zien hem met
een kleintje koffie en een groote sigaretten-
pijp op dezelfde repetitie en in al zijn gewel
digheid als hij de Mattheus Passion dirigeert,
ginds maakt hij als Willem Barentsz op Nova
Zembla zijn ochtendwandeling in de Zwit-
sersche sneeuwhier daalt hij uit een
vacuum naar zijn ledige lessenaar en zien we
slechts klappende handen die op in de war
geraakte telefoondraden gelijken. Misschien
mag ik het zeggen zien wij hem een
ietsje te veel. Maar zijn muzikalen bewonde
raarsters zal het nog altijd te weinig zijn.
Voor haar had het album nog twee maal zoo
dik mogen wezen. Misschien teekent Augs
bourg er nog wel een vervolg op, waar ik voor
mij niet zoo heel erg nieuwsgierig naar ben,
want het lijkt mij toe dat AugsbourgV
teekenkunst tamelijk beperkt en in dit album
volledig uitgepakt is. Wat er in dit geval ook
eigenlijk minder toe doet, daar het hier om
Mengelberg en niet om Augsbourg gaat, en
dit album voor komende geslachten zooals
de inleider Arntzenius zegt een document
moet zijn waarin de uiterlijke verschijning
van een onzer grootste landgenooten voor
altijd is vastgelegd. Artistiek bekeken sla ik
Augsbourg niet veel hooger aan dan Jantje
van de Groene, maar alweerdat doet er
hier niets toe. Het document is er en zal
ongetwijfeld in duizenden familiearchieven
een precieuse plaats krijgen. Andries Blitz
verzorgde het document kostelijk, naar zijn
gewoonte.
NIEUWE BOEKEN.
William Beebe. Zee-geheimen. Mijn onder
zoekingen op de zee-bodem; bewerkt door F.
Koning. 252 pag. met ill. A'dam Schellens
en Giltay.
A. den Doolaard. De groote verwildering. 324
pag. Amsterdam Em. Querido.
Ro van Oven. Hendrickje Stoffels roman
uit het leven van Rembrandt. 238 pag. Am
sterdam. Nederl. Keurboekerij.
Aquilino Ribeiro. De man die den duivel
doodde. Roman uit het Portugeesch door Dr.
Johan Brouwer. 306 pag. Zutphen Thieme
en Cie.
Michal Clioromanski. Spookgestalten. Uit
het Poolsch door S. van Praag. 127 pag. Am
sterdam. Nederl. Keurboekerij.
Johan van der Wonde. De vreemdeling. 328
pag. Den Haag. Leopold's Uitg. Mij.
Willem de Geus. Wilde vaart. 292 pag., de
zelfde uitgevers.
B. Roest Crollius. Onheil in de verte. 221
oag. Dezelfde uitgevers.
Albert Helman. Aansluiting gemist. 263
pag. Rotterdam. Nijgh en van Ditmar.
J. H. DE BOIS,
