DE STRIJD OM MADRID.
OPLEVING IN BELGIë.
Weinig verandering aan de fronten.
Productie-vermeerdering.
Thijs IJs en Dickie Dons in de wolken.
ZATERDAG 21 NOVEMBER 1936
haarhem's dagbead
José Primo de Rivera
terechtgesteld.
Reuter meldt uit Madrid, 20 November:
De geringe militaire activiteit van van
daag was in hoofdzaak het gevolg van het
slechte weer. Zoo nu en dan worden gevech
ten geleverd bij de modelgevangenis zonder
dat evenwel wijzigingen van beteekenis zij:
ingetreden.
De regeeringstroepen hebben veldgeschut
opgesteld in ontruimde huizen, waarmede
eenige salvo's zijn afgevuurd op de Casa Ve
lesquez, het hoofdkwartier der opstandelin
gen in dezen sector.
In den sector van Casa de Campo houden
de regeeringstroepen goed stand.
Gisteravond deelde het radio-station Cadix
het volgende mede:
In den loop van den ochtend vorderden de
opstandelingêntroepen in de richting van
Cuatro Caminos. De luchtmacht heeft de
noorwestelijke voorsteden en verschillende
straten gebombardeerd. Verdere versterkin
gen van tercios en regulares trokken over
de in de Manzanares gelegde schipbrug even
als convooien belangrijk oorlogsmateriaal.
Tusschen het Escuriaal en Madrid hebben
de opstandelingen 'n gepantserden trein doen
ontsporen, die met Russisch oorlogsmateriaal
uit Madrid kwam.
Tijdens de gevechten in den sector van Ma
drid werd opgemerkt, dat de artillerie der re
geeringstroepen niet of bijna niet meer schie
ten kon. In de afgeloopen 24 uur heeft de
luchtmacht 100 ton bommen op de verster
kingen der regeeringstroepen doen neerko
men. In den ochtend hebben 30 bombarde
mentsvliegtuigen, die door 20 jachtvliegtuigen
beschermd werden, de linies der regeerings
troepen gebombardeerd. Zij raakten in ge
vecht met vliegtuigen der tegenstanders
schoten er vier neer. De Montana-kazerne
brandt nog steeds.
Uit Alicante wordt gemeld, dat
Jose Antonio Primo de Rivera door
een peloton guaxdi de asalto Vrijdag
morgen om half zeven op de binnen
plaats der gevangenis gefusilleerd is.
Spaansclie koopvaardijschepen
worden bewapend.
De Spaansche regeering is, naar Reuter
uit Tanger meldt, thans bezig met het be
wapenen van alle koopvaardijschepen in de
Spaansche havens, teneinde de scheepvaart
in de Straat van Gibraltar te kunnen belem
meren en de kusten te kunnen bombardeeren
van Spanje en Marokko. Men verwacht hier.
dat de oorlogsschepen Jaime Primero en Al-
mirante Cervantes de volgende week weer in
actie zullen kunnen komen. De nieuwe be
wapening dezer schepen en van andere vaar
tuigen zou van Russischen oorsprong zijn.
De^ Britsche schepen in de
Spaansche wateren.
De diplomatieke correspondent van Reuter
meent, dat indien Franco voornemens is een
blokkade in te stellen de Britsche regeering
in geen geval zal toestaan, dat Britsche
schepen in volle zee worden doorzocht, noch
door de schepen van franco, noch door de
schepen van de regeering, zoolang de rech
ten van oorlogvoerenden nog niet zijn er
kend.
Indien evenwel Britsche schepen bij een
bombardement van de schepen van Franco
na een behoorlijke waarschuwing binnen de
drie mijl zone worden beschadigd, zullen zij
geen recht op schadeloosstelling kunnen
doen gelden.
„Geen revolutionnaire centrale in
de Middellandsche Zee".
Uit Rome: De „Giornale d'Italia" bevat een
artikel, waai- o.m. in gezegd wordt:
„Het moet zeer duidelijk verklaard worden,
dat Italië niet kan instemmen met de instal
latie van een nieuwe, roode revolutionaire
centrale, een nieuwe ba$is voor de politieke en
militaire operaties van het communisme, aan
de Middellandsche Zee op Spaansch gebied.
Als een zekere groote mogendheid gelooft, te
Mdntreux de poorten der Middellandsche Zee
geopend te hebben voor de Sovjet schepen,
geladen met wapens ten dienste der wereld
revolutie dan kan gezegd worden, dat Italië
en andere sterke staten in Europa besloten
hebben te verhinderen, dat een ernstige ver
gissing het begin wordt van een onherstel
bare verwoesting der Europeesche orde. Door
deze taak zal de verdediging tegen het com
munisme door Italië en Duitschland in Euro
pa en door Japan in Azië niet alleen passief
zijn. maar niet-offensieve reactievennen aan
nemen, die noodzakelijk worden door de
agressie der Sovjets en hun communisti
sche helpers".
Engeland handhaaft de
non-interventie.
In zijn kieskring Leamington heeft
de Britsche minister van buitenland-
sche zaken, Eden, gisteren een rede
uitgesproken, waarin hij o.m. ver
klaarde, dat Engeland de politiek der
niet-inmenging zal handhaven. Het
feit, dat het niet-inmengingsaccoord
niet nauwkeurig in acht genomen
wordt, aldus Eden, zal ons niet op
onze beslissing doen terugkomen.
Omdat sommigen, wier taak het zou
moeten zijn te strijden tegen den
brand, olie op het vuur werpen, moe
ten nog niet alle brandweerlieden
hun post gaan verlaten en het Euro-
....peesche vuur aanwakkeren.
De nieuwe Britsche bewapeningen, zei
Eden, zullen nooit worden gebruikt voor een
agressie-oorlog, noch voor een doel, dat niet
in overeenstemming zou zijn met het Vol
kenbondshandvest of het Kellogg-pact. Zij
zouden kunnen, en wanneer de gelegenheid
zich voordeed ook worden gebruikt ter ver
dediging van Frankrijk en België tegen een
niet-uitgelokten aanval, zulks volgens de be
staande verplichtingen. Zij zouden kunnen
worden gebruikt en, wanneer een nieuw wes
telijk pact tot stand zou zijn gekomen, ook
inderdaad worden gebruikt ter verdediging
van Duitschland tegen een niet-uitgelokten
aanval van de mede-onderteekenaren van
dit pact. Ik zeg „zouden kunnen", want in
dusdanige gevallen is er geen enkele automa
tische verplichting tot het nemen van mi
litaire maatregelen. Het is overigens billijk,
dat dit zoo is, want ik verwacht niet, dat de
volkeren militaire verplichtingen op zich
zullen nemen, behalve voor streken waar vi
tale belangen op het spel staan. Aldus zijn
de bases van onze politiek ten aanzien van
het ontwerp-Locarnopact, welke zij juist aan
onze mede-onderteekenaren hebben medege
deeld. Wij meenen, dat dit redelijke en we
derzij dsch aanvaardbare voorwaarden zijn
in het licht van de antwoorden, die zij ons
reeds hebben doen toekomen.
Slachtoffer van vorstelijken bloede.
BURGOS, 20 November (Havas/A. N. P.)
Infant Don Alonso van Orleans—Bourbon,
een zoon van den infant Don Alonso en prin
ses Beatrice, de zuster van koningin Maria van
Roemenië, is kort geleden voor Madrid ge
sneuveld. Hij streed in de rijen der opstande
lingen.
Te Hendaye wordt vernomen, dat prins Al
fonso van Bourbon, markies van Equilacha,
een neef van ex-koning Alfonso XIII in de
modelgevangenis te Madrid is gefusilleerd. Hij
werd hier als gijzelaar gevangen gehouaen.
Ontploffing in Italiaansche
fabriek.
12 dooden en vele gewonden.
Uit Merano wordt gemeld, dat zich in een
fabriek van chemische producten in het dorp
Sinico gelegen op 15 K.M. afstand van de
Oostenrijksche grens een ontploffing heeft
voorgedaan. Er zouden minstens 12 dooden en
talrijke gewonden zijn.
In de fabriek, waar o.m. chloor, ammo
niak en vloeibare lucht vervaardigd werd, was
een zeer groot aantal arbeiders aan het werk.
De overstroomingsramp op
Hondo.
Rusland
Moskou attaqueert de
Duitsch-Japansche overeen
komst.
Officieel wordt uit Moskou medegedeeld,
dat de ambassadeur der Sovjet Unie te Tokio
Joerenef, stappen heeft gedaan bij de Japan-
sche regeering ter zake van de Japansch-
Duitsche overeenkomst, welke gesloten zou
zijn om het communisme te bestrijden.
Het telegraafagentschap der Sovjet
Unie verneemt uit gezaghebbende
bron, dat Joerenef, tegenover den
minister van buitenlandsche zaken,
Arita heeft verklaard, dat de Sovjet-
regeering de ophelderingen, welke
Arita op 16 dezer aan Joerenef over
handigde, aangaande het karakter
der Duitsch-Japansche overeenkomst
als onbevredigend beschouwt.
Joerenef lichtte toe, dat naar de meening
der Sovjetregeering moeilijk te veronderstellen
is, dat de Duitsche regeering hulp van Ja-
pansche politie noodig heeft of de Japansche
regeering hulp der Duitsche politie voor den
strijd tegen het communisme in eigen land
en dat daarvoor een internationale overeen
komst noodig zou zijn geweest.
Joerenef voegde daaraan toe. dat het ver
drag inzake de bestrijding van het com
munisme slechts dekmantel is voor een ander
Japansch-Duitsch verdrag, dat niet gepu
bliceerd is, doch direct gericht is tegen een
derde land en dat hij, Joerenef, daarom ge
volmachtigd is te verklaren, dat een zoo
danig verdrag ernstige schade kan toebren
gen aan Sovjet-Russisch-Japansche betrek
kingen.
Arita ontweek een antwoord op deze ver
klaring.
Meer dan 1200 vermisten.
Uit Tokio, 20 November: De gouverneur
van de provincie Akita deelt over de over
stroomingsramp in het mijngebied Osaroesawa
mede, dat tot dusverre 113 dooden zijn ge
borgen terwijl 45 gewonden zijn opgenomen.
.e.rT.n 1200 menschen worden nog ver
mist. Vijf nederzettingen van mijnwerkers zijn
geheel met slik overdekt, zoodat alle leven
daar vernietigd is (AN.P.)
Recordvlucht Londen-Kaap-
stad.
Mollison hoopt Maandag van Croydon te
starten.
James Mollison heeft medegedeeld, dat hij
hoopte Woensdag a.s.. wanneer het volle
maan zal zijn, te kunnen starten teneinde te
trachten het record over den afstand Londen-
Kaapstad te verbeteren. Hij is voornemens
van het vliegveld Croydon op te stijgen.
Mollison zeide nog, dat hij een tweeden be
stuurder op zijn vlucht zou medenemen. doch
wenschte niet te zeggen wie dit zou zijn.
Proces te Moskou begonnen.
Beklaagden zouden bekend hebben.
Duitsche duikboot tijdens
oefeningen gezonken.
Twaalf van de twintig
opvarenden gered
Geen hoop op redding der acht vermisten.
Het D.N.B. meldt uit Berlijn: Vrij
dagochtend is de duikboot U 18 van
het duikbootflottilje Weddingen
tijdens een schietoefening met tor
pedo's in de golf van Lübeck tenge
volge van een botsing gezonken. Van
de 20 koppen tellende bemanning kon
den 12 man worden gered. Voor de
geredden bestaat geen levensgevaar.
Acht man worden nog vermist. Men
verwacht niet dat zij gered zullen kun
nen worden.
Voor de berging van de duikboot en
van de vermisten zijn alle mogelijke
maatregelen genomen.
Duitschland en Dantzig.
Berlijn verzoend met controle van den
Volkenbond?
LONDEN, 20 November. (A.N.P.) De cor
respondent van de Daily Telegraph te War
schau meldt, dat de Duitsche ambassadeur
aldaar, Van Moltke, die Dinsdag j.l. door
Hitler te Berlijn is ontvangen, onmiddellijk na
zijn terugkeer te Warschau een bezoek heeft
gebracht aan Beek, den Poolschen minister
van buitenlandsche zaken.
De correspondent meent te weten, dat de
pogingen van kolonel Beck, die als bemidde
laar voor den Volkenbond optreedt, om langs
vriendschappelijken weg tot overeenstemming
met Duitschland ten aanzien van Dantzig te
geraken. Bevredigende bevorderingen maken.
Men verklaart hier, dat het Duitsche mi
nisterie van buitenlandsche zaken thans ver
zoend is met voortzetting van de Volkenbonds-
contröle over Dantzig. Als vermoedelijke op
volge- van Lester als hooge commissaris van
den Volkenbond noemt men Ralph Clarmont
Stevenson, assistent-raadsman in Volken
bondszaken van het Britsche Foreign Office.
De benoeming van een Engelschman. vooral
van een die practisch het gezag van het Fo
reign Office achter zich heeft, zou ongetwij
feld door de Poolsche regeering worden toe
gejuicht. Aan de bereidheid van Duitschland
om het gezag van den volkenbond in Dantzig I
te aanvaarden, is een voorwaarde verbonden,
namelijk, dat de recente onderdrukking van
de socialistische oppositie wordt erkend.
Gisteren is, naar het Sovjet-Russische Te-
legraaf-agentschap Tass meldt, te Novosi
birsk voor het militair college van het hoog ge
rechtshof der Sovjet-Unie, het proces be
gonnen tegen een aantal contra-revolution-
naire Trotzkiïsten, die er van beschuldigd
worden in West-Siberië een aantal sabotage
daden hebben gepleegd, o.a. in de Kemerowo-
mijn. Er staan negen beklaagden terecht. Se
dert 1935 waren zij, volgens Tass „actieve
aanhangers van een contra-revolutionnaire
groep, die zich den strijd tegen den Sovjet
staat door het plegen van sabotage-daden ten
doel stelde.
Tot de contra-revolutionnairen behoorden
bij de mijn werkzame, den Sovjetstaat vijan
dig gezinde ingenieurs en technici, waaron
der vroegere saboteurs, die in relatie stonden
met bij de Kemerowomijn werkzame Duitsche
fascistische ingenieurs, alsmede plaatselijke
Trotzkiïsten". „Aan de misdaden", aldus ver
volgt dit persbureau- „was medeplichtig de
Duitsche ingenieur Stickling, die volgens de
rechtstreeksche instructies van een buiten-
la ndschen spionnagedienst handelde en als
vakman in het bedrijf van de Kemerowomijn
had kunnen binnendringen".
Het Sovjet-Russische agentschap ver
klaart tenslotte „dat de op heeterdaad be
trapte beklaagden bekend hebben."
Zijn godsdienstleeraar
opgelicht.
Eén jaar en 4 maanden gevangenisstraf
geëischt.
Voor de Vierde Kamer der Amsterdamsche
rechtbank stond vandaag een jonge man
terecht die wordt vervolgd wegens oplichting
van zijn godsdienstleeraar, dr. L. D.
De heer D. was vroeger directeur van de
Ned. Isr. Godsdienst Armenschool en rabbijn
te Amsterdam. Hij kreeg oneenigheid met het
schoolbestuur, wat tengevolge had, dat hij in
het tweede halfjaar van 1934 ongevraagd ont
slag kreeg uit zijn functies. Het geschil met
het schoolbestuur was ontstaan, doordat dr.
D. den oud-leerling van de school J. L. die
Vrijdag moest terecht slaan als kweekeling
werk op de school liet verrichten, waartegen
Dr. Van Zeeland als
redenaar.
(van onzen correspondent).
BRUSSEL, 21 November.
De Belgische regeering, die, zooals wij reeds
gemeld hebben, een systematische campagne
voert om het werk, door haar binnen korten
tijd tot stand gebracht, bij het volk bekend te
maken, laat natuurlijk niet na bij iedere ge
legenheid haar grootste troef uit te spelen:
het bewijs, dat het industrieele en comrner-
cieele leven zich langzaam maar zeker her
stelt. Het is. gelijk men weet, een vrijwel alge
meen verschijnsel, dat een verbetering van
den economischen toestand zich het duide
lijkst en het nadrukkelijkst openbaar in wat
men noemt de „zware industrie", dat wil dus
zeggen: de ijzer- en staal industrie. Het Bel
gische hoogovenbedrijf toonde reeds in 1934
een onmiskenbare neiging tot herstel en deze
heeft zich in 1935 nog sterk geaccentueerd.
Ook '36 was zeer beter; zoodat zonder twijfel
gesproken kan worden van een gestadigen
vooruitgang en er is niets, dat wijst op een on
derbreking daarvan. Wanneer wij de eerste
negen maanden van die drie jaren velgelijken,
dan vinden wij leerrijke cijfers naast elkander.
In duizendtallen tonnen uitgedrukt bedroeg
de productie van gietijzer in de eerste negen
maanden van 1934: 2.169; in 1935 2.272:
1936 2.346.
Voor ruw staal vinden we voor de eerste
maanden van 1934 2.155, voor 1935 2.200, voor
1936 2.249. Voor bewerkt staal hebben wij
1.674 en 1.762. Tusschen 1934 en 1936
valt dus een vermeerdering te constateeren
voor gietijzer van 177.00 ton, voor ruw staal
van 94.000 ton, voor bewerkt staal van 126.000
ton. Deze aanwas der productie gaat gepaard
met een vermeerderden uitvoer en heeft een
niet onbelangrijke uitbreiding der winsten
tengevolge. De gezamenlijke hoogovenbedrij-
ven in België keerden in 1935 79 millioen,
1935 111 millioen francs aan dividend uit.
Voor het loopende boekjaar zal dit ongetwijfeld
meer worden. Bij dit alles moet men rekening
houden met het feit, dat belangrijke sociale
maatregelen zijn doorgevoerd, welke de ver
meerdering der productiekosten ten gevolge
hadden. Dat desniettemin de winsten opliepen
bewijst hoe krachtig en gezond de betreffen
de bedrijven zijn.
Wij geven deze cijfers uitsluitend bij wijze
van voorbeeld. Wij zouden kolommen kunnen
vullen met statistieken, welke alle een lang-
zamen doch gestadigen opbloei aanduiden.
Ook de middenstand constateert in vrijwel alle
branches een lichte vermeerdering van den
omzet. En terwijl men in de jaren van 1930
tot '34 telkens oude en befaamde firma's zag
verdwijnen, omdat zij niet tegen de omstan
digheden opgewassen waren, stelt men thans
vast hoe er geregeld nieuwe zaken bij komen.
het schoolbestuur bezwaar had. Dit geschil
liep zoo hoog, dat het ontslag van dr. D ex-
het gevolg van was.
Korten tijd daarna verscheen deze oud
leerling bij dr. D. met de mededeeling, dat
een comité was gevormd, dat zou werken voor
het eerherstel van dr. D. In dat comité hadden
verschillende invloedrijke nersonen, onder wie
de burgemeester van Amsterdam en één van
de ministers, zitting genomen, vertelde de
de jonge man. Voor dat comité was echter
geld noodig, dat de godsdienstleeraar op ver
zoek van L. hem in goed vertrouwen ver
strekte.
Toen eindelijk f 30.000 was gegeven en de
Godsdienstleeraar in moeilijke omstandig
heden verkeerde, vertrouwde hij de zaak niet
meer. Bij onderzoek kwam de oplichting uit.
Verd. bekende.
De Officier eischte een jaar en vier maan
den gevangenisstraf.
'welke met een zeer behoorlijke kans van sla
gen opgezet zijn. Er wordt hier van zekere zij
den naar buitenlandsch voorbeeld een actie
gevoerd tegen de gi-oote magazijnen en in het
bijzonder tegen de warenhuizen met een
heidsprijzen.
In weerwil van eexx heftige propaganda kan
die beweging niet op succes bogen. De reden
hiervan ligt voor de hand. De middenstand
hier ondervindt geen buitengewone schade
van bedoelde bedrijven en er is geen sprake
van, dat onder hun invloed het kleine winkel
bedrijf langzaam zou uitsterven. Integendeel,
de statistiek heeft uitgewezen, dat in geen
land van Europa zooveel winstgevende kleine
neringen te vinden zijn als juist in België. Een
van de groote dagbladen heeft onder de belang
hebbenden een onderzoek ingesteld, waarvan
de conclusie luidde, dat in zeer vele gevallen
de warenhuizen den bloei van eigen bedrijf
jes bevorderen. Het warenhuis namelijk kan
alleen rendabel gemaakt worden met den om
zet van standaard-massapi-oducten. Allen die
iets bijzonders, iets eigenaardigs, iets speciaals
zoeken, zijn dus gedwongen zich tot het klei
nere bedrijf te wenden. De bloei der waren
huizen heeft ten gevolge gehad, dat kleine
winkeliers gedwongen werden hun vakkennis
zoodanig op te voeren, dat zij iets meer en iets
anders te bieden kregen dan de groote con
currenten.
De hervatting van het normale leven blijkt,
behalve uit de groeiende welvaart der mid
denstand, uit een diuidelijken wederopbloei
vair alle ondernemingen van kunst en vermaak.
Voor goede concerten en belangrijke tooneel-
voorstellingen moet men wel heel bijtijds
plaats bespreken, wil men zeker zijn er binnen
te komen.
De kenners van schilderkunst, die zich lange
jaren van iederen aankoop onthouden hebben,
beginnen -weer langzamerhand wat geld aan
hun liefhebberij te besteden. De bioscopen zit
ten vol en de cafés raken ook weer aardig be
zet. De berichten betreffende het vreemde
lingen verkeer in de afgeloopen zomer zijn
méér dan bevredigend. Het aantal vreemde
lingen was grooter don ooit te voren, maar de
verteringen blijven betrekkelijk gering. Met de
groote luxe, zooals men die voor den oorlog en
in de lwnm"-noi-!nrlo 1J- ■-
Kon. Holl. Lloyd.
Tot heden is nog geen definitieve beslissing
genomen oevr de voortzetting van den door
den Kon. Holl. Lloyd onderhouden scheep
vaartdienst. Naar het Hbld.. verneemt is thans
echter zeer binnenkort een besluit te ver
wachten. Voor den dienst op Zuid-Amerika
zou voor de eerste vijf jaar door de regeering
een subsidie worden verleend, omdat de
nieuwe vennootschap, welke door Wm H
Muller Co en de K.N.S.M. zal worden opge
richt, op zich heeft genomen met het be
staande oneconomisch materiaal den dienst
op Zuid-Amerika te onderhouden.
ONZE DAGELIJKSCHE KINDERVERTELLING.
Verontrust draafde Thijs de deur uit, misschien kon hij dien kleinen
deugniet nog vinden voor het heelemaal donker werd. Anders zou hij
vast ziek worden.
Op het sneeuwveld zag hij overal de voetafdrukken van den bengel.
Als hij hem nu maar gauw vond, want als het donker werd, kon hij
die voetstappen niet meer zien. Verbaasd keek hij telkens naar de
voetstappen van den vogel, die met Dickie was meegeloopen.
„boom"-periode daarna kende is het, zoo
niet voorgoed dan toch vooiioopig, gedaan.
Men begint er meer én meer rekening mee te
houden dat het vreemdelingenbedrijf, om ren
dabel te zijn, op een bescheiden voet ge
schoeid moet worden. Voor de peperdure pa
l-ace hotels bestaat geen publiek meer. Wil
men ze niet leeg laten staan, dan zal men ze
moeten hervormen ten bate van een nieuwe
clientèle, die aanzienlijk -minder betalen kan
maar ook aanzienlijk lager eischen stelt.
Dr. Paul van Zeeland heeft over al deze din
gen gesproken in zijn redevoering te Luik,
waar hij de gast was van de „Société Beige
d'Etudes et d'Expansion". De crisis, aldus de
premier, is g e i n d i g d. Zij die doorgaan er
over te spreken kennen den waren staat van
zaken niet of hebben er belang bij een toestand
van onrust te bestendigen. Maar al behoort
dan de crisis in den eigenlijken zin des woords
tot het verleden, daarmede zijn de moeilijk
heden nog niet verdwenen. Fabrikanten en
kooplieden, -zoowel in het groote als in" liet
kleine bedrijf, moeten zich doordringen van
de overtuiging, dat de gemakkelijke jaren de
finitief voorbij zijn. Die vroegere welvaart was
kunstmatig en, als al het kunstmatige, voor
bestemd te verdwijnen. De ware welvaart
wordt niet geschonken, maar moet veroverd
worden in een dagelijkschen strijd, welke alle
faculteiten van den mensch opeiisoht. En laten
wij dit vooral niet betreuren, i-iep België's pre
mier uit, een al te gemakkelijk bestaan brengt
een volk nimmer (en vooral niet op den
duur) geluk en baat. Ik acht het van groot
belang voor ons land, dat er meer weerstanden
zijn. Alléén te midden van de moeilijkheden
handhaaft een volk zijn sparming en zijn le
venskracht.
Ofschoon de werkloosheid met ruim 50 pet.
verminderd is, heerscht er nog immer ellende
in het land. Wij moeten die ellende overal
waar wij haar tegenkomen bestrijden met al
le middelen waar wij over beschikken. Want
om ons land sterk en groot te maken, moeten
wij niet alleen dag en nacht werken, maar
ook, geleid door een waarachtig sociaal ge
voel, tot offers aan de gemeenschap bereid
zijn. Mijn regeering heeft zich tot taak ge
steld, zei de eerste minister, het volk tot in
zijn diepste lagen een redelijk levensminimum
te verzekeren, zoowel in materieel als geeste
lijk opzicht. Dit is de beste manier om de
revolutionnaire gezindheid te bestrijden.
Brood en kennis heeft een ieder noodig en een
ieder, tot welke klasse hij ook behoort, heeft
recht die in ruil voor zijn arbeid te eischen.
Er bestaat in een bepaald opzicht een op
vallende overeenkomst bij niet minder opval
lende verschillen tusschen den jongen man
die het lot van België in handen heeft en den
grijsaard die in Nederland aan het bewind
is. Beiden hebben een gelijken afkeer van
holle frasen en groote woorden. Zij gaan uit
van de overtuiging, dat een volk uit volwas
sen, zelfstandig denkende mannen en vrou
wen bestaande, beter gediend is met een
gesloten redeneering, welke op feiten en cij
fers berust, dan met beloften en leuzen. Zij
verkiezen de waarheid, onverschillig of die
aangenaam of onaangenaam zijn moge, bo
ven een propaganda, welke zich van de wer
kelijkheid verwijdert. Alle rethorica is prof.
dr. Paul van Zeeland vreemd. Hij is een goed
spreker in dien zin, dat hij een beriouwbaar
spreker is, die goed gefundeerde en welover
wogen mededeelingen op tegelijkertijd heldere
en sierlijke wijze formuleert. Hij verwijdert
zich echter zelden of nooit van het strikt be
wijsbare en hij heeft dan ook niets van den
volkstribuun, die gewend is met demagogi
sche trucs op de lagere instincten van een
massa in te werken. Ook vreest hij een ij del
optimisme. Hij stelt er prijs op duidelijk te
verklaren, dat er van een abnormale stagna
tie in productie en disti-ibutie geen sprake
meer is. Maai hij vergeet nimmer daarbij te
vermelden, dat de strijd om het bestaan voor
den staatsburger nog immer hard en gevaar
lijk is en dat de moeilijkheden voor de regee
ring nog immer groot en veelvuldig zijn.
Van Zeeland's wezen verklaart zijn plaats,
welke hij in het Belgische leven inneemt.
Door zijn persoonlijke bescheidenheid, zijn
schuchter optreden, zijn zakelijken betoog
trant bereikt hij eigenlijk nooit den brééden
laag van zijn volk. Hij is te zakelijk en te
precies om tot de verbeeldingskracht te spre
ken. Wat hij niet verstaat en nooit verstaan
zal is: de regie, zonder welke niemand tot
populariteit geraakt. Populair, in den bijna
altijd slechten zin des woords, is de voorzitter
van den Belgischen ministerraad dan ook
niet. Hij steunt echter op het vertrouwen van
allen, die critisch en redelijk denken en dit
aantal is in België buitengewoon groot.
JAN GRESHOFF,
